آزمایش اوره خون چیست / تفسیر و نحوه انجام تست اوره خون

اوره خون ماده ای است که با تجزیه پروتئین ها در کبد تولید می شود و پس از تصفیه توسط کلیه ها از طریق ادرار از بدن دفع می شود. آزمایش اوره خون سطح این ماده زائد را در جریان خون اندازه گیری می کند که اطلاعات مهمی در مورد عملکرد کلیه و سلامت کلی ارائه می دهد.

دلیل اصلی نیاز به آزمایش اوره خون، ارزیابی عملکرد کلیه ها است. اگر کلیه ها به درستی کار نکنند، ممکن است نتوانند اوره را به طور موثر فیلتر کنند، که منجر به افزایش غلظت اوره در جریان خون می شود. درواقع آزمایش اوره خون یک ابزار تشخیصی مهم است که می تواند اطلاعات ارزشمندی در مورد عملکرد کلیه و سلامت کلی ارائه دهد. شما نیز می‌توانید از بخش آزمایش در منزل اوره خون خود را بدون نیاز به حضور در آزمایشگاه اندازه‌گیری کنید.

اوره خون چیست؟

اوره خون یک شاخص حیاتی برای عملکرد کلیه و سلامت کلی است. درواقع اوره ماده زائدی است که با تجزیه پروتئین ها در کبد تولید می شود و از طریق ادرار از بدن دفع می‌شود. اوره توسط جریان خون به کلیه ها منتقل شده و در آنجا پس از فیلتر شدن از بدن دفع می شود.

سطوح غیر طبیعی اوره خون می تواند نشان دهنده مشکلات مربوط به عملکرد کلیه یا سایر مشکلات زمینه ای باشد. سطح بالای اوره خون نیز ناشی از کم آبی بدن، بیماری کلیوی، نارسایی قلبی یا رژیم غذایی با پروتئین بالا است. سطوح پایین اوره خون اما ممکن است نشانه بیماری کبد، سوء تغذیه یا بارداری باشد.

اوره خون بالا نشانه چیست

اولین نکته این است که نباید نگران باشید. دلایل متعددی وجود دارد که باعث می‌شود سطح اوره خون بالایی داشته باشید اما اکثر آنها قابل درمان است. یک توضیح احتمالی این است که آنها دچار اختلال عملکرد یا نارسایی کلیه باشید که می تواند منجر به کاهش عملکرد کلیه و تجمع مواد زائد مانند اوره در خون شود. برخی بیماری ها مانند دیابت یا فشار خون بالا، یا قرار گرفتن در معرض سموم یا داروهایی که به کلیه ها آسیب می زند، از علت‌های آن هستند.

یکی دیگر از علل بالقوه اوره خون بالا، کم آبی بدن شما است و زمانی رخ می دهد که شما مایعات کافی ننوشید یا مایعات اضافی را از طریق استفراغ، اسهال یا تعریق زیاد از دست بدهید. در این حالت، کلیه ها به دلیل کاهش جریان و حجم خون، ممکن است نتوانند اوره را به طور موثر دفع کنند.

علاوه بر این، سطوح بالای اوره خون گاهی اوقات نشانه ای از خونریزی گوارشی است، به خصوص اگر خونریزی در قسمت فوقانی دستگاه گوارش رخ دهد. وقتی خون هضم می شود، پروتئین هایی تولید می کند که به اوره تجزیه می‌شوند و غلظت اوره را در جریان خون افزایش می‌دهد.

آزمایش اوره خون برای چیست؟

آزمایش اوره خون یک آزمایش خون ساده است که میزان نیتروژن اوره در خون شما را اندازه گیری می کند. آزمایش اوره خون اغلب برای ارزیابی عملکرد کلیه و کمک به تشخیص و نظارت بر بیماری کلیوی است. علاوه بر این، ممکن است به عنوان بخشی از یک معاینه معمولی یا برای ارزیابی سایر شرایطی که می‌توانند بر عملکرد کلیه تأثیر بگذارند، مانند کم آبی بدن، نارسایی احتقانی قلب یا بیماری کبدی نیز تجویز شود.

علائم اوره خون بالا

هنگامی که کلیه ها به درستی کار نکنند، ممکن است نتوانند اوره را از بدن خارج کنند، که می تواند منجر به سطوح بالای اوره در خون شود. علائم اوره خون بالا بسته به شدت بیماری و علل زمینه‌ای متفاوت است. برخی از علائم رایج عبارتند از:

• خستگی: سطح بالای اوره خون به دلیل تجمع سموم در بدن می تواند باعث خستگی یا ضعف شود.
• تهوع و استفراغ: افزایش سطح اوره باعث تهوع و استفراغ می‌شود، به خصوص بعد از غذا خوردن.
• از دست دادن اشتها: بیمارانی که سطح اوره خون بالایی دارند ممکن است به دلیل تهوع و سایر مشکلات گوارشی کاهش اشتها داشته باشند.
• تکرر ادرار: سطوح بالای اوره خون باعث افزایش خروجی ادرار می‌شود زیرا بدن تلاش می‌کند تا اوره اضافی را دفع کند.
• خارش و بثورات پوستی: اوره اضافی در جریان خون باعث تحریک پوست، خارش و بثورات پوستی شود.
• تنگی نفس: سطوح بالای اوره خون می تواند منجر به تنگی نفس شود زیرا بدن سعی می کند تجمع سموم را جبران کند.
• گیجی و گیجی: در موارد شدید، بیماران با سطح اوره خون بالا ممکن است دچار گیجی، بی نظمی و حتی تشنج شوند.

اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، حتما با پزشک متخصص مشورت کنید و یا از طریق بخش آزمایش در منزل، آزمایش اوره خون را ثبت سفارش کرده و در خانه خودتان این تست را انجام دهید.

راه های درمان اوره خون

چند راه برای درمان اورن خون وجود دارد که بعد از انجام آزمایش اوره خون و تشخیص آن توسط پزشک قابل انجام است.

آب فراوان بنوشید

با نوشیدن آب کافی به تخلیه کلیه ها و کاهش سطح اوره خون کمک کنید. توصیه می شود حداقل 8 لیوان آب در روز بنوشید.

مصرف پروتئین را محدود کنید

از آنجایی که اوره زمانی تولید می‌شود که بدن پروتئین را تجزیه می‌کند، برای کاهش سطح اوره خون، محدود کردن مصرف پروتئین بسیار مهم است. این بدان معنا نیست که شما باید پروتئین را به طور کامل از رژیم غذایی خود حذف کنید، اما باید هدف خود را مصرف مقادیر متوسطی از آن داشته باشید.

مدیریت شرایط پزشکی زمینه ای

اگر سطح بالای اوره خون ناشی از یک بیماری زمینه ای مانند بیماری کلیوی یا کبدی باشد، مدیریت شرایط زمینه ای می تواند به کاهش سطح اوره خون کمک کند.

مصرف دارو

در برخی موارد، ممکن است دارو برای کاهش سطح اوره خون تجویز شود که ممکن است شامل دیورتیک ها باشد که به افزایش ادرار و شستشوی کلیه ها کمک می‌کند.

داروی درمان اوره خون بالا

درمان اوره خون بالا بستگی به علت بروز آن دارد. در صورتی که علت بروز اوره در بیماری‌های کلیوی است، داروهایی مانند فوروزماید (Furosemide)، بومتانید (Bumetanide) و توراسمید (Torsemide) به کار می‌روند. این داروها با کاهش جذب نمک و آب در کلیه‌ها، منجر به افزایش دفع اوره از بدن می‌شوند.

در صورتی که علت بروز اوره در بیماری‌های قلبی-عروقی است، از داروهایی مانند فوروزماید، بومتانید، توراسمید، اسپیرونولاکتون (Spironolactone) و لیزینوپریل (Lisinopril) استفاده می‌شود.

اگر علت بروز اوره در بیماری‌های سیستمیک (مانند سل، بیماری‌های التهابی مزمن روده و …) باشد، درمان اصلی باید بر روی بیماری اصلی تمرکز کند و در صورت لزوم از داروهای مانند فوروزماید، بومتانید و توراسمید به عنوان درمان همراه با سایر داروها استفاده شود.

چه زمانی به آزمایش اوره خون در منزل نیاز است

اگر علائمی مانند خستگی، ضعف، حالت تهوع، استفراغ، تغییر در الگوی ادرار را تجربه می‌کنید یا شرایط پزشکی دارید که بر عملکرد کلیه شما تأثیر می‌گذارد، ممکن است پزشک آزمایش اوره خون را توصیه کند. این آزمایش مقدار نیتروژن اوره را در خون شما اندازه گیری می‌کند و وضعیت کلیه ها را می‌سنجد.

البته می‌توانید آزمایش اوره را در خانه نیز انجام دهید. یعنی پس از ثبت سفارش در بخش آزمایش در منزل حال، نمونه گیر به منزل شما آمده و پس از دریافت نمونه خون آن را به آزمایشگاه می‌برد. به این ترتیب فرصت مناسبی برای شما فراهم خواهد شد تا سطح اوره خود را تست کنید، البته بدون اینکه به آزمایشگاه بروید!.

البته آزمایش اوره خون همیشه برای همه ضروری نیست. پزشک شما بر اساس علائم و سابقه پزشکی شما تعیین می‌کند که آیا به این آزمایش نیاز دارید یا خیر. اگر مطمئن نیستید که آیا نیاز به آزمایش اوره دارید، بهتر است با پزشک مشورت کنید.

