بیشتر ما زمانی که از نظر روحی و عاطفی در حالت سرخوشی و شادکامی قرار داریم، خود را خوشبخت پنداشته و در زمان ناکامی‌ها، تصور می‌کنیم که فاقد آن هستیم. اما آیا تا امروز به مفهوم آن به درستی فکر کرده‌اید؟ برای این که بدانید خوشبختی چیست لازم است که معنی آن را درک کنید. رایج‌ترین تعریفی که محققان علوم رفتاری و روانشناسان از آن ارائه داده‌اند، یک حالت عاطفی عمیق است که سرشار از حس رضایت، شادی و کامیابی باشد. به طور کلی این واژه بیانگر احساسات مثبت است و در ساده‌ترین توصیف، می‌توان آن را احساس رضایت قلبی از زندگانی دانست. برای مشاوره با یک متخصص درباره این موضوع می‌توانید از سامانه مشاوره آنلاین حال استفاده کنید.
بسیاری از افراد تصور می‌کنند که هیجان تجربه‌های جدید، شور جنسی، دسترسی به غذاهای عالی و… خوشبختی است. گرچه این‌ها تجربیات جذاب و خوبی هستند، اما در بهترین حالت می‌توان تجربه کردن آن‌ها را به عنوان لذت تلقی کرد نه خوشبختی. اما فرق لذت با خوشبختی چیست ؟ این تفاوت در گذرا بودن آن‌ها است. هر چیز لذت‌بخشی ممکن است به پایان برسد یا تمام شود. اما آیا خوشبختی هم چنین است!؟ در واقع خوشبختی همان احساس رضایت عمیق و کافی از زندگی است. اگر شما از زندگی خود با تمام آن‌چه در آن هست – خوشی‌ها و ناخوشی‌ها- رضایت عمیق قلبی داشته باشید، می‌توانید احساس خوشبخت بودن را تجربه کنید.
در حال بخوانید: تست کرونا در تهران
خوشبختی چیست؟
خوشبختی یک احساس درونی از رضایت و کامیابی است که معمولا برای توصیف این وضعیت استفاده میشود. این یک اصطلاح با تعاریف مشخص است که گاهی برخی از روانشناسان از آن تحت عنوان بهزیستی ذهنی هم نام می‌برند. برای دانستن این که خوشبختی چیست باید مفهوم بهزیستی ذهنی را درک کنید. بهزیستی ذهنی بیشتر بر نوع احساسی که فرد از زندگی خود در حـال حاضر دارد، متمرکز است. مطابق یافته‌های محققان، دو مولفه اصلی تعیین کننده خوشبختی یا بهزیستی ذهنی عبارتند از:
احساس رضایت از زندگی
رضایت از زندگی یک مفهوم کلی از میزان موفقیت و کامیابی افراد در زمینه‌های عاطفی، احساسی، کاری، اجتماعی و… است.
برقراری تعادل در احساسات
نادیده گرفتن احساسات و خلق و خوی منفی امری غیر ممکن و غیر عقلانی به نظر می‌رسد. در واقع جریان خوشبختی به برقراری تعادل در احساسات و سنگین‌تر دیدن احساسات خوب و مثبت نسبت به احساسات بد و منفی مرتبط است.
در حال بخوانید: آموزش یوگا
دیدگاه روانشناسان از خوشبختی
رسیدن به خوشبختی احتمالا هدف نهایی بسیاری از انسان‌ها در طول زندگی است. در واقع تمام اعمال و رفتار انسان‌ها بر روی این موضوع متمرکز شده است. سونجا لیوبومیرسکی، یکی از اساتید بنام روانشناسی در دانشگاه کالیفرنیا در کتاب چگونگی خوشبختی، این حس را به شکل تجربه شادی و رفاه مثبت معرفی می‌کند که با احساس خوب بودن، معنی داری و ارزشمندی همراه است. بسیاری از روانشناسان هم خوشبختی را احساس کامیابی و رضایت از زندگی می‌دانند.
