همان‌طور که از عنوان نارسایی قلبی می‌توانید حدس بزنید، این بیماری به معنای توقف کامل عملکرد قلب و یا از کار افتادن آن نیست. همچنین نارسایی قلب با اتفاقی مانند دچار شدن به حمله قلبی نیز به‌طور کامل تفاوت دارد. نیازی به یادآوری نیست که قلب یکی از اعضای مهم بدن است و باید در مورد بیماری‌های آن مراقب بود.

بنابراین در این مطلب قصد داریم در مورد یکی از بیماری‌های قلبی که سوءتفاهم زیادی نیز در مورد آن وجود دارد، یعنی نارسایی قلبی صحبت کنیم.

علاوه بر حساسیت بالای بیماری‌های قلبی، ممکن است تشخیص نارسایی قلبی یا Heart failure از سوی پزشک، برای بیمار کمی دلهره‌آور باشد. اما اگر نسبت به آن شناخت و آگاهی کافی داشته باشید، دیگر با موضوع ناشناخته و عجیبی روبرو نیستید. با دانستن اینکه نارسایی قلبی چیست و چگونه بر بدن شما تأثیر می‌گذارد، می‌توانید به‌طور روزمره  برای کاهش علائم بیماری و یا پیش‌گیری از آن کارهای سلامت‌بخش و موثری انجام دهید.

با ما همراه باشید تا علائم این بیماری را بررسی کنیم و در نهایت پزشکی که برای تشخیص و درمان نارسایی قلب مهارت کافی دارد را معرفی کنیم.

نارسایی قلب به این معناست که قلب شما قادر نیست وظیفه خود یعنی خون‌رسانی به بدن را انجام دهد.

نارسایی قلبی چیست؟

نارسایی قلبی ضعیف شدن تدریجی قلب است.  این بیماری یک شبه اتفاق نمی‌افتد و در مدت زمان طولانی ایجاد می‌شود. گرچه ممکن است شما یکباره با علائم آن روبرو شوید.

زمانی می‌توانیم بگوییم فردی به نارسایی قلبی دچار شده‌ است که عملکرد اصلی قلب با اختلال روبرو شود و نتواند به‌خوبی خون را به تمام بدن پمپاژ کند.  در این‌صورت خون به تمام بدن فرد بیمار نمی‌رسد.  عضله قلب اکسیژن و خون را که سرشار از مواد مغذی است، در بدن پمپ می‌کند تا با تغذیه سلول‌های بدن، آن‌ها بتوانند فعالیت‌های روزانه طبیعی را انجام دهند.  قلب یک فرد روزانه و به‌طور میانگین بیش از 100000 بار می‌تپد.

اختلال عملکرد قلب در پمپاژ خون می‌تواند به دلایل مختلفی مانند ضعیف شدن ماهیچه قلب و ضخیم شدن دیواره رخ بدهد.

این بیماری گاهی نیز با عنوان نارسایی احتقانی قلب شناخته می‌شود.  اگرچه استفاده از این عنوان امروزه بسیار رایج نیست.

اختلال در کارکرد قلب برای رساندن خون به بدن گرچه یک بیماری جدی است، اما به معنای از دست رفتن قلب نیست.  بلکه در صورت تشخیص این بیماری به درمان‌هایی که قلب شما را تقویت می‌کنند، نیاز خواهید داشت.

نارسایی قلبی ممکن است به دلایل گوناگونی مانند بیماری عروق کرونر قلب، بیماری دریچه قلب، دیابت، فشار خون بالا، سیگار و عوامل دیگری ایجاد شود.

یکی از علائم نارسایی قلبی خستگی مداوم است که می‌تواند حتی در حالت استراحت نیز با شما باشد.

علائم نارسایی قلبی را بهتر بشناسید

علائم نارسایی قلبی اغلب به نوع نارسایی قلبی شما بستگی دارد.  این علائم برای تمام انواع نارسایی قلبی یکسان نیستند.  اما علائم اصلی نارسایی قلبی عبارتند از:

• تنگی نفس هنگام فعالیت یا استراحت؛ به‌دلیل نرسیدن اکسیژن به بدن.
• تورم در پا، مچ پا، معده و اطراف ناحیه کمر؛ به‌دلیل تجمع مایعات.
• احساس خستگی غیرمعمول یا ضعف؛ به‌دلیل نرسیدن اکسیژن و خون کافی به عضلات.

در ادامه برخی از علائمی که به‌طور بالقوه می‌توانند نشانه‌ای از نارسایی قلبی باشند را آورده‌ایم:

• افزایش قابل توجه وزن
• اختلال در تمرکز
• تکرر ادرار در شب
• حالت تهوع
• درد قفسه سینه
• کاهش اشتها
• سرفه و خس خس سینه

چنانچه هرکدام از این علائم را در خود مشاهده کردید، لازم است فورا به پزشک مراجعه کنید.

نارسایی قلبی در کودکان و نوزادان در برخی از موارد با بروز این بیماری در بزرگسالان متفاوت است و به تمرکز و توجه بیشتری نیاز دارد.

علائم نارسایی قلبی در کودکان و نوزادان

نارسایی قلبی در کودکان و نوزادان از بسیاری جهات با بروز این بیماری در بزرگسالان متفاوت است.  علت‌های بالینی نارسایی قلبی در کودکان و در گروه‌های سنی مختلف، تفاوت چشمگیری با بزرگسالان دارد.  ممکن است نشانه‌های نارسایی قلبی در نوزادان و کودکان کم‌سن مختص به این بیماری نباشد، بنابراین در مورد این افراد لازم است معاینه با دقت بیشتری انجام گیرد.

به‌طور کلی می‌توان گفت روند درمان در بیماران کودک و نوزاد بهتر انجام می‌گیرد.  زیرا قلب این بیماران نسبت به درمان بهتر پاسخ می‌دهد و امکان درمان کامل بیماری در آنان بیشتر است.

شایع‌ترین علت نارسایی قلب در کودکان، نقص قلبی است.  این نقص قلبی که منجر به نارسایی قلبی می‌شود اغلب در بدو تولد در نوزاد وجود دارد.  از دلایل دیگر بروز این بیماری در کودکان می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بزرگ شدن عضله قلب
• بیماری دریچه قلب
• ضربان قلب نامنظم (آریتمی قلبی)
• کم شدن گلبولهای قرمز(کم خونی)
• عفونت
• عوارض جانبی پزشکی، به‌ویژه داروهای درمان سرطان

در صورتی که در فرزند خود علائم مربوط به بیماری نارسایی قلبی را مشاهده کردید، هرچه زودتر به یک متخصص بیماری قلب کودکان مراجعه کنید.  متخصص در مورد علائم و سابقه سلامتی فرزند شما سؤال خواهد کرد.  او فرزند شما را معاینه کرده و علائم و نشانه‌هایی که ممکن است به معنای نارسایی قلبی باشد را بررسی خواهد کرد.

برای انجام نوار قلب در منزل این مطلب را بخوانید

نارسایی قلبی مادرزادی

از زمانی که قلب جنین تشکیل می‌شود تا زمانی که نوزاد به دنیا می‌آید، نیاز است که به این عضو مهم، توجه ویژه‌ای شود.  برخی از بیماری‌های قلبی ممکن است در دوران جنینی ایجاد شوند و تا آخر عمر همراه فرد باقی بمانند.
نارسایی قلبی مادرزادی مشکلی در ساختار قلب است که کودک با آن به دنیا می‌آید.  برخی از انواع  نارسایی‌های مادرزادی قلب در کودکان ساده است و نیازی به درمان ندارد. اما  برخی دیگر از انواع این بیماری ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی داشته باشد.

نارسایی قلبی مادرزادی اغلب قبل از تولد و یا کمی پس از تولد فرزند شما قابل تشخیص خواهد بود.  یادگیری در مورد نارسایی قلبی مادرزادی در فرزندتان می‌تواند به شما کمک کند تا شرایط را بهتر درک کنید و بدانید که در ماه‌ها و سال‌های آینده به چه مواردی باید توجه داشته باشید.

علائم نارسایی حاد قلبی

بسیاری از متخصصان برای نارسایی حاد قلبی علائمی را برمی‌شمرند. البته که تشخیص دقیق علائم برعهده پزشک متخصص است با این حال آگاهی از رایج‌ترین علائم شکل حاد این بیماری می‌تواند برای مبتلایان مفید باشد. مهم‌ترین علائم نارسایی حاد قلبی عبارت‌اند از:

• احساس تنگی نفس
• احساس خفگی
• تقلا برای نفس کشیدن در حالت درازکش
• سفتی سینه
• افزایش ضربان قلب یا ضربان قلب نامنظم
• سرفه مداوم یا خس‌خس سینه همراه با مخاط خونی سفید یا صورتی
• مشکل در تمرکز یا کاهش هوشیاری
• درد قفسه سینه(Chest Pain) در صورت حمله قلبی

معمولا توصیه می‌شود که در صورت مشاهده علائمی که در بالا گفته شد، به پزشک مراجعه کنید. به‌خصوص توصیه می‌شود اگر با علائم زیر برخورد کردید با اورژانس تماس بگیرید:

• درد قفسه سینه
• غش یا ضعف شدید
• ضربان قلب سریع همراه با تنگی نفس یا غش
• تنگی نفس ناگهانی و شدید
• سرفه‌های مخاطی سفید یا صورتی و کف‌آلود

با این حال فراموش نکنید که هرچند این علائم ممکن است نشانه‌ای از نارسایی قلب باشند اما همچنین ممکن است بر اثر سایر بیماری‌های قلبی و ریوی نیز به‌وجود آمده باشند. تشخیص این کار بر عهده پزشک متخصص است نه خود شما، پس در تشخیص پیش‌دستی نکنید و این کار را به پزشک متخصص واگذار کنید!

امروزه روش‌های درمانی مختلفی برای نارسایی حاد قلبی به کار می‌رود.

درمان نارسایی حاد قلبی

اگر به نارسایی حاد قلبی مبتلا شده باشید و به مرکز درمانی مراجعه کنید، به‌طور معمول پزشک سطح اکسیژن و جریان خون شما را اندازه‌گیری می‌کند. هم‌چنین ممکن است برای درمان نارسایی حاد قلبی به موارد زیر احتیاج داشته باشید:

• ماسک اکسیژن در صورتی که سطح اکسیژن خون شما پایین باشد.
• وازودیلاتورها که داروهای بازکننده رگ‌های خونی باریک هستند.
• قرص‌های ادرارآور که به بدن در دفع مایعات اضافی کمک می‌کنند.

پس از این مرحله از درمان ممکن است درمان‌های دیگری برای جلوگیری از پیشروی نارسایی قلبی برای شما تجویز شود. مرحله اول درمان معمولا شامل تجویز قرص است. اما اگر نارسایی جدی باشد ممکن است به جراحی(قلب باز، استنت، یا دریچه) و یا دستگاه‌های ضربان‌ساز قلب نیاز پیدا کنید. تشخیص تمامی این موارد بر عهده پزشک متخصص شماست.

اگر به نارسایی قبلی دچار هستید و می‌خواهید باردار شوید حتما با پزشک متخصص مشورت کنید.

نارسایی قلب و زایمان طبیعی

در ابتدا باید به این نکته توجه کنید که بیماری قلبی می‌تواند بر روند بارداری شما تاثیر داشته باشد. بارداری می‌تواند بر قلب شما فشار وارد بیاورد و یا داروهای که مصرف می‌کنید برای جنین مضر باشد. بنابراین اگر دچار نارسایی قلب هستید و می‌خواهید باردار شوید، مهم‌ترین نکته این است که از خطرات و ریسک‌های این کار آگاه باشید و مشاوره تخصصی بگیرید.

به هر صورت اگر با نظر پزشک تصمیم گرفتید که باردار شوید باید در طول بارداری و زمان زایمان تحت نظر پزشک باشید. هر گونه تغییر در پارامترهای مربوط به قلب مانند افزایش فشار خون و … باید در طول بارداری به دقت اندازه‌گیری شود.

ممکن است تصور کنید که به دلیل وجود نارسایی قلبی، زایمان سزارین برای شما بهتر از زایمان طبیعی است اما مطالعات علمی پزشکی چنین موضوعی را تایید نمی‌کنند. پزشکان توصیه می‌کنند که اگر به نارسایی قلبی مبتلا هستید، به صورت برنامه‌ریزی‌شده و طبیعی زایمان کنید. این کار قلب شما را هم در معرض خطر کم‌تری قرار خواهد داد.

متخصص نارسایی قلب کیست؟

اگر به نارسایی قلبی مبتلا هستید باید به پزشک متخصص قلب مراجعه کنید. این پزشکان افرادی هستند که در درمان بیماری‌های قلبی تخصص دارند و از طریق غربالگری و معاینه به پیشگیری از نارسایی قلبی کمک می‌کنند. متخصص نارسایی قلب می‌تواند هم‌چنین علائم و بیماری‌های قلبی را درمان کند. اگر دچار حمله، آریتمی یا مشکلات دریچه شدید باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. این پزشکان می‌توانند نارسایی قلب را درمان کنند و در صورت لزوم شما را به دیگر متخصصان مانند جراح قلب و … ارجاع دهند.

سوالات متداول

ايا نارسايي قلب قابل درمانه؟

نارسایی قلبی برای بسیاری از افراد یک بیماری بلند-مدت است. پزشک متخصص می‌تواند این بیماری را معالجه و کنترل کند اما نارسایی قلب معمولا به طور قطعی و کامل درمان نمی‌شود.

رابطه نارسایی قلب و دیابت چیست؟

افراد مبتلا به دیابت به دلیل اثراتی که این بیماری بر سیستم قلبی عروقی ایجاد می‌کند بیشتر در معرض نارسایی قلب هستند.

نارسایی قلبی ژنتیکی امکان پذیر است؟

بله. برخی از انواع نارسایی قلبی مانند نارسایی احتقانی قلب می‌توانند از نسلی به نسل دیگر منتقل شوند. هم‌چنین چند عامل ارثی مانند فشار خون بالا، بیماری‌ عروق کرونر و دیابت نیز می‌تواند فرد را بیشتر در معرض نارسایی قلب قرار دهد.