ساکشن تراپی روشی برای تخلیه مایعات از نقاط مختلف بدن است که تحت عمل جراحی قرار گرفته یا مایعات در آن جمع شدهاند. ساکشن تراپی ریه پرکاربردترین نوع ساکشن است که راههای هوایی را باز و تمیز کرده و تنفس را برای فرد آسانتر خواهد کرد.
انجام ساکشن ریه اصلیترین راهکار برای جلوگیری از آسپیراسیون ریه است که در اثر تجمع خون، باقیمانده استفراغ، بزاق و… ایجاد و منجر به عفونت خواهد شد. از سوی دیگر، برخی از سالمندان یا افراد دچار آسیب مغزی و قطع نخاع هم ممکن است به دلیل احتقان دچار مشکلات تنفسی شوند. در این افراد، ماهیچههایی که به تنفس و سرفه کمک میکنند، به خوبی کار نمیکنند. در نتیجه بیمار برای تنفس بهتر به ساکشن نیاز خواهد داشت.
ساکشن تراپی یک عمل تخصصی است که باید توسط پرستاران حرفهای و با تجویز پزشک انجام شود. از آنجا که انتقال برخی از بیماران نیازمند به ساکشن از جمله سالمندان و بیماران نخاعی به بیمارستان برای این کار دشوار است، شما میتوانید از خدمات پرستاری در منزل در مجموعه حال استفاده کنید. در این مقاله به شما میگوییم که این کار چرا و چگونه انجام میشود.
ساکشن چیست
پاکسازی ترشحات هوایی یک عمل طبیعی است که برای پیشگیری از عفونتهای تنفسی، آتلکتازی (چسبیدگی شش) و حفظ باز بودن مسیر هوایی ضروری است. زمانی که این عمل به طور طبیعی و درست انجام نشود، تجمع ترشحات در مسیر هوایی منجر به مشکلات تنفسی در بیماران خواهد شد.
ساکشن راه هوایی به مجموعه اقداماتی گفته میشود که برای پاکسازی مسیر هوایی و تنفسی بیمار به کار میرود. این فرآیند شامل پاکسازی ترشحات و باز نگه داشتن مسیر هوایی است. این کار برای بیمارانی که دارای ونتیلاتورهای مکانیکی یا لولهگذاری داخل مسیر هوایی هستند، اهمیت بسیار زیادی دارد. به طور خلاصه میتوان گفت که ساکشن تراپی با اهداف زیر انجام میشود:
- ساکشن راه هوایی بیماران انتوبه مکانیکی از جمله مبتلایان به ویروس کرونا
- برای افراد مبتلا به بیماریهای عصبی- عضلانی و…
- در بیمارانی که با دچار اختلال در وضعیت ذهنی هستند یا تحت تاثیر داروهای آرامبخش و خواب آور قرار دارند
- نوزادان و کودکان مبتلا به بیماریهای تنفسی
- بیمارانی با ترشحات تنفسی بیش از حد
- نظارت بر اثربخشی درمان
- دریافت نمونه برای شمارش و کشت سلولی
نحوه انجام عمل ساکشن تراپی
ساکشن تراپی یک عمل تخصصی است و باید توسط کارشناس متخصص و با کمک یک دستیار با تجربه انجام شود. برای انجام آن در ابتدا وسایل مورد نیاز از قبیل دستگاه پمپ مکش، لوله اتصال پلاستیکی بلند همراه با کاتتر یا سوند مکش، نرمال سالین استریل، کیسه احیا و… را آماده کرده و سپس سایر مراحل را به ترتیب زیر انجام میدهند:
- فشار پمپ مکش دستگاه ساکشن باید روی ۱۵ میلیمتر جیوه یا کمتر تنظیم شود
- یک سر لوله پلاستیکی بلند و انعطافپذیر به پمپ مکش متصل شود
- انتهای دیگر لوله از سوراخ بینی یا دهان عبور کرده و وارد نای شود
- پس از قرار گرفتن لوله در موقعیت مناسب، مکش در فواصل ۲ تا ۵ ثانیهای اعمال شود
- در برخی موارد ممکن است با وارد کردن مقداری آب نمک یا نرمال سالین به لوله، ساکشن ترشحات غلیظ را آسانتر کنند
ساکشن تراپی در بازههای زمانی ۱۰ تا ۱۵ ثانیهای انجام میشود و پس از هر بار ساکشن، باید حداکثر یک دقیقه به بیمار استراحت بدهید. گاهی لازم است کیسه احیا یا اکسیژن دستی را روی دهن بیمار قرار دهید و پس از چند ثانیه، مجددا اقدام به ساکشن کنید.
زمانی که متوجه پاکسازی ترشحات، بهبود صداهای تنفسی، بهبود ورود هوا به مجرای تنفسی بیمار شدید، میتوانید ساکشن تراپی را متوقف کنید. این موارد نشان دهنده کفایت ساکشن و عدم نیاز به ادامه آن هستند.
با خدمات پزشکی در منزل حال بیشتر آشنا شوید.
علت انجام ساکشن تراپی چیست
ساکشن برای جمعآوری مخاط و سایر مایعات یا ترشحات از بخشهای مختلف بدن مثل نای و نایژهها استفاده میشود. به طور کلی ساکشن تراپی ریه به دلیل حفظ و برقراری تبادل گازها، اکسیژن رسانی کافی و تهویه مناسب انجام میشود. حذف ترشحات از راههای هوایی در صورت ناکافی بودن روشهای طبیعی مثل سرفه هم از دیگر دلایل آن است. اما این موارد تنها علت انجام ساکشن تراپی نیستند. به طور کلی مهمترین دلایل ساکشن ریوی عبارت است از:
- جمعآوری ترشحات با هدف به دست آوردن نمونههایی برای معاینه میکروسکوپی یا کشت
- زمانی که پزشکان نیاز به شناسایی ارگانیسمهای ایجاد کننده عفونت ریه دارند
- زمانی که سرفه نمیتواند به تخلیه ترشحات کمک کند
- مواقعی که قادر به پاکسازی موثر ترشحات گلو نیستید
- زمانی که در تنفس مشکل دارید یا احساس میکنید که نمیتوانید هوای کافی دریافت کنید
درباره تزریق سرم در منزل این مطلب را مطالعه کنید
انواع راه های ساکشن ترشحات
نوع ساکشن به آناتومی ناحیهای که ساکشن میشود بستگی دارد و به دو شکل سطحی و عمیق انجام میشود. در ساکشن سطحی، کاتتر یا سوند را تنها تا انتهای راه هوایی مصنوعی (لوله داخل تراشه یا تراکئوستومی) پایین میآورند. اما در ساکشن عمیق، کاتتر را آنقدر پایین میبرند تا وارد برونش (نایژه) اولیه شود.
ساکشن سطحی برای جلوگیری از آسیب مخاطی و مشکلاتی مثل عفونت، بیشتر توصیه میشود. اما در مواردی لازم است که ساکشن عمیق با تجویز پزشک انجام شود. این عمل را میتوان بسته به شرایط مورد نیاز از چند طریق مختلف انجام داد؛ از جمله:
- ساکشن از طریق بینی: برای این کار کاتتر را در یک شیب رو به پایین از طریق حفره بینی قرار میدهند
- ساکشن از طریق دهان: در این روش کاتتر از طریق حنجره وارد میشود
- ساکشن عمیق: برای این کار کاتتر باید در داخل لوله ET تا عمق مناسب قرار بگیرد
- ساکشن نازوفارنکس: برای این کار کاتتر را از دهان یا بینی به پشت حلق وارد میکنند تا ترشحات این ناحیه را خارج کند
ساکشن ریه در منزل
طبق گفته وب سایت www.msdmanuals.com ساکشن ریه یک عمل مهم و در مواردی ضروری و حیاتی است که باید با دقت بالا و توسط کارشناسان و پرستاران حرفهی انجام شود. از آنجا که بیشتر افراد نیازمند به ساکشن ریه را سالمندان، بیماران ناتوان جسمی و حرکتی و افراد نیازمند به استراحت مطلق تشکیل میدهند، انتقال آنها به مراکز درمانی برای این کار میتواند بسیار سخت و طاقتفرسا باشد.
بهترین راهکار در چنین مواردی، استفاده از خدمات ساکشن ریه در منزل در مجموعه حال است. در این روش دیگر نیازی به خروج از منزل و مراجعه حضوری به مراکز درمانی ندارید. بلکه میتوانید به راحتی با چند کلیک، هماهنگیهای لازم برای اعزام پرستاران مجرب به محل سکونت خود را پیگیری کرده و در زمان مقرر، ساکشن تراپی را در منزل انجام دهید.
برای این کار، دستگاهها و سایر ادوات مورد نیاز برای ساکشن ریه در منزل توسط کارشناسان حرفهای این سامانه به محل مورد نظر منتقل میشود و فرآیند ساکشن به راحتی و در شرایطی کاملا امن با رعایت دستورالعملهای بهداشتی انجام خواهد شد.
نکات مهم قبل از انجام ساکشن تراپی
انجام ساکشن تراپی نیاز به تجویز پزشک دارد و آمادهسازی دقیقی توسط پرسنل متخصص انجام میشود. تمام لوازم باید استریل و آماده باشند و بیمار در موقعیت راحت و مناسبی دراز بکشد. معمولا قبل از ساکشن تراپی، اکسیژن رسانی اولیه با اکسیژن صددرصد انجام میشود.
اگر قرار به انجام ساکشن از طریق بینی است، باید انتهای سوند به مواد روانکننده آغشته شود. لازم است پیش از شروع ساکشن و در طول آن، ضربان قلب و سطح اکسیژن بیمار کنترل شود تا مشکلی پیش نیاید. به ندرت بیماران قبل از ساکشن به آرامبخش یا مسکن نیاز دارند. اما در صورتی که بیمار بسیار آسیبپذیر یا کودک است، پزشک میتواند داروهایی را برای کاهش احساس ناراحتی یا درد حین ساکشن تجویز کند.
هزینه انجام ساکشن تراپی در منزل
بهترین راه برای ساکشن تراپی در منزل استفاده از خدمات پرستاری در منزل حال است. برخی تصور میکنند که استفاده از خدمات پرستاری در منزل بسیار گرانتر از مراکز درمانی است. در حالی که مبلغی پرداختی در سامانه حال بابت انجام ساکشن ۴۰۰ هزار تومان است که تحت پوشش بیمههای درمانی هم قرار دارد.
با این روش شما به جای مراجعه حضوری به مراکز درمانی، پرسنل مجرب را در خانه خواهید داشت و تا حد زیادی در هزینههای مربوط به حمل و نقل و زمان خود صرفهجویی خواهید کرد. در صورتی که نیاز به تزریقات یا بهرهگیری از سایر خدمات پرستاری در منزل حال دارید، حتما در هنگام ثبت درخواست به آنها اشاره کنید.