التهاب را می‌توان پاسخ طبیعی سیستم ایمنی بدن به بیماری و آسیب و جراحت دانست. آن دسته از مواد شیمیایی که به دلیل التهاب در بدن بوجود می‌آیند، در برابر مهاجمان خارجی مانند باکتری‌ها و ویروس‌ها از بدن شما محافظت می‌کنند.
زمانی که شما مجروح می‌شوید، التهاب موضعی واکنش مناسبی در بدن است که نقشی کلیدی در بهبود سلامت ایفا می‌کند.
دو نوع التهاب در بدن ممکن است رخ دهد. التهاب حاد و التهاب مزمن. می‌توان این‌گونه فرض کرد که التهاب حاد، نوع بدی از التهاب نیست. زیرا می‌تواند در راستای درمان باشد. اما التهاب مزمن آن چیزی است که به بررسی‌های بیشتر نیاز دارد. چرا که به طور عمده، وجود آن با بیماری‌های مزمن در ارتباط است. تحقیقات نشان می‌دهد التهاب مزمن می‌تواند با بسیاری از بیماری‌های مزمن مانند آرتروز، بیماری قلبی، دیابت نوع ۲، سرطان و آلزایمر مرتبط است.
انواع التهاب
التهاب حاد و مزمن دلایل، علائم و نتایج متفاوتی دارند.
التهاب حاد
این نوع التهاب معمولا بر اثر جراحات بوجود می‌آید. همچنین برخی از بیماری‌ها مانند عفونت‌های باکتریال یعنی عفونت‌هایی که منشا آن‌ها باکتری است و همچنین ویروس‌ها می‌توانند عامل التهاب حاد در بدن باشند.
التهاب حاد به سرعت اتفاق می‌افتد و می‌تواند شدید باشد. اگر تا کنون جایی از بدن شما دچار شکستگی و یا بریدگی شده باشد، حتما با آنچه که التهاب حاد نامیده میشود، آشنا شده‌اید و آن را روی بدن خود دیده‌اید.
علائم رایج التهاب حاد که بر اثر جراحت ایجاد میشود، می‌تواند شامل سرخ شدن ناحیه جراحت، ایجاد درد یا ورم در آن ناحیه، احساس داغی در ناحیه مجروح شده، کبودی، احساس گرفتگی و عدم توانایی در حرکت عضو آسیب دیده باشد.
بر اساس نوع زخم و عامل بوجود آورنده آن، التهاب حاد می‌تواند برای چند روز یا چند ماه روی بدن ماندگار شود.
گاهی التهاب حاد در یک نقطه متمرکز شده و گاهی مانند زمانی که بدن دچار عفونت ویروسی میشود، به‌صورت سیستماتیک در بدن وجود دارد. هنگامی که بدن با یک عامل مهاجم مخرب مانند ویروس یا باکتری مواجه میشود، یک واکنش ایمنی در تمام بدن برای مقابله با آن ایجاد می‌کند. گلبول‌های سفید موجب ترشح برخی از مواد شیمیایی التهابی می‌شوند. این نوع از التهاب حاد باعث میشود شما احساس بیماری و خستگی داشته باشید، به‌طوری که انگار بدن شما تمام توان خود را برای مقابله با عفونت گذاشته است.
علائم التهاب حاد شامل تب، حالت تهوع، بی‌حالی، خواب آلودگی، بدخلقی، آبریزش بینی، سوزش گلو، گرفتگی بینی و سردرد هستند.
علائم و نشانه‌های التهاب حاد می‌توانند برای چند روز تا چند هفته ادامه داشته باشد و یا در مواردی بیش از این زمان نیز همچنان در بدن باقی بمانند. برخی از التهاب‌های حاد بیشتر بر اساس التهاب‌هایی که در یک ناحیه از بدن متمرکز هستند، ایجاد می‌شوند. مانند برونشیت، آپاندیس، سینوزیت، مننژیت.
درباره التهاب تاندون بیشتر بدانید
التهاب مزمن
این نوع التهاب می‌تواند برای سال‌ها یا در تمام طول عمر در بدن باقی بماند. التهاب مزمن معمولا زمانی آغاز میشود که بیماری یا جراحتی در بدن وجود ندارد و یا اگر وجود داشته باشد، پس از رفع آن نیز برجا می‌مانند. دانشمندان هنوز به درستی نمی‌دانند که چرا التهاب مزمن بوجود می‌آید همچنان که به نظر نمی‌رسد التهاب مزمن نیز مانند التهاب حاد، در خدمت یک فرآیند برای بهبودی سلامت بدن باشد. اما دانشمندان با قطعیت می‌گویند که التهاب مزمن در طول زمان می‌تواند تغییرات عظیمی را در بافت‌ها، اعضا و سلول‌های بدن بوجود بیاورد. تحقیقات، رابطه مشخصی بین التهاب مزمن و گستره وسیعی از بیماری‌های جدی را به ما نشان می‌دهند. البته این ارتباط به معنای این نیست که التهاب مزمن علت بوجود آمدن بیماری است. التهاب مزمن تنها یکی از عوامل دخیل در روند پیشرفت بیماری در بدن است.
