خشونت و آزار می‌تواند به شکل‌های مختلفی رخ دهد. جدا از این‌که یک فرد به چه شکلی تحت خشونت باشد، این مساله می‌تواند اثراتی جدی بر سلامت جسمی و روانی فرد برجا بگذارد. خشونت و آزار خانگی می‌تواند پیامدهایی منفی مانند درد مزمن، افزایش خطر سکته مغزی، ابتلا به بیماری‌های قلبی، بیماری‌های ریوی، دیابت، سرطان یا مشکلات زنان و زایمان را به همراه داشته باشد.
همچنین نگرانی‌هایی در رابطه با سلامت رفتاری مانند افسردگی، مصرف الکل و سوء مصرف مواد و رفتارهای جنسی پرخطر نیز وجود دارد.
علاوه بر این، خشونت خانگی با غیبت از محل کار و عملکرد ضعیف در محل کار نیز مرتبط است و ممکن است به انزوای اجتماعی، خانه نشینی و نگرانی‌هایی در رابطه با مسائل مالی و سلامت جسمی را برای شخص تحت خشونت و خانواده او به همراه داشته باشد.
سکوت، بی‌عملی و گذشت در مقابل خشونت خانگی می‌تواند سلامت بسیاری از زنان را در خطر قرار دهد و جان بسیاری از آنان را با تهدید جدی و حتی مرگ روبرو کند. صحیح آن است که بتوانیم با شناخت راهکارهای مقابله با خشونت خانگی و محافظت از خود و دیگران در برابر این خطر، با آن روبرو شویم و از رنجی که بر افراد تحمیل می‌کند، بکاهیم.
خشونت خانگی هر نوع اعمال زور و سلطه در مقابل شریک زندگی را در بر می‌گیرد
خشونت خانگی چیست و چرا رخ می‌دهد؟
خشونت خانگی نوعی از آزار است که برای آسیب رساندن، کنترل و اعمال سلطه بر شریک زندگی انجام می‌شود. اشکال مختلف آزار و خشونت خانگی شامل خشونت فیزیکی، خشونت عاطفی، خشونت جنس، خشونت اقتصادی، خشونت آنلاین و موارد دیگری است. اگرچه افراد تحت آزار خانگی می‌توانند از هر جنس، نژاد، سن یا گرایش جنسی باشند خشونت بین زنان ۱۸-۳۴ سال بسیار رایج‌تر است و همچنین در مورد زنان و مردان غیرسفید هم بسیار اتفاق می‌افتد. به علاوه احتمال تجربه‌ی آزار در افراد دوجنس‌گرا و هم‌جنس‌گرا در کالیفرنیا دو برابر دیگران است.
آزار زمانی اتفاق می‌افتد که شریک زندگی شما بخواهد شما را کنترل کند، به شما آسیب جسمی برساند یا بر شما زور اعمال کند و سلطه داشته باشد. خشونت خانگی می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد. برخی از این دلایل به طور مستقیم به شخص خشونت‌ورز و سابقه‌ی زندگی او مرتبط است و برخی دیگر به ساختارهای اجتماعی و آزادی عمل حقوقی برمی‌گردد. برای مثال ممکن است فرد خشونت‌ورز پیش از این یک رابطه آزارگرانه را تجربه کرده باشد و یا شاهد خشونت خانگی بوده باشد. به لحاظ اجتماعی و احساسی منزوی باشد و از مهارت‌های رفتار اجتماعی صحیح و رفتارهای عاطفی سالم بی‌بهره باشد.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت ضد اجتماعی چیست؟
راهکارهای جلوگیری از پرورش آزارگری در فرد
پیش از آن‌که بخواهیم بگوییم در مواجهه با آزار و خشونت خانگی بهتر است چه رفتاری از خود نشان دهیم می‌خواهیم بگوییم چگونه از این‌که آزارگری در فردی به عنوان یک الگوی رفتاری شکل بگیرد میتوان جلوگیری کرد. همان‌طوری که گفتیم عوامل مختلفی در آزارگری فرد دخالت دارند. رفع برخی از آنان نیاز به تغییرات بزرگ اجتماعی و سیاسی دارد و برخی از آنان را میتوان در سطح خرد و به طور فردی پیگیری کرد. خانواده، مدرسه، دانشگاه و محل کار از جمله جاهایی هستند که در بخشی از شکل‌گیری شخصیت فرد موثر هستند. یک چارچوب موثر برای پیشگیری از پرورش شخص خشونت‌ورز باید بتواند تمامی این مکان‌هایی که احتمال رویارویی فرد با نوعی از رفتار خشونت‌گرانه یا عادی‌انگاری آن وجود دارد را پوشش دهد.
برای مثال توجه به روابط خانوادگی و آموزش والدین می‌تواند با کاهش خشونت در روابط خانوادگی از الگوبرداری فرزندان جلوگیری کند. در مدارس با آموزش مهارت‌های برقراری ارتباطات دوستانه و آموزش در راستای رفتارهای غیر خشونت ورزانه میتوان از رشد شخصیت خشونت گر در کودکان جلوگیری کرد. حضور والدین در برنامه‌های آموزشی مرتبط با خشونت خانگی در مدارس هم می‌تواند به بهبود تنش‌های خانوادگی و سلامت روانی کودکان کمک کند. در دیگر دوره‌های آموزش رسمی نیاز است دولت‌ها را نسبت به تاثیر این نهادها بر رفتار خشونت ورزانه در روابط شخصی توجه دهیم و آن‌ها را وا داریم تا برنامه‌هایی را در راستای جلوگیری از ایجاد و نهادینه شدن روابط خشونت گرانه در نظر بگیرند. محل کار نیز که برای کارفرمایان تنها به مکانی برای تولید سود بیشتر تبدیل شده است می‌تواند در پیشگیری از خشونت خانگی و سلامت روانی فرد تاثیری مثبت داشته باشد. کارفرما ملزم است شرایط امن و بدون تنشی برای کارکنان خود فراهم نموده و در صورت وقوع بحران مالی نسبت به کارکنان خود رفتار حمایتگرانه داشته باشد و زمینه‌ای را فراهم کند که اگر یکی از کارکنان تحت خشونت بالادستی خود قرار گرفت بتواند این موضوع را گزارش کند و مورد حمایت قرار بگیرد. چرا که تجربه خشونت در مکان‌های دیگر بر رفتار فرد در خانواده و رفتار او با افرادی که ممکن است در تصور عمومی زیردست او محسوب شوند تاثیرگذار است.
با توجه به این که در معرض خشونت فیزیکی قرار دارید و یا خشونت عاطفی و روانی یا اقتصادی، نوع واکنش می‌تواند متفاوت باشد. در مقابل خشونت فیزیکی و آسیب جسمی لازم است هرچه زودتر اقدام کنید
زمانی که در معرض خشونت خانگی قرار داریم چه باید بکنیم؟
خانه باید برای ما محلی امن باشد تا بتوانیم با اطمینان خاطر در کنار خانواده خود در آن زندگی کنیم و بتوانیم از بودن در کنار کسانی که دوستشان داریم لذت ببریم. اما گاهی به دلایل متفاوت که همیشه اراده ما نمی‌تواند بر آن‌ها تاثیر بگذارد ممکن است انتظاری که از خانه و خانواده داریم برآورده نشده و خانه به جای آن که محلی امن برای زندگی سالم و با کیفیت افراد باشد به مکانی برای وقوع خشونت خانگی تبدیل شود. خشونت خانگی یک اتفاق نادر و منحصر به افرادی خاص نیست بلکه هر کسی با هر موقعیت اجتماعی و در هر سنی ممکن است آن را تجربه کند پس لازم است همه ما در مورد نحوه مواجهه با خشونت خانگی آموزش دیده و بتوانیم آثار زیانبار آن را برای خود و اطرافیان مان به کم‌ترین میزان ممکن برسانیم. گاهی ممکن است زنان در مقابل خشونت خانگی سکوت را به حرف زدن درباره آن ترجیح دهند و تحت عنوان «آبروداری» به موقعیتی خطرناک تن بدهند. بسته به نوع خشونت خانگی، رفتارها در مقابل آن می‌تواند متفاوت باشد. اگر خشونت خانگی را به دو بخش عمده خشونت فیزیکی و خشونت روانی تقسیم کنیم، خشونت فیزیکی نیاز به اقدامی فوری و پیشگیری از آسیب های جسمی دارد و خشونت روانی که البته خود می‌تواند از عوامل ایجاد کننده آسیب‌های جسمی در آینده باشد نیز نوع دیگری از مقابله را می‌طلبد.
نهادهایی که هنگام مواجهه با خشونت فیزیکی می‌توانیم به آن رجوع کنیم
ممکن است توسل به مراجع قضایی به دلیل وجود محدودیت‌های و فشارهای اجتماعی برای بیشتر زنان ناخوشایند باشد. اما باید بدانیم در غیاب نهادهای مدنی حمایت گر که به طور مستقل از نهادهای دولتی و قضایی فعالیت می‌کنند تنها گزینه ما برای مراجعه نهادهای حقوقی قضایی هستند. شما تنها کسی نیستید که در مقابل خشونت خانگی به این نهادها رجوع می‌کند و باید بدانید که چاره ای جز این ندارد تا از وقوع فجایع بزرگ‌تر مانند آسیب جسمی جدی و قتل در امان بمانید. ممکن است شما به واسطه زن بودن از نحوه برخورد این مرجع با خودتان نگران باشید اما بدانید این حق شهروندی شماست که زمانی که در خطر هستید مورد حمایت قانونی قرار بگیرید.
از جمله محل‌هایی که میتوانید زمانی که در خانه مورد خشونت هستید به آن ها رجوع کنید:
۱. فوریت های پلیسی – ۱۱۰
۲. اورژانس بیمارستانی – ۱۱۵
۳. خدمات قوه قضاییه (مشاوره حقوقی) – ۱۲۹
۴. اورژانس اجتماعی سازمان بهزیستی – ۱۲۳
مساله مهم دیگر اثبات حقوقی خشونت خانگی فیزیکی است. برای آسان‌تر شدن روند اثبات حقوقی زمانی که هنوز آثار ضرب و جرح روی بدن شما وجود دارد لازم است به پزشکی قانونی مراجعه کنید اما بدانید که گرفتن طول درمان از پزشکی قانونی برای اثبات این مورد کافی نیست و بهتر است در اولین زمان ممکن به کلانتری محل رجوع کرده و موضوع را با آنان در میان بگذارید و یا اگر کسی شاهد وقوع خشونت علیه شما بوده است از او بخواهید که در این راه به شما کمک کند.
بیشتر بخوانید: روانپزشک انلاین
هنگام مواجهه با خشونت روانی چه کنیم؟
هرگز نمی‌توانیم بگوییم که کدام زنان در معرض خشونت خانگی بیشتر قرار دارند؛کسانی که نسبت به آنان خشونت فیزیکی اعمال می‌شود یا کسانی که تحت خشونت خانگی روانی هستند. اما می‌توانیم بگوییم خشونت خانگی روانی به حدی جدی است که نباید نسبت به آن سکوت کرده و یا مورد بی‌توجهی قرار بگیرد. اولین مرحله برای محافظت از خود در برابر خشونت خانگی شناخت انواع آن است. پس از تشخیص آن که تحت خشونت خانگی قرار داریم ممکن است برایمان بسیار دشوار باشد که به تنهایی آن را بپذیریم و با آن روبرو شویم. کمک گرفتن از افراد امنی که در کنار ما هستند و یا مراجعه به مشاور متخصص می‌تواند راه‌هایی مطمئن در گام‌های بعدی باشد. برای تشخیص مشاور متخصص خوب به این نکته نیز توجه کنید که تمام مشاوران نمی‌توانند به خوبی شما را راهنمایی کرده و باعث خارج شدن از مشکل پیش آمده باشند. گاهی ممکن است مشاور شما امکان تشخیص صحیح ریشه مشکل را نداشته باشد و شما را که تحت خشونت خانگی بوده‌اید به نحوی مورد سرزنش قرار دهد. اگر با چنین وضعیتی مواجه شدید پیشنهاد ما اینست که به مشاور متخصص دیگری رجوع کنید که بتواند بهتر به شما کمک برساند.
ممکن است شما متوجه نوعی از خشونت خانگی در زندگی ادوستان و آشنایان خود شوید. در این صورت سعی کنید با فرد تحت خشونت حمایتگرانه رفتار کنید
برای کسی که می‌دانیم تحت خشونت خانگی است چه کاری می‌توانیم بکنیم؟
در این مورد نیز همان طور که پیش از این گفته شد می‌توانیم تمایزی بین نیاز به اقدام فوری و کمک‌های حمایت‌گرانه‌ای که به مرور باید انجام شود بگذاریم. ممکن است متوجه شوید همسایه شما در این لحظه تحت خشونت خانگی فیزیکی قرار دارد و یا از سر و صدای پیش آمده دریابید که هر لحظه امکان برخورد فیزیکی بیشتر می‌شود. ممکن است به دلیل رعایت مناسبات همسایگی و یا ترس از در خطر قرار گرفتن خودتان ترجیح بدهید اقدامی نکنید. در این مواقع میتوانید به بهانه‌هایی مانند درخواست مواد غذایی از همسایه یا پرسیدن سوآلی درباره ساختمان زنگ در آن‌ها را بزنید تا از میزان تنش کم کنید، خطر آسیب بیشتر به فرد تحت خشونت را پایین‌تر بیاورید و به فرد تحت خشونت دلگرمی نسبی در مورد این‌که کسی صدایش را می‌شنود بدهید. در خیلی از موارد وقتی که با روش‌هایی همچون روشهای فوق با افراد خشونت ورز برخورد می‌شود آن‌ها خود از وضعیت موجود می‌ترسند، در موقعیت دفاعی قرار می‌گیرند و ممکن است که در آن لحظه از خشونت خود دست بکشند.
در مورد اطلاع از خشونت خانگی روانی اطرافیانتان نیز بهتر است از کنار آن بی‌تفاوت رد نشده و سعی کنید با دوستان و اطرافیان خود نسبت به زمینه‌های ایجاد خشونت و نتایج آن صحبت کنید و برای آنان امن باشید. ممکن است شما نوعی از خشونت خانگی روانی را در زندگی دوستان و اطرافیان خود تشخیص بدهید که خود آن‌ها متوجه آن نباشند، در این صورت نیز تا جایی که میتوانید از طریق صحبت کردن و مرئی کردن نوع خشونت خانگی به دوستان و اطرافیانتان برای رفع خشونت و تجربه زندگی بهتر کمک کنید.
در صورت هرگونه سوال در این زمینه میتوانید از بخش خدمات دکتر آنلاین سامانه حال استفاده کنید.
سوالات متداول
چرا جلوگیری از خشونت خانگی مهم است؟
خشونت خانگی ممکن است آسیب‌های جدی فیزیکی و روانی بسیاری را برای فرد تحت خشونت به همراه داشته باشد. بنابراین باید از عادی انگاشتن آن جلوگیری شده و تا جایی که ممکن است در مورد خطرات آن حساس باشیم.
وقتی شوهرم من را کتک می‌زند چه‌کاری باید بکنم؟
هنگامی که تحت خشونت شدید فیزیکی قرار دارید، باید در کم‌ترین زمان ممکن از محل وقوع خشونت دور شوید. برای این‌کار وقتی احتمال می‌دهید که چنین چیزی ممکن است پیش بیاید، با یکی از دوستان یا افراد خانواده خود هماهنگ شوید تا نگران خروج از خانه نباشید. سکوت به بهانه آبرو داری در این مورد بدترین کاری است که میتوانید انجام دهید.
اولین گام در جلوگیری از خشونت خانگی چیست؟
اولین گام در جلوگیری از خشونت خانگی این است که بدانیم چه کسی، به چه دلیلی و چه هنگامی در کجا و چگونه ممکن است در معرض خشونت خانگی قرار بگیرد. مطالعه در مورد خشونت خانگی و آگاه شدن نسبت به رفتارهای مرتبط با آن می‌تواند در این زمینه راهگشا باشد.
با سر و صدای دعوای همسایه چکار کنیم؟
سر و صدای همسایه می‌تواند نشانه‌ای از این باشد که جان کسی در همسایگی شما در خطر است. با بهانه‌هایی که میتوانید داشته باشید، به در خانه همسایه بروید تا هم از بروز خطر جدی جلوگیری کنید و هم از میزان صدای ناشی از دعوا کم کنید. مداخله شما ممکن است بتواند از یک فاجعه جلوگیری کند.
منابع
