تفسیر آزمایش خون روشی برای دست آوردن اطلاعات دقیق در مورد سلامتی افراد است. بررسی نتایج  این آزمایش به پزشکان کمک می‌کند تا وجود بیماری را در بدن افراد تشخیث دهند. پزشکان با استفاده از تفسیر نتایج آزمایش خون، عملکرد اندام‌ها مثل قلب و کلیه و کبد و غیره را ارزیابی می‌کنند و دربارۀ وجود بیماری‌هایی مثل دیابت، سرطان، مشکلات عروقی و غیره آگاهی بیشتری به دست می‌آورند.

پزشکان معمولا بعد از انجام معاینات ساده، آزمایش خون را برای بررسی دقیق‌تر عملکردهای بدن تجویز می‌کنند. بعضی از آزمایش‌ها نیاز دارند که بیمار به مدت 8 تا 12 ساعت ناشتا باشد و بعضی دیگر هم نیازی به مقدمات خاصی ندارند. برای انجام آزمایش خون از بیمار نمونه خون گرفته می‌شود. نمونه خون اغلب به وسیله یک سرنگ و از رگی در بازو دریافت می‌شود. کارشناسان آزمایشگاه نمونه خون دریافت‌شده را تجزیه و تحلیل می‌کنند. این تجزیه و تحلیل شامل شمارش سلول‌های خونی و یا جداسازی پلاسما یا سرم خون و بررسی آن است.

درخواست انجام آزمایش در منزل

نتایج این آزمایش به پزشک بیمار ارائه می‌شود. تفسیر آزمایش خون می‌تواند به تشخیص مشکلات سلامتی در مراحل اولیه، درمان مناسب و یا تغییر شیوه زندگی برای دریافت بهترین نتیجه کمک کند.

انواع آزمایش خون

برخی از رایج‌ترین انواع آزمایش‌ خون عبارتند از:

• شمارش کامل خون یا آزمایش cbc
• آزمایش شیمی خون
• آزمایش آنزیم خون
• آزمایش آمیلاز
• آزمایش برای ارزیابی خطر بیماری‌های قلبی
• آزمایش انعقاد خون
• آزمایش کشت خون
• آزمایش خون کامل
• آزمایش خون تعیین جنسیت
• آزمایش قند خون
• آزمایش خون غربالگری دوم
• آزمایش آنتی بادی
• آزمایش خون اعتیاد
• آزمایش خون میکروب معده
• آزمایش اعتیاد ازدواج
• آزمایش کلسیم
• آزمایش تیروئید
• آزمایش خون قبل ازدواج

شمارش کامل خون

آزمایش CBC یا شمارش کامل خون یکی از رایج‌ترین آزمایش‌ها است. این کار اغلب به عنوان بخشی از یک معاینه معمول انجام می‌شود. این آزمایش می‌تواند به تشخیص بیماری‌ها و اختلالات خونی مانند کم خونی، عفونت‌ها، مشکلات لخته خون، سرطان‌ها و اختلالات سیستم ایمنی بدن کمک کند. آزمایش CBC می‌تواند بخش‌های مختلف خون را اندازه گیری کند:

گلبول‌های قرمز خون

این گلبول‌های خون اکسیژن را از ریه‌ها به سایر نقاط بدن می‌رسانند. سطح غیر طبیعی گلبول‌های قرمز می‌تواند نشانه کم خونی، کم آبی بدن (کمبود مایعات بدن)، خونریزی و یا اختلالات دیگری باشد.

گلبول‌های سفید خون

این سلول‌ها بخشی از سیستم ایمنی بدن هستند که با عفونت‌ها و بیماری‌ها مقابله می‌کنند. سطح غیرطبیعی آن‌ها می‌تواند نشانه‌ای از عفونت، سرطان و یا اختلال سیستم ایمنی بدن باشد. CBC تعداد کلی گلبول‌های سفید خون را اندازه گیری می‌کند. یک آزمایش افتراقی می‌تواند انواع مختلف گلبول‌های سفید خون را هم مورد بررسی قرار دهد.

پلاکت‌ها

پلاکت‌ها قطعات سلول‌های خونی هستند که به لخته شدن خون کمک می‌کنند. آن‌ها به هم می‌چسبند تا بریدگی یا شکستگی دیواره رگ‌های خونی بسته شده و خونریزی متوقف شود. سطح غیر طبیعی پلاکت ممکن است نشانه‌ای از اختلال خونریزی و یا اختلال ترومبوتیک (لخته شدن بیش از حد) باشد.

هموگلوبین

هموگلوبین یک پروتئین غنی از آهن در سلول‌های قرمز خون است که اکسیژن را در بدن حمل می‌کند. سطح هموگلوبین غیر طبیعی ممکن است نشانه کم خونی، کم خونی سلول داسی شکل، بیماری تالاسمی و یا سایر اختلالات خونی باشد. در افراد مبتلا به دیابت، گلوکز اضافی خون می‌تواند به هموگلوبین متصل شده و سطح A1c را افزایش دهد. درباره آزمایش کم خونی این مطلب می‌توانید به شما کمک کند.

هماتوکریت

هماتوکریت اندازه گیری میزان فضای گلبول‌های قرمز در خون است. سطح هماتوکریت بالا ممکن است به معنای کمبود آب بدن باشد. کم بودن میزان آن هم اغلب نشانه کم خونی است. سطح غیر طبیعی آن گاهی نشانه‌ای از یک اختلال خونی یا مغز استخوان است.

آزمایش شیمی خون / پنل متابولیک اساسی

برای تفسیر آزمایش خون باید بدانید که پنل متابولیک اساسی (BMP) گروهی از آزمایشات است که مواد شیمیایی مختلف خون را اندازه گیری می‌کند. این آزمایش‌ها معمولا روی قسمت مایع خون (پلاسما) انجام می‌شود. نتایج حاصل از آن‌ها می‌تواند اطلاعاتی در مورد عضلات قلب و…، استخوان‌ها و سایر اندام‌ها مثل کبد و کلیه به پزشک بدهد.

BMP شامل آزمایشات گلوکز، کلسیم و الکترولیت خون و هم‌چنین آزمایشی برای اندازه گیری عملکرد کلیه است. بعضی از این آزمایش‌ها نیاز به ناشتا بودن دارند، در صورتی که ناشتا بودن برای برخی از آن‌ها ضرورتی ندارد. پزشک به شما اطلاعات کافی در این زمینه خواهد داد.

گلوکز خون

گلوکز نوعی قند است که بدن از آن برای تامین انرژي استفاده می‌کند. سطح غیر طبیعی گلوکز می‌تواند نشان دهنده بیماری دیابت باشد. برای برخی از آزمایشات قند خون لازم است که قبل از دریافت نمونه خون، ناشتا باشید. سایر آزمایشات گلوکز هم بعد از غذا یا هر زمان دیگر و بدون نیاز به آماده سازی انجام می‌شود.

کلسیم

کلسیم یک ماده معدنی مهم در بدن است. سطح غیر طبیعی آن ممکن است نشانه مشکلات کلیوی، بیماری‌های استخوان، مشکلات تیروئید، سرطان، سوء تغذیه و یا مشکلات دیگری باشد.

الکترولیت‌ها

الکترولیت‌ها مواد معدنی هستند که به حفظ سطح مایعات و تعادل اسید و باز در بدن کمک می‌کنند. آن‌ها شامل سدیم، پتاسیم، بی کربنات و کلرید هستند. سطح غیر طبیعی الکترولیت معمولا نشانه کمبود آب بدن، بیماری کلیوی، بیماری کبدی، نارسایی قلبی، فشار خون بالا و یا سایر اختلالات است.

کلیه‌ها

آزمایش برای تعیین عملکرد کلیه می‌تواند میزان نیتروژن و اوره خون (BUN) و کراتینین را اندازه گیری ‌کند. هر دوی این‌ها مواد زائدی هستند که کلیه‌ها از بدن فیلتر می‌کنند. سطح غیر طبیعی آن‌ها ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری کلیوی یا اختلال دیگری باشد.

آزمایش آنزیم خون

آنزیم‌ها مواد شیمیایی هستند که به کنترل واکنش‌های شیمیایی در بدن کمک می‌کنند. آزمایش‌های آنزیم خون زیادی وجود دارد. در ادامه برای مثال به آن دسته از آزمایش آنزیم‌های خون می‌پردازیم که برای بررسی حمله قلبی استفاده می‌شود. انواع این آزمایش‌ها عبارتند از:

تروپونین

تروپونین یک پروتئین عضلانی است که به انقباض عضلات کمک می‌کند. وقتی سلول‌های عضلانی یا قلبی آسیب می‌بینند، تروپونین نشت می‌کند و سطح آن در خون افزایش می‌یابد. برای مثال، در هنگام حمله قلبی، سطح تروپونین در خون زیاد می‌شود. به همین دلیل، پزشکان معمولا آزمایش تروپونین را هنگامی که بیماران علائمی مثل درد سینه یا سایر نشانه‌های حمله قلبی را دارند، توصیه می‌کنند.

کراتین کیناز

با آسیب دیدن عضله قلب، فرآورده خونی به نام CK-MB آزاد می‌شود. مقادیر بالای آن در خون می‌تواند به معنی حمله قلبی در فرد باشد.

آزمایش برای ارزیابی خطر بیماری‌های قلبی

پانل لیپوپروتئین نوعی آزمایش تشخیصی خون است که می‌تواند به افراد در معرض خطر بیماری عروق کرونر قلب (CHD) کمک کند. این آزمایش موادی را که کلسترول را در خون حمل می‌کنند، بررسی می‌کند. یک پانل پروتئین می‌تواند اطلاعات زیر را به شما ارائه دهد:

• کلسترول کلی خون
• LDL یا کلسترول بد خون که به انسداد عروق منجر می‌شود.
• HDL  یا کلسترول خوب خون که به کاهش انسداد عروق کمک می‌کند.
• تری گلیسرید که نوعی چربی در خون افراد است.

یک پانل پروتئین میزان LDL و HDL را به همراه کلسترول و تری گلیسرید اندازه گیری می‌کند. سطح غیر طبیعی کلسترول و تری گلیسرید ممکن است نشانه‌هایی از افزایش خطر CHD باشد. ناشتا بودن ۹ تا ۱۲ساعته برای انجام این آزمایش به بیشتر افراد توصیه می‌شود.

آزمایش انعقاد خون

برای تفسیر آزمایش خون باید به بررسی پروتئین‌های موجود در خون می‌پردازد که بر روند لخته شدن خون تاثیر دارند. نتایج غیر طبیعی آزمایش نشان می‌دهد که فرد در معرض خونریزی یا لخته شدن خون در رگ‌ها است. اگر پزشک احتمال دهد که شما به دلیل اختلال یا بیماری خاصی در معرض لخته شدن خون قرار دارید، ممکن است انجام این آزمایش را برای شما توصیه کند.

آزمایش انعقاد خون هم‌چنین برای نظارت بر وضعیت افرادی که از داروهایی مثل وافارین و هپارین برای کاهش خطر لخته شدن خون استفاده می‌کنند هم بسیار مهم است.

