فیبروم در بارداری، از علل و علائم آن تا عوارض و درمان

فیبروم در بارداری، اگرچه معمولا یک مشکل خوش خیم است، اما می‌تواند سوالات و نگرانی‌هایی را در مورد تأثیر آن بر روی مادر و جنین در حال رشد ایجاد کند. فیبروم ها توده های غیر سرطانی هستند که می توانند در رحم ظاهر شوند و در حالی که علت دقیق آنها نامشخص است، برخی از عوامل می توانند بر رشد آنها تأثیر بگذارند. در این مقاله به این سوالات پاسخ داده و اقداماتی را که می‌توانید برای اطمینان از سفر بارداری خود در هفته به هفته بارداری انجام دهید، بررسی خواهیم کرد. چه در حال حاضر باردار باشید یا برای آینده برنامه ریزی می‌کنید، این مطلب به شما کمک خواهد کرد.

فیبروم رحم چیست؟

فیبروم‌های رحمی توده‌های خوش خیمی هستند که در دیواره رحم ایجاد می‌شوند و شامل مخلوطی از ماهیچه و بافت همبند هستند. این توده‌ها که به نام لیومیوم نیز شناخته می‌شوند، معمولاً در رحم که مسئول رشد جنین در دوران بارداری است، ایجاد می‌شوند.

فیبروم‌ها می‌توانند به صورت ندول‌ها یا خوشه‌های منفرد با اندازه‌های مختلف از 1 میلی متر تا بیش از 20 سانتی متر در بدن ایجاد شوند. این رشد در دیواره رحم، داخل حفره اندام یا حتی روی سطح آن رخ می‌دهد.

تجربه هر زن با فیبروم منحصر به فرد است و در نتیجه، برنامه‌های درمانی متناسب با نیازهای فردی و علائم فیبروم رحم تنظیم می‌شود. البته باید بدانید که فیبروم ها از پولیپ‌های رحمی متمایز هستند که نیاز به تشخیص و درمان جداگانه‌ای دارند.

بیشتر بدانید: بزرگ شدن رحم

محل بروز فیبروم رحمی

فیبروم رحمی از نظر اندازه و کمیت بسیار متفاوت هستند و در نتیجه تغییرات مشخصی در مکان و تأثیر آنها بر بدن ایجاد می‌شود. این فیبروم‌ها در لابه‌لای عضلات و بدون متاستاز یا پخش شدن به سایر نقاط رشد می‌کنند و ممکن است در گردنه رحم، مجرای ورودی رحم، بالای رحم، تنه یا بیرون آن ایجاد شوند.

علت فیبروم در بارداری

در دوران بارداری، وضعیت هورمونی بدن به طور چشمگیری تغییر می‌کند. هورمون‌های استروژن و پروژسترون که نقش مهمی در آماده‌سازی رحم برای رشد جنین دارند، تأثیر عمیقی بر رشد و توسعه فیبروم‌های رحمی دارند. در واقع، این هورمون‌ها میل منحصر به فردی برای اتصال به سلول‌هایی که فیبروم‌ها را تشکیل می‌دهند، دارند و باعث تکثیر و رشد آنها می‌شوند. این ارتباط هورمونی یک عامل کلیدی در ایجاد و پیشرفت فیبروم در بارداری است.

انواع فیبروم در بارداری

یکی از انواع فیبروم رحم، فیبروم داخل دیواره است که به دیواره عضلانی رحم نفوذ می‌کند و باعث طیف وسیعی از علائم، از جمله خونریزی شدید، درد لگن و ناراحتی می‌شود. در صورت عدم درمان، این فیبروم ها می‌توانند منجر به عوارضی مانند سقط جنین، زایمان زودرس و حتی سزارین شوند.

نوع دیگر فیبروم، فیبروم زیر مخاطی است که در زیر پوشش رحم رشد می کند. این رشد باعث خونریزی و ناراحتی در دوران بارداری نیز می‌شود. فیبروم زیر مخاطی همچنین می تواند منجر به عوارضی مانند سقط جنین، زایمان زودرس و ناباروری شود.

