اسهال در پریودی یک مشکل شایع برای بسیاری از بانوان است که ما در این مقاله، علل و پیامدهای اسهال قاعدگی را بررسی کرده و توصیه های عملی برای کنترل، پیشگیری و درمان آن ارائه می دهیم. چه ناراحتی خفیف یا ناراحتی شدیدی را تجربه کنید، پزشک آنلاین همواره در کنار شماست تا بهترین راهکار را ارائه کند.
اسهال در پریودی چیست؟
هر ماه میلیون ها زن با واکنش بدنشان به تغییرات هورمونی، علائم مختلفی را تجربه می‌کنند. برای برخی، این تغییرات شامل یک مهمان ناخوانده نیز میشود؛ اسهال. اما چرا این اتفاق می افتد؟ و برای کاهش این علائم ناراحت کننده چه باید کرد؟
ارتباط بین قاعدگی و مشکلات گوارشی کمی پیچیده است، اما واضح است که نوسانات هورمونی نقش بسزایی دارند. همانطور که رحم منقبض میشود و پوشش داخلی خود را می‌ریزد، سیستم گوارش نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرد و منجر به طیف وسیعی از علائم، از جمله اسهال، درد شکم، و حتی اضطراب و افسردگی شود.
اما نکته اینجاست: همه زنان اسهال قاعدگی را تجربه نمی کنند. بنابراین، چه چیزی این زنان را از کسانی که انجام می دهند متمایز می کند؟ متأسفانه دلایل دقیق هنوز مشخص نیست، اما محققان به کشفیات جالبی دست یافته اند.
یک مطالعه در سال 2014 نشان داد که 73٪ از شرکت کنندگان حداقل یک علامت گوارشی را در طول دوره خود تجربه کردند. اسهال و درد شکم شایع ترین شکایات بودند و البته بسیاری از زنان نیز اضطراب و افسردگی را گزارش کردند.
اسهال قبل از پریود نشانه چیست؟
در روزهای منتهی به قاعدگی، بدن شما با افزایش تولید پروستاگلاندین‌ها، که موادی شبیه به هورمون هستند، برای قاعدگی آماده میشود که به انقباض رحم و ریختن پوشش داخلی آن کمک می‌کند. این افزایش تولید پروستاگلاندین، هضم غذا را کند کرده و در برخی از زنان باعث علائم یبوست میشود. با این حال، برخی از زنان ممکن است اثر معکوسی را تجربه کنند مانند مدفوع شل و اسهال.
اما این همه ماجرا نیست. تحقیقات منتشر شده در مجله سلامت زنان نشان داده که انتقال دهنده عصبی سروتونین نقش مهمی در تنظیم حرکات روده ایفا می‌کنند. با کاهش سطح استروژن در روزهای منتهی به پریود، سطح سروتونین نیز ممکن است کاهش یابد و منجر به افزایش حرکت روده و اسهال شود.
بیشتر بدانید: دلیل پریود نشدن چیست
علائم اسهال در پریودی
یکی از شایع ترین علائم قبل و در طول دوره پریودی، اسهال است که ناشی از افزایش سطح پروستاگلاندین است. این هورمون باعث انقباضات ماهیچه‌ای در روده میشود و در نهایت منجر به مدفوع آبکی و گرفتگی‌های بسیار شدید شکمی میشود.
نفخ، حالت تهوع و ناراحتی معده نیز در کنار این مشکل ایجاد شده و جرو علائم اسهال در پریودی هستند.
علت اسهال در پریودی
یکی از علت‌های اصلی پروستاگلاندین است، هورمونی که نقش مهمی در روند قاعدگی دارد. با افزایش سطح پروستاگلاندین قبل از قاعدگی، آنها می‌توانند ماهیچه های رحم را تحریک کنند تا منقبض شده و منجر به درد و گرفتگی شوند. اما پروستاگلاندین همچنین تأثیر عمیقی بر سیستم گوارشی دارد و باعث انقباضات ماهیچه ای در روده و تسریع در عبور غذا از دستگاه گوارش میشود که همین موضوع باعث اسهال در پریودی میشود.
اندومتریوز
در برخی موارد، ممکن است علت اصلی اسهال پریود، اندومتریوز باشد. این وضعیت که در آن بافتی شبیه به لایه داخلی رحم در خارج از رحم رشد می‌کند، می‌تواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات گوارشی از جمله اسهال، نفخ و درد شکم شود. زنان مبتلا به اندومتریوز ممکن است درد شدید پریود و همچنین علائم دیگری مانند درد در حین رابطه جنسی و ناباروری را تجربه کنند.
پروژسترون یک علت اسهال در پریودی
هورمون دیگری که می تواند در اسهال پریود نقش داشته باشد پروژسترون است. پروژسترون که در پاسخ به افزایش سطح استروژن در طول چرخه قاعدگی تولید میشود، به آماده سازی بدن برای بارداری کمک می‌کند. با این حال، زمانی که بارداری رخ نمی‌دهد، سطح پروژسترون کاهش می یابد و منجر به تغییر در عادات روده می شود. برخی از زنان در این وصعیت دچار اسهال و برخی دیگر دچار یبوست میشوند.
تغییرات رژیم غذایی و اسهال در قاعدگی
تغییرات رژیم غذایی نیز در اسهال پریود نقش دارند. افزایش میل به غذاهای شیرین یا شور که بسیاری از زنان در این دوران تجربه می‌کنند می‌تواند منجر به ناراحتی گوارشی شود، به خصوص اگر این غذاها سرشار از چربی یا قند باشند. استرس و اضطراب نیز می‌تواند مشکلات گوارشی را تشدید کند و احتمال اینکه زنان در طول قاعدگی خود دچار اسهال شوند را بیشتر خواهد کرد.
سندرم روده تحریک پذیر
بدن زنان در طول چرخه قاعدگی خود دچار دگرگونی میشود و برای مبتلایان به سندرم روده تحریک‌پذیر، این وضعیت منجر به مجموعه‌ای از علائم منحصربه‌فرد میشود. بر‌خلاف سندرم پیش از قاعدگی، که به طور خاص زنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، سندرم روده تحریک پذیر، هم در مردان و هم در زنان رخ می‌دهد.
این اختلال با طیفی از علائم ناراحت کننده، از جمله شل شدن مدفوع، احساس تخلیه ناقص پس از اجابت مزاج، ترشح مخاطی از رکتوم، نفخ شکم، و نیازهای ناگهانی و فوری برای استفاده از دستشویی مشخص میشود.
سندرم پیش از قاعدگی (PMS)
سندرم پیش از قاعدگی (PMS) یک عامل کمک کننده در اسهال پریود است. PMS که با علائمی مانند نفخ، حساس شدن سینه‌ها و نوسانات خلقی همراه است، باعث ایجاد طیفی از مشکلات گوارشی از جمله اسهال نیز میشود.
جالب اینجاست که اسهال می‌تواند در زمان تخمک گذاری نیز رخ بدهد، زمانی که سطح پروژسترون در حال افزایش است. این هورمون می تواند هضم را کند کرده و با افزایش حرکات روده منجر به شل شدن مدفوع میشود.
اسهال در پریودی و بارداری
هرجند اسهال می‌تواند همراه با سندرم پیش از قاعدگی (PMS) باشد، اما شاخص قابل اعتمادی برای بارداری نیست. تمایز اصلی در این واقعیت نهفته است که بارداری با توقف قاعدگی مشخص میشود، در حالی که PMS یک پاسخ فیزیولوژیکی طبیعی به نوسانات هورمونی است. به عبارت دیگر، اگر اسهال دارید و عادت ماهانه شما هنوز طبق برنامه است، به احتمال زیاد به دلیل PMS است نه بارداری
بیشتر بدانید: هفته به هفته بارداری
نحوه تشخیص اسهال در پریودی
اگر در طول قاعدگی دچار اسهال می شوید، لازم است به علت آن پی ببرید. پزشک از شما می‌خواهد که علائم خود را با جزئیات شرح دهید، از جمله فراوانی و مدت زمان اسهال. اگر مشکلات گوارشی مکرر مانند درد شکم، یبوست یا نفخ را خارج از دوره قاعدگی خود دارید، این امکان وجود دارد که سندرم روده تحریک پذیر یا بیماری دیگری داشته باشید که نیاز به بررسی دارد.
