کیست بارتولن یک توده کوچک پر از مایع است که می‌تواند در یک یا هر دو طرف دهانه واژن، جایی که غدد بارتولین قرار دارد، تشکیل شود. غدد کوچک هستند و نقش آنها تولید مایع روان کننده واژن است.
مایع از طریق مجاری (لوله ها) به واژن می رود که گاهی اوقات، یک یا هر دو غدد بارتولین مسدود شده و باعث تجمع مایع و تشکیل کیست می شود. در ادامه درباره اینکه کیست بارتولین چیست، نشانه های آن و همچنین عوارض و راه های درمان کیست بارتولن صحبت خواهیم کرد.
کیست بارتولن چیست؟
غدد بارتولین در هر طرف دهانه واژن قرار دارند. این غدد مایعی ترشح می کنند که به روان شدن واژن کمک می کند. گاهی اوقات دهانه این غدد مسدود می شود و باعث برگشت مایع به داخل غده و تورم میشود. نتیجه تورم نسبتاً بدون درد است که کیست بارتولین نامیده میشود. اگر مایع درون کیست عفونی شود، مجموعه ای از چرک ایجاد شده و توسط بافت ملتهب احاطه خواهد شد که به آن آبسه می‌گویند.
درواقع کیست بارتولین زمانی اتفاق می‌افتد که در دهانه یکی از این غدد انسداد ایجاد میشود و باعث ایجاد موکوس و تشکیل توده میشود. به طور معمول فقط در یکی از دو غده، بارتولین رخ می‌دهد.
کیست بارتولن کجاست؟
کیست بارتولین (یا کیست فرج) نوعی کیست واژن است که در دو طرف لابیا (لب های واژن) در نزدیکی دهانه واژن ایجاد می شود. نام آن از غدد بارتولین گرفته شده است، که دو غده کوچک هستند و مایعیتولید می‌کنند که به روان شدن واژن کمک می‌کند. لابیا و غدد بارتولین بخشی از فرج در دستگاه تناسلی زنانه هستند.
علت ایجاد کیست بارتولن
غدد معمولاً دیده نمی‌شوند زیرا به ندرت بزرگتر از 1 سانتی متر هستند. غدد بارتولین مایعی ترشح می کنند که این مایع از لوله های کوچکی به نام مجاری به داخل واژن می‌رود. اگر مجاری مسدود شوند، می‌توانند با مایع پر شوند و به شکل کیست منبسط شوند.
معمولا دلیل مشخصی وجود ندارد که چرا اینمجاری مسدود می‌شوند، اما گاهی اوقات با عفونت های باکتریایی مقاربتی (STIs)، مانند سوزاک یا کلامیدیا، یا سایر عفونت های باکتریایی مانند اشریشیا کلی (E. coli) مرتبط است.
چه کسانی به کیست بارتولین مبتلا می شوند؟
کیست بارتولین در حدود 2 درصد از زنان در دوره ای از زندگی آنها ایجاد می شود و در زنانی که در سن باروری هستند، بیشتر دیده میشود. ضمن اینکه احتمال ایجاد کیست بارتولین پس از یائسگی کاهش می‌یابد زیرا معمولاً باعث کوچک شدن غدد بارتولین میشود.
کیست بارتولن معمولاً زنان 20 تا 30 ساله را تحت تأثیر قرار می‌دهد که از نظر جنسی فعال هستند. کیست بارتولین معمولاً کودکان را درگیر نمی‌کند زیرا غدد بارتولین تا زمان بلوغ شروع به فعالیت نمی‌کنند.
علائم کیست بارتولن
اگر کیست بارتولین کوچک و غیر عفونی دارید، ممکن است متوجه آن نشوید. اگر کیست رشد کند، توده یا توده‌ای را در نزدیکی دهانه واژن خود احساس خواهید کرد. اگرچه کیست معمولاً بدون درد است، اما می تواند حساس هم باشد.
عفونت کیست بارتولن می‌تواند در عرض چند روز رخ دهد و اگر کیست عفونی شد نشانه های زیر نمایان میشود.