قوی‌ترین رابطه بین التهاب مزمن و بیماری تا امروز در دیابت نوع ۲ و بیماری‌های قلبی مشاهده شده است. برخی از دیگر بیماری‌ها که در آن‌ها ارتباط بین التهاب مزمن و بیماری وجود دارد، شامل فشار خون بالا، کلسترول بالا، بیماری‌های کلیوی، انواع سرطان، افسردگی، بیماری‌هایی مانند آلزایمر، بیماری‌های خود ایمنی، پوکی استخوان و کبد چرب.
التهاب مزمن معمولا به شیوه خاموش در بدن گسترش می‌یابد و علائم آشکاری را به‌طور مستقل نشان نمی‌دهد.
چه عواملی باعث التهاب مزمن می‌شوند؟
محققان چند دلیل شایع را برای التهاب مزمن شناسایی کرده‌اند که خیلی از آن‌ها ارتباط نزدیکی با شیوه‌ی زندگی مدرن و افزایش سن دارند. عوامل به وجود آورنده التهاب مزمن می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
عدم تحرک جسمی: زمانی که ماهیچه‌های شما در حرکت هستند، فرآیند شیمیایی ضدالتهابی در جریان خون رخ می‌دهد. افرادی که حداقل تحرک لازم برای سلامتی بهینه را در زندگی روزمره خود ندارند، برای نمونه نیمی از جمعیت بزرگسال آمریکا، در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با افزایش سن قرار دارند.
چاقی مفرط: بافت چربی و به‌خصوص آن بخشی از بافت که ارگان‌های بدن را تحت احاطه قرار می‌دهد، مواد شیمیایی مرتبط با التهاب را تولید می‌کند و از این رو افراد مبتلا به چاقی مفرط در معرض التهاب مزمن قرار دارند.
رژیم غذایی: نوعی از رژیم غذایی که چربی و قند بسیاری را در خود داشته باشد، باعث افزایش التهاب میشود. از این رو افرادی که دارای اضافه وزن هستند نیز می‌توانند در معرض التهاب مزمن باشند.
سیگار کشیدن: مصرف سیگار، روند تولید مولکول‌های ضد التهابی را کاهش داده و احتمال التهاب را بالا می‌برد. افراد سیگاری همان‌طور که در معرض بسیاری از بیماری‌ها قرار دارند، در معرض التهاب مزمن نیز هستند.
کمبود هورمون‌های جنسی: هورمون‌های جنسی مانند استروژن و تستوسترون از التهاب جلوگیری می‌کنند. کمبود این هورمون‌ها به‌خصوص با افزایش سن، خطر بیماری‌های مرتبط با التهاب مزمن را افزایش می‌دهد.
اضطراب: اضطراب روانی نیز با افزایش التهاب در ارتباط است.
اختلال خواب: افرادی که به عارضه اختلال خواب دچار هستند، یعنی خواب آنان از چرخه‌ای نامنظم پیروی می‌کند، بیشتر از افرادی که یک خواب معمول ۸ ساعته دارند، در معرض التهاب مزمن قرار می‌گیرند.
سن: تحقیقات نشان می‌دهد که با افزایش سن التهاب مزمن نیز افزایش پیدا می‌کند.
تحقیق گسترده‌ای روی ۲۰۰۰۰ نفر از افراد بزرگسال نشان می‌دهد که حداقل تحرک لازم در طول هفته ۴۰ درصد خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش می‌دهد. هرچند که برای این یافته دلایل بالقوه بسیاری می‌توان در دست داشت اما کاهش التهابی که بر اساس افزایش تحرک ایجاد میشود نیز در این زمینه می‌تواند موثر باشد.
بیماری‌های خود ایمنی
در برخی از بیماری‌ها، فرآیند التهاب بدون عامل مهاجم خارجی می‌تواند آغاز شود. در بیماری‌های خود ایمنی، سیستم ایمنی خود بدن بافت‌هایی که به اشتباه خارجی یا غیرعادی تشخیص می‌دهد را مورد حمله قرار می‌دهد. محققان به‌درستی نمی‌دانند که چه چیزی عامل بیماری خود ایمنی است اما به‌نظر می‌رسد که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی، بوجود آورنده بیماری خود ایمنی هستند.
