اگر تجربۀ پرورش یک کودک نوپا را دارید، احتمالا می‌دانید که عفونت گوش کودک بیماری شایعی در میان آن‌هاست. محل عفونت گوش فضای پشت پردۀ گوش است. وقتی گوش کودک عفونت میکند، مایع گوش پشت پرده باقی می‌ماند و همین باعث درد و تورم پردۀ گوش میشود.
اگر کودک نوپایتان بی‌قراری میکند و علتش را پیدا نمی‌کنید، یکی از احتمالات عفونت کردنِ گوش اوست. اما این بیماری جای نگرانی زیادی ندارد و معمولاً به سادگی قابل درمان است. آنتی بیوتیک برای عفونت گوش کودکان یکی از راه هایی است که میتوانید برای درمان عفونت گوش کودک از آن استفاده کنید. این مقاله کوتاه را در مجلۀ سلامت «حال» برای شما نوشته‌ایم که با علائم عفونت گوش کودکان آشنا بشوید و اگر تشخیص دادید که نوزاد یا کودکتان احتمالا به آن مبتلا شده، بتوانید برای درمانش اقدام کنید.
عفونت گوش چیست؟
عفونت گوش همان عفونت گوش میانی است، یعنی عفونت در فضای پشت پردۀ گوش. این عفونت هم کودکان را درگیر میکند و هم بزرگسالان را؛ اما بیشتر کودکان خردسال هستند که دچار این بیماری می‌شوند و والدینشان آن‌ها را برای درمان نزد پزشک می‌برند.
البته خیلی اوقات عفونت گوش کودکان خودبهخود برطرف میشود و پزشک هم صرفاً داروی مسکنی را برای کاهش درد تجویز میکند. اما اگر عفونت گوش بهبود پیدا نکند، پزشک احتمالاً برای درمان آن آنتی بیوتیک تجویز میکند.
به هر ترتیب، لازم است که برای درمان عفونت گوش کودک حتما به پزشک مراجعه کنید. زیرا اگر این عفونت پیشرفت کند، ممکن است کودک را دچار عوارض جدی مثل مشکل شنوایی کند.
عوارض عفونت گوش کودکان
زمانی که یک کودک به عفونت گوش شدید دچار میشود، باید فورا اقدامات درمانی انجام شود. در صورت عدم درمان و به دلیل بازبودن مسیرهای بین گوش و مغز در اثر عفونت، امکان بروز عوارض جدی وجود دارد. برخی از این عوارض عبارتند از:
مننژیت
مننژیت عفونت در غشای اطراف مغز و نخاع است. کودکان بالای دو سال در اثر آن علائمی مثل سردرد، تب و حالت تهوع را تجربه می‌کنند. اما علائم آن در نوزادان متفاوت است. نوزاد مبتلا به مننژیت ناآرام و بی‌قرار است، بیش از حد گریه میکند، بسیار خسته به نظر می‌رسد و سفتی در بدن یا گردن را تجربه میکند. این بیماری می‌تواند تهدیدکننده زندگی باشد یا باعث آسیب دائمی به مغز شود.
از دست دادن شنوایی
از هر ده هزار کودک مبتلا به عفونت گوش، دو نفر دچار آسیب شنوایی می‌شوند. این وضعیت زمانی ایجاد میشود که عفونت‌ها به طور مکرر اتفاق بیفتند یا هرگز به طور کامل درمان نشوند. هر دو گوش یا یکی از آن‌ها ممکن است در اثر عفونت دچار کم‌شنوایی یا ناشنوایی شود. از آن‌جا که یادگیری، آموزش گفتار و زبان از طریق شنوایی اتفاق می‌افتد، این اختلال می‌تواند بسیار نگران‌کننده باشد.
پارگی پرده گوش
گاهی به دلیل افزایش فشار مایع در گوش میانی، پرده گوش می‌ترکد یا اصطلاحا پاره میشود. این وضعیت به شکل یک سوراخ ریز در پرده گوش ایجاد میشود و در بیشتر موارد بعد از چند هفته خودبهخود بهبود می‌یابد.
بیشتر بدانید: علائم عفونت ریه
ماستوئیدیت
کودکان مبتلا به عفونت گوش مکرر بیشتر در معرض ماستوئیدیت (عفونت استخوان‌های پشت گوش) قرار دارند. علائم این بیماری شامل قرمزی و تورم در استخوان پشت گوش، تورم لاله گوش و سردرد است.
