تله محرومیت هیجانی یکی از طرحواره‌هایی است که بر روابط تأثیر بسیاری می‌گذارد و افرادی که در این تله گرفتار شده‌اند، معتقدند که دیگران به آنها توجه نمی‌کنند و برای کسی نیز مهم نیستند. آنها اغلب احساس تنهایی می‌کنند و فکر می‌کنند که هیچ کس آنها را دوست ندارد، گویی نیاز آنها برای دوست داشته شدن هرگز برآورده نشده است. این افراد حتی اگر در یک رابطه باشند، احساس می‌کنند که مورد بی مهری قرار گرفته‌اند و توجهی به آنها نمی‌شود. درواقع شخصیت آنها را ترکیبی از تنهایی و خشم دائمی شکل می‌دهد.
با مشاوره آنلاین روانشناسی میتوانید به صورت کاملا خصوصی با بهترین درمانگر گفتگو کرده و از طرحواره محرومیت هیجانی رهایی یابید.
محرومیت هیجانی چیست؟
محرومیت هیجانی مشکل رایجی است که بسیاری از افراد ممکن است آن را تجربه کنند. از آنجا که علائم واضحی را نشان نمی دهد چندان سریع قابل تشخیص نیست اما یک احساس از دست دادن چیزی در زندگی برای فرد ایجاد میکند. مثل یک فضای خالی یا یک فضای خالی است که نمی توانید آن را کاملاً توضیح دهید. این زمانی اتفاق می افتد که نیازهای عاطفی شما برآورده نمی شود و شما را با احساس پوچی مواجه می کند.
آیا تا به حال احساس کرده‌اید که هیچکس شما را درک نمی‌کند یا آیا احساس کرده‌اید به عشق و محبت بیشتری نیاز دارید؟ آیا کسی در زندگی شما وجود ندارد که واقعاً به شما اهمیت دهد؟ اگر پاسخ شما به این سوالات مثبت است احتمالا به طرحواره محرومیت هیجانی دچار شده‌اید. محرومیت هیجانی باعث میشود فرد احساس پوچی، غفلت، غمگینی و تنهایی کند. انگار مهر تنهایی و درماندگی بر پیشانیشان زده شده است. افرادی که این علائم را تجربه می‌کنند وقتی عشقی را از دیگران دریافت می‌کنند هم احساس رضایت نمی‌کنند.
درواقع طرحواره محرومیت هیجانی زمانی است که شخصی احساس میکند نیازهای عاطفی او برآورده نمی شود.
علت ایجاد تله محرومیت هیجانی
دلیل اینکه افراد طرحواره محرومیت هیجانی را تجربه می‌کنند، نحوه رفتار والدینشان با آنها در دوران جوانی است. درواقع اگر والدین آنها توجه زیادی به آنها نداشته باشند یا احساسات آنها را درک نکرده باشند، دلیل دیگر زمانی است که والدین فرزند خود را به مستقل شدن تشویق نکرده یا او را به درستی راهنمایی نمی‌کنند. این تجربیات در دوران کودکی باورهای منفی ایجاد کرده و بر سلامت روان و مهارت های ارتباطی فرد تأثیر می‌گذارد و منجر به شکل‌گیری تله محرومیت هیجانی میشود.
به طور کلی عوامل زیر می‌تواند باعث ایجاد این طرحواره شود:
1. مادر نامهربان: اگر مادری محبت نداشته باشد، فرزند را در آغوش نگیرد و نسبت به فرزندش سرد باشد، باعث می شود کودک از نظر عاطفی احساس محرومیت کند.
2. والدین بی توجه: وقتی والدین وقت کافی برای فرزند خود نمی‌گذارند و محبت و حمایت خود را نشان نمی‌دهند، به شکل گیری این طرحواره کمک می‌کنند.
3. عدم ارتباط: برخی از والدین به ویژه مادران برای برقراری ارتباط با فرزندان و درک نیازهای آنها دچار مشکل می شوند. این موضوع باعث می شود کودک احساس کمبود عاطفی کند.
4. عدم حمایت والدین: گاهی اوقات این طرحواره به این دلیل ایجاد می شود که کودک حمایت کافی از والدین خود دریافت نمی کند.
تله محرومیت هیجانی به چه شکلی بروز میکند؟
افراد گرفتار در تله محرومیت هیجانی ممکن است به شیوه های خاصی رفتار کنند، مانند عدم ابراز نیاز به محبت یا درخواست از افراد مهم زندگی خود برای رفع نیازهای عاطفی آنها. در عوض، ممکن است کمتر در مورد خودشان صحبت کنند یا اصلاً صحبت نکنند. آنها همچنین ممکن است به گونه‌ای رفتار کنند که بر خلاف احساسات واقعیشان باشد، احساسات خود را سرکوب کرده و رفتارهای دیگری انجام دهند که به محرومیت آنها کمک میکند و نیازهای عاطفی آنها را برآورده نمی‌کند.
