آبله میمون: بیماری آبله میمون چیست؟ نشانه های ابله میمون

حتما خبر شیوع آبله میمون را شنیده‌اید؛ آن هم درست موقعی که اضطرابمان دربارۀ شیوع کرونا کم شده بود. این بیماری جدید، با نام عجیبی که دارد، نگرانی‌هایی را در سراسر جهان به وجود آورده است.

می‌دانید که با ریشه‌کن شدن بیماری آبله، سال‌هاست که واکسن آبله از برنامۀ واکسیناسیون عمومی حذف شده است. پس احتمالاً این نگرانی برای خیلی از والدین پیش آمده که آیا فرزندمان در خطر ابتلا به آبله میمون است؟ اصلا تفاوت این بیماری با بیماری آبله یا آبله مرغان که می‌شناختیم چیست؟ علائمش چه فرقی دارد؟ چگونه از سرایتش جلوگیری کنیم؟ اگر مبتلا شد راه درمانش چیست؟

بر اساس همین دغدغه‌ها تصمیم گرفتیم مطلب مفید و نسبتاً جامعی را دربارۀ آبله‌میمون، علائم و راه‌های درمان آن تهیه و منتشر کنیم. آگاهی مهم‌ترین گام برای مواجهه با نگرانی است. برای یافتن پاسخ سوالاتتان، خواندن این مطلب را به شما توصیه می‌کنیم.

بیماری آبله میمون چیست؟

ناگفته پیداست که آبله میمون (monkeypox) میان انسان و حیوان یک بیماری مشترک است , عامل این بیماری نوعی ویروس عفونی می‌باشد. درواقع این ویروسی است که متعلق به همان گروه ویروس آبله است اما با این حال خفیف‌تر و کم خطر‌تر از آن است. آبله میمون ویروسی است که منشاء آن در حیوانات غرب و مرکز آفریقا بوده اما می‌تواند به انسان نیز انتقال یابد.

بثورات پوستی مهم‌ترین علامت ظاهری آبله میمونی است؛ بنابراین این بیماری شبیه به آبله است، اما بثورات آن معمولاً از بثورات آبله خفیف‌تر هستند. به همین ترتیب، آبله میمون کمتر از بیماری آبله خطرناک است. اما گاهی اوقات ممکن است کشنده هم باشد. به ویژه در مکان‌هایی که مراقبت‌های بهداشتی در آن‌ها کافی نیست.

شاید بپرسید چرا این بیماری را به میمون‌ها نسبت داده‌اند. در سال 1958، در یکی از آزمایشگاه‌های دانمارک، ویروس این بیماری در میمون‌های آزمایشگاهی برای اولین بار مشاهده شد. به همین دلیل نام بیماری را آبله میمون گذاشته‌اند؛ اما جوندگان هم میزبان این ویروس هستند.

درست است که این بیماری به تازگی در بریتانیا شیوع پیدا کرده و به کشورهای دیگر هم منتقل شده است، اما برخلاف تصور خیلی‌ها، آبله میمونی بیماری جدیدی نیست. قبلاً در آفریقا و پس از آن در ایالات متحد آمریکا این بیماری افرادی را مبتلا کرده بود، که داستان آن را در ادامۀ این مطلب برایتان تعریف می‌کنیم.

علائم بیماری آبله میمون و مراحل آن

نشانه های  آبله میمون در ابتدا شبیه به آنفولانزاست، و با عوارضی مثل تب، سردرد، دردهای عضلانی و احساس خستگی شروع می‌شود. همچنین غدد لنفاوی در پشت گوش، گردن و فک، یا در کشالۀ ران متورم می‌شوند. پس از آن بثورات پوستی یا جوش‌ها پیدا می‌شوند.

این بثورات در دهان، روی صورت، روی دست‌ها و پاها، در اندام جنسی یا تناسلی و همچنین در چشم‌ها ایجاد می‌شوند. جوش‌ها ابتدا حاوی مایع شفاف و سپس حاوی مایع زرد رنگ هستند که به تدریج ترکیده و پوسته پوسته می‌شوند. پس از بهبودی ممکن است علائمی از آن‌ها روی پوست باقی بماند. البته علائم ابله میمون در بزرگسالان و در کودکان تفاوت چندانی باهم ندارد.

فاصلۀ میان ابتلا به ویروس تا شروع علائم، 5 تا 21 روز، یا به طور میانگین 12 روز است. علائم آبله میمون، بسته به شدت بیماری، معمولاً 2 تا 4 هفته طول می‌کشند.

راه‌های انتقال ویروس آبله میمون

ویروس آبله میمون از حیوان به انسان و از انسان به انسان منتقل می‌شود. برای مثال حیوانی که آلوده به ویروس آبله میمون است، از راه‌های زیر می‌تواند این بیماری را به شما انتقال دهد:

• حیوان شما را گاز بگیرد
• با مایعات بدن آن حیوان تماس داشته باشید
• تاول‌های بدن حیوان را لمس کنید
• گوشت حیوان بیمار را نپخته بخورید

در سرایت آبله میمون از انسان به انسان، ویروس از طریق قطرات تنفسی، تماس با سطوح آلوده و تماس با مایعات بدن بیمار منتقل می‌شود. وقتی شخصی دچار این بیماری است، باید هنگام عطسه یا سرفه جلوی دهان و بینی خود را بپوشاند. ضمن اینکه نباید به لباس، ملحفه و حوله فرد مبتلا دست بزنید. لمس تاول‌های پوستی کسی که دچار آبله‌میمون شده، یا تماس جنسی با او هم می‌تواند این بیماری را انتقال دهد.

عمل زیبایی بینی با پرداخت اقساطی  

شباهت و تفاوت آبله میمونی با آبله

ویروس‌های عامل این دو بیماری متعلق به یک طبقه یا یک خانواده از ویروس‌ها هستند. این ویروس‌ها مصونیت متقابل دارند. یعنی اگر در برابر یکی از آن‌ها مصون باشید، در برابر دیگری هم مصون هستید. بنابراین واکسن‌هایی که برای محافظت در برابر آبله ساخته شده، برای آبله میمون هم کاربرد دارد.

بیماری آبله و آبله میمون علائم بالینی مشابهی هم دارند. ابتلا به هردو، همراه با تب، تورم غدد لنفاوی، خستگی و بثورات پوستی است. بزرگترین تفاوت میان این دو بیماری آن است که آبله میمون کمتر از آبله کشنده است.

کشورهای درگیر با این بیماری عجیب

سال 1970، در کشور کنگو بود که ویروس آبله میمون اولین انسان را مبتلا کرد. پس از آن، تا سال‌ها، بیماری آبله میمون تنها در آفریقا و مناطق استوایی شیوع داشت. در سال 2003، این ویروس، از طریق یک فروشگاه حیوانات خانگی، از آفریقا به ایالات متحد آمریکا منتقل شد. این فروشگاه جوندگانی را از آفریقا وارد کرده بود. پس از آن بیش از 70 فرد مبتلا به آبله میمون، در ایالات متحده شناسایی شدند.

امسال (سال 2022) اولین شیوع گسترده آبله میمون در بریتانیا اتفاق افتاد و بعد به کشورهای دیگر هم منتقل شد. آخرین آمار نشان می‌دهد که در بیش از 20 کشور از قاره‌های مختلف سراسر جهان، مانند پرتغال، اسپانیا، آمریکا، کانادا، استرالیا، فرانسه، سوئد و … وجود این بیماری تشخیص داده شده است.

در ایران هم نگرانی‌های زیادی دربارۀ شیوع این بیماری هست. بنابراین در این بخش می‌خواهیم به صورت مختصر وضعیت شیوع این بیماری را هم در انگلستان و هم در ایران توضیح دهیم.

بیماری آبله میمونی در انگلستان

اواخر آوریل 2022 بود که یک شهروند بریتانیایی به نیجریه سفر کرد و همان‌جا دچار آبله‌میمون شد. او در 29 آوریل دچار بثورات پوستی شد. این فرد با وجود بیماری به کشورش بازگشت و در 4 مه به بریتانیا رسید و در بیمارستان بستری و قرنطینه شد.

پس از تشخیص بیماری این فرد در بیمارستان، افراد دیگری که با او در مسیر پرواز به بریتانیا همراه بودند، ردیابی شدند (به این کار در بهداشت عمومی ردیابی یا رهگیری تماس می‌گویند).

در تاریخ 14 مه شواهد نشان داد که این بیماری به اسکاتلند رسیده و در 12 مه نیز دو نفر در لندن، که متعلق به یک خانواده بودند، به این بیماری دچار شدند. جالب آنکه این افراد با اولین فرد مبتلا ارتباط و تماسی نداشتند.

در 17 مه، 4 مورد دیگر از ابتلا به آبله میمون در لندن شناسایی و تأیید شد که این افراد هم سابقۀ تماس با افراد قبلی را نداشتند. بنابراین شواهد نشان می‌داد که این ویروس در لندن در حال سرایت نسبتاً گسترده است. در 20 مه ابتلای 11 نفر دیگر در بریتانیا تأیید شد. به این ترتیب مجموع افراد مبتلا به 20 نفر رسید.

بیماری آبله میمون در ایران

با وجود آنکه در ایران نگرانی‌هایی دربارۀ ورود بیماری آبله میمون وجود دارد، اما هنوز مورد قطعی از ابتلا به بیماری آبله میمون در ایران شناسایی نشده است. بهزاد امیری که ریاست ادارۀ بیماری‌های قابل انتقال بین انسان و حیوان را برعهده دارد، در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا گفته است که تا کنون هیچ مورد قطعی از ابتلا به این بیماری شناسایی نشده است. او همچنین گفت که وزارت بهداشت نظارت خود در مبادی ورودی را بیشتر کرده است. اگر فردی دچار علائم این بیماری باشد، جداسازی و از او نمونه‌گیری می‌شود.

راه های درمان آبله میمون

بیماری آبله میمون معمولا خود محدود شونده و خفیف است و اکثر مبتلایان ظرف چند هفته و بدون درمان خاصی بهبود پیدا می‌کنند. اما به دلیل آنکه تماس نزدیک با فرد بیمار موجب انتقال بیماری می‌شود، لازم است که فرد مبتلا قرنطینه شود.

در صورتی که بیماری شدیدتر باشد، پزشکان برای تخفیف علائم و بهبودی احتمالاً از داروهای ضد ویروسی استفاده می‌کنند. اخیرا آژانس دارویی اروپا داروی تکوویریمات (tecovirimat) را برای درمان این بیماری تأیید کرده که البته به صورت گسترده در دسترس نیست.

اگر دچار آبله‌میمون شوید و علائم خفیفی داشته باشید، احتمالاً به شما می‌گویند که خود را در خانه قرنطینه کنید و تا زمان بهبودی استراحت کنید، تغذیه مناسبی داشته باشید و مایعات فراوان بنوشید. اما اگر علائمتان شدید است و سیستم ایمنی‌تان‌ هم قوی نیست، ممکن است نیاز داشته باشید که به پزشک مراجعه کنید.

اگر دچار علائم مشابهی با آبله‌میمون شدید، با توجه به واگیردار بودن این بیماری، پیشنهاد می‌کنیم از مشاوره آنلاین با پزشکان متخصص عفونی «حال» استفاده کنید. پزشک شرح حال شما را می‌شنود و ممکن است تشخیص دهد که نیاز به نمونه‌گیری یا بستری شدن در بیمارستان دارید.

مشاوره آنلاین با متخصص عفونی  

راه های جلوگیری از شیوع آبله میمون

مهم‌ترین راه جلوگیری از شیوع بیماری، رعایت نکات بهداشتی است. در این مطلب دربارۀ راه‌های انتقال ویروس آبله میمون توضیح دادیم. برای آنکه از انتقال این بیماری جلوگیری کنید، لازم است که این موارد را در نظر بگیرید:

• از تماس با حیواناتی که مشکوک به ابتلا هستند، خودداری کنیم.
• افرادی را که مبتلا هستند، از دیگران جدا کنیم.
• هنگام مراقبت از افراد بیمار از ماسک و دستکش استفاده کنیم.
• از تماس با سطوح و اشیایی که با افراد و حیوانات آلوده در ارتباط بوده‌اند، پرهیز کنیم.
• پس از تماس با حیوان یا فرد بیمار دست‌های خود را با آب و صابون بشوییم و یا از مواد ضدعفونی استفاده کنیم.

البته واکسن آبله، مهم‌ترین راه پیشگیری از ابتلا به بیماری آبله میمون است. همان‌طور که گفتیم ویروس بیماری‌های آبله و آبله‌میمون هم‌خانواده هستند. بنابراین در صورت شیوع گستردۀ این بیماری، ممکن است واکسیناسیون عمومی در دستور کار سازمان‌های بهداشتی قرار بگیرد.

سوالات متداول

عوارض احتمالی ابتلا به آبله میمونی چیست؟

بیماری آبله‌ میمونی عموماً خفیف است و به خودی خود درمان می‌شود. اما در موارد نادر ممکن است موجب عفونت‌های ثانویه شود؛ مانند پنومونی یا عفونت ریه، التهاب بافت مغزی، شوک سپتیک یا از دست دادن بینایی.

بهترین راه برای تشخیص آبله میمونی کدام است؟

تشخیص قطعی ابتلا به آبله‌میمون از طریق نمونه‌گیری و آزمایش ممکن است. در صورتی که فرد دچار علائمی شبیه آبله‌میمون می‌شود (به ویژه بثورات پوستی) باید به پزشک مراجعه کند تا از او نمونه‌گیری انجام بگیرد. تفسیر نتیجۀ آزمایش نیازمند اطلاعات دیگری هم هست؛ مانند تاریخ شروع تب، تاریخ شروع بثورات، تاریخ جمع‌آوری نمونه، وضعیت فعلی فرد و سن او.

آیا کودکان به آبله میمون دچار می‌شوند؟

بله. طبق سایت سازمان جهانی بهداشت امکان ابتلای کودکان اگرچه نادر است، اما در مقایسه با بزرگسالان شدت بیشتری دارد.

آیا واکسنی برای این بیماری وجود دارد؟

واکسن مخصوصی برای بیماری آبله‌میمون وجود ندارد. اما سازمان جهانی بهداشت (WHO) اعلام کرده که واکسن آبله تا 85 درصد در برابر بیماری آبله میمون اثربخش است.

منابع:

https://www.who.int/

https://www.nhs.uk/

https://www.ilna.news

https://en.wikipedia.org/

https://www.ucsf.edu/

https://www.cdc.gov