سرطان ریه
سرطان ریه از آن دسته بیماری‌هایی است که در گذشته کم‌تر به چشم می‌خورد. کم‌تر کسی در نسل پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌های ما دچار سرطان، آن هم از نوع ریه می‌شد. در دهه‌های اخیر، علی‌الخصوص بعد از جنگ ایران و عراق و بمباران‌های شیمیایی، بیماری‌های تنفسی و مرتبط به ریه بیشتر از هر زمان دیگری در بین مردم دیده میشود، از مبتلایان به تنگی نفس و آسم گرفته تا کسانی که به سرطانهای ریوی دچار شده‌اند. در حـال حاضر، سرطان ریه علت اصلی مرگ‌ومیر ناشی از سرطان در سراسر جهان است. اما علائم سرطان ریه چیست؟ این بیماری به چه دلایلی به‌وجود می‌آید؟ سرطان خوش‌خیم ریه وجود دارد؟ این بیماری قابل درمان هست یا نه؟ همه این‌ها سؤالاتی هستند که در مقاله پیش رو به آن‌ها پاسخ داده‌ایم.
در حال بخوانید : تست کرونا در منزل
سرطان
شاید بهتر باشد قبل از این که سراغ سرطان ریوی برویم، اول به خود سرطان بپردازیم. سرطان در ذهن اکثر ما یک بیماری صعب‌العلاج یا حتی لاعلاج را تداعی می‌کند، اما واقعا در زمان ابتلا به سرطان، چه اتفاقی در بدن می‌افتد که مبارزه با این بیماری را تا این حد پیچیده می‌کند؟ سرطان، بیماری است که در آن بعضی از سلولهای بدن به‌طور غیرقابل کنترل رشد میکنند و به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا میکنند. سرطان تقریبا در هر جایی از بدن انسان که از تریلیون‌ها سلول تشکیل شده، میتواند شروع شود. به‌طور معمول، سلولهای انسان از طریق فرایندی به نام تقسیم سلولی رشد میکنند و تکثیر میشوند و سلولهای جدیدی را که بدن به آن‌ها نیاز دارد، تشکیل میدهند. وقتی سلول‌ها پیر میشوند یا آسیب می‌بینند، می‌میرند و سلولهای جدید جای آن‌ها را می‌گیرند. گاهی اوقات این روند منظم از بین می‌رود و سلولهای غیرطبیعی یا آسیب‌دیده از روند طبیعی خارج میشوند، رشد میکنند و تکثیر میشوند. این سلول‌ها ممکن است تشکیل تومور بدهند. تومورها هم می‌توانند سرطانی باشند (بدخیم) و هم ممکن است سرطانی نباشند (خوش‌خیم).
تومورهای سرطانی به بافت‌های مجاور گسترش یافته و یا به آن‌ها حمله می‌كنند و می‌توانند به نقاط دوردست بدن بروند و تومورهای جدیدی ایجاد كنند که به این فرایند متاستاز گفته میشود. تومورهای سرطانی را معمولا تومورهای بدخیم هم می‌نامند. بسیاری از سرطان‌ها تومورهای جامد تشکیل میدهند، اما انواعی از سرطان خون به طور کلی ایجاد تومور نمی‌کنند. شما میتوانید راجع به سرطان سینه بیشتر بخوانید.
تومورهای خوش‌خیم به بافت‌های مجاور گسترش پیدا نکرده و به این بافت‌ها حمله نمی‌کنند. اگر تومور خوش‌خیم را از بدن خارج کنند، معمولا دوباره رشد نمی‌کند، در حالی که تومورهای سرطانی گاهی اوقات مجددا رشد میکنند. تومورهای خوش‌خیم معمولا می‌توانند بسیار بزرگ باشند. اما بعضی از آن‌ها مثل تومورهای خوش‌خیم در مغز می‌توانند علائم جدی ایجاد کرده یا تهدیدکننده زندگی باشند.
مراحل سرطان
تعیین مرحله سرطان، کمک می‌کند تا مشخص شود که سرطان در کجا واقع شده، در کجا گسترش یافته و آیا سایر قسمت‌های بدن را تحت تأثیر قرار داده است یا خیر. پزشکان اغلب از آزمایش‌های تشخیصی برای تعیین مرحله سرطان استفاده میکنند. بیشتر سرطان‌هایی که شامل تومور میشوند، در پنج گروه مرحله‌بندی میشوند. انواع دیگر سرطان، مثل سرطانهای خون، لنفوم و سرطان مغز، سیستم‌های مرحله بندی خاص خود را دارند، اما نهایتا همه این سیستم‌ها به شما میگویند که سرطان چقدر پیشرفته است.
- مرحله 0 به این معنی است که هیچ سرطانی وجود ندارد، فقط سلولهای غیرطبیعی با احتمال تبدیل شدن به سرطان وجود دارد. به این وضعیت، کارسینوم درجا هم گفته میشود.
- مرحله I یعنی توده سرطانی کوچک است و فقط در یک ناحیه وجود دارد. به این مرحله سرطان در مراحل اولیه هم گفته میشود.
- مرحله II و III به معنای بزرگتر بودن توده سرطانی و گسترش آن به بافت‌های مجاور یا غدد لنفاوی است.
- مرحله IV یعنی سرطان به سایر قسمت‌های بدن فرد هم سرایت کرده است. به آن سرطان پیشرفته یا متاستاتیک هم گفته میشود.
در حال بخوانید : درمان قطعی سرطان رحم
دلایل سرطان ریه
حالا که به‌طور کلی با سرطان و روند آسیب زدن آن به بدن آشنا شدیم، می‌توانیم به سراغ این سرطان و دلایل ابتلا به آن برویم. همان‌طور که گفتیم، سرطان در هر قسمتی از بدن میتواند ایجاد شود و سرطان ریه همان‌طور که از اسمش پیداست، نوعی از سرطان است که ریهها را درگیر می‌کند. افرادی که سیگار می‌کشند، بیش‌ترین از سایرین در خطر ابتلا به این سرطان قرار دارند، اگرچه این نوع سرطان در افرادی که هرگز سیگار نکشیده‌اند هم ممکن است رخ دهد. خطر ابتلا به این سرطان، با افزایش مدت زمان و شدت مصرف سیگار او، افزایش پیدا می‌کند. حتی پس از سال‌ها سیگار کشیدن، اگر سیگار را ترک کنید، میتوانید به طور قابل توجهی احتمال ابتلا به این سرطان را کاهش دهید. از لحظه وارد شدن دود به ریهها، آسیب به بافت ریه شما شروع میشود. ریهها می‌توانند آسیب‌ها را ترمیم کنند، اما ادامه قرار گرفتن در معرض دود، روند ترمیم را برای ریهها دشوارتر می‌کند. هنگامی که سلول‌ها آسیب می‌بینند، رفتار غیرطبیعی آن‌ها آغاز میشود و احتمال ابتلا به این سرطان افزایش پیدا می‌کند.
سرطان ریه سلول کوچک تقریبا همیشه با استعمال دخانیات همراه است. تنفس مواد خطرناک دیگر هم، به‌ویژه در مدت زمان طولانی، میتواند باعث سرطان ریوی شود. نوعی سرطان ریه به نام مزوتلیوما تقریبا همیشه در اثر قرار گرفتن در معرض آزبست ایجاد میشود. سایر موادی که می‌توانند باعث سرطان ریه شوند، شامل آرسنیک، کادمیوم، کروم، نیکل، بعضی از فرآورده‌های نفتی و اورانیوم هستند. جهش‌های ژنتیکی ارثی هم ممکن است شما را در معرض ابتلا به سرطان ریه قرار دهند، خصوصا اگر سیگار می‌کشید یا در معرض مواد سرطان‌زای دیگر هستید. قرار گرفتن در معرض دود سیگار، زندگی در منطقه‌ای با آلودگی قابل‌توجه هوا، قرار گرفتن در معرض تشعشعات رادیواکتیو، داشتن سابقه خانوادگی سرطان ریه و داشتن HIV از دیگر دلایل سرطان ریه هستند. گاهی اوقات هم هیچ دلیل واضحی برای ابتلا به این بیماری وجود ندارد.
مهم‌ترین علائم ایدز و راه های پیشگیری و درمان آن کدامند؟
علائم سرطان ریه
سرطان ریه سلول کوچک و سلول غیر کوچک دو نوع اصلی سرطان ریوی هستند. در فرد مبتلا به سرطان سلول کوچک، سلولهای سرطانی در زیر میکروسکوپ کوچک و گرد به نظر می‌رسند. سلولهای سرطان ریه سلول غیر کوچک، بزرگتر هستند. از بین کسانی که تشخیص سرطان ریه سلول کوچک را دریافت میکنند، ۹۵ درصد سابقه سیگار کشیدن دارند. انواع مختلفی از سرطان ریه سلول کوچک و غیرکوچک وجود دارد. سرطانهای غیرکوچک ریه سلول شامل آدنوکارسینوما، سلول سنگفرشی و کارسینوم سلول بزرگ هستند.
سرطان ریه سلول کوچک نسبت به سرطان ریه سلولهای غیرکوچک، معمولا تهاجمی‌تر است. سرطان ریوی معمولا در مراحل اولیه خود، هیچ علائم و نشانه‌ای ایجاد نمی‌کند. نشانه‌ها و علائم سرطان ریوی معمولا هنگام پیشرفت بیماری بروز میکنند.
علائم سرطان ریه سلول کوچک و غیرکوچک مشابه است، اما سرطان سلول کوچک با سرعت بیش‌تری گسترش پیدا می‌کند. عموما بعد از رسیدن به مرحله بعدی، ممکن است فرد علائمی را تجربه کند. علائم سرطان ریه شامل این موارد میشود: سرفه‌ای که بعد از ۲ یا ۳ هفته برطرف نشود یا در طولانی‌مدت بدتر شود، عفونت‌های قفسه سینه که مدام برمی‌گردند، سرفه خونی، درد هنگام تنفس یا سرفه، تنگی نفس مداوم، خستگی مداوم یا کمبود انرژی، کاهش اشتها یا کاهش وزن غیرقابل توجیه، مشکل در بلع، تورم در وریدهای صورت و گردن. علاوه بر این، فرد مبتلا به سرطان ریه ممکن است مکررا دچار عفونت‌های تنفسی مثل ذات‌الریه یا برونشیت شود.
با گسترش سرطان ریوی، علائم دیگر، به محل تشکیل تومورهای جدید بستگی دارد. به عنوان مثال:
در گره‌های لنفاوی: ایجاد توده به‌خصوص در گردن یا استخوان ترقوه
در استخوان: درد استخوان، به‌ویژه در پشت، دنده‌ها، یا لگن
در مغز یا ستون فقرات: سردرد، سرگیجه، مشکلات در حفظ تعادل، یا بی‌حسی در دست‌ها و پاها
در کبد: زردی پوست و چشم (یرقان)
را به‌همراه خواهد داشت.
تومورهای بالای ریهها می‌توانند روی اعصاب صورت تأثیر بگذارند و منجر به افتادگی یک پلک، مردمک چشم کوچک یا عدم تعریق در یک طرف صورت شوند. این علائم در کنار هم، سندرم هورنر نامیده میشوند که میتواند باعث درد شانه هم بشود.
کاهش وزن ناگهانی، خستگی مفرط، درد در قفسه سینه، سرفه‌های مداوم و در مراحل پیشرفته‌تر همراه با خلط خونی، از علائم سرطان ریه هستند
مراحل سرطان سلول غیرکوچک ریه
برای سرطان ریه سلول غیرکوچک، پزشکان معمولا از همان سیستم چهار مرحله‌ای که پیش‌تر توضیح دادیم، استفاده میکنند.
مرحله ۱: در این مرحله سرطان فقط در ریهها مشاهده شده است.
مرحله ۲: در مرحله دوم، سرطان به غدد لنفاوی مجاور رسیده است.
مرحله ۳: در سرطان ریه سلول غیرکوچک مرحله سه، سرطان به سایر گره‌های لنفاوی قفسه سینه، احتمالا به آن‌هایی که در وسط یا طرف دیگر قفسه سینه هستند، گسترش پیدا کرده است.
مرحله ۴: در مرحله ۴، سرطان به هر دو ریه، سایر قسمت‌های بدن یا هر دو گسترش پیدا کرده است.
در حال بخوانید : علائم سرطان خون در آزمایش خون
مراحل سرطان سلول کوچک ریه
پزشکان به طور کلی سرطان ریه سلول کوچک را با یکی از این دو مرحله طبقه‌بندی میکنند: مرحله «پیشرفت محدود» و مرحله «پیشرفت گسترده».
مرحله پیشرفت محدود: این بدان معنی است که سرطان در یک طرف قفسه سینه قرار دارد. ممکن است در یک ریه و احتمالا در غدد لنفاوی مجاور باشد.
مرحله پیشرفت گسترده: سرطان به سایر قسمت‌های قفسه سینه و سایر اندام‌ها سرایت کرده است.
گرچه بعضی از پزشکان از مرحله‌بندی بیش‌تری برای سرطان ریه سلول کوچک استفاده میکنند، اما مراحل رایج به دو مرحله پیشرفت محدود و پیشرفت گسترده طبقه‌بندی میشوند.
سرطان ریه خوش خیم
سرطان خوش‌خیم واژه‌ای است که به‌عنوان غلط مصطلح در بین مردم کاربرد دارد. همان‌طور که پیش‌تر به آن اشاره کردیم، این تومورها هستند که می‌توانند سرطانی یا خوش‌خیم باشند. شنیدن کلمه تومور به طور طبیعی ممکن است باعث ایجاد ترس و وحشت شود. با این حال، «تومور» به معنای تجمع غیرطبیعی بافت است و هنگامی اتفاق می‌افتد که سلول‌ها خیلی سریع تقسیم میشوند یا در روند طبیعی از بین نمی‌روند.
تومور ریه، توموری است که در خود بافت ریه یا مجاری تنفسی که به ریه منتهی میشوند، ایجاد میشود. تومورهای ریه می‌توانند سرطانی (بدخیم) یا خوش‌خیم (غیر سرطانی) باشند. در مقایسه با تومورهای بدخیم، تومورهای خوش‌خیم ریه سرطانی نیستند، بنابراین به سایر قسمت‌های بدن سرایت نمی‌کنند، رشدشان آرام است یا حتی ممکن است رشدشان متوقف شده یا کوچک شوند، معمولا تهدیدکننده زندگی نیستند و نیازی به برداشتن آن‌ها نیست. می‌توانند به بافت‌های مجاور گسترش پیدا کنند و آن‌ها را تحت فشار قرار دهند، اما به سایر بافت‌ها حمله نکرده و آن‌ها را تخریب نمی‌کنند.
در حال بخوانید : علائم اولیه سرطان معده
سرطان ريه بدخيم
همان‌طور که گفتیم سرطان ریه خوش‌خیم یا سرطان ریه بدخیم، عبارات اشتباهی هستند که در میان مردم رایج شده‌اند. این تومورها هستند که ممکن است خوش‌خیم یا بدخیم باشند. اگر توموری بدخیم باشد، یعنی فرد به سرطان مبتلاست. پس اگر پزشکان تشخیص سلول بدخیم در ریه فرد بدهند، آن فرد مبتلا به نوعی از سرطان ریه است. تومورهای بدخیم، سرطانی هستند. سلول‌ها در این تومورها می‌توانند رشد کرده و به سایر قسمت‌های بدن گسترش پیدا کنند. همیشه مشخص نیست که تومور در آینده چگونه عمل خواهد کرد. برخی از تومورهای خوش‌خیم می‌توانند پیش‌سرطانی و سپس بدخیم شوند. به همین دلیل، بهتر است هر توموری را کنترل و نظارت کنید.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
درمان سرطان ریه
معمولا بهتر است قبل از شروع درمان نظر دوم را جویا شوید. نظر دوم در واقع تشخیص پزشک متخصص دیگر به جز پزشکی است که تشخیص اولیه را داده است. در صورت تشخیص سرطان ریه، درمان شما توسط تیمی از پزشکان انجام میشود که احتمالا شامل یک جراح متخصص قفسه سینه و ریهها، یک متخصص ریه، یک آنکولوژیست و یک انکولوژیست پرتودرمانی خواهد بود. قبل از تصمیم‌گیری، درباره تمام گزینه‌های درمانی خود از پزشکان‌تان مشاوره بگیرید. درمان سرطان ریه سلول کوچک در افراد مختلف متفاوت است و بیشتر به جزئیات خاص سلامتی شما بستگی دارد.
طول عمر مبتلایان به سرطان ریه سلول غیرکوچک نسبت به مبتلایان به سرطان ریه سلول کوچک، بیشتر برآورد میشود
مرحله ۱: جراحی برای برداشتن بخشی از ریه ممکن است نهایت درمان شما باشد. شیمی درمانی نیز در مواردی میتواند توصیه شود، به خصوص اگر در معرض خطر عود مجدد این بیماری باشید.
مرحله ۲: ممکن است برای برداشتن بخشی یا تمام ریه خود به جراحی نیاز داشته باشید. شیمی درمانی معمولا در این مرحله توصیه میشود.
مرحله ۳: ممکن است به ترکیبی از شیمی درمانی، جراحی و پرتودرمانی نیاز داشته باشید.
درمان مرحله ۴ بسیار دشوار است. گزینه‌ها شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی، درمان هدفمند و ایمونوتراپی (ایمنی درمانی) هستند.
طول عمر مبتلایان به سرطان ریه
طول عمر مبتلایان به مرحله ۴ سرطان ریه، در واقع، تعداد افرادی که سال‌های مشخصی پس از تشخیص سرطان ریوی مرحله ۴، به زندگی خود ادامه میدهند را بررسی می‌کند. به عنوان مثال، طول عمر ۵ ساله ۶ درصدی به این معنی است که جدود ۶ درصد افراد مبتلا به مرحله چهارم سرطان ریه، می‌توانند به‌طور متوسط مدت ۵ سال زنده بمانند. به‌خاطر داشته باشید که طول عمر فقط تخمین است. بدن هرکس به این بیماری و درمان آن واکنش متفاوتی می‌دهد. از طرفی روش‌های درمانی نیز، روز به روز در حـال تغییرند.
سوالات پزشکی خود را میتوانید از بخش سوال پزشکی از هوش مصنوعی آنلاین مجموعه حال بپرسید.
علائم مرگ در سرطان ریه
تنگی نفس شدید، آب آوردن ریه، از دست دادن حواس و تحلیل ناگهانی بدن از علائم سرطان ریه در مراحل پایانی هستند
مواجه شدن با آنچه در پایان زندگی با سرطان ریه انتظار می‌رود، دشوار است، با این وجود، بسیاری از افراد نیاز دارند که بدانند خود یا عزیزانشان در مراحل پایانی سرطان ریه، با چه علایمی روبه‌رو خواهند شد. اینکه هر شخصی مراحل پایانی بیماری را چگونه تجربه کند، متفاوت خواهد بود. بعضی از افراد درد خواهند داشت اما برخی دیگر صرفا با تنگی نفس مواجه میشوند. بعضی از افراد برای کنترل تنگی نفس به اکسیژن نیاز دارند، در حالی‌که دیگران ممکن است به راحتی در هوای اتاق تنفس کنند. بعضی در پایان سفر خود با سرطان بسیار سریع تحلیل می‌روند و بعضی دیگر با وجود همه مشکلات، سال‌ها با این بیماری زندگی میکنند.
علائمی که در اواخر زندگی در سرطان ریه شایع است شامل درد، تنگی نفس، هذیان و ترشحات تنفسی و تجمع مایعات در ریه است. ضعف و فرسودگی بیشتر، نیاز بیشتر به خوابیدن، کاهش وزن و لاغری یا کاهش عضلات، کاهش اشتها یا حتی عدم اشتها، کاهش توانایی گفتگو و تمرکز، از دست دادن علاقه به انجام کارهایی که قبلا مهم بودند، تنفس آهسته و گاهی اوقات با وقفه‌های بسیار طولانی، تنفس پر سر و صدا همراه با احتقان و صدای غرغره که به‌دلیل عدم توانایی فرد در پاک کردن مایعات از گلو اتفاق می‌افتد، پوست سرد که ممکن است به خصوص در دست و پاهای فرد به رنگ متمایل به آبی و خاکستری درآید، خشکی دهان و لب‌ها، کاهش میزان ادرار، از دست دادن کنترل مثانه و روده، بی‌قراری یا حرکات تکراری و غیرارادی و سردرگمی در مورد زمان، مکان و هویت افراد، از جمله اعضای خانواده و دوستان نزدیک از علائم دیگری است که فرد مبتلا به سرطان ریوی در مراحل پایانی بیماری ممکن است تجربه کند.
سؤالات متداول
سرطان ریه چیست؟
سرطانی است که از ریهها شروع میشود. هنگامی که فردی به سرطان ریه مبتلا میشود، سلولهای غیرطبیعی در بدن او به هم پیوسته و تشکیل تومور میدهند. برخلاف سلولهای طبیعی، سلولهای سرطانی بدون نظم و کنترل رشد میکنند و باعث از بین رفتن بافت سالم ریه در اطراف خود میشوند. به این نوع تومورها، تومورهای بدخیم میگویند.
آیا سرطان ریه درمان دارد؟
به اعتقاد اکثر جامعه پزشکی، این سرطان کاملا قابل درمان نیست، اما اگر به موقع تشخیص داده شود، با جراحی، شیمی درمانی، پرتو درمانی و… احتمال درمان بالاتر می‌رود و ممکن است بیماری هرگز در فرد درمان شده عود نکند.
سرطان ریه تا چه حد قابل درمان است؟
مانند بسیاری از سرطانهای دیگر، کلید زنده ماندن در این نوع سرطان نیز تشخیص آن در مراحل اولیه است. برای بیمارانی که مبتلا به سرطان ریه در مراحل اولیه هستند، میزان بهبود میتواند حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد باشد.
شیمی درمانی سرطان ریه چگونه است؟
ممکن است برای تحت کنترل نگه داشتن سرطان به شیمی درمانی نیاز داشته باشید. شیمی درمانی برای سرطان ریه شامل ترکیبی از داروهای مختلف است. داروها معمولا از طریق ورید (داخل وریدی) یا لوله‌ای متصل به یکی از رگ‌های خونی در سینه شما تزریق میشوند.
ندول ریه چه زمانی خطرناک میشود؟
اندازه ندول ریه معمولا در حدود ۵ میلیمترتا ۳۰ میلیمتر است. ندول بزرگتر ریه، مانند ندولی که ۳۰ میلیمتر یا بیشتر باشد، بیش از ندولهای کوچکتر امکان سرطانی شدن دارند.
منابع