این افراد انتظار حمایت عاطفی ندارند و در نتیجهاین حمایت را نیر دریافت نمی‌کنند. آنها اغلب شریکی را انتخاب می کنند که نمی‌تواند یا نمی‌خواهد آنها را از نظر عاطفی ارضا کند، که این تصمیم، وضعیت محرومیت هیجانی آنها را بدتر میکند. هر چه بیشتر از خود فاصله بگیرند، احساس تنهایی بیشتری کرده و تمایل زیادی برای ایجاد ارتباطات جدید نیز ندارند.
بخ طور کلی تله محرومیت هیجانی به 3 شکل عمومی بروز میکند:
1- عدم دریافت محبت و مراقبت: این افراد احساس می کنند هیچ کس به آنها اهمیت نمی دهد یا به آنها محبت نشان می دهد، مانند لمس یا در آغوش گرفتن.
۲- درک نشدن: احساس می‌کنند کسی به احساسات آنها گوش نمی‌دهد یا سعی نمی‌کند بفهمد که چه کسی هستند و چه احساسی دارند.
3- عدم حمایت: احساس می کنند کسی نیست که آنها را راهنمایی یا حمایت کند. افراد مبتلا به تله محرومیت هیجانی اغلب این ذهنیت را دارند که خود را فدای دیگران کنند.
نشانه های تله محرومیت هیجانی
نشانه‌های تله محرومیت هیجانی را می‌توان به راحتی در نحوه رفتار و تفکر افراد مشاهده کرد. البته فقط یک متخصص روانشناسی می تواند تشخیص قطعی و درمان متناسب را توصیه کند. اگر شما یا فردی که می شناسید این علائم را دارد، بهتر است برای کمک بیشتر با یک روانشناس صحبت کنید. در ادامه برخی از علائم کلیدی طرحواره محرومیت هیجانی ذکر شده است:
- افراد دارای این طرحواره تمایل دارند از تعاملات اجتماعی اجتناب کنند یا ارتباطات سطحی داشته باشند.
- افرادی را برای روابط انتخاب می کنند که این باور آنها را تایید می کنند که دیگران به آنها اهمیت نمی‌دهند.
- کمتر در مورد خود صحبت می کنند و در روابط خود بیشتر از دیگران می پرسند.
- این افراد به ندرت درخواست محبت یا کمک می کنند و فکر می کنند که این کار خلاف قدرت آنهاست.
- از نزدیک شدن بیش از حد و صمیمیت در روابط اجتناب می‌کنند.
- معمولاً دوست ندارند دیگران را ببوسند یا در آغوش بگیرند.
بیشتر بدانید: تله بی اعتمادی را چطور شناسایی و درمان کنم!
طرحواره محرومیت هیجانی در روابط عاطفی چه تاثیری دارد؟
هنگامی که افراد احساس عمیقی از عدم دریافت محبت و مراقبت کافی در سال های اولیه زندگی خود داشته باشند، ممکن است در دامی به نام «محرومیت هیجانی» بیفتند. این افراد شریک زندگی خود را به سرعت ترک می‌کنند زیرا از صمیمیت بیش از حد رنج می‌برند. آنها متوجه نیستند که این احساس از درون خودشان نشات می گیرد و نمی تواند توسط شخص دیگری برطرف شود. آنها معمولاً جذب افرادی نمی‌شوند که واقعاً به آنها اهمیت می‌دهند، زیرا آنها الگوهای مثبتی در دوران رشد نداشته‌اند.
درواقع تله محرومیت هیجانی زمانی است که شخصی احساس پوچی و تنهایی می کند، به خصوص زمانی که سعی می کند از نظر عاطفی با افراد دیگر ارتباط برقرار کند.
این افراد به دلیل نیازهای عاطفی خود به سمت دیگران کشیده می شوند و معمولا سرد و بی احساس به نظر می رسند. آنها حتی ممکن است به رابطه با افراد مهربان و دوست داشتنی پایان دهند زیرا هنوز احساس غمگینی و تنهایی می کنند.
اگر این علائم را در رابطه خود مشاهده کردید، مانند شخصی که همیشه صحبت می کند و به شما گوش نمی دهد، دوری می کند و احساسات خود را ابراز نمی‌کند، حمایت نمی‌کند یا در دسترس نیست، شاید بهتر باشد رابطه را ترک کنید زیرا او دچار تله محرومیت هیجانی شده است.
بیشتر بدانید: چگونه از تله وابستگی عاطفی رها شویم؟
رهایی از تله محرومیت هیجانی
اولین قدم برای کمک به افراد گرفتار در تله محرومیت هیجانی، شناخت احساسات و نیازهای آنهاست. گاهی اوقات، این افراد فراموش می‌کنند که واقعاً چه می‌خواهند و چه نیازی دارند، و همین باعث گمراهی آنها میشود. به همین دلیل باید حتما با مشاوره فردی آنلاین خود را به بهترین شکل شناسایی و درمان کنند.
درمانگر به آنها کمک می کند تا از احساسات و نیازهای خود آگاه شوند و آنها را نادیده نگیرند. از آنجایی که این تله اغلب ریشه در دوران کودکی دارد، درمانگر تجربیات کودکی فرد و نحوه رفتار والدینش با آنها را بررسی می کند. آنها همچنین بررسی خواهند کرد که چگونه این الگو هنوز بر زندگی فعلی آنها تأثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به این تله می‌توانند یاد بگیرند که چگونه و به مرور زمان روابط سالم ایجاد کنند. آنها باید حد و مرزها را تعیین کنند و نیازهای عاطفی خود را به دیگران منتقل کنند. این افراد باید تفکر سیاه و سفید خود را نسبت به دیگران تغییر دهند و آنها را همانگونه که هستند ببینند.
برای رهایی از تله محرومیت هیجانی، چند گام درمانی مهم وجود دارد که میتوانید انجام دهیم:
آگاه باشید
تشخیص دهید که چه زمانی از نظر احساسی آشفته و ناراحت هستید و بدانید که می‌خواهید تغییر کنید. بپذیرید که برخی از رفتارهای شما تحت تأثیر تجربیات و تله‌های گذشته است و برای درک نیازهای کودک درونی خود وقت بگذارید.
از خودتان دفاع کنید
اگر کسی در گذشته یا حال به شما صدمه زده است، بازی قربانی بودن را متوقف کنید و درک کنید که خود واقعی شما به چه چیزی نیاز دارد. شجاع باشید و از رفتارهایی که خود واقعی شما را به خطر می اندازد اجتناب کنید.
به احساسات خود توجه کنید
هنگامی که محرومیت هیجانی به وجود می آید، به جای اینکه به دنبال تأیید دیگران باشید، بر احساسات خود تمرکز کنید. برای درک نیازهای خود وقت بگذارید و احساسات خود را به روشی سالم بیان کنید.
روابط ناسالم را بشناسید
مراقب روابطی باشید که محرومیت هیجانی را تقویت میکند. این روابط با افراد خودشیفته، به شما احساس نیاز به محبت را می‌دهد. همچنین افراد سرد و بی توجهی که غفلت دوران کودکی شما را به شما یادآوری می کنند، یا افراد ضعیف و نیازمندی که با برآوردن نیازهایشان به شما احساس ارزشمندی می‌دهند. از این روابط دوری کنید.
توانایی های خود را بشناسید
به دلیل محرومیت های هیجانی، خود را دست کم نگیرید. فهرستی از نقاط قوت خود تهیه کنید و راه‌هایی برای بیان آنها بیابید. باور داشته باشید که شما لایق بهترین‌ها هستید.
خود را کنترل کنید
هنگام برخورد با افرادی که باعث محرومیت هیجانی شما می شوند، آرام بمانید و احساسات خود کنترل کنید. نفس عمیق بکشید تا آرام شوید و به جای غرق شدن در احساسات، بر اساس افکار و مشاهدات منطقی تصمیم بگیرید. تکنیک های ذهن آگاهی می توانند در این راه به شما کمک کند.
روابط خود را مدیریت کنید
به یاد داشته باشید که شما همان فردی نیستید که قبلا بودید و نیازهای خود را بر جلب رضایت دیگران ترجیح دهید. روابطی را که آسیب های گذشته شما را فعال میکند بشناسید و برای محافظت از کودک درون خود تلاش کنید. مراقب احساسات خود باشید و نیازهای خود را نیز بیان کنید. اگر شخصی به طور مداوم نیازهای شما را نادیده می گیرد یا نمی تواند آنها را برآورده کند، ممکن است لازم باشد آن رابطه را رها کنید.
بیشتر بدانید: تله آسیب پذیری چیست؟
آموزش رفتاری ببینید
گاهی اوقات، زمانی که افراد از یک درمانگر کمک می‌گیرند، ممکن است نیاز داشته باشند که روش های جدید رفتار کردن را بیاموزند. به عنوان مثال، این افراد نمی‌دانند با طرف مقابل باید چگونه برخورد کنند و درمانگران این موضوع را درک کرده و به فرد آموزش ویژه ای برای بهبود مهارت ها و روابط اجتماعی او می‌دهند. برای این کار میتوانید از بخش مشاوره آنلاین رواشناسی استفاده کرده و با بهترین متخصص درباره این موضوع مشورت کنید.
کلام پایانی
به یاد داشته باشید، غلبه بر الگوهای محرومیت هیجانی نیاز به زمان دارد. به جای اینکه انتظار داشته باشید به سرعت از بین برود، اجازه ندهید افکار و احساسات شما تحت عوامل بیرونی قرار بگیرد. ضمن اینکه باید این موضوع را نیز قبول کنید که رهایی از تله محرومیت هیجانی به راهنمایی یک روانشناس متخصص نیاز دارد. آنها این تخصص را دارند که عمیقاً در تجربیات دوران کودکی شما کاوش کنند و بهترین راهکار را به شما پیشنهاد کنند.
