بیماری لایم یا بورلیوزیس یکی از شایع‌ترین بیماری‌های قابل انتقال از طریق ناقل است که در اثر عفونت با اسپیروکت و واکنش سیستم ایمنی بدن نسبت به آن ایجاد می‌شود. گزش کنه‌های آلوده به باکتری از جنس بورلیا، این بیماری را به انسان منتقل می‌کند.
این کنه‌ها بیشتر در سواحل اقیانوس آرام و اطلس و شمال کالیفرنیا وجود دارند و می‌توانند به هر ناحیه‌ای از بدن متصل شده و نیش بزنند. اما معمولا نقاطی مثل پوست سر، زیر بغل و کشاله ران را که به سختی دیده می‌شوند، انتخاب میکنند.
متخصصان می‌گویند کنه‌ها پس از گزش، برای مدت زمانی در حدود ۳۶ تا ۴۸ ساعت به بدن متصل می‌مانند تا باکتری‌ها را به آن انتقال دهند. پس اگر زود متوجه گزش کنه شده و آن‌ها را از بدن جدا کنید، احتمال آلودگی کمتر خواهد بود. هر چه این بیماری زودتر تشخیص داده شود، درمان آن هم ساده‌تر است. برای مشورت با پزشک متخصص درباره این بیماری، میتوانید از خدمات مشاوره متخصص پوست آنلاین مجموعه حال استفاده کنید.
دلیل ابتلا به بیماری لایم
همه کنه‌ها قابلیت انتقال باکتری بورلیا را ندارند و به نظر می‌رسد کنه پا سیاه یا ایکسودس اسکاپولاریس که با نام کنه آهو هم شناخته می‌شود، اصلی‌ترین ناقل آن باشد. در واقع این نوع کنه به عنوان دلیل اصلی ابتلا به بیماری لایم شناخته می‌شود. در صورتی که باکتری‌ها به بدن وارد شوند، از طریق جریان خون به بافت‌های مختلف آن رفته و اندام‌های مختلف را تحت تاثیر قرار می‌دهند. نشانه‌های اولیه وجود این باکتری در بدن با بثورات پوستی، خستگی، تب و سردرد آشکار می‌شود و در صورت عدم درمان زودهنگام، میتواند به مفاصل، سیستم عصبی و قلب هم سرایت کند.شما همینطور میتوانید درباره انواع سردرد مطلبی را در بلاگ بخوانید.
در حال راجع به خستگی دائم بدن و روش درمان آن بخوانید.
ممکن است همه افرادی که توسط کنه پا سیاه گزیده شوند، به این بیماری مبتلا شوند. اما افرادی که ساعات زیادی از روز را در خارج از منزل و در محیط‌های جنگلی و پر از گیاه و علف می‌گذرانند، بیش از دیگران در معرض خطر ابتلا هستند. ضمنا مسافران طبیعت‌گرد، کسانی که در پارک‌ها و باغ‌ها کار میکنند، کوهنوردها و همه کسانی که با طبیعت سروکار دارند، ممکن است توسط کنه پا سیاه گزیده و به این بیماری دچار شوند.