آزمایش خون کامل

آزمایش خون کامل یا چکاپ کامل به آزمایشی گفته می‌شود که تمام شرایط فرد را که از طریق تست خون قابل اندازه گیری است، بررسی کند. این آزمایش تمام مواردی را که در بخش قبل به آن اشاره شد، شامل شمارش کامل خون، شیمی خون، آنزیم خون، انعقاد خون و بررسی وضعیت قلبی از طریق خون پوشش می‌دهد. تفسیر آزمایش خون به دست آمده از آزمایش کامل خون یک شمای کلی از وضعیت سلامتی فرد را در اختیار پزشک می‌گذارد.

در چنین شرایطی می‌توان اطمینان نسبی حاصل کرد که فرد در سلامتی کامل به سر می‌برد و عملکرد بدن در وضعیت نرمال قرار دارد. با این حـال ممکن است بعضی از این مشکلات از طریق آزمایش کامل هم قابل بررسی نبوده و نیاز به انجام معاینات دقیق‌تر، عکسبرداری پزشکی و… داشته باشد.

علائم اختصاری در تفسیر آزمایش خون

برای سهولت نوشتار و کوتاه شدن جواب آزمایش، اصطلاحات خاصی برای هر یک از بخش‌های آزمایش در نظر می‌گیرند که به عنوان علائم اختصاری آزمایش خون شناخته می‌شوند. آگاهی از اصطلاحات آزمایش خون به شما کمک می‌کند که بتوانید تفسیر آزمایش خون را بهتر انجام دهید. البته که در هر صورت، نتایج آن باید توسط پزشک به صورت دقیق بررسی شود.

این اصطلاحات عبارتند از:

• FBS در آزمایش خون: قند خون ناشتا
• MCHC در آزمایش خون: غلظت متوسط هموگلوبین
• WBC در آزمایش خون: شمارش گلبول‌های سفید
• RBC در آزمایش خون: شمارش گلبول‌های قرمز
• HB در آزمایش خون: هموگلوبین
• HC در آزمایش خون: هماتوکریت (درصد گلبول‌های قرمز در خون)
• HCV در آزمایش خون: حجم متوسط گلبول‌های قرمز
• HCH در آزمایش خون: مقدار متوسط هموگلوبین در گلبول‌های قرمز
• D.W در آزمایش خون: ضریب تغییرات اندازه گیری گلبول‌های قرمز
• PLT در آزمایش خون: شمارش پلاکت‌ها
• PTE در آزمایش خون: درصد پلاکت‌ها
• MPV در آزمایش خون: حجم متوسط پلاکت‌ها
• MCV در آزمایش خون: حجم متوسط هموگلوبین
• MCH در آزمایش خون: وزن متوسط هموگلوبین
• M/E در آزمایش خون: نسبت سلول‌های زاینده گلبول سفید به قرمز
• RDW در آزمایش خون: پهنای گلبول قرمز در منحنی
• TGs در آزمایش خون: تری گلیسیرید
• HCG در آزمایش خون: تست حاملگی

خواندن آزمایش خون

آن‌چه برای تفسیر آزمایش خون مهم است، نام آزمایش، نتیجه به دست آمده و محدوده نرمال آن است. به این ترتیب در تفسیر آزمایش خون می‌توان مشخص کرد که نتیجه حاصل در محدوده طبیعی و استاندارد قرار دارد یا خیر. این استاندارد در آزمایشگاه‌های مختلف و بر اساس امکانات و روش اندازه گیری می‌تواند کمی متفاوت باشد که مشکلی ندارد. نکات مهمی که در خواندن آزمایش خون باید بدانید عبارتند از:

• آگاهی از این که محدوده استاندارد در برخی موارد در زنان و مردان و یا کودکان می‌تواند متفاوت باشد.
• کلمه POSITIVE یا اصطلاحا P به معنی مثبت است. یعنی پارامتر آزمایش شده در خون فرد وجود داشته است.
• کلمه NEGATIVE یا اصطلاحا N به معنی منفی است. یعنی پارامتر آزمایش شده در خون فرد وجود نداشته است.
• حرف L (Low) در کنار نتیجه یعنی این که عدد به دست آمده از آزمایش کمتر از محدوده استاندارد است.
• حرف H (High) در کنار نتیجه تست به معنی بالاتر بودن جواب به دست آمده از محدوده استاندارد است.
• علامت * در کنار جواب آزمایش اغلب به معنی تکرار آزمایش است. این کار معمولا در صورت غیر عادی بودن جواب به دست آمده انجام می‌شود. گاهی هم این کار فقط برای اطمینان از جواب آزمایش است.

در گذشته که محدوده استاندارد در جواب آزمایش ذکر نمی‌شد، در کنار نتایج غیر طبیعی حرف F را به نشانه خطر قرار می‌دادند.