در نهایت، فیبروم ساب سروزال وجود دارد که در زیر پوشش سطح خارجی رحم رشد می کند. این نوع فیبروم در مقایسه با دو نوع دیگر باعث ناراحتی کمتری در دوران بارداری می شود، اما همچنان می‌تواند منجر به عوارضی مانند سقط جنین و زایمان زودرس شود.

علائم فیبروم در بارداری

وجود فیبروم رحم در دوران بارداری به شکل‌های مختلفی ظاهر می‌شود.

خونریزی بیش از حد و یا گرفتگی شدید عضلات از علائم آن است. همانطور که فیبروم ها رشد می کنند، روی ناحیه لگن فشار وارد کرده و منجر به ناراحتی و مشکل در حرکت می شود. علاوه بر این، افزایش فشار می تواند بر هضم غذا نیز تأثیر بگذارد و باعث تکرر ادرار در بارداری و یبوست در بارداری شود.

علائم فیبروم در سه ماهه اول بارداری

سه ماهه اول بارداری می تواند یک دوره بحرانی برای زنان مبتلا به فیبروم باشد، زیرا تغییرات هورمونی که در این زمان رخ می دهد می تواند باعث رشد فیبروم شود. استروژن، هورمونی که نقش مهمی در رشد فیبروم ایفا می کند، در دوران بارداری افزایش می یابد و به طور بالقوه منجر به افزایش اندازه فیبروم می شود.

برای زنان مبتلا به فیبروم، سه ماهه اول با طیف وسیعی از علائم، از جمله خونریزی و درد مشخص می‌شود. تحقیقات نشان می دهد که نزدیک به 12٪ از زنان مبتلا به فیبروم در این دوره خونریزی را تجربه می‌کنند، در حالی که 59٪ فقط درد دارند. با این حال، تقریباً برای 30 درصد از زنان، هم خونریزی و هم درد وجود دارد.

علاوه بر این، خطر سقط جنین در زنان مبتلا به فیبروم در سه ماهه اول به طور قابل توجهی بیشتر است. مطالعات نشان داده است که زنان مبتلا به فیبروم در مقایسه با زنان بدون فیبروم بیشتر احتمال دارد سقط جنین را تجربه کنند و این خطر برای زنان دارای فیبروم های متعدد یا بزرگ بیشتر می شود.

علائم فیبروم در سه ماهه دوم و سوم

یکی از شایع ترین علائم درد است که معمولا شدید است، به خصوص اگر فیبروم‌ها بزرگ باشند. در برخی موارد، فیبروم‌ها بیش از حد رشد می‌کنند و باعث دردهای طاقت‌فرسای معده و حتی سقط جنین می‌شوند.

خوشبختانه، مسکن‌های بدون نسخه مانند استامینوفن می‌توانند تسکین دهنده باشند اما باید حتما با نظر دکتر زنان آنلاین تجویز شود زیرا استفاده از مسکن‌ها در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. علاوه بر این، زنان مبتلا به فیبروم بیشتر احتمال دارد که با مشکل جفت نیز روبرو شوند. جایی که جفت از دیواره رحم جدا می‌شود، جنین را از اکسیژن محروم می‌کند و منجر به خونریزی شدید و حتی شوک می‌شود. علاوه بر این، فیبروم‌ها خطر زایمان زودرس را نیز افزایش می‌دهند، به این معنی که کودک شما ممکن است قبل از هفته 37 بارداری به دنیا بیاید.

عوارض و خطرات فیبروم در بارداری

وجود فیبروم در بارداری تاثیر بسزایی بر سلامت مادر و رشد جنین دارد. تحقیقات نشان داده که اندازه فیبروم‌ها در طول بارداری ثابت می‌ماند، اما رشد آنها همچنان می‌تواند باعث ناراحتی و فشار شود. با این حال، تعداد بارداری‌ها می‌تواند اثر درمانی بر فیبروم‌ها داشته باشد و منجر به ناپدید شدن طبیعی آن‌ها و بهبود سلامت رحم شود.

