درمان رفلاکس معده نیازمند اطلاع درباره چگونگی پیش‌آمدن مشکل رفلاکس معده است. این درمان اغلب موارد می‌تواند به سادگی و با چند دارو انجام شود. در برخی از موارد نیز نیاز به درمان‌های پیچیده‌اری نیاز دارد. اما پیش از آن‌که بدانیم علائم و درمان رفلاکس معده چیست، بیایید نگاهی به تعریف این مشکل بندازیم.

رفلاکس معده چیست؟

در ورودی معده دریچه‌ای عضلانی به نام اسفنکتر مری تحتانی قرار دارد که معمولا به محض عبور غذا بسته می‌شود. اگر این دریچه تا انتها بسته نشود یا اگر خیلی زود باز شود، اسید تولید شده توسط معده می‌تواند به داخل مری برود. این عارضه که به نام رفلاکس معده شناخته می‌شود، ممکن است باعث احساس ناراحتی در قفسه سینه و سوزش سر دل ‌شود. اگر علائم آن بیش از دو بار در هفته اتفاق بیفتد، احتمالا فرد به بیماری رفلاکس اسید معده مبتلا است. این بیماری گاهی به نام رفلاکس اسید معده و مری هم شناخته می‌شود. برای طرح سوالات خود در این زمینه می‌توانید از بخش متخصص معده آنلاین سامانه حال کمک گرفته تا به صدها پزشک متخصص دسترسی داشته باشید.

بیشتر بدانید:  علت سوزش معده

علائم رفلاکس معده

از رایج‌ترین علائم رفلاکس اسید معده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

سوزش سر دل

احساس درد یا سوزش و ناراحتی که ممکن است از معده به شکم یا قفسه سینه و حتی به داخل گلو منتقل شود.

بازگشت اسید

احساس مزه ترش یا تلخ در دهان و گلو که در اثر تحریک اسید وارد شده به آن ایجاد می‌شود.

این دو نشانه از اصلی‌ترین و رایج‌ترین علائم این بیماری هستند. علاوه بر این، علائم دیگری هم نشان دهنده این عارضه هستند که ممکن است در مراحل مختلفی از پیشرفت آن نمایان شوند؛ از جمله:

• دفع مدفوع خونی یا سیاه
• استفراغ خونی
• آروغ زدن
• احساس گیر کردن غذا در گلو (دیسفاژی)
• مشکل در بلع
• سکسکه مداوم
• حالت تهوع
• کاهش وزن بی دلیل
• خس خس سینه
• سرفه خشک
• گرفتگی صدا
• گلو درد مزمن

درباره درمان آنفولانزای معده بیشتر بدانید

علت رفلاکس معده

یکی از دلایل اصلی رفلاکس اسید معده، ناهنجاری معده به نام فتق هیاتال (Hiatal Hernia) است. این زمانی اتفاق می‌افتد که در عضلات دیافراگم و اسفنکتر ورودی به معده ضعف ایجاد می‌شود و قسمتی از معده به قفسه سینه وارد می‌شود. به طور معمول دیافراگم به نگه داشتن اسید در معده کمک می‌کند. اگر به فتق هیاتال دچار باشید، اسید می‌تواند به سمت مری رفته و علائم بیماری رفلاکس را در معده ایجاد کند. از سایر عوامل شایع ایجاد کننده این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خوردن وعده‌های غذایی سنگین و دراز کشیدن بلافاصله بعد از غذا
• داشتن اضافه وزن و چاقی
• خوابیدن به پشت یا خم شدن بیش از حد پس از صرف غذا
• خوردن غذاهای خاص مثل مرکبات، گوجه فرنگی، شکلات، سیر، پیاز و یا غذاهای تند و چرب
• نوشیدن نوشیدنی‌های گازدار، قهوه یا چای
• کشیدن سیگار یا قلیان
• بارداری
• مصرف داروهایی مانند آسپرین و ایبوپروفن یا برخی از داروهای شل کننده عضلات و فشار خون