در حال بخوانید: خواص قارچ گانودرما
از اواسط قرن بیستم میلادی، شاخه‌های مختلف روانشناسی به بحث و بررسی درباره این موضوع پرداختند. اما می‌توان گفت که اولین پیگیری علمی احساسات مثبت و خوشبختی، برای نخستین بار توسط مارتین ای.سلیگمن و در سال ۱۹۹۸ مطرح شد. پس از آن، محققان خوشبختی را دستمایه تحقیقات خود قرار داده و به دستاوردهای متعددی رسیدند. در ادامه به معرفی چند مورد از دیدگاه روانشناسان از خوشبختی اشاره می‌کنیم.
- تحقیق انجام شده توسط سونجا لیوبومیرسکی در دانشگاه کالیفرنیا بر روی دوقلوها به این نتیجه رسید که نیمی از احساس خوشبختی افراد از ژن‌های آن‌ها به وجود می‌آید. در حالی که نیم دیگر آن حاصل کنترل شخصی و شرایط زندگی است.
- یک مطالعه طولانی مدت انجام شده توسط محققان دانشگاه هاروارد نشان داد که داشتن رابطه عاطفی مناسب در کودکی به ویژه با والدین نقش بسیار موثری بر احساس خوشبختی در بزرگسالی دارد.
- تحقیقات انجام شده توسط فنلاندی‌ها نشان داد که خوشبختی می‌تواند کل بدن انسان، از سر تا پا را درگیر کند.
محققان معتقدند که احساس خوشبختی مسری است و افرادی دارای حس خوشبختی باعث ایجاد این حس در اطرافیان خود میشود
- به نظر می‌رسد که جوانان برای احساس خوشبختی بیشتر به دنبال تجربه‌های خارق‌العاده هستند؛ اما با افزایش سن، افراد می‌توانند از تجربه‌های معمولی زندگی لذت بیشتری برده و حس خوشبختی بیشتری را تجربه کنند.
- روانشناسان می‌گویند که داشتن پول زیاد، بیش از آن‌چه که برای تامین نیازهای معمول خود لازم داریم، نه تنها در افزایش خوشبختی نقشی ندارد بلکه می‌تواند آن را کاهش دهد.
- مطالعه منحصر به فرد انجام شده در سال ۲۰۰۸ بر روی مسری بودن خوشبختی هم نشان داد افرادی که توسط انسان‌های شاد احاطه شده‌اند، بیشتر از دیگران احساس خوشبختی خواهند داشت.
- در سال ۲۰۰۹ در دانشگاه ایالتی سانفرانسیسکو، نتایجی به دست آمد که نشان می‌داد تجربه خرید به عنوان یک کار لذت‌بخش می‌تواند باعث ایجاد احساس شادی در افراد شود نه مالکیت اشیا. این تجربه می‌تواند نشاط اجتماعی و احساس سرزندگی را در افراد افزایش دهد.
- پژوهشگران دانشگاه بریستول در سال ۲۰۰۸ بر نقش ورزش در احساس شادابی و خوشبختی تحقیق کرده و متوجه شدند که این کار می‌تواند به طرز قابل توجهی در خلق و خوی افراد اثر مثبت داشته باشد.
- روابط موثر و موفق، کلید خوشبختی طولانی مدت هستند. گرچه تاثیر این ارتباطات در زوج‌ها بیشتر است، اما ارتباط موثر با هر یک از اطرافیان می‌تواند در ایجاد و تقویت احساس خوشبختی نقش داشته باشد.
- نظرسنجی‌های موسسه گالوپ هم نشان داد افرادی که دارای روحیه شاداب بوده و تمایل به شادی بیشتری دارند، احساس خوشبختی بیشتری هم خواهند داشت.
- افراد مذهبی دارای ارتباطات اجتماعی قوی که تحت حمایت گروه‌های همسالان خود قرار دارند، بیشتر از غیر مذهبی‌ها خوشبخت به نظر می‌رسند. محققان دلیل آن را خوشبین بودن و ارائه خدمات و کمک به دیگران می‌دانند.
- تحقیقات پژوهشگران دانشکده تجارت دانشگاه هاروارد نشان داد که خرج کردن پول برای دیگران لذت‌بخش‌تر از صرف آن برای خود است. در نتیجه ما پس از هزینه کردن پول برای اطرافیان، بیشتر احساس خوشبختی می‌کنیم.
- یافته‌های محققان نشان میدهد کسانی که چند بار در طول روز می‌توانند شخصی را در آغوش بگیرند، دارای سطح بالاتری از اکسی توسین هستند. اکسی توسین به هورمون عشق معروف است و نقش بسیار مهمی در احساس شادی و خوشبختی دارد.
- تحقیق انجام شده در دانشگاه بریتیش کلمبیا در سال ۲۰۱۲ هم به این نتیجه رسید که بهبود تصویر از خود و پذیرش اجتماعی مناسب در افراد باعث احساس محبوبیت بیشتر و خوشبختی میشود.
داشتن رابطه خوب فرزندان با والدین می‌تواند در ایجاد حس خوشبختی در بزرگسالی موثر باشد
عوامل موثر در خوشبختی
به تعداد انسان‌های روی کره زمین روش‌های مختلف برای احساس رضایت و شادی درونی وجود دارد. این که با استفاده از چه روش‌هایی، احساس خوشبختی در فرد ایجاد شود، به خود او و مهارت‌هایی که برای این کار یاد گرفته وابسته است. تمرکز بر مهارت‌هایی که بلد هستیم باعث میشود که به شکل موثرتری احساس شادی و کامیابی را در خود تقویت کنیم.
در حال بخوانید: علت درد ماهیچه بازو
یکی از عمومی‌ترین این مهارت‌ها، تاکید بر نکات مثبت خود است. تحقیقات نشان داده انسان‌هایی که به جای تمرکز بر نکات منفی، بر توانمندی‌ها و ویژگی‌های مثبت خود تمرکز می‌کنند، بیش از دیگران به احساس رضایت درونی دست می‌یابند. این ویژگی زمینه ساز احساس خوشبختی در آن‌ها خواهد بود. در واقع آن‌ها آموخته‌اند که چطور از نقاط قوت خود و تجاربی که در زندگی پشت سر گذاشته‌اند، برای معنا بخشیدن به آن استفاده کنند. البته موارد دیگری را هم می‌توان به عنوان عوامل موثر در خوشبختی نام برد؛ از جمله:
قدر شناسی
قدردان بودن و توانایی تشکر یکی از عواملی است که در ایجاد حس خوشبختی نقش مهمی دارد. محققان روانشناسی، قدردانی را به عنوان یکی از منابع قدرتمند نیروی روانی در نظر می‌گیرند. زمانی که شما از چیزی سپاسگزاری می‌کنید، به اهمیت وجود آن پی برده و در واقع، شکرگزار آن هستید. تحقیقات نشان میدهد که افراد قدردان، از زندگی رضایت بیشتری داشته و بیشتر از سایرین احساس خوشبختی می‌کنند.
مثبت اندیشی
نگاه کردن به بخش پر لیوان و دیدن زیبایی‌ها و نکات مثبت در میان زشتی‌ها و نادرستی‌ها یک هنر است. افراد مثبت اندیش از طریق زیبا دیدن دنیا، ناخودآگاه از دیدن نکات منفی یا اهمیت بخشیدن به آن‌ها صرف نظر کرده و بیش از دیگران احساس خوشبختی می‌کنند. می‌توان گفت که مثبت اندیشی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های انسان‌های موفق است. دیدن خوبی‌های پیرامون اگر به عادت شما تبدیل شود، هم در سلامت روح و جسم شما اثر خواهد داشت و هم باعث اعتلای رفتاری و عملی خواهد شد.
انعطاف پذیری
کسانی که دارای روحیه و خلق و خوی انعطاف پذیر هستند، در مقابل شکست‌ها و ناملایمات زندگی در هم نمی‌شکنند. شکست و فرو ریختگی ناشی از آن، یکی از عوامل سرکوب حس خوشبختی و در مقابل، قدرت گرفتن احساس بدبختی است. پس اگر ناکامی‌ها را به عنوان بخش جدایی ناپذیر از زندگی بپذیرید و در مقابل آن‌ها قدرت تطابق و انعطاف داشته باشید، بیشتر احساس خوشبختی واقعی خواهید داشت.
ارتباطات اجتماعی
انسان یک موجود اجتماعی و نیازمند ارتباط و تعامل است. گرچه همه انسان‌ها به تنهایی مقطعی و زمانی برای اندیشیدن به خود نیاز دارند، اما فرو رفتن در این تنهایی، با غلبه احساس انزوا باعث کاهش حس خوشبختی میشود. شما می‌توانید از طریق بهبود روابط اجتماعی خود و قدرت تعامل با اطرافیان، بیش از پیش به بهزیستی ذهنی و خوشبختی برسید. راجع به روانشناسی ارتباط با دیگران در حال بخوانید.
ذهن آگاهی
ذهن آگاهی یا حضور در لحظه در واقع زندگی کردن دائمی در زمان حاضر است، بدون این که غرق در خیالات شده و به گذشته یا آینده بروید. ارتقاء ذهن آگاهی، راه موثری برای به کسب آرامش و لذت بردن واقعی از زندگی بدون نگرانی از آینده و یادآوری حسرت‌های گذشته است. نتیجه چنین اقدامی، احساس خوشبختی خواهد بود. شما می‌توانید از این طریق، با دور کردن اضطراب و نگرانی‌های خود، لذتی دائمی و احساسی واقع گرایانه از زندگی را تجربه کنید.
داشتن تصویر بهتر از خود
تا زمانی که شما تصویر ذهنی که از خودتان دارید را بهبود نبخشید، با وجود تلاش‌های فراوان، موفق نخواهید شد. باور شما از خود و تصویر ذهنیتان بسیار قدرتمندتر از آن چیزی است که فکر می‌کنید. این تصویر می‌تواند تمام رفتار و عملکردهای شما را تحت تاثیر خود قرار دهد. برای رسیدن به احساس خوشبختی، لازم است که از خود در ذهنتان یک شخصیت قوی، با اعتماد به نفس و شاد بسازید و بر آن تاکید کنید.
داشتن یک تصویر ذهنی قدرتمند از خود با اثرگذاری بر رفتار و اعمال باعث احساس خوشبختی بیشتر میشود
حرف آخر
گاندی می‌گوید خوشبختی زمانی روی میدهد که آن‌چه فکر می‌کنید، با آن‌چه می‌گویید و عمل می‌کنید هماهنگ باشد. محققان بسیاری تا کنون بر روی مفهوم خوشبختی کار کرده و تعاریف متفاوتی از آن ارائه داده‌اند. به طور کلی می‌توان گفت که هر انسانی می‌تواند تعریف منحصر به فردی از خوشبختی داشته باشد. البته برای دستیابی به این حالت عاطفی هم نیازهای خاص و متفاوتی وجود دارد. آن‌چه به عنوان خوشبختی شناخته میشود، چیزی غیر از احساس لذت گذرا و دارای ماندگاری طولانی مدت و عمیق است. اگر می‌خواهید بدانید خوشبختی چیست و نقش آن در سلامت روان شما چگونه است می‌توانید از مشاوران حال کمک بگیرید. آیا شما خود را انسان خوشبختی می‌دانید؟ دلیل شما برای این احساس چیست؟
سوالات متداول
معنای واقعی خوشبختی چیست؟
خوشبختی یک احساس درونی و عمیق شادی و رضایت قلبی است. محققان می‌گویند وقتی افراد در موقعیت دارای امنیت و موفقیت باشند و یا احساس خوش شانسی و کامیابی داشته باشند، خوشبخت به نظر می‌رسند.
خوشبختی چیست و چرا مهم است؟
تحقیقات نشان میدهد که خوشبختی به طیف وسیعی از مزایا برای عملکرد، سلامتی، ارتباطات و سایر موارد منجر میشود. بر اساس این تحقیقات، به جای این که موفقیت کلید خوشبختی باشد، خوشبختی رمز موفقیت است.
چه عواملی در احساس خوشبختی نقش دارند؟
بودن در کنار افرادی که احساس خوشبختی دارند باعث میشود که شما هم چنین حسی را تجربه کنید. داشتن انعطاف پذیری، پذیرش خوبیها، دیدن نکات مثبت و بهترین تصویر از خود و داشتن ذهن آگاهی هم باعث این احساس میشود.
خوشبختی چه تفاوتی با لذت دارد؟
لذت یک احساس شادی و رضایت از بودن در موقعیت یا تجربه دلچسبی است که معمولا پس از اتمام آن موقعیت پایان مییابد. اما خوشبختی یک احساس رضایت عمیق و طولانی مدت بوده و با موفقیت و کامیابی همراه است.
منابع
سید هادی
1 ماه پیش