آبسه مغزی
گاهی در اثر تجمع عفونت در مغز، آبسه مغزی ایجاد میشود. این بیماری بیشتر در کشورهایی که دسترسی مناسبی به مراقبت‌های بهداشتی وجود ندارد روی می‌دهد. علائم آن شامل تب، حالت تهوع، سردرد، استفراغ و تغییرات سطح هوشیاری است.
آسیب به استخوان‌های کوچک گوش میانی
عفونت‌های مکرر گوش که در حدود 25 درصد کودکان روی می‌دهد، گاهی باعث آسیب به استخوان‌های کوچک گوش میانی میشود. این اختلال می‌تواند باعث کاهش شنوایی یا بروز وضعیتی به نام کلستئاتوم شود. این وضعیت زمانی ایجاد میشود که بافت رشد کند و باعث مسدودشدن پرده گوش شود.
فلج صورت
عصب صورت، درست از گوش می‌گذرد و عفونت گوش می‌تواند با آسیب به عصب، باعث فلج صورت شود. در گذشته یک مورد از هر پنجاه عفونت گوش به فلج صورت منجر می‌شد. اما امروز به دلیل درمان‌های آنتی بیوتیکی، این بیماری به یک مورد از هر دو هزار نفر کاهش پیدا کرده است.
بیشتر بدانید: بهترین قطره برای خارش گوش
علائم عفونت گوش کودک
مهم‌ترین علامت عفونت گوش کودکان درد و تورم است. اما اگر کودکتان نوزاد است و هنوز زبان به حرف زدن باز نکرده، یکی از دغدغه‌های شما این است که چگونه بفهمید فرزندتان عفونت گوش دارد. لازم است علائم عفونت گوش کودک را بشناسید. وقتی کودک نوپایی دچار عفونت گوش شده است:
- تب میکند و علت این تب نامشخص است.
- دمدمی مزاج میشود.
- در دراز کشیدن و خوابیدن مشکل دارد.
- در خوردن و نوشیدن و جویدن و مکیدن مشکل دارد.
- گوش‌هایش را با دست می‌گیرد و میکشد.
- در شنیدن صداهای آرام مشکل دارد.
حتی ممکن است بعضی کودکان دچار ترشح مایع از گوش بشوند. این اتفاق زمانی می‌افتد که فشار ناشی از تجمع مایع در پشت پردۀ گوش زیاد شود؛ این فشار ممکن است پرده را پاره کند و از گوش خارج بشود.
راه های پایین آوردن تب کودک را بشناسید
عفونت گوش میانی
عفونت گوش میانی یا اوتیت میانی عارضه‌ای است که باعث التهاب و تجمع مایع در پشت پرده گوش میشود. این بیماری در میان نوزادان شش تا پانزده ماهه بسیار رایج است، اما سایر افراد هم ممکن است به آن دچار شوند. پزشکان می‌گویند یک نفر از هر چهار کودک، حداقل یک بار تا سن ده سالگی این بیماری را تجربه میکند.
بیشتر این عفونت‌ها زمانی اتفاق می‌افتند که عفونتی مثل سرماخوردگی باعث تجمع مخاط در گوش میانی شود. در نتیجه بخش از گوش دچار تورم یا انسداد میشود و عدم تخلیه مخاط، در نهایت به عفونت گوش میانی منجر خواهد شد.
علائم آن در کودکان شامل تب با درجه حرارت بالا، کشیدن یا مالیدن گوش، تحریک‌پذیری و بی‌قراری در شب، کاهش شنوایی و از دست دادن تعادل است. اگر پرده گوش در اثر عفونت پاره شود، درد گوش کاهش پیدا میکند؛ چون کشیدگی پرده گوش در اثر فشار مایع کم میشود.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
تشخیص عفونت گوش کودک
وقتی کودکتان را نزد پزشک می‌برید، او ابتدا گوش کودک را معاینه میکند. پزشک برای این کار از دستگاهی به اسم اتوسکوپ استفاده میکند و داخل گوش کودک را نگاه میکند.
اگر پردۀ گوش سالم باشد، رنگ آن بین صورتی و خاکستری است. اما اگر گوش عفونت کرده باشد، پردۀ گوش احتمالا ملتهب و متورم، و رنگش قرمز است.