عوارض دوران بارداری در زنان مبتلا به فیبروم رحمی بیشتر است. یکی از مهم ترین خطرات، سقط جنین است که می تواند به دلیل تأثیر فیبروم بر لانه گزینی، عملکرد جفت و گردش خون رحم رخ دهد. علاوه بر این، وجود فیبروم خطر زایمان زودرس را افزایش می‌دهد. در موارد نادر، فیبروم باعث انسداد دهانه رحم و عوارضی در حین زایمان می‌شود.

پس از زایمان، زنان مبتلا به فیبروم های بزرگ، به دلیل بیرون زدگی فیبروم از کانال زایمان، خونریزی پس از زایمان را تجربه می‌کنند. علاوه بر این، در برخی موارد، اندازه فیبروم رشد جنین را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در نتیجه وزن هنگام تولد کمتر می‌شود.

فیبروم رحم پس از بارداری

پس از به دنیا آوردن یک نوزاد، بسیاری از زنان، کاهش علائم فیبروم رحم را تجربه می‌کنند. در واقع، تحقیقات نشان داده است که تا 70٪ از زنانی که زایمان می‌کنند می توانند انتظار کاهش قابل توجهی در اندازه فیبروم خود داشته باشند. این انقباض طبیعی یک اتفاق رایج است و بسیاری از زنان را شامل می‌شود.

اثر قرص ضد بارداری بر فیبروم بارداری

درست است که انواع خاصی از قرص های ضد بارداری می‌توانند رشد فیبروم را تحریک کنند، به خصوص در دوزهای بالاتر، اما شواهدی نیز وجود دارد که نشان می دهد پیشگیری از بارداری با دوز پایین هورمونی در واقع می تواند به کاهش علائم و حتی کوچک شدن فیبروم کمک کند.

نکته کلیدی درک چگونگی تعامل ترکیبات هورمونی مختلف با بدن است. برای مثال، برخی از قرص‌های ضدبارداری جریان قاعدگی را کاهش می‌دهند، که می‌تواند برای زنانی که پریودهای سنگین دارند، تسکین خوبی باشد. علاوه بر این، این قرص‌ها می‌توانند با کاهش میزان پروستاگلاندین‌ها در رحم، به کاهش گرفتگی عضلات، که از علائم رایج فیبروم‌ها هستند نیز کمک کنند. در نهایت، بهترین رویکرد به عوامل فردی نیز بستگی دارد، اما واضح است که پیشگیری از بارداری هورمونی با دوز پایین می‌تواند گزینه مناسبی برای بسیاری از زنان مبتلا به فیبروم رحم باشد.

علائم خطر فیبروم رحم در بارداری

اکثر زنان مبتلا به فیبروم در بارداری، مشکل قابل توجهی نخواهند داشت و شرایط خاصی وجود دارد که این توده‌ها می توانند خطرآفرین باشند.

به طور کلی، فیبروم‌های کوچک و بدون علامت جای نگرانی ندارند و می توان آنها را از طریق معاینات منظم کنترل کرد. با این حال، زمانی که فیبروم ها رشد می‌کنند و بزرگ می‌شوند، ضروری است که اقدامات لازم انجام شود.

علائمی که نشان می‌دهد فیبروم ها در حال رشد و تبدیل شدن به یک مشکل هستند عبارتند از درد مداوم، بی اختیاری ادرار، خونریزی شدید و احساس فشار در شکم و لگن. این علائم نشان می‌دهد که فیبروم‌ها به اندام‌های اطراف فشار وارد می‌کنند و باعث ایجاد عوارض در دوران بارداری می‌شوند.

