ممکن است شما تجربه ارتباط با افرادی را داشته باشید که به سرعت با کسی صمیمی شده و به همان سرعت، از ادامه ارتباط کناره‌گیری میکنند یا دارای رفتار بی‌ثباتی در روابط، تصمیم‌‌گیری‌ها و قضاوت هستند. وقتی این بی‌ثباتی در زوایای مختلف زندگی فرد مشاهده شود و به نوعی، روال طبیعی زندگی را دچار اختلال کند، میتوان احتمال داد که او به اختلال شخصیت مرزی دچار است. این اختلال از جمله اختلالات شخصیت است. افراد مبتلا به این بیماری درباره نحوه تفکر و احساس در مورد خود و سایر افراد مشکل داشته و در نتیجه لذت بردن از زندگی خود با چالش مواجه می‌شوند. این بیماران به شدت و برای مدت طولانی شرایط احساساتی را تجربه میکنند و پس از یک رویداد عاطفی تحریک کننده، بازگشت به یک خط ثابت پایدار برای آنها دشوار بوده و شخصیت متزلزلی خواهند داشت. این دشواری میتواند منجر به آشفتگی، تصویر ذهنی ضعیف از خود، روابط طوفانی و واکنش‌های شدید احساسی نسبت به عوامل استرسزا شود. در موارد شدید، این اختلال ممکن است درجات مختلفی از خودآزاری را در پی داشته باشد.
تخمین زده می‌شود که یک و نیم درصد از بزرگسالان آمریکایی، تجربه ابتلا به چنین اختلالی را دارند. تقریبا ۷۵ درصد مبتلایان به این اختلال، زن هستند. گرچه تحقیقات جدید نشان داده‌اند که مردان هم ممکن است به اندازه زنان تحت تاثیر آن قرار بگیرند، اما معمولا این بیماری در آنها با اختلال پس از حادثه یا نشانه های افسردگی اشتباه گرفته می‌شود.
در حال بخوانید: قیمت تست کرونا
نشانه های اختلال شخصیت مرزی
اختلال شخصیت مرزی یکی از انواع اختلالات روانی است و بیماری که دچار چنین اختلالی است، معمولا چندین مورد از نشانههای زیر را دارد:
- نگرانی دائمی از طرد شدن و کنار گذاشته شدن توسط اطرافیان
- داشتن روابط غیر معمول شدید و ناپایدار: این افراد در دوره‌ای از روابط خود، فرد مقابل را ایده‌آل می‌بینند و سپس به شدت از او بیزار می‌شوند.
- احساسات ناپایدار نسبت به خود (عدم اطمینان نسبت به خود)
- خطر کردن یا انجام اقدامات تکانشی: فکر نکردن قبل از هزینه کردن، رفتارهای پر خطر جنسی، سوء مصرف مواد مخدر یا الکل، رانندگی بی پروا و پرخوری، از جمله رفتارهایی است که بیماران مبتلا به این بیماری ممکن است تجربه کنند.
- صدمات مکرر به خود یا داشتن افکار مربوط به خودکشی
- تجربه افت احساسات کوتاه مدت اما شدید، یا تحریک‌پذیری و اضطراب (معمولا برای چند ساعت)
- احساس مزمن خستگی یا پوچی. برای آگاهی بیشتر در مورد خستگی، مقاله دلایل خستگی در طول روز را از وبسایت حال بخوانید.
- تجربه خشم غیر معمول و شدید و عدم توانایی کنترل آن که به احساس با شرم و گناه منجر شود.( مقاله ای با موضوع کنترل خشم را حتما بخوانید.)
- مشکوک شدن به اطرافیان در زمان استرس شدید یا خلا عاطفی
آیا شما نشانه دیگری برای شناسایی اختلال شخصیت مرزی می‌شناسید؟
بیشتر بخوانید: راهکارهای کاهش استرس
انجام اقدامات تکانشی پر خطر مانند رانندگی با سرعت بالا از نشانههای اختلال شخصیت مرزی است
تشخیص اختلال شخصیت مرزی
هیچ آزمایش تایید شده‌ای وجود ندارد که به طور دقیق نشان دهد فرد به این اختلال مبتلا است. این بیماری فقط از طریق صحبت کردن با بیمار و شناخت ابعاد شخصیت وی توسط متخصص بهداشت روان امکان‌پذیر است. تشخیص آن در صورتی انجام می‌شود که فرد دارای چندین علامت یا ویژگی باشد.