بیشتر بخوانید: فواید و ضررهای قرص آسپرین

احتمال بروز رفلاکس معده در افراد دارای اضافه وزن بیشتر از سایرین است

تشخیص رفلاکس معده

در صورت تداوم علائم رفلاکس برای مدت بیش از دو هفته، لازم است که فرد به پزشک مراجعه کند. در ابتدا و در صورت خفیف بودن علائم پزشک تلاش می‌کند به کمک دستورات غذایی و تغییر سبک زندگی فرد به رفع آن‌ها کمک کند. هم‌چنین مصرف داروهای ضد اسید هم می‌توانند این علائم را کاهش دهند. اگر این کارها نتواند کمکی به بهبود رفلاکس داشته باشد یا شرایط تشدید شود، آزمایشاتی را برای بررسی و تشخیص مشکلات تجویز می‌کند. ممکن است فرد به انجام یک یا چند آزمایش زیر نیاز داشته باشد:

بلع باریم

این آزمایش می‌تواند زخم یا تنگ شدن مری را نشان دهد. در این روش فرد محلول باریم را می‌نوشد و سپس به وسیله اشعه ایکس، وضعیت دستگاه گوارش او بررسی می‌شود.

مانومتری مِری

در این آزمایش به کمک یک لوله انعطاف پذیر، فشار، قدرت عضلات مری، عملکرد و حرکت مری و اسفنکتر تحتانی را بررسی می‌کند.

بررسی PH مِری

این کار می‌تواند وجود اسید معده را در مری بررسی کند. برای این کار دستگاهی را به مری وارد کرده و برای یک تا دو روز آن را در محل می‌گذارند تا میزان اسید مری را اندازه گیری کند.

آندوسکوپی

این کار می‌تواند وجود هر گونه مشکل در معده یا مری را شناسایی کند. روش آزمایش شامل قرار دادن یک لوله باریک، بلند و انعطاف پذیر است که دوربینی در آن قرار دارد. این لوله از دهان وارد شده و تمام وقایع مسیر را به خوبی نشان می‌دهد.

بیوپسی

گاهی پزشک با مسائل مشکوکی در این میان مواجه می‌شود که نیاز به بررسی بیشتر دارند. برای این منظور نمونه‌هایی از بافت مشکوک را از نظر عفونت یا ناهنجاری در زیر میکروسکوپ بررسی می‌کنند.

راه درمان آشالازی و اختلال بلع را بشناسید

درمان رفلاکس معده

برای فردی که مبتلا به رفلاکس اسید معده است سه نوع درمان وجود دارد. بخشی از این روند درمانی به تغییر عادات غذایی و سبک زندگی فرد بستگی دارد و بخشی دیگر وابسته به دارو است. البته عمل جراحی هم می‌تواند در مواردی به درمان این عارضه کمک کند. در ادامه درباره هر یک از این شیوه‌ها به صورت مجزا صحبت می‌کنیم.

درمان رفلاکس معده به کمک تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی

یکی از موثرترین راه‌های رفع رفلاکس معده پرهیز از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های محرک آن است. این کار می‌تواند جلوی تکرار این مسئله را گرفته و به تدریج باعث رفع آن شود. کارهای دیگری که می‌توانند در این زمینه نقش داشته باشند عبارتند از:

• کوچک کردن وعده‌های غذایی و افزایش تعداد وعده‌ها در طول روز
• ترک سیگار
• استفاده از بالشت استاندارد با ارتفاع حداقل ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر
• ممنوعیت مصرف غذا حداقل ۲ تا ۳ ساعت پیش از خواب
• پرهیز از پوشیدن لباس تنگ و بستن کمربند تنگ
• کاهش وزن به کمک ورزش و اصلاح رژیم غذایی
• راهنمایی گرفتن از پزشک برای مصرف داروهایی که ممکن است رفلاکس را تشدید کنند.