اما IBS تنها علت اسهال پریود نیست. برخی از مشکلات سلامتی زنان، مانند آندومتریوز، کیست تخمدان، و سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نیز می‌توانند در ایجاد اسهال نقش داشته باشند. در این موارد، پزشک شما ممکن است از سونوگرافی برای رد هر مشکل دیگری استفاده کند. در گفتگو با یک دکتر زنان و آنلاین می توانید علت اسهال در قاعدگی را فهمیده و اقداماتی را برای کنترل علائم خود انجام دهید.
بیشتر بدانید: علت دوبار پریود شدن در ماه
آیا همه زنان در پریودی اسهال میشوند؟
هر زنی در طول قاعدگی خود اسهال را تجربه نمی‌کند. سوزش سر دل و اسهال در پریودی، علائم رایجی هستند که بسیاری از زنان با آن مواجه میشوند، اما تجربه جهانی نشان داده، برخی از زنان ممکن است در طول دوره خود اصلاً اسهال را تجربه نکنند، در حالی که برخی دیگر طیف وسیعی از علائم گوارشی را تجربه می‌کنند.
درمان اسهال در دوران پریودی
با اجرای این استراتژی‌ها، می‌توانید اسهال پریود را کاهش دهید:
ابتدا، برای کاهش ناراحتی گوارشی، رژیم غذایی مناسبی بگیرید. از غذاها و نوشیدنی‌هایی که می‌توانند علائم را تشدید کنند، مانند غذاهای سرخ شده، قهوه، چای و غذاهای شیرین مانند شکلات خودداری کنید.
فعال بمانید، اما بیش از حد به خودتان فشار نیاورید. در فعالیت‌های فیزیکی ملایم مانند پیاده‌روی، شنا یا دوچرخه‌سواری که برای کمک به هضم غذا هستند شرکت کنید.
آبرسانی به خصوص در هنگام اسهال بسیار مهم است. برای جبران مایعات از دست رفته و جلوگیری از کم آبی بدن، در طول روز مقدار زیادی آب بنوشید. درواقع بعد از هر اسهال، یک فنجان آب مصرف کنید.
برای کاهش استرس گوارشی، وعده‌های غذایی کوچکتر و مکرر بخورید. غذاهای غنی از فیبر مانند موز، ماست و سس سیب را انتخاب کنید که حاوی پکتین (یک فیبر محلول که به تسکین سیستم گوارشی کمک می‌کند) است.
ضمن اینکه از محرک‌هایی مانند کافئین، الکل، نوشیدنی‌های گازدار و غذاهای تند یا سرد که می‌توانند اسهال را بدتر کنند، خودداری کنید.
در نهایت، الکترولیت‌ها و پتاسیم از دست رفته را با مصرف نوشیدنی‌های ورزشی، آب نارگیل و غذاهای غنی از پتاسیم مانند موز و سیب زمینی جبران کنید.
داروی درمان اسهال در پریودی
ایبوپروفن، یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی، یک انتخاب مناسب برای کاهش ترشح هورمون پروستاگلاندین است که به التهاب رحم و روده کمک می‌کند. با مصرف این دارو 24 ساعت قبل از قاعدگی، می‌توانید به طور موثر علائم را کاهش داده و درد را کاهش دهید.
قرص لوپرامید و بیسموت ساب سالیسیلات نیز در کنترل اسهال موثر هستند. برای نتایج مطلوب، این داروها را قبل از شروع علائم پریود مصرف کنید. با این حال، اگر اسهال شما خفیف یا متناوب است، بهتر است به طور کامل از مصرف دارو خودداری کنید.
بیشتر بدانید: قرص اسهال
داروی ضد بارداری و درمان اسهال پریودی
هنگامی که اسهال پریود، برنامه روزانه شما را مختل می‌کند، پزشک یک قرص ضد بارداری را برای کمک به کاهش علائم توصیه می‌کند. با جلوگیری از تخمک گذاری و کاهش سطح هورمون پروستاگلاندین، این قرص‌ها درد شکم، گرفتگی و حالت تهوع را نیز کاهش می‌دهند. با این حال، قرص‌های ضد بارداری عوارض جانبی نیز دارند و به همین دلیل باید قبل از مصرف با دکتر زنان آنلاین مشورت کنید.