- یک توده حساس و دردناک در نزدیکی دهانه واژن
- ناراحتی هنگام راه رفتن یا نشستن
- درد هنگام مقاربت
- تب
- کیست بارتولن یا آبسه معمولاً فقط در یک طرف دهانه واژن ایجاد می شود.
عوارض کیست بارتولن
عوارض اصلی کیست بارتولین یا آبسه این است که ممکن است عود کند و دوباره نیاز به درمان داشته باشد.
پیشگیری از کیست بارتولین
دقیقاً مشخص نیست که چرا کیست بارتولین ایجاد می شود، بنابراین معمولاً نمی توان از آن جلوگیری کرد. اما از آنجایی که برخی از آنها با بیماری های مقاربتی مرتبط هستند، رابطه جنسی ایمن (استفاده از کاندوم در هر بار رابطه جنسی) می‌تواند به کاهش شانس ابتلا به کیست بارتولین کمک کند.
علائم ترکیدن کیست بارتولن
ترکیدگی یا پارگی کیست بارتولن علائم مختلفی را به دلیل آزاد شدن فشار و التهاب در ناحیه آسیب دیده ایجاد می‌کند. علائم ترکیدن کیست بارتولن عبارتند از:
1. درد یا ناراحتی در اطراف دهانه واژن، به ویژه در یک طرف که کیست در آن قرار دارد.
2. تورم یا یک توده قابل توجه در نزدیکی فرج، که ممکن است هنگام لمس حساس شود.
3. قرمزی یا گرمی در اطراف.
4. ترشح از غده آسیب دیده و احتمالاً حاوی خون در صورت شدید بودن پارگی.
5. خارش یا سوزش در ناحیه تناسلی.
6. در برخی موارد، ممکن است پس از پاره شدن کیست، زخم باز یا زخمی شبیه زخم ایجاد شود.
7. گاهی اوقات، اگر عفونت به دنبال پارگی وجود داشته باشد، ممکن است تب یا ضعف عمومی رخ دهد.
کیست بارتولین چگونه تشخیص داده می شود؟
برای تشخیص کیست بارتولین، دکتر زنان، یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. علائم عفونت را بررسی کرده و اگر کیست ترشح داشته باشد، پزشک دارو درمانی را شروع می‌کند.
در زنان بالای 40 سال، پزشک احتمالا آزمایشی به نام بیوپسی را برای رد سرطان فرج انجام دهند. در طول این آزمایش، نمونه کوچکی از بافت کیست را برداشته و به آزمایشگاه می‌فرستد.
اگر پزشک بداند که ممکن است کیست غده بارتولین، سرطانی است، احتمالا جراحی را پیشنهاد می‌کند که لبته ابتلا به سرطان در غده بارتولین به ندرت اتفاق می‌افتد، با این حال، اگر سن شما بالای 60 سال باشد، احتمال آن کمی بیشتر است.
درمان کیست بارتولن
اگر علائم قابل توجهی ندارید، بعید است که نیاز به درمان داشته باشید.
اگر کیست دردناک باشد، پزشک ابتدا اقدامات ساده خودمراقبتی را توصیه می‌کند که شامل خیس کردن کیست در آب گرم چند بار در روز به مدت 3 یا 4 روز و مصرف مسکن‌ها میشود
اگر اینها جواب نداد، چندین روش درمانی دیگر پیشنهاد خواهد شد. البته باید بدانید که کیست بارتولین گاهی اوقات پس از درمان ممکن است عود کند.
درواقع درمان کیست بارتولین به علائم بستگی دارد. اگر کیست کوچک، بدون درد و عفونی به نظر نمی رسد، نیازی به درمان نخواهد بود.
اگر علائم ادامه یابد یا کیست رشد کند، ممکن است دچار آبسه (عفونت) شوید که در موارد شدید، آبسه نیاز به تخلیه جراحی خواهد داشت.