اگر شخصی علائم آن را داشته باشد، روانپزشک یا روانشناس وی، پیش از تشخیص با دقت در مورد زندگی، تجربیات و علائم او سوال میکند. گاهی ممکن است این کار نیاز به چند جلسه مشاوره داشته باشد، چون برخی از علائم این بیماری، بسیار شبیه به سایر اختلالات روانی است. این بیماری معمولا در کودکان قبل از سن بلوغ تشخیص داده نمی‌شود. برای تشخیص دقیق‌تر اختلال شخصیت مرزی، گاهی نیاز به گفتوگو با پزشکان قبلی، بررسی ارزیابی‌های پزشکی قبلی یا گفتوگو با خانواده و دوستان فرد هم لازم است.
بیشتر بخوانید: درمان افسردگی شدید در زنان
روش های درمان شخصیت مرزی
یک برنامه درمانی موثر در بهبود افراد مبتلا به چنین اختلالی، ترکیبی از روان درمانی، درمان دارویی و دریافت حمایت از خانواده و اطرافیان است. اکثر مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی در طول دوره درمان میتوانند به راحتی زندگی کنند و به امور عادی زندگی بپردازند. اما گاهی ممکن است بستری کوتاه مدت در بیمارستان در زمان استرس شدید یا رفتارهای تکانشی یا خودکشی، برای حفظ ایمنی بیمار لازم باشد. به کار گیری روشهای زیر برای درمان این اختلال موثر خواهد بود:
روان درمانی
رفتار درمانی دیالکتیکی، درمان شناختی رفتاری و روان درمانی پویا، اولین انتخاب‌ها برای درمان این بیماری هستند. یادگیری روش هایی برای کنار آمدن با بی نظمی هیجانی، اغلب کلید بهبودی افرادی با چنین اختلالی است.
درمان دارویی
در حـال حاضر هیچ دارویی برای درمان چنین اختلالی به طور خاص وجود ندارد. اما میتوان از برخی داروها برای کاهش علائم این اختلال کمک گرفت؛ مانند تثبیت‌کننده‌های خلقی یا داروهای ضد افسردگی که به کنترل نوسانات خلقی کمک میکنند یا داروهای ضد‌روان پریشی با دوز کم که ممکن است در کنترل علائمی مانند بی‌نظمی فکر موثر باشند.
روان درمانی بهترین و موثرترین شیوه درمانی در کاهش علائم اختلال شخصیت مرزی است
عوامل موثر در ایجاد اختلال شخصیت مرزی
علل ایجاد این بیماری هنوز به طور دقیق مشخص نیست، اما دانشمندان توافق دارند میتواند نتیجه ترکیبی از عوامل زیر است:
ژنتیک
در حالی که هیچ ژن یا نمایه ژنی خاصی به طور مستقیم باعث بروز اختلال شخصیت مرزی نشان داده نشده، اما تحقیقات ثابت کرده‌اند که احتمال ابتلا به این بیماری، در افرادی که حداقل یکی از اعضای خانواده به آن مبتلا است، بیشتر است.
فاکتورهای محیطی
افرادی که حوادث آسیب‌زایی را در زندگی تجربه کرده‌اند، بیش از سایرین در معرض این اختلال هستند. مشکلاتی مانند تجربه قرار گرفتن در معرض سوء استفاده جسمی یا جنسی به ویژه در کودکی، بی‌توجهی والدین یا جدایی آنها، از جمله این موارد هستند.
عملکرد مغز
سیستم تنظیم عاطفی در افراد مبتلا به این بیماری ممکن است متفاوت باشد. به طور خاص، بخش‌هایی از مغز که احساسات و تصمیمگیری یا قضاوت را کنترل میکند، ممکن است در این افراد به درستی با هم ارتباط برقرار نکنند.
بیشتر بخوانید: علائم ضربه مغزی
اختلال شخصیت مرزی و خودکشی
داشتن افکار خودکشی و آسیب وارد کردن به خود در میان مبتلایان به این اختلال شایع است. بررسی‌های انجام شده بر روی این بیماران نشان داده است که حدود ۸۰ درصد آنها، حداقل یک بار در طول زندگی خود دست به خودکشی زده و برخی دیگر ممکن است چندین بار این کار را انجام دهند. در نهایت حدود ده درصد این افراد موفق می‌شوند که به این شیوه به زندگی خود پایان دهند. اما چرا اقدام به خودکشی در میان این افراد شایع است؟
تصمیمگیری آنی و احساسی برای پایان دادن به زندگی در میان مبتلایان به اختلال شخصیت مرزی رایج است
عوامل مختلفی در این زمینه نقش اساسی دارند. از جمله:
تحمل فشار روحی شدید
آثار منفی اختلالات روحی ناشی از این بیماری به حدی است که مبتلایان به آن به دنبال آسان‌ترین راه نجات می‌گردند. افراد مختلف ممکن است راهکارهای متفاوتی برای رهایی از این بن بست بیابند، مثل استعمال دخانیات، خودزنی و….
