احتمالاً زیاد شنیده‌اید که کسی بر اثر خوردن محتویات یک کنسرو از تاریخ گذشته یا غذای یک رستوران دچار علائم مسمومیت غذایی شده باشد. عامل مسمومیت غذایی باکتری و ویروس و انگل است؛ حتی غذای خانگی هم، در صورتی که به درستی پخته نشود می‌تواند باعث مسمومیت شود.

علائم مسمومیت غذایی چندساعت پس از خوردن غذای آلوده بروز می‌کند؛ این علائم معمولا شامل تهوع و استفراغ و اسهال است. مسمومیت غذایی اغلب خفیف است و بدون درمان خاصی برطرف می‌شود؛ اما گاهی هم افراد باید به مرکز درمانی مراجعه کنند. معمولا یک پزشک عمومی آنلاین می‌تواند به درمان مسمومیت غذایی کمک کند.

مسمومیت غذایی یک بیماری شایع و در عین حال جدی است که سالانه میلیون ها نفر را مبتلا می کند. این بیماری در اثر مصرف مواد غذایی یا نوشیدنی های آلوده ایجاد می شود و در صورت عدم درمان می تواند منجر به عوارض جدی شود. در این پست وبلاگ، در مورد چیستی مسمومیت غذایی، علل آن، علائم، تشخیص، درمان، پیشگیری و درمان های خانگی بحث خواهیم کرد.

بیماری مسمومیت غذایی چیست

مسمومیت غذایی یک بیماری است که در اثر مصرف غذا یا نوشیدنی های آلوده ایجاد می شود. این بیماری توسط باکتری ها، ویروس ها یا انگل های موجود در غذا یا نوشیدنی ایجاد می شود. این آلاینده‌ها می‌توانند از زمان برداشت، فرآوری یا آماده‌سازی در غذا وجود داشته باشند. علائم شایع مسمومیت غذایی عبارتند از تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکم و تب.

دربارۀ مسمومیت غذایی سگ بیشتر بدانید.

علت بیماری مسمومیت غذایی

مسمومیت غذایی توسط انواع باکتری ها، ویروس ها و انگل ها ایجاد می شود. علل شایع شامل سالمونلا، E. coli و لیستریا است. این باکتری ها می توانند در غذا یا نوشیدنی آلوده به مدفوع حیوان یا انسان وجود داشته باشند. از دیگر علل مسمومیت غذایی می توان به جابجایی نامناسب مواد غذایی مانند نشویید دست ها پس از دست زدن به گوشت خام یا پختن غذا در دمای مناسب اشاره کرد.

راه های مدیریت مسمومیت غذایی

بهترین راه برای مدیریت مسمومیت غذایی، تمرین و آماده سازی ایمن مواد غذایی است. این شامل شستن دست ها قبل و بعد از دست زدن به غذا، شستن میوه ها و سبزیجات قبل از خوردن آنها و پختن غذا در دمای مناسب است. همچنین نگهداری صحیح غذا و جلوگیری از آلودگی متقاطع بین غذاهای خام و پخته بسیار مهم است.

درمان های خانگی برای مسمومیت غذایی

چندین درمان خانگی وجود دارد که ممکن است به کاهش علائم مسمومیت غذایی کمک کند. نوشیدن مایعات زیاد، مانند آب، آبگوشت شفاف، یا نوشیدنی های الکترولیتی، می تواند به جلوگیری از کم آبی بدن کمک کند. خوردن غذاهای ملایم مانند کراکر یا نان تست نیز می تواند به آرام شدن معده کمک کند. مصرف داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن می تواند به کاهش تب و درد کمک کند.

تمام علائم مسمومیت غذایی

علائم شایع مسمومیت غذایی عبارتند از تهوع، استفراغ، بیماری اسهال، درد شکم و تب. علائم دیگر ممکن است شامل سردرد، درد عضلانی و خستگی باشد. در موارد شدید، مسمومیت غذایی می تواند منجر به کم آبی بدن و حتی نارسایی اندام شود.

علائم مسمومیت غذایی عبارتند از:

• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال آبکی یا خونی
• درد و گرفتگی شکم
• تب
• احساس ناخوشی عمومی و ضعف
• درد ماهیچه

این علائم چند ساعت پس از خوردن غذای آلوده شروع می‌شود و ممکن است تا چندساعت یا چند روز طول بکشد.

مسمومیت غذایی در بارداری

علائم مسمومیت غذایی در بارداری را باید بسیار جدی گرفت. زیرا سیستم ایمنی بدن زنان در دوران بارداری ضعیف‌تر از وضعیت معمولی است، و توانایی‌ بدنشان برای مبارزه با عفونت کمتر است.

وقتی یک زن باردار دچار مسمومیت غذایی شود، هم خود او و هم کودک متولدنشده‌اش در خطر قرار دارند. زیرا باکتری‌ها می‌توانند از جفت عبور کنند و جنین را مبتلا سازند، به ویژه آنکه سیستم ایمنی جنین برای مبارزه با باکتری‌ها به اندازۀ کافی رشد نکرده است؛ و این موضوع درمان مسمومیت غذایی در زنان باردار را با پیچیدگی مواجه می‌کند.

در سه ماه اول بارداری، مسمومیت غذایی می‌تواند باعث سقط هم بشود. اگر این مسمومیت در اواخر بارداری اتفاق افتد، ممکن است باعث تولد نوزاد نارس بشود یا حتی موجب شود که نوزاد بسیار بیمار یا مرده به دنیا آید.

بنابراین زنان باردار باید دربارۀ نوع غذایی که می‌خورند و شیوۀ پخت آن دقت داشته باشند. به نکات زیر توجه کنید:

• شستن دست‌ها پیش از مصرف غذا اهمیت زیادی دارد.
• ظروف پخت‌وپز و سرو غذا را باید به خوبی بشویید.
• میوه‌ها و سبزیجات را بشویید.
• بهتر است مواد غذایی منجمد را در دمای اتاق یخ زدایی نکنید.
• تخم مرغ و گوشت را نباید خام یا نیمه پخته مصرف کنید.

تشخیص بیماری مسمومیت غذایی

اگر مشکوک به مسمومیت غذایی هستید، مهم است که به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. پزشک یک تاریخچه پزشکی می گیرد و یک معاینه فیزیکی انجام می دهد تا تشخیص دهد که آیا مسمومیت غذایی علت علائم شما است یا خیر. آنها همچنین ممکن است آزمایش خون، آزمایش ادرار یا آزمایش مدفوع را برای تأیید تشخیص تجویز کنند.

بهترین راه پیشگیری از بیماری مسمومیت غذایی

بهترین راه برای پیشگیری از مسمومیت غذایی این است که از حمل و آماده سازی ایمن مواد غذایی استفاده کنید. این شامل شستن دست ها قبل و بعد از دست زدن به غذا، شستن میوه ها و سبزیجات قبل از خوردن آنها و پختن غذا در دمای مناسب است. همچنین نگهداری صحیح غذا و جلوگیری از آلودگی متقاطع بین غذاهای خام و پخته بسیار مهم است.

قرص های درمان مسمومیت غذایی

برای درمان مسمومیت غذایی داروهای مختلفی به شکل قرص و شربت و آمپول وجود دارد. البته این داروها را باید زیر نظر پزشک مصرف کرد. بعضی از قرص‌های مسمومیت غذایی عبارتند از:

• قرص لوپرامید با نام تجاری ایمودیوم که کارکردش درمان اسهال است. (انواع قرص اسهال را در این مطلب بشناسید)
• کپسول سوکسیمر نوعی پادزهر است که برای درمان مسمومیت با سرب و جیوه تجویز می‌شود.
• قرص پیتوبیسمول که کارکردش درمان مسمومیت غذایی است.

این داروها اسهال را کنترل و حالت تهوع را برطرف می‌کنند. اما نباید آن‌ها را خودسرانه و بدون مشورت پزشک مصرف کنید؛ زیرا یکی از راه‌های دفع سموم از بدن اسهال و استفراغ است. در نتیجه خوردن دارو می‌تواند باعث باقی ماندن سموم در بدن بشود. مشاوره آنلاین دارویی به شما کمک میکند تا سوالات دارویی خود را با پزشکان مشاور دارویی حال درمیان بگذارید.

مشاوره آنلاین با پزشک عمومی

درمان مسمومیت غذایی در خانه

درمان مسمومیت غذایی به علت و شدت بیماری بستگی دارد. موارد خفیف ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند، اما موارد شدیدتر ممکن است به آنتی بیوتیک یا مایعات داخل وریدی برای جلوگیری از کم آبی نیاز داشته باشند. مهم است که استراحت کنید و مایعات زیادی بنوشید تا به بهبودی بدن کمک کنید.

اگر مسمومیت شدید نباشد، درمان مسمومیت غذایی در خانه با راهکارهایی قابل انجام است. به موارد زیر توجه کنید.

• سرکۀ سیب به دلیل اثر قلیایی خود یکی از بهترین درمان‌های مسمومیت غذایی است؛ زیرا محیط اسیدی معده را تعدیل می‌کند و به تسکین علائم مسمومیت غذایی کمک می‌کند.
• زنجبیل به دلیل ویژگی ضدالتهابی خود موجب کاهش علائم مسمومیت غذایی می‌شود.
• مخلوط ماست و دانه‌های شنبلیله نیز مفید است. ماست خاصیت ضدباکتریایی دارد و دانه شنبلیله به حرکت غذا و روان شدن مدفوع کمک می‌کند. البته دانه‌ها را قوت بدهید و آن‌ها را نجوید.
• لیمو خاصیت ضدالتهابی نیرومندی دارد. می‌توانید یک قاشق آب لیمو را با شکر و آب ولرم مخلوط کنید و بنوشید.
• موز سرشار از پتاسیم است و فیبر زیادی دارد و می‌تواند درمان مطمئنی برای مسمومیت غذایی باشد.
• سیر خاصیت ضدویروسی، ضد باکتریایی و ضد قارچی دارد و علائمی مثل اسهال و دردهای شکمی را تسکین می‌دهد. می‌توانید یک حبه سیر را با آب قورت بدهید.
• سیب رفلاکس معده و سوزش سر دل را بهبود می‌بخشد و از تکثیر باکتری‌هایی که باعث درد معده و اسهال می‌شوند، جلوگیری می‌کند.
• شیر سرد محیط اسیدی معده را تسکین می‌دهد و رفلاکس را مهار می‌کند. خوردن یک لیوان شیر سرد برای تسکین ناراحتی معده مفید است.
• نوشیدن آب زیاد بسیار مفید است و باعث دفع سموم و باکتری‌ها از بدن می‌شود.
• زیرۀ سبز هضم غذا را تسریع می‌کند و باعث درمان مسمومیت غذایی می‌شود.
• نعنا به درمان مسمومیت غذایی کمک می‌کند. این گیاه اسپاسم عضلانی را کاهش می‌دهد، در نتیجه دستگاه گوارش را آرام می‌کند و علائم را کاهش می‌دهد.
• گشنیز خاصیت ضدباکتریایی دارد و معده را در برابر عفونت محافظت می‌کند. می‌توانید مقداری برگ گشنیز را در یک بطری آب بریزید و پس از یک روز آن را بنوشید.

همچنین رعایت نکات زیر مهم است:

• دست‌ها را پیش از غذا خوردن بشویید.
• در پخت و پز بهداشت را رعایت کنید.
• به اندازۀ کافی استراحت کنید و بخوابید.
• به جای غذای جامد، غذای نیمه جامد و مایع بخورید تا فشار کمتری بر دستگاه گوارشتان وارد شود.
• از غذاهای خیابانی پرهیز کنید.
• از خوردن غذاهای چرب، سرخ‌شده، تند، و بیش از حد شیرین پرهیز کنید.
• از نیکوتین، محصولات لبنی، کافئین و الکل پرهیز کنید.

درصورت هرگونه سوال در زمینه بیماری های گوارشی میتوانید از بخش ویزیت آنلاین متخصص گوارش سامانه حال استفاده کنید.

پزشک مناسب برای درمان بیماری مسمومیت غذایی

اگر مشکوک به مسمومیت غذایی هستید، مهم است که به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. پزشک مراقبت های اولیه شما می تواند مسمومیت غذایی را تشخیص داده و درمان کند، اما اگر علائم شما شدید باشد، ممکن است لازم باشد به یک متخصص گوارش یا پزشک عمومی آنلاین مراجعه کنید.

اگرچه مسمومیت غذایی خیلی اوقات به خودی خود درمان می‌شود، اما در صورتی که شدید باشد، باید برای درمانش حتما از پزشک کمک بگیریم. بنابراین اگر علائم مسمومیت غذایی در شما یا نزدیکانتان شدت یافت، به راهکارهای خانگی اکتفا نکنید و حتما به پزشک مراجعه کنید. پیشنهاد ما به شما مشورت با پزشکان عمومی در سامانۀ «حال» است.

منابع

https://www.medicalnewstoday.com

https://www.canada.ca

https://www.tommys.org

سوالات متداول