تفسیر آزمایش خون

آزمایش‌های خون از جمله تست‌های رایج تشخیصی برای شناسایی بیماری‌ها و مشکلات جسمی هستند. پزشکان با استفاده از تفسیر آزمایش خون می‌توانند علامت بیماری‌های خاص، کمبودهای تغذیه‌ای و میزان مواد زائد موجود در خون را بررسی کنند. تفسیر جواب آزمایش به بخش‌های زیر تقسیم می‌شود:

• شمارش گلبول‌های خون به طور کامل
• تشخیص و غربالگری کم خونی و انواع آن (برای تفسیر جواب آزمایش کم خونی این مطلب را بخوانید)
• تشخیص عفونت‌ها
• بررسی پلاکت و تشکیل لخته
• بررسی چربی خون شامل کلسترول، تری گلیسیرید، LDL‌ و HDL
• آزمایشات کبد
• آزمایشات کلیه و…

تفسیر آزمایش خون کودکان

ارقام به دست آمده از آزمایش‌های کودکان با بزرگسالان متفاوت است. این موضوع کاملا طبیعی و منطقی است، چون بدن کودکان متفاوت از بزرگسالان کار می‌کند. در بخش محدوده استاندارد آزمایش‌ها، برخی از اعداد متعلق به بزرگسالان با کودکان و نوزادان متفاوت است. این اعداد برای تفسیر آزمایش خون کودکان بسیار مهم است. نباید نتیجه به دست آمده از آزمایش یک کودک با محدوده استاندارد یک بزرگسال مقایسه شود یعنی تفسیر آزمایش خون در این دو با هم متفاوت است برخی از این اعداد در کودکان کمتر از بزرگسالان و برخی بیشتر است.

به عنوان مثال می‌توان گفت که مقدار گلبول‌های سفید خون در کودکان زیر دو سال بین شش هزار تا هفده هزار در میلی متر مکعب است اما این رقم در بزرگسالان به حدود پنج تا ده هزار می‌رسد. در صورتی که گلبول‌های قرمز خون در کودکان بین چهار تا پنج و نیم میلیون سلول در میکرو لیتر است، اما این عدد در بزرگسالان بین چهار و نیم تا شش است.

mch در آزمایش خون

این واژه مخفف و مختصر شده عبارت Mean Corposcular of Hemoglobin به معنی میانگین وزنی هموگلوبین است که میزان متوسط هموگلوبین در هر سلول را نشان می‌دهد.

هموگلوبین پروتئینی است که مسئولیت حمل اکسیژن را در خون بر عهده دارد. واحد اندازه گیری آن به طور معمول بر اساس پیکو گرم بیان می‌شود و محدوده نرمال آن بین ۵/۲۷ تا ۲/۳۳ است. مقدار کمتر از محدوده نرمال نشان دهنده این است که مقدار هموگلوبین کمی در گلبول‌های قرمز وجود دارد. بالاتر بودن از محدوده نرمال هم نشانه وجود هموگلوبین بیش از نیاز بدن در خون است.

مقادیر کم mch در آزمایش خون اغلب ناشی از کم خونی فقر آهن است و معمولا به کمک تغییر سبک زندگی و بهبود تغذیه و مصرف مکمل‌های آهن قابل درمان است. بالا بودن آن هم به بیش از اندازه بزرگ بودن گلبول‌های قرمز مرتبط است که معمولا در اثر کمبود ویتامین B12 و اسید فوکلیک است. البته مشکلات دیگری هم باعث این وضعیت می‌شوند که پزشک در این زمینه شما را راهنمایی می‌کند.

mcv در آزمایش خون

این اصطلاح در آزمایش نشان دهنده میانگین اندازه و حجم گلبول‌های قرمز خون است. به صورتی که mcv پایین نشان دهنده اندازه کوچک گلبول‌ها و mcv‌ بالا نشانه اندازه بزرگتر از نرمال است. محدوده نرمال آن در کودکان و بزرگسالان بین ۸۰ تا ۹۵ است. این عدد برای نوزادان بین ۹۶ تا ۱۰۸ در نظر گرفته می‌شود. بیماران مبتلا به کم خونی، تالاسمی، فقر آهن و… معمولا با کاهش mcv مواجه هستند. این در حالی است که mcv‌ در آزمایش خون بیماران مبتلا به کم کاری تیروئید، کمبود فولیک اسید و B12، مصرف کنندگان الکل زیاد و… بالاتر از نرمال است.

hgb در آزمایش خون

Hg، HGB یا hgb در آزمایش خون همه به یک معنی و نشان دهنده هموگلوبین خون هستند. اندازه گیری مقدار کلی این ماده در واقع نشان دهنده تعداد گلبول‌های قرمز خون است. مقدار طبیعی آن برای مردان بین ۱۸ تا ۲۴ و در زنان ۱۲ تا ۱۶ گرم در هر دسی‌لیتر است. مقدار هموگلوبین زیر ۵ و بالای ۲۹ در محدوده خطرناک بوده و نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد. کاهش مقدار hgb در خون زنان باردار طبیعی است؛ چون با توجه به زیاد شدن خون و مایعات بدن، مقدار کلی این ماده در خون کم می‌شود. خونریزی، آنمی، کمبود مواد غذایی، مشکلات کلیوی و… هم از دیگر عوامل کاهش آن هستند. کم آبی شدید بدن، بیماری مادرزادی قلبی  و بیماری مزمن انسدادی ریه هم می‌تواند مقدار hgb در خون را بالا ببرد.

crp آزمایش خون

Crp یکی از پروتئین‌های فاز حاد است که به محض بروز هر التهابی در بدن، افزایش پیدا کرده و با کاهش التهاب، میزان آن هم کم می‌شود. پس می‌توان گفت زمانی که crp آزمایش خون مثبت است، یک فرآیند التهابی در بدن وجود دارد. علت درخواست این آزمایش توسط پزشکان اغلب برای تشخیص عفونت و التهاب در بدن است. در مواردی هم برای رصد پاسخ به درمان و ارزیابی روند درمان در برخی از بیماری‌ها مثل بیماری‌های خودایمنی، عفونت‌های باکتریایی و… استفاده می‌شود. crp یک تست غیر اختصاصی است که باید حتما به همراه آزمایش‌های دیگر و معاینه علائم بالینی بیمار تفسیر آزمایش خون شود.