پزشک همچنین وجود مایع در گوش میانی را بررسی میکند. او برای این کار با استفاده از اتوسکوپ مقداری هوا به درون گوش می‌دمد؛ اگر پشت پرده مایع جمع شده باشد، پرده گوش به راحتی حرکت نمی‌کند.
سوالات پزشکی خود را میتوانید از بخش سوال پزشکی از هوش مصنوعی آنلاین حال بپرسید.
اگر فرزند شما به مدت طولانی و مکرر دچار عفونت گوش بوده، پزشک احتمالا برای او آزمایش شنوایی هم تجویز میکند تا اگر کودک دچار کاهش شنوایی شده، تحت درمان قرار بگیرد.
علاوه بر این موارد، پزشک معمولا گلو و بینی کودک را هم معاینه میکند و به تنفس او با گوشی پزشکی گوش می‌دهد تا مطمئن شود که دستگاه تنفسی فوقانی کودک دچار عفونت نشده باشد.
شاید علاقمند باشید درباره شب ادراری کودک بیشتر بدانید.
راه های پیشگیری از عفونت گوش کودک
برای آنکه از مبتلا شدن کودکتان به عفونت گوش جلوگیری کنید، نکات زیر را رعایت کنید:
- تلاش کنید که کودکتان در معرض دود، مثلا دود سیگار، قرار نگیرد
- اگر نوزادتان حداقل 3 تا 6 ماه از شیرمادر تغذیه کند، سیستم ایمنی نیرومندتری برای مبارزه با عفونت خواهد داشت (اگر می‌خواهید دربارۀ بهترین زمان از شیر گرفتن کودک بیشتر بدانید، خواندن این مطلب را به شما توصیه می‌کنیم).
- اتاق کودک را گرم و خشک نگاه دارید.
- واکسیناسیون کودکان را به موقع و کامل انجام دهید.
- دست‌هایتان را مرتب بشویید تا از انتقال میکروب‌های عفونی به کودکتان جلوگیری کنید.
- اگر کودک شما یا کودک دیگری بیمار هستند، نگذارید زیاد کنار هم باشند و با هم بازی کنند.
- اگر کودکتان را با شیشه شیر تغذیه می‌کنید، او را با شیشه شیر نخوابانید؛ هنگامی که شیشه شیر در دهان کودک است، باید حتما او را به صورتی که با سطح افقی زاویه دارد، نگاه دارید.
درمان عفونت گوش کودک با دارو
شیوۀ درمان عفونت گوش کودک به این بستگی دارد که کودک چندساله است، شدت عفونتش چقدر است، و چندبار به این عفونت مبتلا شده است.
پزشک معمولا دو نوع دارو برای عفونت گوش تجویز میکند: مسکن و آنتی‌بیوتیک. اگر عفونت گوش خفیف باشد، ممکن است پزشک ابتدا به او مسکن بدهد و چند روز صبر کند تا ببیند آیا عفونت خودبهخود از بین می‌رود یا نه. اگر عفونت بهبود پیدا نکرد، احتمالا برای کودک آنتی‌بیوتیک تجویز میکند؛ البته این مسئله به سن کودک هم بستگی دارد:
- نوازادان زیر 6 ماه تقریبا همیشه آنتی‌بیوتیک دریافت می‌کنند. زیرا ممکن است عفونت گوش به بقیۀ بدن نوزاد گسترش پیدا کند و باعث عفونت‌های جدی بشود.
- دربارۀ کودکان بین 6 ماه تا 2 سال، معمولا توصیه میشود که دو تا سه روز صبر کنید. اگر عفونت گوش و درد آن بهتر نشد، پزشک آنتی بیوتیک تجویز میکند.
- در کودکان بالای 2 سال، عفونت گوش خیلی اوقات شدید نیست و بدون درمان برطرف میشود. برای آن‌ها میتوان به صورت محدود از مسکن‌های بدون نسخه مثل ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کرد. با وجود این اگر بعد از 2 تا 3 روز کودک بهتر نشد، احتمالا تجویز آنتی‌بیوتیک لازم است.
برفک دهان نوزاد را درمان کنید
بهترین آنتی بیوتیک برای عفونت گوش کودکان
آنتی بیوتیک‌ها از بهترین داروها برای درمان عفونت‌ها هستند و به نوعی از راههای درمان عفونت گوش به شمار می‌روند. اما پزشکان می‌گویند 80 درصد کودکان مبتلا به عفونت گوش، بدون نیاز به مصرف داروهای آنتی بیوتیک و بعد از سه تا هفت روز بهبود پیدا می‌کنند. پس لازم است در مصرف آنتی بیوتیک عجله نکنید و فقط زمانی که پزشک آن را برای کودک ضروری دانست، اقدام به مصرف کنید.
استفاده غیرضروری از بهترین آنتی بیوتیک برای عفونت گوش باعث ایجاد مقاومت آنتی بیوتیکی و مشکلات جدی در آینده خواهد شد. به طور کلی استفاده از آنتی بیوتیک فقط برای درمان عفونت گوش کودکان در کودکان کمتر از شش ماهه و کودکان شش ماهه تا 12 ساله‌ای که علائم شدیدی را تجربه می‌کنند، ضروری است. آموکسی سیلین، سیپروفلوکساسین، هیدروکورتیزون و ازیترومایسین آنتی بیوتیک برای عفونت گوش کودکان هستند که برای درمان عفونت گوش کودکان تجویز می‌شوند.
درباره عفونت ادراری در کودکان نیز میتوانید مطلب مشخص شده را مطالعه کنید.
آموکسی کلاو برای عفونت گوش کودکان
آموکسی کلاو یک داروی آنتی بیوتیک از خانواده پنی سیلین است که به درمان عفونت‌های باکتریایی کمک میکند. این دارو معمولا برای درمان عفونت‌های سینوس و گوش به ویژه برای کودکان تجویز میشود. برای کودکان زیر شش سال اغلب از شربت خوراکی آن استفاده می‌کنند، اما به شکل قرص هم در دسترس است.
در صورت تجویز آموکسی کلاو برای عفونت گوش کودکان لازم است حتما دوره درمان را کامل کنید. در غیر این صورت، درمان ناقص عفونت منجر به مشکلات جدی خواهد شد. کودکانی که این دارو را مصرف می‌کنند ممکن است با عوارضی مثل اسهال یا برفک دهانی مواجه شوند که معمولا بعد از قطع دارو برطرف خواهد شد.
آزیترومایسین برای عفونت گوش کودکان
آزیترومایسین یک داروی پرکاربرد برای مقابله با انواع عفونت‌های باکتریایی است. مصرف آنتی بیوتیک برای همه کودکان مبتلا به عفونت گوش ضروری نیست، اما گاهی پزشک تشخیص می‌دهد که عدم مصرف دارو ممکن است باعث مشکلات جدی شود.
در چنین شرایطی میتوان از شربت یا قرص آزیترومایسین برای عفونت گوش کودک استفاده کرد. این دارو با باکتری‌های عامل عفونت مقابله میکند و منجر به توقف فعالیت آن‌ها میشود. مصرف آزیترومایسین در برخی از کودکان باعث نفخ، دل درد یا حالت تهوع میشود. اگر این علائم تا چند روز بعد از قطع مصرف دارو تداوم داشت حتما با پزشک تماس بگیرید.
درمان خانگی عفونت گوش کودکان
عفونت گوش کودکان بالای 6 ماه اگر جدی نباشد، معمولاً با درمان‌های خانگی از بین می‌رود. به نکات زیر دقت کنید:
- اگر کودک درد دارد، میتوانید به مقدار محدود از مسکن‌های بدون نسخه مثل استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید (نوزادان زیر 6 ماه باید حتما تحت نظر پزشک از دارو استفاده کنند).
- رطوبت می‌تواند عفونت گوش را بدتر کند. بهتر است کودک تا یک هفته شنا نکند تا عفونت گوش او کاملاً خوب شود.
- بهتر است موقع خواب سر کودک بالاتر از بدنش قرار بگیرد. اگر کودک به اندازۀ کافی بزرگ شده، میتوانید از بیش از یک بالش برایش استفاده کنید. مراقب باشید وضعیت خوابیدن کودکتان طوری نباشد که به گوش او فشار وارد شود.
