اختلال چند شخصیتی با عنوان اختلال تجزیه هویت معرفی شده و یکی از انواع اختلالات روانی می‌باشد که با تقسیم هویت فرد به دو یا چند حالت شخصیتی متمایز تعریف می‌شود. افراد مبتلا به این بیماری اغلب قربانیان آزار شدید هستند.
اختلال چند شخصیتی امروزه به عنوان آسیب روانی شناخته می‌شود که ریشه در کودکی دارد و اغلب در پاسخ به آزار شدید در دوران کودکی ایجاد می‌شود. اگرچه این اختلال ریشه در دوران کودکی دارد، اما اکثر بیماران در بازه ۲۰ تا ۵۰ سالگی به این بیماری مبتلا نمی‌شوند. بسیاری از آن‌ها چندین تشخیص اشتباه قبلی از اختلالات روانی یا جسمی یا هر دو را در یک دوره ۷ ساله یا بیشتر تجربه کرده‌اند. عدم تشخیص درست این اختلال، نشانه عوامل متعددی است که در تبدیل آن به یک اختلال پنهان نقش دارند.

اختلال چند شخصیتی چیست؟

اختلال هویت تجزیه‌ای که تا سال ۱۹۹۴ به نام اختلال شخصیت چندگانه نامیده می‌شد، یک وضعیت نادر است که در آن دو یا چند هویت متمایز یا حالت‌های شخصیتی، در یک فرد وجود دارند و به طور متناوب کنترل رفتار او را به دست می‌گیرند. فرد همچنین ممکن است از دست دادن حافظه را تجربه کند که بسیار گسترده است و با فراموشی معمولی نمی‌توان آن را توضیح داد.
اختلال چند شخصیتی، منعکس کننده شکست در ادغام جنبه‌های مختلف هویت، حافظه و آگاهی در یک خود چند بعدی است. معمولاً یک هویت اولیه نام فرد را یدک می‌کشد و منفعل، وابسته، گناهکار و افسرده است و هنگامی که تحت کنترل است، هر حالت شخصیتی یا تغییر، ممکن است به گونه‌ای تجربه شود که گویی تاریخ، خودانگاره و هویت مجزایی دارد. در این حالت ویژگی‌هایی مانند نام، سن و جنسیت گزارش‌شده، واژگان، دانش عمومی و خلق و خوی غالب با ویژگی‌های هویت اصلی در تضاد است. شرایط خاص یا عوامل استرس‌زا می‌توانند باعث ایجاد یک تغییر خاص شوند. هویت‌های مختلف ممکن است شناخت یکدیگر را انکار کنند، نسبت به یکدیگر انتقاد کنند، یا ظاهراً در تضاد آشکار باشند.

این اختلال علائم متفاوتی دارد. فراموشی و به خاطر نیاوردن افراد خانواده و تجربه‌های قبلی یکی از این علائم است

علائم اختلال چند شخصیتی

علائم و نشانه‌های این مشکل به نوع اختلال چند شخصیتی که فرد دچار آن است بستگی دارد اما ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• از دست دادن حافظه مربوط به دوره‌های زمانی خاص، رویدادها، افراد و اطلاعات شخصی
• احساس جدا بودن از خود و احساسات
• تصوری تحریف شده و غیر واقعی از افراد و چیزهای اطراف شما
• یک حس هویتی مبهم
• استرس یا مشکلات قابل توجه در روابط، کار یا سایر زمینه‌های مهم زندگی
• ناتوانی در کنار آمدن با استرس عاطفی یا شغلی
• مشکلات سلامت روان مانند افسردگی، اضطراب و افکار و رفتارهای خودکشی
• اضطراب، توهم و سرگردانی
• سوءمصرف مواد مخدر یا الکل

زمانی که شخصیت‌های دیگر غالب می‌شوند، با واژگان متفاوتی صحبت می‌کنند و فرد رفتارهای متفاوتی از خود نشان می‌دهد. در برخی موارد یکی از شخصیت‌ها ممکن است عادت خاصی مانند سیگار کشیدن یا پرخاشگری داشته باشد که شخصیت دیگر این کار را انجام نمی‌دهد. در جابجایی از یک شخصیت به یک شخصیت دیگر فرد ممکن است علائم دیگری را نیز تجربه کند. برخی از افراد ممکن است دچار اضطراب شوند زیرا که از تغییر شخصیت می‌ترسند و برخی ممکن است بسیار عصبانی یا خشن باشند. ممکن است عده‌ای متوجه این انتقال‌های شخصیتی نشوند یا آن را به خاطر نیاورند.