حدود ۸۰ بیماری خود ایمنی مختلف شناسایی شده‌اند که هرکدام از آن‌ها بخش‌های مختلف بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهد. التهابی که بر اثر بیماری‌های خود ایمنی بوجود می‌آید، آسیب‌های متفاوتی را به بخش‌های مختلف بدن وارد می‌کند. برای نمونه دیابت نوع ۱ یک بیماری خود ایمنی است که با حمله سیستم ایمنی به سلول‌های سازنده انسولین در پانکراس اتفاق می‌افتد و می‌تواند منجر به عارضه‌هایی برای تمام طول عمر شود. پسوریازیس یک بیماری خود ایمنی دیگر است که منجر به التهاب پوست میشود و معمولا تا آخر عمر با فرد می‌ماند.
برخی از انواع آرتروز خود ایمن و نه همه انواع آن، می‌تواند نتیجه التهاب باشد و به صورت کلی، واژه آرتروز بیانگر التهاب مفاصل است. درمان بیماری‌های خود ایمن مورد به مورد متفاوت است اما معمولا بر کاهش فعالیت بیش از اندازه سیستم ایمنی متمرکز است.
فردی که دچار التهاب است ممکن است در بخشی از بدن خود احساس درد و یا گرفتگی داشته باشد. التهاب سلول‌های عصبی را تحریک کرده و احساس درد در بدن ایجاد میشود
چرا التهاب باعث آسیب میشود؟
التهاب حاد و مزمن هر دو می‌توانند موجب آسیب شوند. چرا که فرد بر پایه نوع التهابی که به آن دچار است احساس درد، گرفتگی و ناخشنودی می‌کند. التهاب موجب درد میشود، چرا که با ایجاد ورم، سلول‌های اعصاب را تحریک کرده و آن سلول‌ها به مغز پیام‌های درد را مخابره می‌کنند. علاوه بر این برخی از فرآیندهای شیمیایی مرتبط با التهاب رفتار سلول‌های عصبی را تحت تاثیر قرار می‌دهند که موجب افزایش احساس درد میشود.
تشخیص التهاب
هیچ آزمایش واحدی وجود ندارد که بتواند التهاب یا بیماری‌هایی که آن را بوجود می‌آورد را مشخص کند. اما بر اساس علائم بیمار، پزشک تعیین می‌کند که چه آزمایش‌هایی لازم است. پزشک در ابتدا شرح حـال بیمار را گرفته و معاینه بالینی انجام می‌دهد. همچنین ممکن است آزمایش خون یا عکس‌برداری را تجویز کند.
آزمایش خون شاخص‌های بیولوژیک مشخصی را که نشان‌دهنده التهاب هستند، تعیین می‌کند. هرچند این آزمایش به تنهایی نمی‌تواند موجب تشخیص شود اما می‌تواند به پزشک شما در تشخیص کمک کند. شایع‌ترین آزمایش‌هایی که ممکن است پزشک تجویز کند شامل CRP و ECR است. CRP پروتئینی است که به‌صورت طبیعی در کبد برای واکنش به التهاب ساخته میشود. سطح بالای این پروتئین در افراد دارای التهاب مزمن و حاد شایع است. آزمایش ECR نیز برای تشخیص ناحیه التهاب انجام میشود.
عکس‌برداری برای تشخیص التهاب هم می‌تواند شامل ام‌آرآی، عکس‌برداری هسته‌ای و… باشد.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
درمان التهاب در بدن
درمان التهاب به نوع بیماری و شدت علائم آن بستگی دارد.
برای درمان التهاب حاد به‌طور معمول از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی استفاده میشود. اولین گزینه برای درمان دردهای موضعی و التهاب‌های حاد ناشی از آن، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی هستند. داروهایی مانند آسپرین، ایبوبروفن و قرص ناپروکسن برای درمان التهاب حاد کاربرد دارند.
کورتیکواستروئید نوعی از استروئید است که برای درمان ورم و التهاب به کار می‌رود و به‌صورت خوراکی و تزریقی در بازار موجود هستند. این داروها تنها برای دوره‌ای کوتاه تجویز می‌شوند چرا که موجب بوجود آمدن عوارض جدی در بدن هستند.
داروهای موضعی هم بعضی اوقات به التیام دردها و التهاب‌های پوستی و مفصلی کمک می‌کنند. این داروها معمولا عارضه‌ای نداشته و یا دارای عوارض کمی هستند.