همراه شدن آن با سایر مشکلات روانی
در بسیاری از موارد این اختلال با سایر مشکلات روانی مانند اختلال دو قطبی یا علائم اسکیزوفرنی همراه می‌شود. همزمان شدن بروز چند بیماری در یک فرد، خطر خودکشی را در وی افزایش می‌دهد.
مزمن بودن بیماری
این بیماری عارضه‌ای مزمن است و ممکن است برای مدت بسیار طولانی ادامه داشته باشد. از آنجا که درمان آن هم نیاز به زمان طولانی دارد، ممکن است در برخی از افراد به خودکشی منجر شود.
اقدام بدون فکر و برنامه ریزی
یکی از نشانههای اختلال شخصیت مرزی، تصمیم‌گیریهای سریع و بدون فکر است. همین مسئله باعث می‌شود که این بیماران در لحظات رنج شدید روانی، دست به خودکشی بزنند.
استعمال مواد مخدر
بیماران مبتلا به این بیماری، در معرض سوء مصرف مواد مخدر نیز قرار دارند. اعتیاد به الکل و مواد مخدر، ریسک مرگ در اثر مصرف این مواد را بالا می‌برد. شما می‌توانید مقاله ای با عنوان از کجا بفهمم همسرم شیشه مصرف میکند را بخوانید.
بیشتر بخوانید: علت پارکینسون در جوانان
رفتار با شخصیت مرزی
نشانههای این بیماری، میتواند برای فرد بیمار و اطرافیان او، استرسزا و نگران کننده باشد. اگر افراد نتوانند این نشانه‌ها را کنترل کنند، ممکن است به خودشان یا دیگران آسیب وارد کرده و شرایط ناخوشایندی را ایجاد کنند. چه طور میتوان با فرد مبتلا به این اختلال رفتار کرد؟
- شناخت کافی از بیماری و درمان آن داشته باشید.
- عوامل محرک را بشناسید و بدانید چه مسائلی به طور ناگهانی خشم یا اضطراب را در بیمار برمی‌انگیزاند.
- بیمار را تشویق کنید تا درمان حرف‌های دریافت کند و توصیه‌های ارائه شده در جلسات را به طور منظم به کار بگیرد.
- در آموزش روشهای تکمیلی مثل مراقبه، تمرینات تنفسی و… به او کمک کنید.
- کمک کنید تا از تجربیات افراد مشابه استفاده و در دوره‌های درمان گروهی مشارکت کند.
- نسبت به درمان بیمار مسئولیتپذیر باشید و او را برای بیمار شدن سرزنش نکنید.
- سبک زندگی سالم همراه با فعالیت جسمی و تعاملات اجتماعی برای او ایجاد کنید.
استفاده از تجربیات افراد دیگر، یکی از راه کارهای موثر در درمان مبتلایان به اختلالات شخصیت از جمله اختلال شخصیت مرزی است
بیشتر بخوانید: تست کرونا در منزل
اختلال شخصیت مرزی و ازدواج
یکی از مهم‌ترین عوامل در پایداری ازدواج و داشتن زندگی زناشویی موفق، داشتن ثبات شخصیتی و عاطفی زن و مرد است. با توجه به این که بی ثباتی، یکی از اصلیترین نشانههای افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی است، آیا این افراد زندگی مشترک خوبی را تجربه خواهند کرد؟
پاسخ‌گویی به این سوال دشوار است؛ چرا که دوام و ثبات یک زندگی زناشویی به عوامل مختلفی بستگی دارد. واقعیت این است که افراد مبتلا به این اختلال، توانایی ضعیفی در حل مسائل دارند و مهارت‌های ارتباطی آنها نیز نسبت به سایرین کمتر است. این مسائل ممکن است باعث شود که آنها در طول زندگی خود درگیر مشکلات ساده و پیش پا افتاده باشند و نتوانند زندگی مشترک خوبی را تجربه کنند. این مسئله اهمیت مشاوره پیش از ازدواج را بیش از پیش آشکار میکند. شناخت درست و انتخاب آگاهانه، زمینه‌ساز ایجاد یک زندگی مشترک سالم است. اما بر خلاف باور عموم، افراد مبتلا به این اختلال، درصد طلاق بالاتری ندارند و در صورت درمان و کاهش علائم، میتوانند زندگی مشترک خوب و موفقی داشته و پدران و مادران خوبی باشند. برای درک اهمیت مشاوره پیش از ازدواج می‌توانید مقاله چرا مشاوره ازدواج لازم است را از وبسایت حال مطالعه کنید.
با آزمون شخصیت شناسی MBTI شخصیت خود را بیشتر بشناسید.