- شاید شما هم از قدیمی‌ها شنیده باشید که دود سیگار درد گوش کودک را آرام میکند. این تصور اشتباه است. دود عفونت گوش کودک را بدتر میکند. اجازه ندهید که کسی در خانه و اطراف فرزندتان سیگار بکشد.
- برای تسکین درد کودک میتوانید کمپرس آب گرم روی گوش او بگذارید.
- به کودک مایعات فراوان بدهید. این کار باعث افزایش عمل بلعیدن میشود و می‌تواند به تخلیه مایع گوش میانی کمک کند.
از آن‌جا که عفونت گوش از شایع‌ترین بیماری‌ها در کودکان است، لازم است که والدین نسبت به روش‌های گیاهی درمان عفونت گوش کودک آگاه باشند. چرب‌کردن پشت گوش‌ها با روغنهای گیاهی مثل روغن زیتون یا سیاهدانه، گرم نگه‌داشتن گوش (کمپرس گرم)، قطرههای گیاهی و… از مهم‌ترین روش‌های خانگی درمان عفونت گوش در کودکان هستند.
اگرچه این عفونت‌ها در بسیاری از موارد خودبهخود و بعد از گذشت چند روز برطرف میشود؛ اما در صورت ادامه علائم، لازم است که فورا با یک پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید و اقدامات درمانی را انجام دهید. در ادامه راههای درمان عفونت گوش که در طب سنتی ایرانی به آن توصیه شده اشاره می‌کنیم:
عنبر نسا برای عفونت گوش کودک
محققان طب سنتی معتقدند که عنبرنسا دارای خواص آنتی باکتریال، ضد قارچ و ضد التهاب است و می‌تواند به رفع انواع عفونت از جمله عفونت گوش در کودکان کمک کند. برای این کار عنبرنسا را می‌سوزانند و سپس دود آن را به سوی گوش بیمار هدایت می‌کنند.
درمان عفونت گوش کودک با سیر
برخی مطالعات نشان می‌دهند که ترکیبات موجود در سیر ممکن است به درمان عفونت‌های باکتریایی گوش کمک کند و از راههای درمان عفونت گوش به شمار میشود. این مشتقات شامل آلیسین و اس آلیل سیستئین هستند. البته فراموش نکنید که این روش درمانی نمی‌تواند به اندازه مصرف آنتی بیوتیک‌های شیمیایی قوی باشد.
شما میتوانید از سیر به شکل سیر کامل خام، پخته و عصاره یا روغن سیر استفاده کنید. البته بهتر است برای عفونت‌های طولانی‌مدت گوش حتما از راهنمایی پزشکی کمک بگیرید. اگر به هر دلیلی نمی‌توانید کودک را به مراکز درمانی منتقل کنید یا دسترسی به این مراکز برای شما دشوار است، میتوانید با متخصص اطفال آنلاین از طریق سامانه حال گفت‌و‌گو کنید.
درمان عفونت گوش کودکان با پیاز
اگرچه تحقیقات علمی کافی در این زمینه انجام نشده است، اما به نظر می‌رسد که پیاز می‌تواند به درمان عفونت گوش کودکان کمک کند. پیاز حاوی ماده‌ای شیمیایی به نام فلاونوئید کورستین است که به عنوان یک ماده ضد التهاب به کاهش تورم گوش کمک میکند. برای این کار میتوان دو قطره از آب یا عصاره پیاز را در گوش آسیب‌دیده یا بالای آن قرار داد.
درباره خروسک در کودکان و راه های درمان آن این مطلب را بخوانید
مشاوره با پزشک برای درمان عفونت گوش کودک
اگرچه عفونت گوش کودکان بیماری شایعی است و خیلی اوقات به خودی خود بهبود پیدا میکند، اما لازم است که برای تشخیص و درمانش با پزشک مشورت کنید. به خصوص اگر کودکتان هنوز نوزاد است، وجود هرگونه عفونتی را جدی بگیرید. زیرا سیستم ایمنی بدن نوزاد در برابر عفونت‌ها آسیب‌پذیر است و نادیده گرفتن این مسئله ممکن است برای او عوارض جدی داشته باشد. اگر علائمی شبیه به عفونت گوش در کودکتان مشاهده می‌کنید، به شما پیشنهاد می‌کنیم از مشاوره آنلاین متخصص اطفال در حال استفاده کنید.
منابع:
https://my.clevelandclinic.org
میترا
2 سال پیش