درمان التهاب مزمن و درد مفاصل نیازمند داروهایی است که می‌توانند از روند پیشرفت بیماری جلوگیری کنند یا اثرات آن را کاهش دهند. برخی از داروها مانند روماتکس، آزولفیدین، انبرل و یا داروهای بیماری دیابت می‌توانند در درمان التهاب مزمن موثر باشند. از آن‌حا که بسیاری از داروهای رایج برای درمان بیماری‌های التهابی عوارض بسیار شدیدی به همراه دارند، باید توجه داشت که برای مصرف مداوم آن‌ها باید به پزشک مراجعه شود و مصرف دارو تحت نظر پزشک انجام شود.
برخی از عادات زندگی روزمره مانند نشستن بیش از اندازه و کم تحرکی می‌توانند التهاب در بدن را افزایش دهند. برای جلوگیری از التهاب لازم است بیشتر ورزش کنید. یوگا و مدیتیشن از جمله ورزش‌هایی هستند که علاوه بر کمک به سالم ماندن بدن اضطراب را از شما دور می‌کنند
پیشگیری از التهاب مزمن
تغییر شیوه زندگی می‌تواند از التهاب مزمن پیشگیری کند و اثرات جانبی آن را کاهش دهد. مهم‌ترین تغیییرات سبک زندگی شامل کاهش وزن، رژیم غذایی سالم، دست‌کم ۱۵۰ دقیقه ورزش در هفته، انجام فعالیت‌های تقویت عضلات برای دو بار در هفته، ترک سیگار، تحرک لازم از طریق راه رفتن، خواب کافی، بهره بردن از تکنیک‌های کاهش استرس مانند یوگا و مدیتیشن، اجتناب از انزوا و مراجعه مداوم به پزشک هستند.
سوالات پزشکی خود را میتوانید از بخش خدمات دکتر آنلاین رایگان حال بپرسید.
برخی از خوراکی‌ها التهاب در بدن را افزایش می‌دهند و برخی دیگر خوراکی‌های ضد التهابی هستند. سبزیجات و گیاهانی که برگ سبز دارند و همچنین مغزها و میوه‌ها می‌توانند خطر التهاب را کاهش دهند
عادات غذایی و حرکتی و تاثیر آن در التهاب بدن
برخی از غذاها التهاب در بدن را افزایش می‌دهند و برخی دیگر به عنوان خوراکی‌های ضد التهاب شناخته می‌شوند.
کربوهیدرات‌ها مانند نان سفید، سیب زمینی سرخ شده و دیگر غذاهایی که در روغن زیادی سرخ می‌شوند، سودا و نوشیدنی‌هایی که شکر زیادی دارند، گوشت قرمز مانند استیک و برگر و فرآورده‌های گوشتی مانند سوسیس و مارگارین می‌توانند التهاب در بدن را افزایش دهند.
در مقابل برخی از خوراکی‌ها مانند گوجه، روغن زیتون، گیاهان دارای برگ سبز، دانه‌ها و مغزها و میوه‌ها مانند توت فرنگی، گیلاس و پرتقال از جمله ضدالتهاب‌هایی هستند که توصیه میشود بیشتر در وعده‌های غذایی مورد مصرف قرار بگیرند.
در آخر لازم است بدانیم گرچه التهاب یک واکنش طبیعی از طرف سیستم ایمنی بدن است، اما التهاب بلند مدت می‌تواند برای بدن آسیب‌زا باشد. اگر شما در معرض خطر التهاب بلند مدت قرار دارید، باید به‌صورت مداوم چکاپ شده و به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما ممکن است یک برنامه درمانی جدید برای‌تان در نظر بگیرد یا تغییراتی در شیوه زندگی را به شما پیشنهاد دهد.
سوالات متداول
چهار مورد از علائم رایج التهاب چیستند؟
به طور معمول ایجاد قرمزی در ناحیه التهاب، احساس گرما، ورم و درد مهم‌ترین علائم وجود التهاب در بدن هستند.
چه چیزی باعث التهاب میشود؟
برخی از مواد شیمیایی موجود در گلبول‌های سفید خون برای محافظت از بدن در برابر عوامل مهاجم، وارد ناحیه جراحت شده و شدت جریان خون را افزایش می‌دهند. این مساله می‌تواند باعث قرمزی و حرارت بالا در آن ناحیه شود و التهاب ایجاد کند.
چرا وجود التهاب در بدن بد است؟
وجود التهاب در بدن همواره بد نیست. چرا که می‌تواند نشانه مبارزه بدن با عوامل خارجی باشد. التهاب زمانی بد است که نشان‌دهنده بیماری‌هایی مانند آرتروز، آسم، اوتیسم و بیماری‌های روانی باشد.
بدترین نوع رژیم غذایی برای فرد دارای التهاب چیست؟
کربوهیدرات‌های تصفیه شده مانند نان سفید، غذاهای سرخ شده، نوشیدنی‌های شیرین و گوشت قرمز برای این افراد مضر است.
منابع