rbc آزمایش خون

rbc مخفف سلول قرمز خون است که اصلی‌ترین بخش خون و رنگ قرمز آن را ایجاد می‌کند. این گلبول‌ها وسیله حمل اکسیژن از طریق خون به همه نقاط بدن هستند. محدوده طبیعی rcb آزمایش خون بین ۷/۴ تا ۱/۶ میلیون در هر میلی‌لیتر خون است که در خانم‌ها کمی کمتر و در کودکان کمی بیشتر است. کم شدن مقدار آن در طول بارداری طبیعی به نظر می‌رسد؛ چون حجم خون در این دوره افزایش پیدا می‌کند. مصرف برخی از داروها می‌تواند مقدار آن را در خون کاهش دهد.

wbc در آزمایش خون

wbc مخفف گلبول‌های سفید خون است و wbc در آزمایش خون، مقدار گلبول‌های سفید خون را نشان می‌دهد. اندازه گیری مقدار این گلبول‌ها یکی از راه‌های اصلی تشخیص عفونت در بدن است. به دلیل این که این سلول‌ها جزو سلول‌های دفاعی بوده و در شرایطی که بدن با بیماری‌های عفونی و غیر عفونی مبارزه می‌کند، افزایش می‌یابند. محدوده نرمال wbc در خون بزرگسالان و کودکان بالای دو سال بین پنج تا ده هزار در هر میلی‌لیتر خون است.

مقادیر کمتر از ۲۵۰۰ و بیش از ۳۰۰۰۰ هم می‌تواند خطرناک و نشانه بیماری و مشکلات خاصی باشد. این مقدار در دوران بارداری و زایمان افزایش پیدا می‌کند. درباره آزمایش قبل از بارداری این مطلب را حتما بخوانید

esr در آزمایش خون

یک سوال بسیار رایج کاربران این است که بالا بودن esr در آزمایش خون نشانه چیست. به طور کلی سرعت رسوب گلبول‌های قرمز خون با افزایش esr مرتبط است. آزمایش esr یک آزمایش غیر اختصاصی است که وجود التهاب را در بدن مشخص می‌کند. التهاب بدن معمولا در نتیجه شرایط بیولوژیک و مشکلاتی مثل عفونت، سرطان و بیماری‌های خود ایمنی ایجاد می‌شود. پس ارزیابی esr در آزمایش خون بسیار مهم و اثرگذار است.

بروز التهاب در بدن باعث بالا رفتن سرعت گلبول‌های قرمز خون می‌شود. این شرایط منجر به افزایش پروتئین‌های موجود در خون خواهد شد. در نتیجه آن، گلبول‌های قرمز به هم می‌چسبند و سرعت ته نشینی آن‌ها بیشتر می‌شود. میزان طبیعی esr برای مردان بین ۱ تا ۱۳ و زنان بین ۱ تا ۲۰ mm/hr است که با توجه به سن تغییر می‌کند.

rdw در آزمایش خون

تغییر در تعداد و اندازه گلبول‌های قرمز خون را با rdw‌ نشان می‌دهند. گلبول‌های قرمز خون در حالت عادی بین ۶ تا ۸ میکرومتر قطر دارند. در شرایط خاص که به بزرگ شدن آن‌ها منجر شود، rdw در آزمایش خون با عدد بزرگ‌تری نشان داده می‌شود. از این آزمایش برای کمک به تشخیص انواع کم خونی و مشکلاتی مثل تالاسمی، دیابت شیرین، بیماری‌های قلبی، کبدی و سرطان استفاده می‌شود.

بیشتر بخوانید: تفسیر آزمایش ادرار

alt در آزمایش خون

alt مخفف عبارت alanine transaminase است که نوعی آنزیم محسوب می‌شود. این آنزیم بیشتر در سلول‌های کبد و کلیه و به مقدار کمی هم در قلب و ماهیچه‌ها وجود دارد. زمانی که کبد به طور معمول کار می‌کند، میزان این آنزیم کم است. اما در صورت آسیب کبدی، مقدار alt در آزمایش خون زیاد می‌شود. این مسئله به دلیل آزاد شدن مقدار زیادی از این آنزیم در خون به دلیل آسیب کبد است.

پزشکان معمولا این آزمایش را برای تشخیص زودهنگام مشکلات کبدی توصیه می‌کنند. مقدار نرمال آن در خون مردان بین ۲۹ تا ۳۳ واحد در لیتر و برای زنان بین ۱۹ تا ۲۵ است. البته ممکن است استاندارد آزمایشگاه‌های مختلف در این موارد متفاوت باشد. علاوه بر مشکلات کبدی مثل سیروز کبدی، هپاتیت و…، سوء مصرف الکل هم می‌تواند باعث بالا رفتن alt در خون شود.

hct در آزمایش خون

hct  یا هماتوکریت هم یکی از مقادیر اندازه گیری گلبول‌های قرمز خون است. در واقع هماتوکریت درصدی از حجم کلی خون است که از گلبول قرمز ساخته شده و با اندازه گیری قسمت قرمز رنگ رسوب خون در لوله آزمایش نسبت به ارتفاع کلی خون اندازه گیری می‌شود. این مقدار به دست آمده معمولا با درصد نشان داده شده و بیانگر اندازه هموگلوبین و گلبول‌های قرمز خون است. مقدار طبیعی آن برای مردان ۴۲ تا ۵۲ درصد و برای زنان بین ۳۷ تا ۴۷ درصد است. این عدد در خانم‌های باردار باید بالاتر از ۳۳ درصد باشد. محدوده خطر hct آزمایش هم کمتر از ۱۵ و بیشتر از ۶۰ درصد است که نیاز به مداخله فوری پزشکی دارد.