بیشتر بدانید: برای درمان اسهال در بارداری چی بخورم؟
رژیم غذایی مناسب برای اسهال در زمان پریود
رابطه بین تغذیه و سلامتی کاملاً ثابت شده است و اسهال نیز از این قاعده مستثنی نیست. با شناخت اینکه کدام غذاها علائم را تشدید و کاهش می‌دهند، خانمها می‌توانند اقدامات پیشگیرانه ای برای اسهال قبل از قاعدگی خود انجام دهند.
برای به حداقل رساندن شدت اسهال در قاعدگی، اتخاذ یک رویکرد آگاهانه برای مصرف غذا بسیار مهم است. چند عامل اصلی که باید مراقب آنها بود عبارتند از:
- غذاهای چرب و چرب که هضم را کند کرده و علائم را تشدید می‌کنند
- محصولات لبنی مانند شیر، ماست و پنیر که هضم آنها دشوار است
- خوراکی های شیرین، که می تواند سیستم گوارشی را خراب کند
- غذاهای تند، سرشار از کپسایسین، که می تواند معده را تحریک کند
- نوشیدنی های کافئین دار مانند قهوه، چای و نوشیدنی های انرژی زا که می توانند حرکت روده را مختل کنند.
از سوی دیگر، ترکیب غذاهای سرشار از پکتین مانند سیب، موز و سنجد به سفت شدن مدفوع و کاهش اسهال کمک می‌کند. علاوه بر این، جایگزینی وعده های غذایی سنگین با گزینه‌های سبک و ملایم می‌تواند به تسکین سیستم گوارش کمک می‌کند.
همچنین برای جبران الکترولیت ها و سدیم از دست رفته، غذاهای غنی از پتاسیم مانند آب نارگیل و سیب زمینی می‌توانند به درمان کمک کنند و غذاهای شور مانند چوب شور و میان وعده های ترد نیز سدیم را تامین خواهند کرد .
بیشتر بدانید: دوران پریودی چی بخوریم و چی نخوریم
پیشگیری از اسهال در پریودی
برای بسیاری از زنان، اسهال پریود یک تجربه معمول و خسته کننده است که این خانمها برای کاهش خطر ابتلا می‌توانند کارهای زیر را انجام دهند.
یک استراتژی، افزایش مصرف فیبر در روزهای منتهی به پریود است. غذاهای غنی از فیبر مانند نان سبوس دار، میوه ها و سبزیجات با پوست می‌توانند به حجیم شدن مدفوع و سفت تر شدن مدفوع کمک کنند.
گام مهم دیگر این است که غذاهای پروبیوتیک را در رژیم غذایی خود بگنجانید. غذاهایی مانند میسو، کلم ترش و ماست حاوی باکتری‌های سالمی هستند که به پر شدن روده و کاهش علائم اسهال کمک می‌کنند. با ترویج میکروبیوم روده سالم، می‌توانید خطر ابتلا به اسهال را در طول دوره قاعدگی خود کاهش دهید.
در نهایت، با نظر پزشک، مصرف ایبوپروفن را یک یا دو روز قبل از پریود در نظر بگیرید تا به کاهش اثرات پروستاگلاندین ها بر بدن شما کمک کند.
زمان مراجعه به پزشک به علت اسهال در پریودی
اسهال دوره ای در طول قاعدگی را به عنوان یک پدیده طبیعی نادیده نگیرید. اگر زندگی روزمره شما را تحت تأثیر قرار می دهد، احتمالاً نشانه آن است که اتفاق جدی تری در حال وقوع است.
اگر بیش از دو روز اسهال یا سایر مشکلات گوارشی را تجربه می‌کنید، یا اگر با درد معده یا لگنی که به تسکین درد بدون نسخه مقاوم است، دارید، با دکتر گوارش آنلاین حتما مشورت کنید. علاوه بر این، اگر متوجه مخاط در مدفوع یا مدفوع خونی شدید، از آنجا که این علائم می تواند نشان دهنده یک بیماری زمینه ای گوارشی باشد که در طول قاعدگی بدتر میشود باید حتما به پزشک مراجعه نمایید.
منابع:
