احتمالا یکی از نگرانیهایی که در مورد ابتلا به انواع بیماری برای افراد مطرح میشود، عوارض جانبی آن بیماری است. یه هر حـال همیشه اینطور نیست که شما پس از ابتلا به یک بیماری، بهطور کامل درمان شوید و آثاری از آن بیماری را با خود نداشته باشید. اغراق نیست اگر بگوییم یکی از بیماریهایی که نزدیک به دو سال آسایش را از ما گرفته و ذهن ما را درگیر خود کرده، کرونا است. در این مطلب قصد داریم به یکی از عوارض جانبی بیماری کرونا بپردازیم. اگر میخواهید در مورد ارتباط ذاتالریه و بیماری کرونا بیشتر بدانید، با ما همراه باشید.
مرگ کرونایی
ممکن است دیده یا شنیده باشید که برخی از بهبود یافتگان کرونا پس از مدتی و به علتی نامعلوم دچار مرگ شدهاند. بگذارید ماجرا را از زبان یک پرستار در بیمارستان بلویو آمریکا بشنویم.
ریچارد لویتان به مدت ده روز در بخش اورژانس این بیمارستان مشغول به کار بود. در این مدت او و همکارانش با افرادی مواجه بودند که برای آسیبدیدگی با چاقو در ناحیه شانه یا شکستگی کتف به آنها مراجعه میکردند. حتما میدانید که برای تشخیص شکستگی و آسیبدیدگیهای عمیق لازم است در مرحله اول چه عملی انجام شود؟ بله، این افراد باید به رادیولوژی مراجعه میکردند. ریچارد و همکارانش بهطور کاملا اتفاقی در برخی از عکسهای رادیولوژی متوجه عفونتی در ریههای این افراد شدند. پس از پرس و جو متوجه شدند که این افراد پیش از این به کرونا مبتلا شده بودند. این در حالی بود که هیچ نشانهای از بیماری عفونی در آنها مشاهده نمیشد و هیچکدام از این افراد، احساس تنگی نفس نداشتند. نتیجه اشعه ایکس این مراجعان، دارای پنومونی پراکنده و اکسیژن آنها کمتر از حد طبیعی بود. در بسیاری از افراد بیاطلاع بودن از عفونت ریه میتواند منجر به مرگ کرونایی و با فاصله از زمان ابتلا به بیماری کرونا باشد.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
ذاتالریه کرونایی چیست؟
همگی ما با علائم شایع و خفیف Covid-19 آشنا هستیم. این علائم میتواند شامل تب، سرفه خشک و خستگی باشد. اما در موارد شدیدتر، ویروس کرونا میتواند عارضهای جدی تحت عنوان پنومونی بهوجود بیاورد. ما هنوز هم برای آنکه بهطور کامل با ویروس کرونا و سویه جدید کرونا آن آشنا شویم، راه زیادی در پیش داریم. یکی از مواردی که لازم است در مورد آن تحقیقات گستردهتری صورت بگیرد و اطلاعات بیشتری نسبت به آن کسب کنیم، ذاتالریه کرونایی یا پنومونی کووید است.
پنومونی یا ذاتالریه زمانی رخ میدهد که عفونت باکتریایی یا ویروسی، آسیب قابل توجهی به ریهها میزند و موجب التهاب در ریه میشود. تجمع مایع و بقایای ناشی از آن باعث میشود تا نفس کشیدن برای فرد مبتلا بسیار دشوار شود. دشواری در تنفس گاهی به حدی زیاد است که فرد باید با دستگاه اکسیژن نفس بکشد. پنومونی میتواند بسیار جدی و حتی تهدیدکننده زندگی باشد.
در ذاتالریه کرونایی، پنومونی ناشی از ویروس کرونا است که باعث ابتلا به COVID-19 میشود. علاوه بر این، ذاتالریه کرونایی اغلب در دو سمت ریه اتفاق میافتد و التهاب گستردهای را در ریهها بهوجود میآورد که میتواند منجر به سندرم حاد تنفسی و نوع شدیدی از نارسایی ریه شود.
مانند سایر عفونتهای تنفسی که باعث ایجاد پنومونی میشوند، Covid-19 میتواند آسیبهای کوتاه مدت در ریهها ایجاد کند. در موارد شدیدتر، آسیب ریه میتواند زمان خیلی زیادی نیز طول بکشد. در واقع دادههای اولیه نشان دادهاند که تا یک سوم از بیماران مبتلا به ذاتالریه کرونایی تا یک سال پس از ابتلا به کرونا نیز شواهدی از التهاب و ذاتالریه در آزمایشات خود داشتهاند.
بیشتر بخوانید: مراحل سرطان سلول غیرکوچک ریه
تفاوت ذاتالریه کرونایی و ذاتالریه شایع
علائم پنومونی Covid-19 ممکن است مشابه سایر انواع پنومونی ویروسی باشد. به همین دلیل، این که بگوییم چه چیزی باعث ذاتالریه کرونایی میشود، بدون تست کرونا و سایر عفونت های تنفسی دشوار است. یک مطالعه بالینی نشان میدهد ذاتالریه کرونایی هر دو ریه را تحتتاثیر قرار میدهد، در اسکن ریه، سطح ریه بیمار صیقلی به نظر میرسد و در برخی از آزمایشات، مانند آژمایش کبد، ممکن است وضعیتی غیرعادی نشان داده شود.
پنومونی کرونا کشندهتر است
باکتریها یا ویروسهایی مانند آنفلوانزا که باعث ایجاد پنومونی میشوند میتوانند در عرض چند ساعت در سراسر مناطق ریه گسترش پیدا کنند. در بخش مراقبتهای ویژه، این باکتریها یا ویروسها به طور معمول توسط آنتی بیوتیکها یا سیستم ایمنی بدن در چند روز اول بیماری کنترل میشوند. اما پنومونی کرونایی متفاوت است. این نوع از پنومونی مانند چندین آتشسوزی کوچک در بخشهایی از ریه گسترش پیدا میکند و به مرور بافت ریه را از بین میبرد. پنومونی کووید، به جای آنکه در چند بخش بزرگ از ریه گسترش پیدا کند، در چندین ناحیه کوچک ریه بروز پیدا میکند.
در واقع ویروس کرونا آن دسته از سلولهایی را هدف قرار میهد که در ریه، ماده سطحی فعال میسازند. این سلولها به کیسههای هوایی کمک میکنند تا حین عمل بازدم باز بمانند و ریه بتواند به حیات خود ادامه دهد. کیسههای هوایی در بیمار مبتلا به کرونا روی همدیگر قرار میگیرند و سطح اکسیژن افت پیدا میکند، با این وجود دفع دیاکسیدکربن همچنان ادامه دارد. به همین دلیل است که بیمار احساس نفس تنگی ندارد.
به مرور زمان و بدون آنکه بیمار متوجه باشد، افت اکسیژن به وسیله تنفس سریعتر عمیق، جبران میشود ولی بیماری همچنان ادامه دارد. درواقع با این روند آسیب بیشتری نیز به بافت ریه بیماران وارد میشود. حدود ۲۰ درصد از بیمارانی که دچار پنومونی کرونایی میشوند، به مرحله مرگبار این بیماری میرسند. مایع موجود در ریه، غلیظ شده و بافت ریه سخت میشود، دیاکسیدکربن در خون افزایش پیدا میکند و بیمار دچار نارسایی تنفسی حاد میشود. کشندگی کرونا تنها محدود به روزهای اول بیماری نیست و هیپوکسی خاموش یکی از دلایل دیگر مرگ بر اثر کرونا است.
هیپوکسی خاموش چیست و چگونه رخ میدهد؟
هیپوکسی خاموش زمانی اتفاق میافتد که دستگاه اکسیمتر یا اکسیژنسنج، عددی کمتری از چیزی که پزشک انتظار دارد نشان دهد. در بسیاری از بیمارانی که دچار هیپوکسی خاموش هستند، کمبود اکسیژن نشانه و علائمی ندارد و تنها با استفاده از دستگاه اکسیمتر است که میتوان میزان اکسیژن موجود در خون را اندازهگیری کرد. البته دستگاه اکسیمتر دقت صد درصدی ندارد اما همچنان میتواند به عنوان دستگاهی برای بررسی اولیه مورد استفاده قرار بگیرد.
چرا این نوع هیپوکسی «خاموش» نامیده میشود؟
اصطلاح خاموش در عبارت هیپوکسی خاموش ناشی از این واقعیت است که بهنظر نمیرسد تنفس بیمار کوتاهتر و سریعتر شده است و مشکل تنفسی در این بیماران حس نمیشود. اکثر افراد زمانی که سطح اکسیژنشان رو به کاهش میرود و تا هشتاد یا پایینتر میرسد، ناراحتی در تنفس و گیر کردن چیزی در گلو را حس میکنند. احساس تنگی نفس میتواند به دلیل کمبود اکسیژن یا افزایش سطح دیاکسید کربن در بدن باشد. در هیپوکسی خاموش میزان دیاکسید کربن در بدن، اغلب به اندازه عادی است.
بیشتر بخوانید: علت تنگی نفس در خواب
چرا هیپوکسی خاموش رخ میدهد؟
اطلاعات پزشکی در مورد دلیل هیپوکسی خاموش، تنها محدود به افرادی است که هیپوکسی در آنان تشخیص داده شده است. به احتمال زیاد بسیاری از افراد بر اثر هیپوکسی خاموش جان خود را از دست دادهاند اما فقط علائمی مانند تب، سرفه یا سایر مورد در آنها تشخیص داده شده است.
دلیل بروز هیپوکسی خاموش هنوز به طور کامل مشخص نیست اما دانشمندان تصور میکنند عفونت ریه موجب از دست رفتن بافت ریه در بخشهای کوچکی از آن میشود و اکسیژن وارد جریان خون نمیشود. در مورد ویروس کرونا، هیپوکسی به گونهای است که بر رگهای خونی و شریانهای تنفسی تاثیر میگذارد. حتی برخی معتقدند ویروس کرونا، سیستم عصبی را نیز تحتتاثیر قرار میدهد و مکانیسم مغزی را تغییر میدهد. کاهش میزان اکسیژن باید با چگونگی جریان خون و هوا در ریهها مرتبط باشد.
درمان کرونا
مهمترین کاری که برای درمان کرونا باید انجام دهید، انجام تست کرونا است. اگر مطمئن شوید که میزبان ویروس کرونا هستید، پس از آن تمهیداتی که برای درمان کرونا لازم است را انجام خواهید داد. تشخیص به موقع بیماری به درمان مناسب و به موقع نیز کمک خواهد کرد. اگر نگران آن هستید که با رفتن به آزمایشگاه به ویروس آلوده شوید، میتوانید از خدمات تست کرونا در منزل استفاده کنید. پس از تست کرونا و دریافت پاسخ مثبت، روند درمان انجام خواهد شد.
هیپوکسمی خاموش میتواند در بیماران Covid-19 ناشناخته بماند. این مساله اهمیت معاینه بالینی دقیق مانند اندازهگیری سطح اکسیژن را در بیماران مشکوک به کرونا یا کسانی که ابتلای آنان به کرونا تایید شده است را نشان میدهد. دوره بیماری میتواند در جمعیتهای مختلف متفاوت باشد و این موضوع، نیاز به مدارک بالینی بیشتری دارد.
پزشکان از اکسیمترهای کوچک برای نظارت بر پالس و اندازهگیری سطح اکسیژن بیماران کرونایی استفاده میکنند که به نوبه خود کمک میکند تا هیپوکسی خاموش را شناسایی کنند. استفاده از اکسیمتر بسیار ساده است و کسانی که خود یا اطرافیانشان درگیر بیماری کرونا میشوند، میتوانند به سادگی از این دستگاه استفاده کرده و از هیپوکسی خاموش جلوگیری کنند.
البته در مورد ویروس کرونا، بهترین رویکرد، پیشگیری از ابتلا به بیماری است.
سوالات متداول
آیا کرونا باعث عفونت ریه میشود؟
بله، کرونا ممکن است عفونت ریه و یا ذاتالریه را بوجود بیاورد که موجب مخدوش شدن بافت ریه میشود. ذاتالریه کرونایی از ذاتالریه معمولی خطرناکتر است.
علائم کمبود اکسیژن بر اثر کرونا چیست؟
افت میزان اکسیژن در بیماران کرونایی اغلب علامت مشخصی ندارد. متخصصان در مورد نوعی از کمبود اکسیژن صحبت میکنند که به آن هیپوکسمی خاموش گفته میشود. در این بیماران میزان اکسیژن کمتر از ۸۰ درصد است.
چگونه میتوانیم بفهمیم که به دلیل کرونا کمبود اکسیژن داریم؟
بهترین راه برای دانستن میزان اکسیژن موجود در خون و پیشگیری از مرگ ناشی از عفونت ریه، استفاده از اکسیمترهای کوچکی است که به سادگی در دسترس هستند. لازم است به طور مداووم پس از ابتلا به کرونا، میزان اکسیژن موجود در خون خود را اندازه بگیرید.
آیا تست کرونا در منزل معتبر است؟
تست کرونا در منزل ممکن است توسط یک متخصص انجام شود یا از شما خواسته شود که نمونهگیری را انجام داده و به یک مرکز پزشکی ارسال کنید. در هر صورت تست کرونا در منزل معتبر بوده و یکی از راههایی است که میتوانید از وجود ویروس در بدن خود مطمئن شوید.
منابع