 lymphocyte در آزمایش خون

lymphocyte که به فارسی لنفوسیت خوانده می‌شود، یکی از انواع گلبول‌های سفید خون است که نقش مهمی در مبارزه با بیماری‌ها و عوامل بیماری‌زا مثل ویروس‌ها، باکتری‌ها و… دارد. این سلول‌ها از مهم‌ترین اجزای سیستم ایمنی بدن ما هستند و توسط سلول‌های مغز استخوان به طور مداوم تولید می‌شوند. لنفوسیت‌ها به دو نوع B و T تقسیم می‌شوند که گرچه نقش متفاوتی دارند، اما lymphocyte در آزمایش خون مجموع این دو نوع را بیان می‌کند.

lymph در آزمایش خون

lymph در واقع مخفف و مختصر شده عبارت   lymphocyteاست که بیانگر گلبول‌های سفید در خون است. افزایش یا کاهش در میزان این سلول‌های خونی به بیماری‌های مختلفی از جمله بیماری‌های ویروسی مرتبط است. بسیاری از افراد با تعجب می‌پرسند که منظور از lymph در آزمایش خون چیست. در حالی که این فقط یک اصطلاح برای ساده‌تر کردن بیان اسم اصلی گلبول‌های سفید در خون است.

creatinine در آزمایش خون

پیش از این که به توضیح creatinine در آزمایش خون بپردازیم باید بدانید که کراتین یا کراتینین یک فرآورده حاصل از سوخت و ساز در ماهیچه‌های بدن است که به وسیله کلیه‌ها از بدن دفع می‌شود. در واقع این ماده از شکستن پروتئین در بدن ایجاد می‌شود و میزان آن می‌تواند نشان دهنده توده ماهیچه‌ای بدن هم باشد. میزان طبیعی آن در مردان بین ۸/۰ تا ۲/۱ و در زنان بین ۶/۰ تا ۹/۰ mg/dl است. مشکلات کلیوی می‌تواند به بالا رفتن این مقدار منجر شود؛ در حالی که بیماری‌های کبدی، بارداری و دریافت ناکافی پروتئین، بدن را با کاهش آن مواجه می‌کند.

bun در آزمایش خون

bun در آزمایش خون اصطلاحی برای اندازه گیری نیتروژن اوره خون است که حاوی اطلاعات خوبی درباره عملکرد مناسب کبد و کلیه است. در حالت عادی، مقدار bun در خون باید بین ۷ تا ۲۰ میلی گرم در دسی‌لیتر باشد. گاهی این محدوده با توجه به استاندارد مختلف آزمایشگاه‌ها کم متفاوت است. سطح bun در اثر افزایش سن بالا می‌رود. به همین دلیل مقدار آن در کودکان و نوزادان کمتر است. بالا بودن میزان نیتروژن اوره خون نشان دهنده این است که کلیه‌های فرد به خوبی فعالیت ندارد؛ اما گاهی مشکلات دیگری مثل سوختگی شدید، نارسایی قلبی، خونریزی گوارشی و… ممکن است مقدار آن را افزایش دهد.

urea در آزمایش خون

اوره یک ماده زائد است که در اثر سوخت و ساز پروتئین‌ها در کبد ساخته و از کلیه‌ها دفع می‌شود. این تست معمولا به همراه آزمایش کراتینین تجویز می‌شود. برای یافتن پاسخ این سوال که urea در آزمایش خون چیست باید بگوییم که از این آزمایش اغلب برای بررسی وضعیت کلیه‌ها و آب بدن استفاده می‌شود. مقدار طبیعی آن در بزرگسالان بین ۱۵ تا ۴۵ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است. مقادیر بالاتر از استاندارد به معنی اختلال در عملکرد کلیه‌ها و مقادیر کمتر از استاندارد، نشان دهنده مشکلات کبدی یا سوء تغذیه است.

fbs در تفسیر آزمایش خون

برای این که بدانید fbs در آزمایش خون نشانه چیست باید از مفهوم آن آگاهی کافی داشته باشید. fbs مخفف عبارت fasting blood sugar و به معنی قند خون ناشتا است. در واقع این آزمایش میزان گلوکز خون را در حالت ناشتا اندازه می‌گیرد. گلوکز منبع انرژی سلول‌های بدن و یک نوع کربوهیدرات است که اصطلاحا قند خون هم نامیده می‌شود. در بیماران مبتلا به دیابت، کمبود انسولین یا ناتوانی آن باعث می‌شود که بدن نتواند قند موجود در خون (گلوکز) را جذب و مصرف کرده و در نتیجه میزان قند خون بالا می‌رود. برای مطالعه بیشتر درباره قند خون می‌توانید این مقاله را بخوانید.

این آزمایش نیاز به حداقل ۸ ساعت ناشتا بودن دارد و در طی این هشت ساعت، خوردن و نوشیدن هر چیزی به جز آب ممنوع است. مقدار طبیعی fsb در خون بزرگسالان بین ۷۰ تا ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است. اگر این مقدار بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ باشد، به معنی پیش دیابت است و مقادیر بالاتر از آن، نشان دهنده ابتلای فرد به دیابت خواهد بود.

neutrophils در آزمایش خون

نوتروفیل‌ها گروهی از گلبول‌های سفید خون هستند که برای مبارزه با عفونت‌ها و ترمیم بافت‌های آسیب دیده بدن فعالیت می‌کنند. زمانی که بدن دچار آسیب فیزیکی، عفونت یا بیماری می‌شود، سطح این سلول‌ها در خون افزایش پیدا می‌کند. برای دانستن این که مفهوم neutrophils در آزمایش خون چیست لازم است بدانید که سطح طبیعی آن در بزرگسالان ۴۵۰۰ تا ۱۱۰۰۰ عدد در میلی‌متر مکعب است و حدود نیمی از گلبول‌های سفید بدن را تشکیل می‌دهند. البته مقدار آن‌ها گاهی تا ۷۰ درصد این سلول‌های را شامل می‌شود.