بیشتر بدانید: ۵ ماده غذایی مفید برای کوچک شدن فیبروم

تاثیر بارداری روی فیبروم رحم

حقیقت این است که فیبروم ها می توانند در دوران بارداری رفتارهای غیرمنتظره ای داشته باشند. مثلا برخی ممکن است بدون تغییر باقی بمانند و برخی دیگر به طور قابل توجهی رشد کنند.

در واقع، تحقیقات نشان می‌دهد که یک سوم فیبروم‌های جدید ممکن است در طول سه ماهه اول ظاهر شوند که احتمالاً در نتیجه تأثیر استروژن است.

البته برای بسیاری از زنان، فیبروم ها ممکن است پس از بارداری کوچک شوند، به طوری که 79 درصد از فیبروم‌های قبلی پس از زایمان از نظر اندازه کاهش می‌یابند.

فیبروم در بارداری و نازایی

در حالی که عوامل زیادی در ناباروری نقش دارند، فیبروم های رحمی یکی از شایع‌ترین علل هستند. اما خب نقش فیبروم ها در این موضوع چقدر است؟

حقیقت این است که فیبروم ها می توانند تاثیر قابل توجهی بر باروری داشته باشند، اما همیشه اینطور نیست. تحقیقات نشان می‌دهد که حدود 5 تا 10 درصد از زنانی که مشکلات ناباروری را تجربه می‌کنند، فیبروم دارند که اندازه و محل رشد این فیبروم‌ها نقش مهمی در تعیین اینکه آیا آن‌ها بر باروری تأثیر می‌گذارند یا نه بازی می‌کنند.

برای برخی از زنان، فیبروم می‌تواند باعث ایجاد طیفی از مشکلات شود که باردار شدن را سخت‌تر می‌کند. به عنوان مثال، می‌توانند شکل دهانه رحم را تغییر دهند و تعداد اسپرم هایی را که می‌توانند به رحم برسند کاهش می‌دهند. به طور مشابه، تغییرات در شکل رحم، حرکت اسپرم یا جنین را مختل می‌کند و لانه گزینی موفقیت آمیز را برای آنها دشوارتر می‌کند.

در برخی موارد، فیبروم ها حتی می توانند لوله های فالوپ را مسدود کنند و از رسیدن تخمک ها به رحم جلوگیری کرده و لقاح را غیرممکن کنند.

فیبروم در بارداری همچنین می تواند بر اندازه و شکل پوشش رحم تأثیر بگذارد و لانه گزینی و رشد جنین را سخت کند.

درمان فیبروم در بارداری

در ادامه گزینه‌های درمانی موجود برای زنان مبتلا به فیبروم، از جمله کسانی که باردار هستند یا قصد باردار شدن دارند را بررسی خواهیم کرد.

برای زنان باردار، نگرانی اصلی، اطمینان از سلامت و ایمنی جنین است. در نتیجه، گزینه های درمانی در دوران بارداری برای به حداقل رساندن خطر است. ممکن است برای کمک به کاهش علائم، تسکین درد با دارو و هیدراتاسیون تجویز شود. در برخی موارد نیز استراحت در بستر توصیه می‌شود. در موارد نادر، روشی به نام میومکتومی ممکن است در نیمه دوم بارداری برای برداشتن فیبروم‌هایی که خارج از رحم یا داخل دیواره رحم هستند، انجام شود.

گزینه های درمانی فیبروم

برای زنانی که باردار نیستند یا قصد باردار شدن دارند، چندین گزینه درمانی در دسترس است که این موارد عبارتند از:

1. قرص های ضد بارداری: برای خانم هایی که دوره های سنگین و دردناکی را به دلیل فیبروم تجربه می‌کنند، ممکن است برای کاهش خونریزی، قرص های ضد بارداری تجویز شود.

2. میومکتومی: یک روش جراحی که فیبروم ها را برداشته و رحم را بازسازی می‌کند. این گزینه برای زنانی که می خواهند در آینده باردار شوند ایده آل است.

3. آمبولیزاسیون فیبروم رحمی: یک روش کم تهاجمی که جریان خون فیبروم ها را کاهش می‌دهد و باعث کوچک شدن 40 تا 60 درصدی آن‌ها می‌شود. این گزینه ممکن است خطر اتصال غیرطبیعی جفت و زایمان سزارین را افزایش دهد.

4. آبلیشن: یک روش جدیدتر که از تکنیک‌های کم تهاجمی برای گرم کردن و کوچک کردن فیبروم ها تا 50% استفاده می‌کند.

5. هیسترکتومی: یک روش جراحی برای برداشتن رحم است و معمولا برای زنانی توصیه می شود که تمایلی به باردار شدن ندارند یا فیبروم آنها به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی آن‌ها تأثیر می‌گذارد.

درمان فیبروم بعد از زایمان

اگر تازه زایمان کرده‌اید، لازم است حداقل شش ماه قبل از جراحی برداشتن فیبروم صبر کنید. این زمان، اجازه می‌دهد تا رحم در طول دوره پس از زایمان کوچک شود و ارزیابی تأثیر فیبروم ها بر زندگی شما آسان‌تر می‌شود. علاوه بر این، جراحی برداشتن فیبروم به مدتی استراحت مطلق برای بهبودی نیاز دارد، که می‌تواند برای مادرانی که تازه زایمان کرده‌اند سخت باشد.

برای درمان فیبروم در بارداری و یا پس از زایمان می‌توانید در هر زمان با پزشک آنلاین در ارتباط بوده و بهترین راهکار را دریافت کنید.

پیشگیری از فیبروم بارداری

شناخت چند عامل کلیدی می تواند به شما کمک کند تا اقداماتی را برای کاهش خطر ابتلا به فیبروم در بارداری انجام دهید.

1.  اضافه وزن یا چاقی می تواند سطح استروژن را افزایش دهد که ممکن است باعث رشد فیبروم شود. داشتن یک رژیم غذایی خوب و غنی از میوه ها، سبزیجات، پروتئین های بدون چربی و غلات کامل به کنترل وزن شما کمک می‌کند.

2. فعالیت بدنی منظم نیز می‌تواند به کاهش چربی بدن و متعادل کردن سطح هورمون‌ها کمک کند. در بیشتر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه ورزش متوسط ​​داشته باشید. فعالیت هایی مانند پیاده روی، شنا یا دوچرخه سواری مفید هستند.

3. اگر پریودهای سنگین یا عدم تعادل هورمونی دارید، حتما با پزشک زنان و زایمان مشورت کنید

4. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف زیاد الکل و کافئین ممکن است با افزایش خطر فیبروم مرتبط باشد.

5. یک رژیم غذایی با فیبر بالا به ایجاد تعادل در سطح هورمون کمک می‌کند.

6. برخی مکمل های طبیعی مانند چای سبز یا ویتامین D می‌توانند تعادل هورمونی را حفظ کنند و در پیشگیری از فیبروم بارداری موثر باشند.

7. بازدیدهای معمول و چکاپ‌های منظم را فراموش نکنید.

البته به یاد داشته باشید، در حالی که می‌توانید این اقدامات را برای کاهش خطر انجام دهید، اما همیشه نمی‌توانید به طور کامل از فیبروم پیشگیری کنید.

تفاوت فیبروم در بارداری با سایر فیبروم ها

پس از بارداری معمولا سایز فیبروم کوچکتر می‌شود اما از لحاظ خطرات آن در بارداری، گفته می‌شود که مادر بارداری که فیبروم دارد، در معرض خطر بیشتری برای جدا شدن جفت قرار دارد. یعنی جفت، قبل از زایمان از دیواره رحم جدا می‌شود و این موضوعی خطرناک است. پس فیبروم در بارداری نسبت به سایر زمان‌ها نیاز به مراقبت بیشتری دارد.

 

منبع:

سوالات متداول