آلزایمر نوعی زوال عقل است که بر حافظه، تفکر و رفتار تاثیر می‌گذارد. علائم آلزایمر در نهایت به حدی شدید میشود که در انجام کارهای روزمره فرد اثر سوء ایجاد می‌کند. این بیماری بین ۶۰ تا ۸۰ درصد موارد زوال عقل را تشکیل میدهد. گرچه پیری به عنوان یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد این بیماری شناخته میشود اما نمی‌توان آلزایمر را بخشی طبیعی از فرآیند پیری دانست. در حـال حاضر بیش از ۲۰۰ هزار آمریکایی زیر ۶۵ سال به این بیماری مبتلا هستند که به عنوان آلزایمر زودرس شناخته میشود. آلزایمر یک بیماری پیش رونده است که با گذشت زمان و طی چند سال بدتر میشود. مراحل اولیه آن با کاهش حافظه همراه است، اما در مراحل پیشرفته در توانایی مکالمه و واکنش‌های محیطی فرد هم اختلال ایجاد می‌کند. برای مشاوره با پزشک درباره این بیماری میتوانید از سامانه خدمات پزشکی و مشاوره آنلاین پزشکی حال کمک بگیرید.
بیشتر بخوانید: تست کرونا در منزل
یک فرد مبتلا به آلزایمر به طور متوسط ۴ تا ۸ سال پس از تشخیص بیماری زندگی می‌کند؛ اما در مواردی بسته به عوامل دیگر تا ۲۰ سال هم می‌تواند زنده بماند. گرچه درمان‌های فعلی این بیماری نمی‌توانند جلوی پیشرفت آن را بگیرند، اما قادرند به طور موقت باعث جلوگیری از بدتر شدن علائم زوال عقل شده و کیفیت زندگی مبتلایان به آلزایمر و اطرافیان آن‌ها را بهبود بخشند. به طور کلی، علائم آلزایمر به گروه‌های زیر تقسیم میشود:
– کاهش توانایی در به خاطر سپردن و یادآوری مجدد اطلاعات جدید مثل فراموش کردن قرار ملاقات
– اختلال در درک مطالب و استدلال آن‌ها و قضاوت و داوری کردن مثل ناتوانی در تصمیم گیری
– اختلالات تجسمی مثل بروز مشکلاتی در بینایی یا تشخیص چهره و اشیا مثل عدم توانایی در لباس پوشیدن
– اختلال در ادای کلمات و حرف زدن، یا خواندن و نوشتن مثل مکث در حین گفت‌و‌گو برای یافتن کلمه مناسب
– تغییر در شخصیت و رفتار مثل آشفتگی، تغییر در حس شوخ طبعی، بی تفاوتی و…
تفاوت آلزایمر و زوال عقل
بسیاری از افراد این بیماری را همان زوال عقل می‌دانند، در صورتی که آلزایمر تنها یکی از بیماری‌های مرتبط با آن است. زوال عقل به طیف وسیعی از بیماری‌های مرتبط کاهش حافظه است. شما میتوانید مقاله حال درباره راه های تقویت حافظه را مطالعه کنید. به جز آلزایمر، پارکینسون و سایر آسیب‌های مغزی هم در این طیف جای می‌گیرند. دلایل و درمان این بیماری می‌تواند با توجه به وضعیت بیمار متفاوت باشند. این بیماری به تدریج پیش می‌رود و با پیشرفت آن، مغز دچار تحلیل سلول‌های خود خواهد شد.
علل ایجاد آلزایمر
مجموعه‌ای از عوامل توسط پزشکان شناسایی شده‌اند که در ایجاد و پیشرفت این بیماری نقش دارند. مهم‌ترین ریسک فاکتورهای آلزایمر عبارتند از:
- سن بالای ۶۵ سال
- سابقه خانوادگی و تشخیص این بیماری در سایر اعضای خانواده فرد
- ژنتیک به معنی وجود ژن‌های خاص ایجاد کننده این بیماری در فرد
در این میان ژنتیک نقش بسیار مهمی دارد. تحقیقات انجام گرفته توسط پزشکان نشان داده است که ژنی به نام آپولیپو پروتئین ای در افراد، عامل ایجاد آلزایمر در آن‌ها به ویژه در سالمندان است. آزمایش خون ویژه‌ای می‌تواند وجود این ژن را در خون شناسایی و تایید کند. البته وجود این ژن در یک فرد به معنای ابتلای قطعی به آلزایمر نیست. اما ریسک ابتلا به بیماری در افراد دارای آن بالاتر است. عکس چنین حالتی هم ممکن است روی دهد؛ یعنی چنین ژنی در فردی که به آلزایمر دچار است وجود نداشته باشد. بیماری این افراد ممکن است متاثر از عوامل دیگری در زندگی آن‌ها باشد.
پیشرفت بیماری آلزایمر باعث تحلیل سلول‌های مغز و اختلال در عملکردهای طبیعی آن میشود
علائم آلزایمر در سالمندان
مغز ما مانند سایر اعضای بدن با افزایش سن دچار تغییر و تحولات اساسی میشود. بسیاری از افراد سالمند سرانجام درگیر مشکلاتی مثل کندی تفکر و گاهی، اختلال در یادآوری چیزهای خاص می‌شوند. به طور کلی از دست دادن حافظه، گیجی و بروز تغییرات عمده در نحوه کارکرد ذهن ما ممکن است نشانه از بین رفتن سلول‌های مغزی باشد.
شایع‌ترین علامت اولیه آلزایمر، دشواری در یادآوری اطلاعات تازه آموخته شده است. زیرا تغییرات ناشی از این بیماری به طور معمول بر بخشی از مغز اثر می‌گذارد که در یادگیری دخالت دارد. هم‌چنان که آلزایمر در مغز پیشرفت می‌کند، به علائم فزاینده‌ای مثل بی‌نظمی، تغییرات خلق و خو و تغییر در رفتار منجر میشود. احساس سردرگمی درباره وقایع، زمان و مکان، سوءظن بی اساس نسبت به خانواده، دوستان و اطرافیان از مهم‌ترین نشانه‌های آن در افراد سالمند هستند. از دست دادن حافظه به صورت جدی، اختلال در گفتار، بلع و راه رفتن هم از سایر علائم این بیماری در مراحل مختلف آن هستند. تشخیص این عارضه معمولا توسط خود فرد دشوار است. در بسیاری از موارد مشاهده علائم اولیه آن برای سایر اعضای خانواده آشکارتر است. در صورت مشاهده علائم شبه زوال عقل، تماس با پزشک متخصص در اولین فرصت بسیار ضروری است.
بیشتر بدانید: قرص های لاغری
علائم آلزایمر در جوانی
آلزایمر به عنوان یک بیماری مرتبط با سالمندی شناخته میشود و بیشتر موارد ابتلا به آن در افراد بالای ۶۵ سال است. با این حـال افرادی در سنین بین ۳۰ تا ۶۰ سال هم ممکن است نشانههایی از آن را داشته باشند که به عنوان پیش آلزایمر یا آلزایمر زودرس شناخته میشود. این بیماری در افراد میانسالی تشخیص داده میشود که دچار ضعف خفیف حافظه یا اختلال در تمرکز و انجام فعالیت‌های روزمره خود هستند. این افراد گاهی در پیدا کردن کلمه مناسب برای گفت‌و‌گو دچار مشکل شده و ممکن است در محاسبه زمان و فاصله مکانی دچار اشتباه شوند.
بیشتر بخوانید: ۱۸ راه برای بیشتر لذت بردن از زندگی
علائم آلزایمر شدید
روند بیماری آلزایمر به هفت مرحله تقسیم میشود که مرحله اول ابتدایی‌ترین و مرحله هفتم، شدیدترین حالت آن است. با توجه به ماهیت پیش رونده این بیماری، بسیاری از افراد مبتلا، این روند را به ترتیب طی می‌کنند. مرحله اول مربوط به کسانی است که آلزایمر در آن‌ها تشخیص داده شده است، اما این تشخیص بر اساس بررسی سوابق خانوادگی و ژنتیکی آن‌هاست. این افراد هیچ علامت مشخصی ندارند. در مراحل بعدی به تدریج علائمی مانند فراموشی، کاهش تمرکز و قدرت حافظه و ناتوانی در انجام برخی از فعالیت‌های روزمره آشکار میشود.
با شروع آلزایمر شدید، دیگر فرد قادر به انجام فعالیت‌های روزمره مانند جا به جایی و راه رفتن نبوده و به مراقبت اطرافیان نیاز دارد. با تشدید بیماری، فرد برای پوشیدن لباس‌ها و خوردن غذای خود هم نیازمند کمک اطرافیان خواهد بود. در شدیدترین مرحله آن، فرد از نشان دادن حالات در صورت خود عاجز است و قدرت صحبت کردن و ادای کلمات را از دست خواهد داد.
پیشرفت آلزایمر باعث میشود که فرد توانایی به تنهایی راه رفتن، لباس پوشیدن و… را از دست بدهد
مراحل آخر آلزایمر
در آخرین مراحل بیماری آلزایمر، فرد توانایی راه رفتن، غذا خوردن، لباس پوشیدن و… را بدون کمک اطرافیان نخواهد داشت. آن‌ها در این مرحله دچار بی اختیاری ادرار و مدفوع خود هستند و این مسئله ممکن است برای اطرافیان بسیار آزار دهنده باشد. بیماران به سختی کلمات را ادا می‌کنند و به علت سردرد و سرگیجه‌ای که در موقع راه رفتن حس می‌کنند، نمی‌توانند به تنهایی قدم بزنند. نگهداری از بیمار مبتلا به آلزایمر در مراحل آخر بسیار دشوار است. چون ممکن است به علت عدم توانایی در ایستادن و راه رفتن به زمین افتاده و آسیب ببینند.
علاوه بر این، یکی از شایع‌ترین مشکلات آن‌ها، خفگی در حین غذا خوردن است. در این مرحله عمل بلع برای آن‌ها دشوار شده و تکه‌های بزرگ غذا ممکن است در گلوی آن‌ها گیر کند و باعث آسیب شود. توصیه میشود تا زمانی که حس می‌کنید بیمار قادر به انجام حداقل فعالیت‌های روزمره است، او را تشویق به انجام آن کنید. در عین حـال که او مشغول راه رفتن یا لباس پوشیدن است، لازم است که فردی مراقب او باشد تا در صورت بروز مشکل، به کمک او برود. همراهی اطرافیان و توانایی کنترل خستگی و عصبانیت در مواجهه با بیمار می‌تواند به او احساس بهتری بدهد تا بتواند بخشی از کارها را به تنهایی انجام دهد. برای مراقبت از آن‌ها به ویژه در مراحل پایانی به صبر و حوصله زیادی نیاز است.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
بیشتر بخوانید: چه سنی برای ازدواج دختر مناسب است
درمان قطعی آلزایمر
هنوز هیچ روش درمانی قطعی برای آلزایمر شناسایی نشده است. با این حـال می‌توان به کمک دارو و سایر روش‌های درمانی، پیشرفت بیماری را کند کرده و کیفیت زندگی بیمار را افزایش داد. درمان آلزایمر به دو بخش دارویی و تغییر سبک زندگی تقسیم میشود:
درمان آلزایمر به وسیله دارو
برای آلزایمر زودرس تا متوسط پزشک می‌تواند داروهایی مانند دونپزیل یا ریواستیگمین را تجویز کند. این داروها به حفظ سطح بالای استیل کولین در مغز کمک می‌کنند. استیل کولین نوعی انتقال دهنده عصبی است که می‌تواند به بهبود حافظه کمک کند.
قرص آدوکانوماب داروی جدید آلزایمر
برای درمان آلزایمر متوسط تا شدید تجویز دونپزیل و ممانتین متداول‌ترین روش برای درمان دارویی است. ممانتین می‌تواند به جلوگیری از تاثیر گلوتامات اضافی کمک کند. گلوتامات یک ماده شیمیایی مغزی است که در بیماران مبتلا به آلزایمر به مقدار بیشتری آزاد میشود و به سلول‌های مغزی آسیب می‌رساند. هم‌چنین ممکن است که دکتر برای کمک به درمان علائم مربوط به آلزایمر، داروهای ضد افسردگی، ضد اضطراب یا داروهای ضد روان‌پریشی را تجویز کند. این داروها در صورت داشتن علائمی مثل افسردگی در سالمندان، بی قراری، پرخاشگری و توهم تجویز می‌شوند. راجع به راه‌های درمان افسردگی بیشتر بخوانید.
محبت و همدلی اطرافیان راه موثری برای کمک به کنترل بیماری آلزایمر در فرد مبتلا به آن است
درمان آلزایمر به وسیله تغییر در سبک زندگی
علاوه بر مصرف دارو، تغییر سبک زندگی هم می‌تواند به فرد بیمار در مدیریت وضعیت موجود کمک کند. به عنوان مثال ممکن است که پزشک استراتژی‌هایی را برای کمک به بیمار و اطرافیان او تدوین کند؛ از جمله:
- تمرکز بر وظایف
- محدود کردن سردرگمی از طریق برنامه‌ریزی
- پرهیز از قرار گرفتن در موقعیت‌های تنش‌زا
- استراحت کافی و خواب منظم
- آرام بودن و حفظ آرامش
بعضی از متخصصان بر این باورند که ویتامین e می‌تواند از کاهش توانایی‌های ذهنی جلوگیری کند. این ادعا نیاز به مطالعه و بررسی‌های بیشتری دارد. با این حـال بهتر است بدون مشورت با پزشک به سراغ مصرف مکمل‌های این ویتامین نروید. چون مصرف آن ممکن است در اثرگذاری برخی از داروهایی که برای درمان آلزایمر مصرف می‌کند، تداخل ایجاد کند. مراقبت و همدلی سایر اعضای خانواده در کنار تغذیه سالم، کاهش استرس و داشتن فعالیت بدنی می‌تواند در روند درمانی این افراد بسیار موثر باشد.
بیشتر بخوانید: راهکارهای کوتاه مدت کاهش استرس
حرف آخر
آلزایمر به عنوان شایع‌ترین گونه زوال عقل شناخته میشود. بروز علائم آن معمولا در افراد بالای ۶۵ تا ۷۰ سال بروز می‌کند و تا پایان عمر باقی می‌ماند. آمار مبتلایان به این بیماری به شکل فزاینده‌ای در دهه‌های اخیر در جهان افزایش یافته است. این مسئله با توجه به افزایش میانگین طول عمر افراد در سراسر جهان، کاهش زاد و ولد و کاهش جمعیت جوان، طبیعی به نظر می‌رسد. در هر صورت جوامع با آلزایمر به عنوان یک بیماری سالمندی در سال‌های اخیر مواجه هستند که باید برای کنترل و درمان آن مصمم بود. چنان‌چه در این زمینه نیاز به راهنمایی و کمک دارید، میتوانید از پزشکان سامانه خدمات آنلاین حال کمک بگیرید. لازم است همه افراد با علائم آلزایمر آشنا شده و در صورت مشاهده علائم اولیه نسبت به کنترل و درمان آن اقدام کنند. شما فکر می‌کنید چگونه می‌توان به بهترین شکل به افراد مبتلا به این بیماری کمک کرد؟
سوالات متداول
علائم آلزایمر چیست؟
آلزایمر با نشانههایی مانند کاهش توانایی به یاد سپاری و یادآوری، اختلال در تمرکز و استدلال و قضاوت، بروز مشکل در حرف زدن یا خواندن و نوشتن و تغییرهای شخصیتی همراه است.
درمان قطعی آلزایمر چگونه است؟
هیچ درمان قطعی تا کنون برای آلزایمر شناسایی نشده است. تنها می‌توان به کمک دارو و تغییر در سبک زندگی، روند بیماری را کند و بروز علائم آن را با تاخیر مواجه کرد.
آیا جوانان هم آلزایمر می گیرند؟
این بیماری بیشتر در سنین بالای ۶۵ سال روی میدهد. اما در افراد بین ۳۰ تا ۶۰ سال هم ممکن است نشانههایی از آن مشاهده شود که معمولا به عنوان پیش آلزایمر معرفی میشود.
برای درمان آلزایمر به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
برای درمان، شناخت بیشتر علائم بیماری و طرح سوالات خود در این زمینه میتوانید همین حالا به صورت آنلاین از پزشکان متخصص مغز و اعصاب سامانه حال راهنمایی بگیرید.
منابع