افزایش مقدار نوتروفیل‌ها اغلب ناشی از عفونت‌ها، مصرف برخی از داروها و بیماری‌هایی مثل سرطان، هپاتیت و… است. کاهش غیر طبیعی آن هم معمولا در بعضی از بیماری‌های خود ایمنی، مشکلات آلرژیک و عفونت‌های مزمن و شدید مشاهده می‌شود.

pct در آزمایش خون

برای اطلاع از این که pct در آزمایش خون چیست باید بدانید که این اصطلاح، مخفف واژه پروکلستونین است. این آزمایش سطح پروکلسیتونین را در خون اندازه می‌گیرد و مقدار بالای آن می‌تواند نشان دهنده یک عفونت جدی باکتریایی مثل سپسیس یا مننژیت باشد. این تست به عنوان تست بعد از مقاربت هم شناخته می‌شود.

سپسیس زمانی روی می‌دهد که عفونتی از بخشی از پوست مثل مجرای ادرار یا پوست بدن به آن وارد شود و واکنش ایمنی شدیدی در بدن ایجاد کند. پزشکان معمولا برای تشخیص این که مرحله ابتلا به عفونت در چه وضعیتی است و آیا فرد به عفونت دیگری مبتلا است یا خیر از این تست کمک می‌گیرند. مقدار طبیعی آن در بدن حدود ۱۵/۰ نانوگرم در میلی‌لیتر است و هر چه سطح آن بیشتر باشد، به معنی عفونت شدیدتر است. کاهش سطح pct هم در خون افراد تحت درمان نشان می‌دهد که روند درمان موثر بوده است.

غلظت در تفسیر آزمایش خون

بالا رفتن گلبول‌های قرمز خون که باعث افزایش هموگلوبین خون می‌شود، غلظت خون نام دارد. در واقع هر چه گلبول‌های قرمز بخش بیشتری از خون را اشغال کنند، خون اصطلاحا غلیظ‌تر است. مقدار آن در آزمایش با درصد نشان داده می‌شود و در مردان ۴۵ درصد و در زنان کمی بیش از این مقدار است. غلظت خون در آزمایش با اندازه گیری هماتوکریت یا hct تعیین می‌شود. اگر این غلظت در مردان بیش از ۶۰ و زنان بیش از ۵۵ درصد باشد، نیاز به بررسی بیشتر و پیگیری دارد.

neu در آزمایش خون

نوتروفیل‌ها بخشی از گلبول‌های سفید خون هستند که نقش مهمی در دفاع از بدن در مقابل عوامل بیماری‌زا، عفونت‌ها و… دارند. این سلول‌ها اصطلاحا neu ‌هم نامیده می‌شوند. پس neu در آزمایش خون در واقع همان مقدار نوتروفیل‌های خون است که ۵۵ تا ۷۰ درصد گلبول‌های سفید را تشکیل می‌دهد. مقدار آن در مواجهه با عوامل بیماری‌زا به طور طبیعی افزایش می‌یابد. اما گاهی وجود عفونت مزمن یا واکنش‌های شدید آلرژیک، کاهش آن را در پی دارند.

گلبول سفید در تفسیر آزمایش خون

گلبول‌های سفید در بدن انسان به چند دسته نوتروفیل، لنفوسیت، ائوزینوفیل، مونوسیت و بازوفیل تقسیم می‌شوند. این سلول‌ها نقش مهمی در سلامتی بدن و مبارزه با بیماری‌ها دارند. گلبول سفید در آزمایش خون با wbc نمایش داده می‌شود که مقدار کمتر یا بیشتر از نرمال آن می‌تواند نشانه‌ای از یک اختلال یا بیماری باشد. به طور کلی مقدار گلبول سفید در خون افراد به ازای هر میکرو لیتر از خون به شرح زیر است:

• در نوزادان بین ۹۰۰۰ تا ۳۰۰۰۰
• کودکان زیر دو سال بین ۶۲۰۰ تا ۱۷۰۰۰
• کودکان بالای دو سال و بزرگسالان بین ۵۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰

آزمایش خون بارداری

بیماری هایی که با آزمایش CBC مشخص می‌شود

آزمایش cbc در واقع آزمایشی برای شمارش کامل خون است. برای این که بدانید Cbc آزمایش چه بیماری هایی را نشان می دهد باید با مکانیسم این آزمایش آشنا شوید. آزمایش cbc تعداد گلبول‌های قرمز و سفید خون، پلاکت‌ها، هموگلوبین و هماتوکریت و حجم متوسط اندازه گلبول‌های قرمز خون را نشان می‌دهد. در واقع این آزمایش یک شمای کلی از وضعیت خونی فرد را ارائه خواهد داد. به کمک این آزمایش، تشخیص و درمان گروهی از بیماری‌ها و اختلالات خونی از جمله بیماری‌های زیر آسان‌تر خواهد شد:

• انواع کم خونی، کم خونی داسی شکل، تالاسمی و… (درباره درمان بیماری آنمی یا کم خونی رادر این مطلب مطالعه کنید)
• برخی از عفونت‌ها
• مشکلات لخته خون
• برخی از سرطان‌ها
• اختلالات سیستم ایمنی بدن
• لخته شدن خون
• اختلالات مغز استخوان

آنزیم های کبدی در آزمایش خون

ALT و AST دو نمونه از آنزیم‌های کبدی در آزمایش خون هستند که اندازه گیری آن‌ها به تشخیص زودهنگام اختلالات کبد کمک می‌کنند. این آزمایش‌ها اغلب به همراه تست‌های دیگری مثل آلکالن فسفاتاز، LDH یا لاکتات دهیدروژناز، GGT یا گاما گلوتارات ترنسفراز و بیلی روبین توسط پزشک درخواست می‌شود. گاهی بررسی آنزیم ALP (آلکالین فسفاتاز) که آنزیم مربوط به مجاری صفراوی است هم ضروری به نظر می‌رسد. ALT یا آلانین آمینوترنسفراز نسبت به AST یا آسپارتات آمینوترنسفراز اختصاصی‌تر است.

ALT و AST به عنوان بخشی از پنل کبد برای غربالگری بیماری‌های مربوط به آن انجام می‌شود؛ چون این آنزیم‌ها بیشتر در کبد و کلیه وجود دارند. در صورت بروز آسیب در کبد، مقدار این آنزیم‌ها هم افزایش خواهد یافت. مقدار نرمال AST در یک مرد سالم حدود ۱۰ تا ۴۰ واحد در لیتر و در یک زن سالم بین ۹ تا ۳۲ واحد در لیتر است.

مقدار طبیعی ALT هم به طور کلی بین ۷ تا ۵۵ واحد در لیتر است که ممکن است در مردان کمی بیشتر باشد. مقدار ALT نسبت به AST در افراد سالم معمولا بالاتر است و نسبت آن‌ها با عددی کوچک‌تر از یک نشان داده می‌شود. به هم خوردن این نسبت می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل کبدی مثل هپاتیت، سیروز و… باشد.

تفسیر آزمایش خون برای کبد چرب

یکی از بیماری‌هایی که از طریق تست خون قابل بررسی بوده و تشخیص داده می‌شود، بیماری کبد چرب است. البته برای تشخیص قطعی به آزمون‌های دیگری مثل تست ادرار، تصویر برداری و در برخی مواقع به نمونه برداری از عضو نیاز است. کبد چرب در آزمایش خون از طریق اندازه گیری آنزیم‌های AST، ALT و GGT تشخیص داده می‌شود. پزشکان از طریق میزان افزایش این آنزیم‌ها متوجه می‌شوند که فرد به چه نوع و درجه‌ای از کبد چرب دچار است. البته تنها با تکیه بر بالا بودن آنزیم‌های کبدی به طور قطع نمی‌توان گفت که فرد دچار کبد چرب است و برای تشخیص بهتر به آزمایش‌های تکمیلی نیاز است.

علاوه بر آنزیم‌های فوق، آزمون فاکتورهای زیر هم از طریق تست خون می‌توانند به تشخیص کبد چرب کمک کنند:

• قند خون ناشتا
• چربی خون (برای تفسیر آزمایش چربی خون این مطلب را بخوانید)
• پروتئین
• آزمایش هپاتیت ویروسی
• سطح بیلی روبین
• شمارش کامل خون و…

پزشک پس از معاینه وضعیت بیمار مشخص می‌کند که برای شناسایی دقیق بیماری به کدام یک از این آزمایش‌ها نیاز است. بیماری کبد چرب در صورت تشخیص در مراحل اولیه به راحتی درمان می‌شود. اما تاخیر در شناسایی آن می‌تواند عوارض جبران ناپذیری را به دنبال داشته باشد. برای آشنایی بیشتر با علائم کبد چرب این مقاله را بخوانید.

هزینه آزمایش خون

هزینه آزمایش خون به وسیله تعرفه‌هایی که به صورت سالانه توسط وزارت بهداشت به آزمایشگاه‌ها ابلاغ می‌شو، تعیین خواهد شد. این هزینه همراه با سقف قیمتی که بیمه‌ها موظف به پرداخت آن هستند در نظر گرفته می‌شود و مبلغ نهایی، با توجه به محاسبات انجام شده که به نوع بیمه افراد بستگی دارد، به آن‌ها ارائه می‌شود. البته این هزینه در آزمایشگاه‌های خصوصی، بیمارستان‌های دولتی، کلینیک‌ها و… ممکن است متفاوت باشد. برای اطلاع از هزینه آزمایش‌های مربوط به آزمایشگاه مورد نظر خود، حتما از همان آزمایشگاه اطلاع کسب کنید.

برای تفسیر آزمایش خون از چه پزشکی کمک بگیریم؟

انجام منظم آزمایش خون می‌تواند افراد را نسبت به علائم هشدار دهنده برخی از بیماری‌ها آگاه کرده و با تشخیص زودهنگام، شانس درمان و خطرات آن‌ها را کاهش دهد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این موضوع می‌توانید از پزشکان متخصص سامانه حال مشاوره تخصصی دریافت کنید. آیا شما انجام منظم این آزمایش را ضروری دانسته و انجام می‌دهید؟

تفسیر دقیق آزمایش بر عهده پزشکی است که انجام آزمایش مربوطه را با توجه به معاینات و شرح حـال بیمار درخواست کرده است. برای این کار می‌توانید با یک پزشک عمومی آنلاین یا متخصص داخلی آنلاین مشورت کنید.

منابع

www.healthline.com

www.nhlbi.nih.gov

www.noorlab.com

سوالات متداول