میزان نرمال اوره خون

سطح نرمال اوره خون بسته به عوامل مختلفی مانند سن، جنسیت و شرایط سلامت زمینه ای متفاوت است. به طور کلی، محدوده طبیعی اوره خون برای بزرگسالان بین 7-20 میلی گرم در دسی لیتر (میلی گرم در دسی لیتر) در نظر گرفته می‌شود. اما با این حال، شما همیشه باید با یک متخصص مشورت کنید تا نتایج آزمایش اوره خون خود را به درستی تفسیر کنید و تعیین کنید که آیا آنها در محدوده سالم هستند یا خیر. اگر سطح اوره خون شما بالاتر از حد طبیعی باشد، یعنی مشکلی در کلیه یا کبد شما وجود دارد که باید رفع شود.

علت افزایش یا کاهش اوره خون چیست

سطح اوره خون که در آزمایش اوره خون مشخص می‌شود، به دلایل مختلف می تواند افزایش یا کاهش یابد. افزایش سطح اوره خون که به عنوان هایپراورمی شناخته می‌شود، می تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود:

• اختلال عملکرد کلیه: اگر کلیه های شما به درستی کار نکنند، ممکن است نتوانند اوره را به طور موثر فیلتر کنند و باعث تجمع آن در جریان خون می شود.
• کم آبی بدن: وقتی کم آبی دارید، مایعات کمتری برای دفع اوره از بدن وجود دارد که منجر به افزایش سطح اوره خون می شود.
• مصرف پروتئین بالا: مصرف یک رژیم غذایی سرشار از پروتئین می تواند باعث شود کبد شما اوره بیشتری تولید کند که می تواند منجر به افزایش سطح اوره خون شود.
• برخی داروها: برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها، تتراسایکلین و دیورتیک ها می توانند سطح اوره خون را افزایش دهند.

از سوی دیگر، کاهش سطح اوره خون که به عنوان هیپواورمی نیز شناخته می شود، می تواند شامل عوامل زیر باشد:

• بیماری کبد: کبد اوره تولید می کند، بنابراین اگر به درستی کار نکند، ممکن است اوره کافی تولید نکند که منجر به کاهش سطح اوره خون می شود.
• سوء تغذیه: کمبود پروتئین در رژیم غذایی می تواند باعث کاهش سطح اوره خون شود.
• هیدراتاسیون بیش از حد: نوشیدن بیش از حد آب می تواند غلظت اوره خون را رقیق کند و منجر به کاهش سطح آن شود.
• برخی داروها: برخی داروها مانند آنتی بیوتیک ها و داروهای ضد صرع می توانند سطح اوره خون را کاهش دهند.

علائم سطح پایین اوره خون به طور کلی مشخص نیست، اما می تواند شامل ضعف و خستگی نیز باشد. اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، مهم است که با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود برای تعیین علت و درمان مناسب صحبت کنید.

تفسیر آزمایش اوره خون و فاکتورهای آن

تفسیر آزمایش خون نیاز به نظر پزشک دارد اما در اینجا چند علامت اختصاری که ممکن است در نتیجه آزمایش اوره خون مشاهده کنید ذکر شده است:

– BUN: نیتروژن اوره خون
– سازمان ملل: نیتروژن اوره
– SCr: کراتینین سرم (یک آزمایش دیگر عملکرد کلیه که اغلب همراه با BUN انجام می شود)
– eGFR: نرخ تصفیه گلومرولی تخمینی (اندازه گیری عملکرد کلیه)

محدوده طبیعی نیتروژن اوره خون (BUN) معمولاً بین 7 تا 20 میلی گرم در دسی لیتر است، اگرچه بسته به آزمایشگاهی که آزمایش را انجام می‌دهد می‌تواند کمی متفاوت باشد. توجه به این نکته مهم است که سطوح BUN می تواند تحت تأثیر عوامل زیادی از جمله رژیم غذایی، وضعیت هیدراتاسیون و برخی داروها قرار گیرد، بنابراین مهم است که نتایج خود را با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود در میان بگذارید تا مشخص شود که آنها به طور خاص چه معنایی دارند.

نکات مهم قبل از انجام آزمایش اوره خون در منزل

قبل از انجام آزمایش اوره خون، پیروی از دستورالعمل های خاصی برای اطمینان از نتایج دقیق، توصیه می‌شود.

1. ناشتا: بیمار باید 8-12 ساعت قبل از آزمایش ناشتا باشد.

2. دارو: پزشک خود را  از داروهایی که مصرف می‌کنید مطلع کنید، زیرا برخی از داروها می توانند بر نتایج آزمایش تأثیر بگذارند.

3. هیدراته ماندن: مقدار زیادی آب بنوشید و قبل از آزمایش هیدراته بمانید.

4. اجتناب از ورزش شدید: از هر گونه ورزش یا فعالیت شدید قبل از انجام آزمایش خودداری کنید.

5. پزشک خود را در مورد هر گونه بیماری که دارید، مانند بیماری کبد، بیماری کلیوی یا نارسایی قلبی، مطلع کنید.

با پیروی از این دستورالعمل‌ها، می‌توانید به دقیق بودم نتایج آزمایش اوره خون کمک کنید.

سوالات متداول