تست اختلال شخصیت مرزی
بر اساس توافق‌های بین‌المللی، معیار مشخص و شناخته شده‌ای برای تشخیص اختلال شخصیت مرزی طراحی شده است که مطابق آن، پاسخ مثبت به بیش از پنج سوال، میتواند احتمال بروز این اختلال را در فرد مشخص کند. این سوالات عبارتند از:
- آیا از تنها بودن به حدی می‌ترسید که ممکن است از حالت عادی خارج شده و نیاز به تماس مکرر با کسانی در اطراف خود داشته باشید؟
- آیا روابط شما با اطرافیان ناپایدار، متناوب و افراطی است؟
- آیا به شدت تحریک پذیر هستید و احساسات شما نسبت به همه چیز پیوسته و به سرعت تغییر میکند؟
- آیا تا کنون احساس ناپایدار و ناخوشایندی نسبت به خود داشته‌اید؟
- آیا تا کنون رفتارهای آسیب زننده مثل رابطه جنسی پر خطر، پرخوری افراطی، مصرف مواد مخدر و… داشته‌اید؟
- آیا تا کنون به خودتان آسیب جدی رسانده‌اید مثل سوزاندن، خودزنی یا اقدام به خودکشی؟
- آیا تاکنون برای جلوگیری از طرد شدن از سوی دوستان و اطرافیان، پرخاش‌گری کرده‌اید؟
- آیا دچار احساس پوچی و کسالت هستید؟
- آیا در شرایط استرسزا حس می‌کنید که به پارانویا (بدبینی، آشفتگی روانی و توهم) نسبت به افراد یا چیزهای اطراف خود دچارید؟
کلام آخر
اختلال شخصیت مرزی عارضه‌ای است که بیش از هر چیز بر روابط فرد اثر خواهد داشت. ناکامی‌های متعدد در زندگی عاطفی، کاری و تعاملات اجتماعی، زنگ خطری برای افراد است تا از نظر ابتلا به این بیماری بررسی شوند. اولین قدم پس از شناسایی چنین مشکلی در فرد، پذیرش است. وقتی فرد دریابد که دچار مشکلی اساسی است، میتواند درمان را به شکلی موثر آغاز کند. انتخاب روشهای درمانی کارا زیر نظر متخصصان امر، بسیار مهم و حیاتی است. سامانه خدمات مشاوره آنلاین حال، با بهره‌گیری از دانش تخصصی بهترین مشاوران و متخصصان روانشناسی و روانپزشکی، خدمات مشاوره آسان و ارزان را به شما ارائه می‌دهد. برای دریافت مشاوره و طرح پرسش‌ها و مسائل خود، می‌توانید به راحتی به وبسایت و اپلیکیشن حال مراجعه کرده و در تمام ساعات شبانه روز، از خدمات مشاوره‌ای بهره‌مند شوید. بیماری‌هایی مانند اختلال شخصیت مرزی نیاز به پیگیری مستمر و مداومت در درمان دارند. بنابراین لازم است که روند درمان دچار وقفه نشود.
در این مقاله کوشیدیم تا شما را با یکی از شایع‌ترین اختلالات شخصیتی آشنا کنیم و در مورد عوارض عدم درمان و مشکلات ناشی از آن با شما صحبت کنیم. آیا شما تا کنون تجربه تعامل با افراد مبتلا به چنین اختلالی را داشته‌اید؟ به نظر شما بهترین راهکار برای کنترل و کمک به بهبود این افراد چیست؟
پرسش‌های متداول
اختلال شخصیت مرزی چیست؟
افراد مبتلا به این بیماری نوعی بی ثباتی را در همه جنبههای زندگی خود شامل روابط بین فردی، عواطف و خودنگاره تجربه میکنند. این بی ثباتی اغلب با احساس پوچی مزمن، تفکرات پارانویایی گذرا و… همراه است.
اختلال شخصیت مرزی چه عوارضی دارد؟
این بیماری میتواند بر روابط شخصی و اجتماعی فرد اثرات منفی داشته و منجر به ناکامی‌های تحصیلی و شغلی، طلاق، بارداری ناخواسته، اعتیاد، خودکشی و مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی، اختلال پرخوری عصبی و… شود.
علائم اختلال شخصیت مرزی چیست؟
ترس از تنها ماندن، رفتارهای پر خطر، خشم بیجا، احساس پوچی، آسیب رساندن به خود و داشتن روابط متزلزل از اصلیترین نشانههای ابتلا به این بیماری است.
روشهای درمان شخصیت مرزی چیست؟
اشکال مختلف روان درمانی گفتوگو محور شامل تماس با یک روانپزشک یا روانشناس، درمانهای گروهی درسایه حمایت جمعی و دارو درمانی برای کنترل علائم بیماری، از روشهای درمانی متداول در این اختلال است.
منابع