درمان رفلاکس به کمک دارو

در بسیاری از موارد تغییر سبک زندگی و استفاده از داروهای در دسترسی مثل آنتی اسیدها می‌تواند علائم آن را به خوبی برطرف کند. داروهای آنتی اسید اسید معده را خنثی می‌کنند، اما در صورت استفاده بیش از حد ممکن است باعث اسهال یا یبوست شوند. توصیه می‌شود که از آنتی اسیدهایی استفاده کنید که حاوی هیدروکسید منیزیم و هیدروکسید آلومینیوم باشند. اگر مصرف آنتی اسید برای این منظور اثرگذاری لازم را نداشت، ممکن است پزشک داروهای دیگری را برای بیمار تجویز کند. در برخی از موارد یک نوع یا ترکیبی از داروهای زیر توسط پزشک پیشنهاد می‌شوند:

• مواد کف کننده مثل گاویسکون که محیط داخل معده را برای جلوگیری از رفلاکس می‌پوشانند.
• مسدود کننده‌های گیرنده H2 مانند رپسید که تولید اسید را کاهش می‌دهند.
• مهار کننده‌های پمپ پروتون مانند پروتونیکس و پریواسید که میزان اسید تولید شده در معده را کاهش می‌دهند.
• پروکینتیک مثل رگلان که می‌تواند با تقویت اسفنکتر تحتانی مری باعث تخلیه سریع معده و کاهش علائم رفلاکس شود.

لازم به ذکر است که مصرف این داروها باید حتما تحت نظر پزشک و با مجوز او مصرف شود. بیمار نباید به هیچ عنوان این داروها را با هم ترکیب کرده و یا دوز تجویزی را کم یا زیاد کند. بهتر است پس از یک دوره مصرف، مجددا توسط پزشک معاینه شود تا میزان اثرگذاری دارو برای فرد مشخص شود.

با کمک خدمت مشاوره دارویی میتوانید با پزشکان مشاور در سامانه حال ارتباط برقرار کنید.

درمان رفلاکس به کمک جراحی

در صورتی که فرد به درمان دارویی به خوبی پاسخ داده اما با قطع مصرف دارو علائم برگردد، عمل جراحی گزینه مناسبی به نظر می‌رسد. تا کنون دو روش جراحی با اثرگذاری مناسب برای این منظور شناسایی شده است:

• دستگاه LINX یکی از این روش‌هاست که در آن یک حلقه را در انتهای مری جای‌گذاری می‌کنند تا با جلوگیری از ورود محتوای معده به مری، جلوی رفلاکس را بگیرد. اثرگذاری این دستگاه متفاوت است؛ به صورتی که برخی از بیماران ممکن است با استفاده از آن هم‌چنان به دوزهای پایینی از دارو نیاز داشته باشند.
• روش دیگر به نام فوندوپلیکشن شناخته می‌شود. در این روش به کمک قسمت بالایی معده، اسفنکتر تحتانی مری را تقویت کرده تا از رفلاکس اسید معده و فتق هیاتال جلوگیری کند. این روش نیاز به یک شکاف باز در شکم یا قفسه سینه دارد.

بهترین قرص برای رفلاکس معده

انتخاب بهترین دارو برای رفع مشکلات معده از جمله رفلاکس، به تشخیص و نظر پزشک بستگی دارد. معمولا در موارد متوسط تا شدید رفلاکس استفاده از داروهایی مثل رانیتیدین یا فاموتیدین می‌تواند اثرگذاری خوبی داشته باشد.

این قرص‌ها ضد ترشح اسید هستند و باعث می‌شوند تا میزان اسید ترشح شده از معده برای هضم غذا کنترل شود. یکی دیگر از قرص‌های موثر در این زمینه، متوکلوپرامید است که باعث می‌شود تا سرعت فعالیت و تخلیه محتوای معده افزایش یابد. پزشکان توصیه می‌کنند که نیم تا یک ساعت پیش از غذا آن را استفاده کنید تا بهترین کارایی را داشته باشد. به نظر می‌رسد امپرازول و هم خانواده‌های آن هم جزو بهترین قرص‌ها برای رفلاکس باشند. این دارو را می‌توان با توجه به عوارض کم آن برای سال‌های طولانی مصرف کرد.

پزشک پس از بررسی وضعیت بیمار می‌تواند گروه مختلفی از داروها را برای او تجویز کند. دوز مصرفی و نوع داروی انتخابی به شدت رفلاکس و سایر عوارض ایجاد شده از آن بستگی دارد. یکی از این داروها امپرازول است که جزو دسته داروهای مهار کننده پمپ پروتون قرار دارد و اجازه تولید اسید را به معده نمی‌دهند. این قرص یک گزینه خوب برای مواردی است که اسید بیش از حد در معده تولید می‌شود. یکی دیگر از این قرص‌های موثر برای درمان رفلاکس، آنتی هسیتامینی به نام فاموتیدین است که باعث کاهش تولید اسید معده می‌شود. این دارو علاوه بر درمان رفلاکس اسید معده، از بروز زخم در این اندام هم جلوگیری می‌کند.

داروهای توصیه شده برای این بیماری متنوع هستند و نام بردن از آن‌ها در این بخش به معنی اجاز مصرف آن‌ها بدون نسخه پزشک نیست. مصرف، قطع یا تغییر دوز خودسرانه آن‌ها ممکن است اثرات جدی و مخربی بر سلامتی افراد داشته باشد. پس پیش از مصرف حتما با پزشک خود مشورت کنید.

رفلاکس معده و درد پشت

رفلاکس و احساس ناراحتی در معده می‌تواند باعث انتشار درد به نواحی مختلف بدن مانند قفسه سینه و یا پشت شود. بعضی از دردهای کمر به بیماری‌های مختلفی در معده ارتباط دارند. رفلاکس هم یکی از مواردی است که می‌تواند در این ناحیه ایجاد درد و ناراحتی کند. این درد در بعضی مواقع بسیار شدید و غیر قابل تحمل می‌شود. به طور کلی عواملی که باعث می‌شوند درد معده به درد در پشت و یا کمر منجر شود عبارتند از:

• نوسانات هورمونی مانند قاعدگی، بارداری یا تغییرات هورمونی بعد از زایمان که ممکن است باعث ایجاد گرفتگی و درد در کمر و اطراف معده شوند.
• ضربه و صدمه جسمی می‌تواند باعث انتشار درد از معده به پشت شود.
• استرس و اضطراب و تنش‌های عصبی می‌توانند معده و کمر را درگیر درد و ناراحتی کنند.
• مشکلات روده و گوارش که باعث ایجاد فشار و درد در روده‌ها و به دنبال آن درد در کمر و معده می‌شود.

عوارض رفلاکس معده

رفلاکس یک بیماری آزار دهنده است که معمولا خطر چندانی ایجاد نمی‌کند. در واقع این بیماری می‌تواند روند زندگی طبیعی فرد را مختل کرده و او را در انجام فعالیت‌های روزمره دچار مشکل کند. با این حـال در صورت بی توجهی و عدم درمان، ممکن است به مشکلات جانبی مثل ایجاد زخم و التهاب و خراشیدگی در مری منجر شود. از دیگر عوارض آن که احتمال بروز کمتری دارند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آسیب به مینای دندان یا افزایش پوسیدگی دندان
• آسم یا سرفه مزمن در اثر ورود اسید معده به ریه
• سرطان مری
• تغییرات دائمی در بافت مری
• التهاب مری
• سفتی یا تنگ و باریک شدن لوله مری

رفلاکس معده و سوزش زبان

سوزش زبان به دلیل ورود اسید معده از طریق مری به دهان یک علامت با درصد شیوع بسیار کم است. به همین دلیل وقتی فردی با علائم سوزش زبان به پزشک مراجعه می‌کند، او معمولا به دنبال دلایل دیگری برای آن خواهد بود.  این نوع سوزش معمولا به دلیل سندروم سوزش دهانی یا مشکلاتی مانند آسیب به زبان، هرپس و یا حساسیت است. حساسیت به بعضی از غذاها هم باعث تورم یا ایجاد جوش در زبان شود. سندروم سوزش دهانی یک بیماری آزاد دهنده است که معمولا به دلیل اختلالات خاص پزشکی مثل فیبرومیالژیا، استرس، اضطراب، افسردگی، مصرف داروهای خاص و واکنش‌های آلرژیک ایجاد شده و نیاز به مداخله پزشکی دارد.شما می‌توانید با انواع افسردگی بیشتر اشنا شوید.

درمان رفلاکس معده با خوراکی‌های مفید

1. زیتون در درمان رفلاکس معده

اگر چه یکی از مهم‌ترین توصیه پزشکان به افراد مبتلا به رفلاکس اسید معده، پرهیز از مصرف غذاهای چرب است، اما استفاده از زیتون و روغن آن می‌تواند نقش موثری در کاهش علائم رفلاکس داشته باشد. چربی‌های سالمی مثل زیتون و روغن آن با دارا بودن اسیدهای چرب امگا ۳ و ترکیبات ضد التهاب، دوست دستگاه گوارش هستند. اما زیاده روی در مصرف آن‌ها ممکن است نتیجه عکس داشته باشد. توصیه می‌شود افراد مبتلا به رفلاکس اسید معده از زیتونی که در آب نمک و سرکه نگهداری شده است پرهیز کنند؛ چون ممکن است باعث تحریک اسید معده شود. مصرف زیتون با فیبر بالای آن برای دستگاه گوارش از جمله فعالیت معده و روده هم بسیار مفید است.

2. دارچین و درمان رفلاکس معده

دارچین یک گیاه دارویی معجزه‌گر با خواص ضد التهابی فراوان است. مصرف آن برای سلامت عمومی بدن از جمله دستگاه گوارش بسیار مفید است. این گیاه دارویی خاصیت ضد اسیدی داشته و می‌تواند گازهای تجمع یافته در معده را دفع کند. پزشکان طب سنتی توصیه می‌کنند برای پیشگیری از رفلاکس اسید معده ناشی از خوردن غذا، هر روز به صورت ناشتا ترکیب دارچین و عسل را قبل از صبحانه میل کنید. این کار علاوه بر اثرگذاری بر کنترل ترشح اسید معده به رفع سوء هاضمه و پاکسازی روده‌ها هم کمک می‌کند.

رفلاکس معده در بارداری

دوره بارداری با تغییرات متعددی در بدن مادر همراه است. بخشی از این تغییرات که عمدتا مربوط به دستگاه گوارش است، ناشی از جا به جایی و فشار به اندام‌ها در اثر رشد جنین است. بعضی از زنان در دوره بارداری ممکن است دچار رفلاکس اسید معده شوند. این عارضه در افرادی که پیش از بارداری هم چنین تجربه‌ای داشته‌اند، بیشتر روی می‌دهد. علائم آن در زنان باردار مشابه رفلاکس در سایر افراد است؛ اما احتمال استفراغ ناشی از آن به دلیل حساسیت‌های ایجاد شده در زنان باردار بیشتر خواهد بود. در صورتی که علائم آن برای زنان باردار آزاد دهنده باشد، پزشک می‌تواند مصرف آنتی اسید‌ها را برای آنان تجویز کند. این داروها برای مصرف در طول دوره بارداری ایمن هستند و عوارض خاصی ندارند. البته انتخاب نوع دارو و روند درمانی به نظر پزشک بستگی دارد و به هیچ وجه نباید به صورت خودسرانه به مصرف دارو در این دوره پرداخت.

خودداری از خوابیدن بعد از غذا خوردن، عدم مصرف غذاهای محرک مثل غذاهای چرب و سنگین و یا قهوه و شکلات هم به کاهش رفلاکس کمک می‌کنند. بالا قرار دادن سر در هنگام خواب و پوشیدن لباس‌های آزاد که باعث فشار بر معده نشوند هم راه‌های دیگری برای پیشگیری از آن هستند.

حرف آخر

بین معده و مری انسان دریچه‌ای وجود دارد که وظیفه آن جلوگیری از بازگشت محتویات معده به مری است. اگر این دریچه به هر دلیلی درست کار نکند، ترکیبات موجود در معده به داخل مری نشت کرده و باعث عوارضی مثل احساس سوزش در قفسه سینه، حس کردن طعم ترش یا تلخ در دهان و… خواهد شد. این بیماری احتمالا عوارض خطرناک شدیدی ندارد، اما بسیار آزاد دهنده بوده و ممکن است زندگی فرد را با اختلال مواجه کند. بنابراین پزشکان به کمک راهکارهای طبیعی و یا دارویی درصدد درمان آن هستند. شما می‌توانید برای رفع این مشکل با پزشکان سامانه مشاوره آنلاین حال گفت‌و‌گو کرده و راهکارهای لازم را دریافت کنید. رفلاکس معده به کمک تغییر در سبک زندگی مانند نحوه غذا خوردن قابل کنترل است. شما تا کنون از چه روش‌هایی برای درمان آن استفاده کرده‌اید؟

سوالات متداول