بیشتر بخوانید: اختلال بد شکلی بدن چیست؟

اختلال چند شخصیتی ریشه در وقایع ناخوشایند و تروماتیکی در کودکی فرد دارد. گرچه ممکن است در سنین بالاتر این اختلال بروز پیدا کند

عوامل بوجود آورنده اختلال چند شخصیتی

اختلال چند شخصیتی به طور معمول راهی است برای مواجهه با تروما و کنار آمدن با آن. این اختلال اغلب در دوران کودکی در شخص شکل می‌گیرد و به دلیل یک دوره طولانی مدت آزار فیزیکی، جنسی یا احساسی در کودکی به وجود می‌آید.

درمان اختلال چند شخصیتی اغلب درمان روان شناختی است. این اختلال داروی مشخصی نداد اما از دیگر داروهای مربوط به بیماری‌های روانی می‌توان برای درمان آن استفاده کرد

درمان اختلال چند شخصیتی

درمان اولیه برای اختلال هویت تجزیه‌ای یا اختلال چند شخصیتی، روان درمانی طولانی مدت با هدف ساختارشکنی شخصیت‌های مختلف و ادغام آن‌ها در یک شخصیت است. درمان‌های دیگر شامل درمان‌های شناختی است. اگرچه هیچ دارویی وجود ندارد که به طور خاص این اختلال را درمان کند، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب یا آرام‌بخش‌ها ممکن است برای کمک به کنترل علائم روانی مرتبط با آن تجویز شوند. با درمان مناسب، بسیاری از افرادی که توسط این اختلال آسیب می‌بینند، توانایی خود برای عملکرد در زندگی کاری و شخصی را بازیافته و بهبود پیدا می‌کنند. حضور در جنگ یا تجربه‌ چیزهایی مانند زلزله، سیل و طوفان نیز می‌تواند از عوامل به وجود آورنده‌ این اختلال در فرد باشد.

سوالات متداول

اختلال چند شخصیتی چگونه زندگی فرد را مختل می‌کند؟

این اختلال با تاثیر گذاشتن بر تجربه فرد از زندگی و ایجاد اضطراب در محیط کاری و جدا شدن از احساسات شخصیت اصلی می‌تواند زندگی فرد را دچار آسیب کند.

علائم هشداردهنده اختلال چند شخصیتی چیست؟

از دست دادن حافظه و به یاد نیاوردن افراد و رویدادهای خاص،‌ تجارب خارج از بدن مانند این حس که انگار در حـال تماشای فیلمی از خودتان هستید. مشکلات روانی مانند افسردگی اضطراب و افکار خودکشی. بیگانگی نسبت به احساسات و بی‌حسی عاطفی.

آیا کسی که دچار اختلال چند شخصیتی است از شخصیت‌های خود آگاه است؟

شخصی که به این اختلال مبتلا می‌شود ممکن است نسبت به شخصیت‌های خود و تغییر شخصیتش آگاه باشد یا نباشد. این افراد معمولا دچار فراموشی می‌شوند که نسبت به فراموشی طبیعی شدیدتر است.

چگونه می‌توانیم بفهمیم شخصی دچار اختلال چند شخصیتی است؟

این اختلال را می‌توان با تغییر ناگهانی در خلق و خو و رفتار فرد تشخیص داد. افرادی که دچار این اختلال هستند ممکن است برخی چیزها و حتی افراد خانواده خود را فراموش کرده یا انکار کنند. افراد خانواده معمولا به درستی تشخیص می‌دهند که فرد تغییر شخصیت داده است. انتقال از یک شخصیت به شخصیت دیگر می‌تواند ناگهانی، شگفت‌آور و شدید باشد.

شخصیت اصلی در افرادی که دچار اختلال چند شخصیتی هستند به چه معناست؟

فردی که دچار اختلال چند شخصیتی‌ست اغلب یک شخصیت اصلی دارد که منفعل، وابسته و افسرده است. شخصیت‌های دیگر می‌توانند سن، جنس و رفتارهای متفاوتی از شخصیت اصلی داشته باشند.

منابع

pubmed.ncbi.nlm.nih.gov

www.psychologytoday.com

www.mayoclinic.org