گزینه های درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- چند بار در روز به مدت چند روز در یک وان آب گرم بنشینید. این کار باعث راحتی و بهبودی میشود. همچنین می تواند به ترکیدن و تخلیه کیست عفونی به خودی خود کمک کند.
- داروهای مسکن بدون نسخه
- اگر کیست عفونی شود یا آزمایشات نشان دهد که عفونت مقاربتی (STI) دارید، ممکن است پزشک شما آنتی بیوتیک تجویز کند.
- اگر کیست شما بزرگ و عفونی شده و با دارو بهبود نیابد، جراحی برای تخلیه مایع انجام میشود. یک لوله کوچک به نام کاتتر در کیست قرار داده میشود. کاتتر معمولاً برای چند هفته در جای خود باقی می‌ماند تا تخلیه کامل شود.
- برداشتن غده بارتولین: در موارد بسیار نادری که درمان مؤثر نیست، پزشک ممکن است غدد بارتولین را با جراحی خارج کند.
درمان خانگی کیست بارتولن
اگر زیر 40 سال دارید، کیست شما مشکلی ایجاد نمی‌کند و هیچ نشانه ای از عفونت نشان نمی دهد، احتمالاً نیازی به درمان پزشکی نیز ندارید. اکثر کیست های بارتولین به خودی خود و معمولا در عرض چند هفته از بین می روند. اما اگر ناراحت هستید یا درد دارید، چند نکته وجود دارد که می توانید در خانه امتحان کنید.
کمپرس گرم. یک پارچه نخی تمیز آغشته به آب گرم را روی محل قرار دهید تا پارچه خنک شود.
وان را به اندازه ای که فرج شما را بپوشاند با آب گرم پرکنید و به آرامی در آن بنشینید. این کار را چند بار در روز به مدت 3 یا 4 روز تکرار کنید. کیست ممکن است ترکیده و خود به خود تخلیه شود.
اگر درد دارید، مصرف مسکن بدون نسخه طبق دستور ممکن است به کاهش ناراحتی کمک کند.
در حین درمان کیست بارتولن در خانه، ممکن است کیست تخلیه یا ترکیده شود که مشکلی ندارد و بهتر است برای مرحله بعد و پیشگیری از عفونت حتما به دکتر زنان مراجعه کنید.
سفالکسین و کیست بارتولن
سفالکسین، یک آنتی بیوتیک متعلق به خانواده پنی سیلین ها برای مدیریت برخی از عوارض مربوط به کیست بارتولین است.
سفالکسین با مهار سنتز دیواره سلولی باکتریایی وارد عمل شده و در نتیجه از تکثیر باکتری ها و ایجاد بیماری جلوگیری می‌کند. این آنتی بیوتیک معمولاً برای درمان عفونت های پوست و بافت نرم ناشی از سویه های حساس گونه های استافیلوکوک و استرپتوکوک تجویز می شود.
ارتباط بین سفالکسین و کیست بارتولین زمانی ایجاد میشود که کیست پاره شده منجر به عفونت شده باشد. در چنین مواردی، پزشکان اغلب آنتی بیوتیک های خوراکی مانند سفالکسین را به عنوان بخشی از برنامه درمانی توصیه می‌کنند
با توجه به مطالعات متعدد، مشخص شده که سفالکسین به طور موثر عفونت های پس از عمل مرتبط با جراحی کیست بارتولین را درمان می‌کند.
پماد برای کیست بارتولن
یکی از روش‌های درمان کیست بارتولین استفاده از انواع آنتی بیوتیک یا پمادهای موضعی است. یک درمان موضعی که معمولا پیشنهاد می شود، استفاده از پماد آنتی بیوتیکی مانند موپیروسین یا باسیتراسین در ناحیه آسیب دیده است. این پمادها به کاهش یا پیشگیری از عفونت‌های باکتریایی کمک می‌کنند.
چه قرصی برای کیست بارتولن خوبه؟
در بسیاری از موارد، کیست های کوچک و بدون علامت ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند و خود به خود برطرف شوند اما اگر درمان لازم باشد، ممکن است در صورت وجود عفونت در کیست، داروهای خاصی مانند آنتی بیوتیک ها تجویز شود. برای درمان درد نیز ایبوپروفن، ناپروکسن، استامینوفن تجویز میشود.
آنتی بیوتیک برای درمان کیست بارتولن
آنتی بیوتیک توصیه شده برای عفونت کیست بارتولین معمولاً بر اساس باکتری خاصی که باعث عفونت می شود تعیین می شود. آنتی بیوتیک هایی که معمولاً تجویز می شوند عبارتند از:
1. سفتریاکسون: این یک آنتی بیوتیک سفالوسپورین با طیف وسیع است که به طور موثر طیف وسیعی از عفونت های باکتریایی را درمان می کند. معمولاً به صورت تزریقی تجویز می شود.
2. آگمنتین (آموکسی سیلین/کلاوولانات): این یک آنتی بیوتیک ترکیبی است که از آموکسی سیلین، یک آنتی بیوتیک از نوع پنی سیلین، و کلاولانات، یک مهارکننده بتالاکتاماز تشکیل شده است. معمولاً برای عفونت های پوست و بافت نرم تجویز می شود.
3. داکسی سایکلین: این یک آنتی بیوتیک تتراسایکلین است که می تواند به طور موثر عفونت های باکتریایی مختلف، از جمله عفونت های ناشی از برخی ارگانیسم های مقاربتی را درمان کند.
4. قرص مترونیدازول: این یک آنتی بیوتیک است که به طور خاص باکتری های بی هوازی را که می تواند با عفونت کیست بارتولین مرتبط باشد، هدف قرار می دهد.
درمان قطعی کیست بارتولن با طب سنتی
کیست بارتولین، یک بیماری شایع در زنان، کیسه ای پر از مایع است که در نزدیکی غدد بارتولین، واقع در هر طرف دهانه واژن، تشکیل می شود. در حالی که شیوه‌های طب سنتی در فرهنگ‌ها متفاوت است، مهم است که توجه داشته باشیم که شواهد علمی برای درمان کیست بارتولین عمدتاً از رویکردهای پزشکی مدرن ناشی میشود. با این حال، ارزش بررسی داروهای سنتی را نیز دارد.
در طب سنتی، کیست بارتولین ممکن است با استفاده از گیاهان مختلف، ضمادها و داروهای طبیعی درمان شود. هدف از این درمان ها کاهش علائم و ارتقاء بهبود است. برخی از داروهای سنتی که معمولاً ذکر می شود عبارتند از:
1. کمپرس گرم: استفاده از کمپرس گرم روی ناحیه آسیب دیده چندین بار در روز ممکن است به کاهش درد و التهاب مرتبط با کیست کمک کند. این عمل ممکن است گردش خون را بهبود بخشد و زهکشی را بهبود بخشد.
2. حمام سیتز: گرفتن یک حمام سیتز گرم، که در آن فقط باسن و باسن در آب غوطه ور هستند، می تواند تسکین دهنده باشد. برخی از روش‌های سنتی پیشنهاد می‌کنند که عصاره‌های گیاهی یا روغن‌های ضروری را به این حمام‌ها اضافه کنید، اگرچه شواهد علمی برای اثربخشی آنها محدود است.
3. داروهای گیاهی: برخی گیاهان مانند آلوئه ورا، روغن درخت چای و فندق جادوگر دارای خواص ضد التهابی و ضد باکتریایی هستند. این ممکن است به صورت موضعی روی کیست اعمال شود یا در حمام نشستن استفاده شود.
4. ضمادهای گیاهی: تهیه ضماد با ترکیب گیاهانی مانند زردچوبه، چریش یا گل همیشه بهار با آب گرم یا روغن ممکن است یکی دیگر از درمان های سنتی باشد. این ضماد را می توان مستقیماً روی کیست قرار داد تا به کاهش التهاب و بهبودی کمک کند.
عمل کیست بارتولن
عمل کیست بارتولن شامل 2 روش است که در ادامه می‌خوانید.
تخلیه کیست بارتولن با سرنگ
تخلیه کیست بارتولین شامل استفاده از یک سرنگ برای آسپیراسیون مایع یا تجمع چرک درون کیست است. این روش معمولاً توسط متخصصان مراقبت های بهداشتی یا متخصص زنان انجام می شود. لطفاً توجه داشته باشید که اگرچه این توضیح بر اساس منابع معتبر است، اما همیشه مهم است که با یک ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی برای توصیه های پزشکی دقیق مشورت کنید.
کیست بارتولین که به عنوان کیست مجرای بارتولین نیز شناخته می شود، یک تورم کیستیک رایج است که در غده بارتولین واقع در دو طرف دهانه واژن ایجاد می شود. معمولاً به دلیل انسداد یا انسداد مجرای غده رخ می دهد که مانع از تخلیه طبیعی ترشحات آن می شود.
روش تخلیه کیست بارتولن با سرنگ به عنوان آسپیراسیون یا برش و درناژ (I&D) شناخته می شود. هدف آن از بین بردن ناراحتی ناشی از کیست و جلوگیری از هرگونه عارضه احتمالی است. در اینجا مراحل اصلی درگیر در این روش آمده است:
1. آماده سازی: بیمار به راحتی روی میز معاینه قرار می گیرد و ناحیه اطراف کیست با استفاده از محلول ضد عفونی کننده تمیز و استریل می شود تا خطر عفونت به حداقل برسد.
2. بی حسی موضعی: یک بی حس کننده موضعی، مانند لیدوکائین، ممکن است به ناحیه اطراف کیست تزریق شود تا ناحیه را بی حس کند و هر گونه درد یا ناراحتی را در طول عمل کاهش دهد.
3. برش یا سوراخ: در برخی موارد، یک برش کوچک در نزدیکی کیست ایجاد می شود تا تخلیه را تسهیل کند. در روش دیگر، ممکن است یک سوزن به داخل کیست وارد شود تا محتویات آن خارج شود. انتخاب بین برش و سوراخ کردن به اندازه و وضعیت کیست و همچنین ترجیح ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی بستگی دارد.
4. آسپیراسیون: هنگامی که برش یا سوراخ ایجاد شد، یک سرنگ با یک سوزن متصل می شود و به آرامی وارد کیست می شود. فشار منفی با بیرون کشیدن آهسته پیستون سرنگ اعمال می شود و باعث می شود مایع یا چرک به داخل سرنگ کشیده شود.
5. جمع آوری و تجزیه و تحلیل: مایع یا چرک آسپیره شده در یک ظرف استریل جمع آوری شده و در صورت لزوم برای تجزیه و تحلیل آزمایشگاهی ارسال می شود. این تجزیه و تحلیل به تعیین علت اصلی کیست کمک می کند، به خصوص اگر کیست های عود کننده یا مشکوک به عفونت وجود داشته باشد.
6. مراقبت پس از عمل: پس از تخلیه، محل زخم ممکن است با گاز استریل برای بهبود بهبود و جلوگیری از تجمع مجدد مایع بسته شود. ممکن است برای بیمار آنتی بیوتیک یا سایر داروها برای کاهش خطر عفونت و کمک به روند بهبود تجویز شود.
توجه به این نکته مهم است که در حالی که آسپیراسیون با استفاده از سرنگ می تواند تسکین موقتی ایجاد کند، ممکن است علت اصلی کیست را برطرف نکند. بنابراین، اگر کیست به طور مکرر رخ دهد یا در صورت وجود عوارض، ارزیابی بیشتر یا مداخله جراحی لازم باشد.
جراحی کیست بارتولن با لیزر
جراحی کیست بارتولین با لیزر که با نام علمی کیسه‌دار کردن غده بارتولین با استفاده از لیزر شناخته میشود، روشی است که برای درمان کیست بارتولین انجام میشود. این شامل استفاده از فناوری لیزر برای ایجاد شکافی در کیست یا آبسه است که به مایع محبوس شده اجازه تخلیه و جلوگیری از عود را می دهد.
کیست‌های بارتولین کیسه‌های پر از مایعی هستند که روی غدد بارتولین در دو طرف دهانه واژن قرار دارند. این کیست ها ممکن است باعث ناراحتی، درد و تورم به دلیل انسداد مجاری غدد شوند و مایع درون آن به دام بیفتد. زمانی که درمان‌های محافظه‌کارانه مانند کمپرس گرم و آنتی‌بیوتیک‌ها در رفع کیست ناکام باشند، ممکن است مداخله جراحی ضروری باشد.
این روش با قرار گرفتن بیمار در وضعیت لیتوتومی، شبیه به معاینه زنان آغاز می شود. بی حسی موضعی یا عمومی ممکن است بر اساس نیاز بیمار تجویز شود. سپس جراح از دستگاه لیزر برای ایجاد برش در کیست یا آبسه استفاده می کند و نیازی به چاقوی جراحی را از بین می برد. دقت لیزر امکان کنترل بیشتر را فراهم می کند و آسیب بافت را به حداقل می رساند.
جراح با ایجاد یک سوراخ با لیزر، اطمینان حاصل می کند که کیست یا آبسه می تواند به اندازه کافی تخلیه شود. این فرآیند کیسه‌دار شدن نامیده میشود، جایی که پوشش داخلی کیست به لبه بیرونی برش دوخته میشود و از اصلاح کیست جلوگیری می‌کند. در برخی موارد، ممکن است یک کاتتر کوچک در حفره قرار داده شود تا تخلیه ادامه یابد. سپس محل برش با بخیه های قابل جذب بسته می شود.
جراحی کیست بارتولن با لیزر مزایای متعددی نسبت به روش های جراحی سنتی دارد. دقت لیزر، خونریزی را به حداقل می‌رساند، خطر عفونت را کاهش می‌دهد و روند بهبود را تسریع می‌کند. علاوه بر این، استفاده از فناوری لیزر باعث درد و ناراحتی کمتر پس از عمل برای بیمار میشود.
مدت استراحت بعد از عمل کیست بارتولن
پس از عمل جراحی بارتولین، نیاز به استراحت و بازگشت به فعالیت‌های روزمره برای افراد متفاوت است و با توجه به شرایط شما و جزئیات عمل، زمان استراحت مورد نیاز تعیین میشود. اما بهتر است حداقل تا 4 هفته پس از جراحی کیست بارتولن رابطه جنسی نداشته باشید.
بعد از ترکیدن کیست بارتولن چه باید کرد؟
1. ناحیه مورد نظر را به آرامی با آب گرم تمیز کنید.
2. کمپرس گرم را چند بار در روز روی ناحیه مورد نظر قرار دهید تا هر گونه ناراحتی کاهش یابد.
3. برای جلوگیری از تحریک، لباس های گشاد و لباس های زیر نخی بپوشید.
4. از فعالیت جنسی تا زمانی که ناحیه به طور کامل بهبود نیافته است خودداری کنید.
5. اگر درد، تورم یا علائم عفونت (مانند تب یا چرک) بیش از حد را تجربه کردید، حتما با دکتر زنان آنلاین مشورت کنید.
خونریزی بعد از عمل کیست بارتولن
خونریزی بعد از عمل کیست بارتولن طبیعی است اما در صورتی که زیاد و غیر طبیعی باشد باید با جراح صحبت کنید تا شما را راهنمایی کند. در برخی موارد از نقره نیترات برای بند آوردن خونریزی استفاده میشود.
بعد از ترکیدن کیست بارتولن چه باید کرد
بعد از ترکیدن کیست بارتولن بهتر است اقدامات زیر را انجام دهید:
- حفظ بهداشت شخصی
- تماس با عوامل خارجی آلوده را به حداقل می‌رساند.
- با پیشنهاد پزشک، چند روز از سری داروهای ضد التهاب غیر اسـتروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن استفاده کنید تا التهاب و درد کاهش یابد.
منابع:
