بدن انسان یک سیستم قابل توجه از ساختارهای به هم پیوسته است و در میان این اجزای پیچیده، مجاری اشکی نقش مهمی در تولید، توزیع و تخلیه اشک دارند با این حال، مواردی وجود دارد که باعث بسته شدن مجاری اشکی شده و  اثرات بدی را بر چشم گذاشته و در نهایت باعث ناراحتی و اختلالات بینایی می‌شود.

بسته شدن مجرای اشکی یعنی جه؟

بسته شدن مجرای اشکی درواقع به انسداد یا باریک شدن مجاری اشکی اشاره دارد. این مجاری، لوله های کوچکی هستند که اشک را از چشم ها به بینی تخلیه می‌کنند.

هنگامی که مجرای اشک بسته می شود، اشک نمی تواند به درستی جریان یابد و منجر ب ترشحات مخاطی و عفونت های احتمالی چشم می‌شود. این وضعیت، هم نوزادان و هم بزرگسالان را تحت تاثیر قرار می‌دهد و ممکن است ناشی از علل مختلفی باشد.

علت بسته شدن مجرای اشکی

بسته شدن مجرای اشکی به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. یک علت نقص مادرزادی است، به این معنی که مجرا از بدو تولد به طور غیر طبیعی باریک یا کاملا مسدود شده است. این وضعیت اغلب در نوزادان مشاهده می شود و ممکن است با رشد کودک خود به خود برطرف شود.

علت دیگر ناشی از آسیب یا ضربه به صورت است. شکستگی استخوان‌های اطراف مجرای اشکی منجر به باریک شدن یا انسداد کامل مجرا می‌شود.

علاوه بر این، التهاب یا عفونت مجرای اشکی و ناحیه اطراف آن نیز باعث بسته شدن این مجاری شود. مواردی مانند داکریوسیستیت، که عفونت کیسه اشکی است و می‌تواند منجر به انسداد چشم شود.

التهاب ناشی از آلرژی یا شرایط خاص پزشکی نیز می‌تواند منجر به باریک شدن یا بسته شدن مجرای اشکی شود.

علل بسته شدن مجرای اشکی می‌توانند شامل عفونت‌ها، آسیب‌ها، بیماری‌های التهابی، پلک‌های ناقص .حتی تشنج‌های عضلانی  نیز باشند و باعث انسداد مجرای اشکی شوند.

بسته شدن مجرای اشک گاهی اوقات موقتی است و خود به خود برطرف می‌شود، در حالی که در برخی موارد نیاز به ویزیت پزشک و درمان دارد. برای این منظور می‌توانید با یک چشم پزشک آنلاین مشورت کرده و راهنمایی بگیرید.

علائم بسته شدن مجرای اشکی

در صورت بسته شدن مجرای اشکی، شما ممکن است با مشکلاتی مانند گرفتگی، درد و قرمزی چشم‌ها، اشک ریختن بیش از حد و تورم پلک‌ها مواجه شوید.

عوارض بسته شدن مجرای اشکی

چندین عارضه جانبی مرتبط با بسته شدن مجرای اشکی وجود دارد که شامل موارد زیر می‌باشد:

• هنگامی که سیستم تخلیه اشک مسدود می‌شود، اشک ممکن است جمع شده و روی صورت سرریز شود.
• انسداد مجرای اشک می‌تواند یک محیط راکد ایجاد کند که رشد باکتری ها را تسهیل کرده و منجر به عفونت های مکرر چشم می‌شود.
• اگر اشک نتواند به درستی تخلیه شود، تجمع پیدا کرده و ترشحات چسبناک یا پوسته ای ایجاد می‌کند و منجر به ناراحتی می‌شود.
• بسته شدن مجرای اشکی باعث تورم، قرمزی و التهاب چشم می‌شود.

عوامل خطر بسته شدن مجرای اشکی

• عوامل مادرزادی: برخی از افراد ممکن است با انسداد یا ناهنجاری در سیستم تخلیه اشکی خود به دنیا بیایند که آنها را مستعد بسته شدن مجرای اشکی می کند.
• سن: افراد مسن در معرض خطر بیشتری برای ایجاد انسداد مجرای اشکی به دلیل تغییرات مرتبط با سن یا اسکار هستند.
• عفونت یا التهاب: عفونت های قبلی چشم، ضربه، یا التهاب مزمن چشم می تواند احتمال بسته شدن مجرای اشکی را افزایش دهد.
• برخی از بیماری های بینی، مانند سینوزیت مزمن یا پولیپ بینی نیز به انسداد سیستم مجرای اشکی کمک کنند.

درمان دارویی انسداد مجرای اشکی

یکی از داروهای رایج که ممکن است توسط چشم پزشک تجویز شود، توبرامایسین (Tobramycin) است که در قالب قطره چشمی و پماد موجود می‌باشد. قطره‌ها چندین بار در روز توصیه می‌شوند در حالی که پمادها معمولاً قبل از خواب به کار برده می‌شوند.

پزشک، دکسامتازون (Dexamethasone) یا دیگر کورتیکواستروئیدها را برای کاهش التهاب تجویز می‌کند. ضمن اینکه در مواردی که انسداد به دلیل عفونت‌های مکرر باشد، ممکن است نیاز به درمان‌های آنتی‌بیوتیکی خوراکی باشد.

در نهایت، در صورتی که انسداد به کمک دارو برطرف نشود، روش‌های جراحی جایگزین مناسبی خواهد بود.

عمل بسته شدن مجرای اشکی چشم

هنگامی که کانال های حامل اشک مسدود می شوند، پزشکان عمل جراحی را برای پاک کردن مسیر انجام دهند. گاهی اوقات، پزشکان از روش خاصی استفاده می کنند که در آن با یک دوربین کوچک به داخل بینی نگاه می کنند تا بدون برش پوست مشکل را برطرف کنند که به آندوسکوپی اندونازال می‌گویند با این روش پزشکان می‌توانند از طریق بینی به ناحیه مسدود شده برسند، هر چیزی را که مانع آن شده است را بردارند و مطمئن شوند که اشک‌ها می‌توانند دوباره به طور طبیعی جاری شوند.

شانس این جراحی برای رفع انسداد و بهبود جریان اشک حدود 75 درصد است.

برای برخی از انسدادها، پزشکان ممکن است یک DCR خارجی را انتخاب کنند که شامل یک برش در نزدیکی چشم است تا با ایجاد یک سوراخ کوچک در استخوان بینی، یک گذرگاه جدید برای اشک ایجاد کند. آنها ممکن است یک لوله برای باز نگه داشتن مسیر جدید قرار دهند که این کار را می‌توان در کلینیک و با بی‌حسی موضعی انجام داد و نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارد.

مراقبت های بعد از عمل انسداد مجرای اشکی

پس از جراحی مجرای اشکی، بسیار مهم است که بیماران مراقبت های بعدی را نیز انجام دهند.

باید از انواع آنتی بیوتیک تجویز شده و قطره های چشمی ضد احتقان طبق دستور پزشک حتما در زمان مقرر استفاده کنید و معمولا توصیه می شود که این درمان را حدود دو هفته پس از جراحی ادامه دهید.

در هفته های ابتدایی پس از عمل، به ویژه پس از عمل توتی، از دمیدن بینی خودداری کنید. دمیدن شدید بینی می تواند هوا را از طریق مسیر تازه ایجاد شده وارد پلک کرده و منجر به تورم شود. درعوض، بینی خود را به آرامی مالش دهید یا هر گونه ترشحی را با ظرافت به سمت بالا بکشید تا فشار را به حداقل برسانید.

درمان گیاهی بسته شدن مجرای اشکی

راهکارهای گیاهی برای رفع گرفتگی مسیر اشک در بزرگسالان شامل موارد زیر است:

• استعمال دوده عنبر نسارا، یکی تا دو بار روزانه
• دم‌کردن گل گندم در جوشانده آب جوش و استفاده به صورت قطره چشمی، روزانه یک یا دو مرتبه به کمک سرنگ بی‌سوزن.
  ماساژ کیسه اشکی برای باز شدن مجرای اشک و تخلیه آن.

با بهره‌گیری از این روش‌ها می‌توانید تا حدودی بسته شدن مجرای اشکی را درمان کنید اما این روش‌ها هرگز نباید جایگزین روش‌های پزشکی و استاندارد شوند. به همین جهت توصیه می‌شود حتما با یک پزشک آنلاین مشورت کرده و راهنمایی بگیرید.