به طور کلی، فصل تابستان مناسب‌ترین زمان برای انتقال باکتریهای بورلیا است. در فصل گرما کنه‌ها فعال‌تر هستند و مردم هم وقت بیشتری را در محیط‌های باز می‌گذرانند. البته در سال‌هایی که دمای هوا از میزان نرمال بالاتر است، امکان انتقال بیماری در اوایل پاییز و اواخر زمستان هم وجود دارد. اگر زمستان سردی را پشت سر نگذاشته‌اید، احتمالا با فعالیت زودهنگام کنه‌ها مواجه خواهید شد.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
گزش کنه پا سیاه میتواند باکتری بورلیا را که عامل بیماری لایم است به بدن منتقل کند
علائم بیماری لایم
این بیماری بسته به مرحله عفونت، میتواند نشانه‌های مختلفی را در بدن ایجاد کند. از جمله علائم بیماری لایم تب، بثورات پوستی، فلج صورت و ورم مفاصل است. بثورات پوستی یاerythema به عنوان بارزترین نشانه این بیماری، به صورت یک برآمدگی قرمز کوچک در محل گزش است که دارای شکل بیضی یا دایره‌ای بوده و معمولا به تدریج گسترده می‌شود. این لکه‌ها اغلب با یک منطقه تیره‌تر یا روشن‌تر در مرکز قابل مشاهده هستند. به طور کلی، علائم بیماری لایم به دسته‌های اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود:
علائم اولیه بیماری لایم
به نشانه‌هایی که در روز اول تا سی‌ام بعد از گزش حشره ایجاد می‌شوند، نشانه‌های اولیه می‌گویند. آن‌ها علائمی مشابه آنفولانزا و شامل تب و لرز، تورم غدد لنفاوی، خستگی، سردرد، درد و ورم مفاصل هستند. بثورات جلدی هم معمولا در این مرحله ایجاد می‌شود. این بثورات که به شکل یک لکه چشم مانند است، در حدود ۷۰ درصد مبتلایان دیده شده و میتواند بین پنج تا حدود سی سانتی‌متر گسترش یابد. بیشتر این لکه‌ها با وجود حلقه‌هایی در وسط آن‌ها شناخته می‌شوند. افراد با لمس آن‌ها گرما حس میکنند، اما معمولا از درد و خارش خبری نیست. برخی بیماران ممکن است این لکه‌ها را در بیش از یک نقطه بدن خود مشاهده کنند. تشخیص آن‌ها بر روی پوست تیره دشوار است و معمولا به شکل کبودی مشاهده می‌شود.
بیشتر بخوانید: پایین آوردن تب در بزرگسالان
علائم ثانویه بیماری لایم
این نشانه‌ها ممکن است از چند روز تا چند ماه بعد از گزش حشره ایجاد شود. سردرد شدید و سفتی گردن، فلج صورت یا فلج بل در یک یا هر دو طرف آن، درد و تورم شدید مفاصل از جمله زانو، تنگی نفس، التهاب مغز و نخاع، بی حسی یا سوزن سوزن شدن دست و پا از جمله نشانه‌های ثانویه لایم هستند. البته فلج بل در برخی منابع، جزو منابع اولیه این بیماری دسته بندی می‌شود. اختلال خواب و مشکل در تمرکز هم ممکن است در برخی از بیماران دیده شود.
راجع به گزگز دست و پا بیشتر بخوانید.
درد و تورم شدید مفاصل از جمله زانو میتواند نشانه‌ای از بیماری لایم باشد
علاوه بر این دو گروه علائم، بیماران مبتلا به این بیماری با نشانه‌های دیگری مواجه می‌شوند که شایع نبوده و به ندرت در چند هفته بعد از آغاز عفونت روی می‌دهند. این نشانه‌ها شامل مشکلاتی از جمله آریتمی قلبی و افزایش ضربان قلب، هپاتیت، خستگی مفرط و التهاب چشم هستند.
به گفته پزشکان، حدود ده تا بیست درصد بیمارانی که تحت درمان این بیماری قرار می‌گیرند، به سندرم بیماری لایم پس از درمان یا PTLDS دچار می‌شوند. آن‌ها احتمالا تا شش ماه (گاهی تا چند سال) بعد از درمان بیماری هم با سه نشانه اصلی درد عضلانی و مفاصل، گیجی و از دست دادن خفیف حافظه و خستگی مواجه هستند. تشخیص این سندرم کار دشواری است؛ چون این علائم اغلب با مشکلات دیگری اشتباه گرفته می‌شوند. محققان هنوز مطمئن نیستند که چرا این بیماری در برخی افراد به کلی درمان نمی‌شود. اما منطقی‌ترین احتمال این است که بدن آن‌ها، حتی بعد از رفع کامل باکتری‌ها، با عفونت مثل یک اختلال خودایمنی مبارزه می‌کند. این اختلال میتواند بر تحرک و مهارت‌های شناختی بیماران تاثیر بگذارد.
علائم لایم در کودکان هم مشابه بزرگسالان است و معمولا به صورت نشانه‌های آنفولانزا یعنی تب، بدن درد و خستگی دیده می‌شود. گرچه بعضی از کودکان ممکن است بثورات پوستی ناشی از نیش کنه را نداشته باشند، اما تحقیقات نشان می‌دهد که ۸۹ درصد آن‌ها چنین عارضه‌ای را تجربه میکنند. این علائم در کودکان ممکن است ماه‌ها و حتی سال‌ها پس از ورود باکتری به بدن ایجاد شود.
سوالات پزشکی خود را میتوانید از بخش سوال پزشکی از هوش مصنوعی آنلاین حال بپرسید.
عکس بیماری لایم
مشخص‌ترین نشانه این بیماری، بثورات پوستی خاص به صورت حلقه‌های دایره یا بیضی شکل هستند که در مرکز، تیره یا روشن‌تر از اطراف دیده می‌شوند. برای آشنایی بیشتر شما، در ادامه به ارائه چند نمونه عکس بیماری لایم می‌پردازیم:
بثورات پوستی ناشی از بیماری لایم به صورت لکه‌های حلقه‌ای شکل مشاهده می‌شود
لکه ناشی از لایم در برخی از افراد به ویژه در پوست‌های تیره به صورت کبودی دیده می‌شود
تشخیص بیماری لایم
پزشک معمولا پس از معاینه علائم اولیه، مخصوصا بثورات پوستی و بررسی دمای بدن و درد عضلات، وجود این باکتری در بدن را تشخیص می‌دهد. راجع به دمای طبیعی بدن میتوانید مقاله مرتبط با آن را در حال بخوانید.
البته آزمایش خون هم برای تایید نهایی و تشخیص بیماری لایم لازم است. البته ممکن است نتیجه آزمایش خون در چند هفته اول عفونت منفی باشد؛ چون ایجاد و گسترش آنتی بادی‌ها احتمالا به چند هفته زمان نیاز خواهد داشت. پزشکان امیدوارند به زودی از طریق آزمایشات پیشرفته و دقیق‌تر، وجود باکتری عامل این بیماری در بدن را تشخیص دهند و بتوانند خیلی سریع‌تر آن را درمان کنند.
درمان بیماری لایم
لایم یک عفونت باکتریایی است و استفاده از آنتی بیوتیک، به عنوان متداول‌ترین روش درمان آن شناخته می‌شود. هر چه درمان زودتر آغاز شود، شانس بهبودی کامل و سریع‌تر بیماری بیشتر خواهد بود. درمان بیماری در مراحل اولیه به شکل مصرف یک دوره ۱۰ تا ۱۴ روزه آنتی بیوتیک برای رفع کامل عفونت است. رایج‌ترین داروهایی که در این مرحله برای درمان بیماری لایم مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:
- داکسی سایکلین
- قرص آموکسی سیلین
- سفوروکسیم
از آنتی بیوتیک‌های داخل وریدی هم به ویژه در افرادی که دچار عفونت سیستم عصبی مرکزی یا قلبی شده‌اند، استفاده می‌شود. دوره دو هفته‌ای دارو درمانی، در صورت باقی ماندن علائم میتواند دو هفته دیگر هم تمدید شود. پزشکان تاکنون راهکار موثری برای کنترل سندرم بیماری لایم پس از درمان پیدا نکرده‌اند.
روش های پیشگیری از بیماری لایم
ساده‌ترین راه برای پیشگیری از این بیماری، عدم قرار گرفتن در مناطقی است که کنه آهو یا پا سیاه در آن به وفور یافت می‌شوند. احتمال آلوده شدن در مناطق جنگلی که از بوته‌ها و علف‌های بلند پوشیده هستند، بیشتر از نواحی دیگر است. با این حال، اگر مجبور به کار یا زندگی در این مناطق هستید، میتوانید از روش های پیشگیری از بیماری لایم که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم استفاده کنید:
پوشاندن بدن
حتما در مناطق جنگلی و علفی شلوار بلند بپوشید و قسمت پایین آن را در جوراب خود قرار دهید. پوشیدن پیراهن آستین بلند، دستکش و کلاه هم بسیار موثر است.
استفاده از اسپری‌های دافع حشرات
اسپری‌های دافع حشرات با غلظت بیست درصد یا بیشتر که روی پوست و لباس استفاده می‌شوند، می‌توانند انواع حشرات از جمله کنه‌ها را از بدن دور کنند.
بررسی لباس‌ها پیش از ورود به منزل
لباس‌های خود و فرزندان‌تان را بعد از گشت و گذار در طبیعت و پیش از ورود به منزل بررسی کرده و از عدم وجود حشرات بر روی آن‌ها مطمئن شوید. این کنه‌ها بسیار ریز هستند و برای مشاهده آن‌ها باید خیلی دقت کنید.
برای برداشتن کنه از روی پوست باید از یک موچین یا ابزار مشابه کمک بگیرید
دوش گرفتن بعد از ورود به منزل
کنه‌ها برای انتقال باکتری به بدن به چند ساعت زمان نیاز دارند. پس دوش گرفتن و شست‌و‌شوی بدن میتواند سطح پوست را از وجود احتمالی آن‌ها پاک کند.
برداشتن کنه از روی پوست
در صورتی که متوجه وجود کنه بر روی پوست شدید، آن را له نکنید. بلکه حشره را به آرامی با استفاده از ابزاری مثل موچین از نزدیک سر یا دهان (نزدیک‌ترین ناحیه به پوست بدن) با دقت گرفته و بیرون بکشید. سپس آن را دور انداخته و ناحیه گزیده شده را با الکل یا هر محلول ضدعفونی کننده در دسترس تمیز کنید. این کار میتواند ریسک ورود باکتری به بدن و ابتلا به بیماری را کاهش دهد.
حرف آخر
لایم یک بیماری عفونی است که در اثر انتقال باکتری بورلیا از طریق گزش کنه پا سیاه ایجاد می‌شود. علائم این بیماری ممکن است پس از گذشت سه روز تا یک ماه بعد از گزش حشره نمایان شود؛ اما در برخی افراد، هفته‌ها، ماه‌ها و گاهی سال‌ها بعد بروز می‌کند. از مهم‌ترین نشانه‌های آن می‌توان به بثورات پوستی حلقه‌ای شکل، سردرد، خستگی و در برخی موارد، فلج صورت و تنگی نفس و… اشاره کرد. هر چه این عارضه زودتر تشخیص داده شود، درمان آن ساده‌تر و سریع‌تر خواهد بود. پزشکان برای درمان آن از انواع آنتی بیوتیک‌های خوراکی و تزریقی استفاده میکنند. اگر درباره بیماری لایم به مشاوره تخصصی پزشکی نیاز دارید، میتوانید از مشاوران حال راهنمایی بگیرید. آیا شما تا کنون مواردی از این بیماری را مشاهده کرده‌اید؟
سوالات متداول
بیماری لایم چیست؟
این یک بیماری عفونی است که در اثر آن، باکتریهای بیماریزا در بدن تکثیر شده و نواحی مختلف آن را درگیر میکنند. علائم این بیماری در ابتدا پوستی است اما به تدریج میتواند بر قلب، مغز و… اثر سوء داشته باشد.
آیا بیماری لایم مسری است؟
خیر. این بیماری از طریق انسان به انسان، حیوان خانگی به انسان و استفاده از ظروف مشترک، دست دادن، روبوسی، هوا، آب و… قابل انتقال نیست. باکتری بیماریزا فقط از طریق گزش کنه پا سیاه به بدن انسان وارد می‌شود.
درمان بیماری لایم چگونه است؟
این بیماری باکتریایی به درمان با آنتی بیوتیک نیاز دارد. پزشکان با توجه به شدت عفونت می‌توانند انواع مختلفی از آنتی بیوتیک را برای دوره ۱۴ روزه تجویز و در صورت نیاز آن را برای مدت بیشتری تمدید کنند.
برای درمان بیماری لایم از چه پزشکی کمک بگیریم؟
در صورت مشاهده نخستین علائم این بیماری لازم است که با یک پزشک متخصص پوست و مو یا متخصص بیماری‌های عفونی مشورت کنید. برای این منظور میتوانید از پزشکان متخصص سامانه حال راهنمایی بگیرید.
منابع
