در دنیایی که با پیشرفتهای خیرهکننده پزشکی و فنآوریهای نوآورانه شناخته شده است، درک این موضوع کمی سخت است که بیماریهای باستانی هنوز در میان ما وجود دارند و بیسر و صدا سلامت بسیاری را از آنها میگیرند. بیماری راشیتیسم یکی از این بیماریهاست که قرنها بیصدا بشریت را گرفتار کرده است و بر رشد و سلامت افراد بیشماری، بهویژه کودکان تاثیر گذاشته است. در ادامه درباره بیماری نرمی استخوان صحبت کرده و راه های درمان و اینکه برای درمان نرمی استخوان چی بخوریم را توضیح خواهیم داد.
نرمی استخوان یا راشیتیسم چیست؟
راشیتیسم (Rickets) یک اختلال دوران کودکی است که در درجه اول ناشی از کمبود ویتامین D، کلسیم یا فسفات است. ویتامین D برای جذب و استفاده مناسب از کلسیم و فسفات نیز برای رشد استخوانهای سالم ضروری هستند. هنگامی که کمبود این مواد مغذی وجود داشته باشد، استخوان ها نرم، ضعیف و مستعد تغییر شکل میشوند. بیماری راشیتیسم میتواند به پاهای خمیده، ستون فقرات خمیده، تاخیر در رشد و ضعف عضلانی منجر شود.
به عبارت ساده تر، راشیتیسم استخوان ها را ضعیف و شکننده میکند و کودکان مبتلا به بیماری راشیتیسم دچار تاخیر در رشد، درد عضلانی و ضعف در بدن میشوند و حتی بیشتر مستعد شکستگی در استخوان های خود میباشند.
آیا بیماری راشیتیسم خطرناک است؟
بیماری راشیتیسم میتواند یک بیماری نگران کننده باشد زیرا استخوانها را ضعیف کرده و منجر به عوارض مختلفی میشود. در مراحل اولیه، علائم شامل درد استخوان، ضعف عضلانی و تاخیر در رشد اما در صورت عدم توجه و با پیشرفت بیماری، مشکلاتی مانند پاهای خمیده، ستون فقرات خمیده یا بیرون زدگی استخوان سینه رخ خواهد داد. این تغییرات تحرک و کیفیت زندگی کودک را مختل میکند و مشکلات حرکتی برای او ایجاد میکند.
به همین جهت باید بیماری راشیتیسم را در اسرع وقت شناسایی کرده و درمان کنید تا از آسیب طولانی مدت جلوگیری کنید.
علائم و نشانه های بیماری راشیتیسم
در ادامه علائم و نشانه های بیماری راشیتیسم در کودکان و بزرگسالان بررسی خواهیم کرد.
نشانههای بیماری راشیتیسم در کودکان
گفتیم که بیماری راشیتیسم عارضهای است که بر استخوانهای کودکان در حال رشد تأثیر میگذارد و باعث ایجاد استخوانهای نرم و ضعیف میشود که منجر به علائم مختلفی میشود.
در کودکان مبتلا به راشیتیسم، یکی از شایع ترین علائم، درد یا حساسیت در استخوان است. آنها در پاها، بازوها، ستون فقرات یا لگن خود احساس ناراحتی میکنند. کودکان مبتلا به راشیتیسم نیز تاخیر در رشد، کوتاهی قد یا خمیده شدن پاها را نشان میدهند.
این مشکل باعث اختلال در راه رفتن یا دویدن صحیح میشود. علاوه بر این، استخوانهای کودکان ضعیف و شکننده شده و آنها را بیشتر مستعد شکستگی هنگام راه رفتن، دویدن یا ضربه خوردن قرار میدهد.
علائم دیگر بیماری راشیتیسم در کودکان شامل ضعف عضلانی، مشکلات دندانی و تاخیر در ظاهر دندان ها میباشد.
نشانه های بیماری راشیتیسم در بزرگسالان
- ناهنجاری های استخوانی مانند پاهای خمیده یا کوبیده شدن زانوها.
- ضعف و درد عضلانی که راه رفتن، بالا رفتن از پله ها را دشوار میکند.
- استخوان های ضعیف در بیماری راشیتیسم بیشتر مستعد شکستگی هستند.
- سطح پایین کلسیم و فسفر پس از انجام آزمایش کلسیم.
علائم نرمی استخوان در زنان
در زنان، علائم بیماری راشیتیسم به طرق مختلف ظاهر میشود. یکی از علائم رایج، درد یا حساسیت استخوان است. زنان مبتلا به راشیتیسم درد را در پاها، باسن یا ستون فقرات خود حس میکنند که باعث مشکل در راه رفتن یا انجام فعالیتهای روزانه میشود. علاوه بر این، راشیتیسم باعث ضعف عضلانی شده نیز در زنان میشود.
یکی دیگر از علائم قابل توجه در زنان مبتلا به راشیتیسم، افزایش خطر شکستگی است. استخوانهای ضعیف به دلیل کمبود ویتامین D شکنندهتر هستند و این زنان ممکن است شکستگیهای مکرری را تجربه کنند، حتی با کمترین ضربه یا فشار روی استخوانها.
چگونه از بیماری راشیتیسم جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از ابتلا به بیماری راشیتیسم، میتوانید این دستورالعملهای ساده را دنبال کنید:
- اطمینان از مصرف کافی ویتامین D. میتوانید با آزمایش ویتامین دی میزان این ویتامین را بررسی کنید.
- مصرف غذاهای غنی از کلسیم مانند شیر، ماست، پنیر، سبزیجات برگ دار (کلم پیچ، کلم بروکلی).
- رژیم غذایی متعادل که شامل انواع میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین های بدون چربی باشد.
- قرار گرفتن در معرض آفتاب، البته از قرار گرفتن بیش از حد در معرض نور خورشید در ساعات اوج تابش آن خودداری کنید.
- پیشگیری اززعوامل خطر مانند زندگی در مناطقی با نور کم خورشید، تغذیه انحصاری با شیر مادر بدون مکمل ویتامین D یا داشتن بیماریهای خاص.
به یاد داشته باشید که پیشگیری یک نکته بسیار مهم است و تشخیص زودهنگام هر گونه علائم یا نشانه از بیماری راشیتیسم به درمان شما کمک خواهد کرد. در این راه مشاوره با پزشک آنلاین نیز میتواند برای شما بسیار مفید و کمک کننده باشد.
بیشتر بدانید: علائم کمبود کلسیم
برای درمان نرمی استخوان چی بخوریم؟
یکی از سوالات افرادی که با بیماری راشیتیسم دست و پنجه نرم میکنند این است که برای درمان نرمی استخوان چی بخوریم؟ برای پاسخ به این سوال ادامه مطلب را مطالعه کنید
ویتامین D
سطح کافی ویتامین D برای درمان راشیتیسم بسیار مهم است. میتوانید ویتامین D را از قرار گرفتن در معرض نور خورشید، برخی غذاها، مکملها و یا قرص ویتامین D دریافت کنید.
کلسیم
کلسیم برای ساختن و حفظ استخوانهای قوی ضروری بوده و محصولات لبنی مانند شیر، پنیر و ماست منابع عالی کلسیم هستند.
فسفر
فسفر همراه با کلسیم برای تقویت استخوانها و دندانها عمل میکند. منابع خوب فسفر شامل محصولات لبنی، ماهی، مرغ، گوشت بدون چربی، غلات کامل (مانند برنج قهوه ای و نان گندم )، آجیل و حبوبات است.
ماهی
ماهی های چرب مانند سالمون، خال مخالی و ساردین منابع عالی ویتامین D هستند.
محصولات لبنی
شیر، پنیر و ماست منابع بسیار خوبی از کلسیم هستند که بهتر است انواع کم چرب یا بدون چربی را انتخاب کنید تا مصرف چربی اشباع شده را نیز کنترل کنید.
تخم مرغ
تخم مرغ منبع خوبی از ویتامین D است و حاوی مقداری کلسیم نیز میباشد. برای مبارزه با راشیتیسم، آن را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
غذاهای غنی شده از ویتامین D
بسیاری از غذاها مانند آب پرتقال، غلات صبحانه، جگر گاو و شیر سویا با ویتامین D و کلسیم غنی شدهاند.
سبزیجات برگ دار
سبزیجاتی مانند اسفناج، کلم پیچ و کلم بروکلی سرشار از کلسیم و سایر مواد معدنی ضروری هستند. مصرف منظم این سبزی های برگ دار به تقویت استخوان ها کمک کند.
آجیل و دانه ها
بادام، دانه چیا و کنجد نمونه هایی از مغزها و دانههای حاوی کلسیم هستند. آنها را به عنوان میان وعده یا به عنوان چاشنی سالاد در رژیم غذایی خود بگنجانید.
قارچ
برخی از قارچها مانند شیتاکه به طور طبیعی در معرض نور خورشید بوده و ویتامین D تولید میکنند. این قارچ ها منبع ویتامین D و کلسیم هستند.
توفو
توفو یک محصول مبتنی بر سویا است که حاوی کلسیم اضافه شده است. این غذا منبع جایگزین خوبی برای کلسیم، منگنز و ویتامین D است.
نحوه تشخیص بیماری راشیتیسم
اشعه ایکس ابزار ارزشمندی برای تشخیص ناهنجاریهای استخوانی و ارزیابی میزان آسیب ناشی از راشیتیسم است. برای تایید بیشتر تشخیص، آزمایشهای خون و ادرار نیز تجویز میشوند. این آزمایشها نه تنها وجود راشیتیسم را تایید میکنند، بلکه برای بررسی اثربخشی درمان و ردیابی پیشرفت بیماری نیز استفاده میشوند.
در طول آزمایش خون، سطح کلسیم، فسفر و آلکالین فسفاتاز به دقت بررسی میشود. به همین ترتیب، آزمایش ادرار برای اندازهگیری دفع کلسیم در ادرار انجام میشود. برای این آزمایشات میتوانید از بخش آزمایش در منزل استفاده کرده و تست ها را در خانه خودتان و با کمک متخصصین انجام دهید.
راه درمان قطعی بیماری راشیتیسم
درمان قطعی راشیتیسم باید توسط پزشک انجام شود که معمولا شامل موارد زیر میباشد
- مکمل ویتامین D: اولین درمان برای اکثر موارد راشیتیسم شامل تهیه مکمل های ویتامین D و مصرف آن است.
- مکملهای کلسیم و فسفات: علاوه بر ویتامین D، مکمل های کلسیم و فسفات نیز برای کمک به بازگرداندن سطوح طبیعی در بدن تجویز میشود.
- داروی فوزاماکس به دلیل اثربخشی به طور گستردهای به عنوان داروی مناسب برای پوکی استخوان استفاده میشود. با این حال، در موارد خاص، Prolia نیز ممکن است جایگزین مناسب تری در نظر گرفته شود.
برای نرمی استخوان چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر مشکوک هستید که استخوان های نرمی دارید، بهترین راه مشاوره با پزشک است. در اینجا چند نشانه وجود دارد که اگر آنها را تجربه میکنید باید به پزشک مراجعه کنید.
- اگر بیشتر از حد دچار شکستگی میشوید، مخصوصاً با کمترین ضربه یا نیرو، احتمالا این موضوع نشانهای از استخوانهای ضعیف یا نرم باشد.
- کاهش قد در طول زمان به شکستگی های ستون فقرات ناشی از ضعیف شدن استخوان ها مرتبط است و به بیماری راشیتیسم مرتبط میباشد.
- کمردرد مداوم یا شدید، که ممکن است نشانه شکستگی مهره نیز باشد.
- اگر تحت آزمایش تراکم استخوان قرار گرفتهاید و نتایج نشان دهنده کاهش تراکم استخوان است، باید به پزشک مراجعه کنید.
پزشکان آزمایشهای اضافی مانند اسکن تراکم استخوان یا آزمایش خون را برای کمک به تعیین علت زمینهای و ارائه برنامه درمانی در نظر میگیرند.
چه ورزشی برای نرمی استخوان مناسب است؟
ورزشهای کمبرخورد معمولا برای افراد مبتلا به راشیتیسم مناسب هستند. برخی از ورزش هایی که به طور کلی ایمن و مناسب در نظر گرفته می شوند شامل موارد زیر میباشد:
- شنا یک گزینه عالی است زیرا حداقل فشار را به استخوان ها وارد می کند.
- دوچرخه سواری یکی دیگر از فعالیت های مناسبی است که برای افراد مبتلا به راشیتیسم مفید است.
- یوگا نیز یک ورزش ملایم و مناسب است که بر انعطاف، تعادل و آرامش تمرکز دارد.
- پیاده روی یک ورزش ساده و در عین حال موثر برای تحمل وزن است که برای بیماری راشیتیسم نیز مناسب است.
- تای چی یک هنر رزمی چینی است که شامل حرکات آهسته، کنترل شده و تنفس عمیق است و برای افراد مبتلا به راشیتیسم مناسب میباشد.
بهتر است اگر راشیتیسم دارید قبل از انجام هر گونه فعالیت بدنی با یک متخصص مشورت کنید.