علائم از کار افتادن کلیه کدامند؟

علائم از کار افتادن کلیه معمولا دیر مشاهده می‌شود. بسیاری از افراد در سر تا سر جهان به مشکلات مزمن کلیوی مثل عفونت کلیه دچار هستند؛ اما تنها ۱۰ درصد آن­ها از ابتلای خود به این بیماری آگاهند. این مسئله دو دلیل عمده دارد: یکی این که بسیاری از بیماری‌‌های کلیوی تا مراحل پایانی علائم و نشانه‌­های خاصی ندارند و دلیل دیگر شباهت برخی از نشانه­‌های این مشکلات با سایر بیماری‌­هاست که گاهی اشتباه گرفته می‌­شود. در بسیاری از موارد، بیماران زمانی متوجه اختلال در عملکرد کلیه‌­های خود می­‌شوند که به از کار افتادگی کلیه‌­ها (نارسایی کلیه) دچار شده‌­اند. بیماری‌­های کلیوی در مراحل اولیه، معمولا تنها در صورتی تشخیص داده می‌­شوند که فرد آزمایش خون یا ادرار انجام داده و مشکل احتمالی شناسایی شود. بررسی علائم از کار افتادن کلیه در مراحل اولیه می­‌تواند از طریق مصرف دارو و آزمایشات منظم، تا حد زیادی کنترل شده و از پیشرفت آن جلوگیری شود.

نقش کلیه در بدن انسان

مهم‌­ترین وظیفه کلیه‌­ها در بدن انسان “هموستاز” نام دارد. یعنی کلیه‌­ها سطح مایعات بدن، تعادل الکترولیت و عوامل مرتبط را کنترل می‌­کنند تا وضعیت بدن پایسته باشد. کلیه­­‌ها چند نقش کلیدی در بدن ایفا می­‌کنند:

 دفع سموم

کلیه­‌ها مواد زائد و سموم بدن را جدا کرده و از طریق ادرار دفع می­‌کنند؛ مثل اوره و اسید اوریک.

تنظیم PH

PH قابل قبول برای بدن انسان بین ۳۸/۷ تا ۴۲/۷ است. کلیه‌­ها تلاش می‌­کنند تا این PH  را حفظ کنند، چون در غیر این صورت بدن با تنش‌­های شدیدی مواجه خواهد شد.

تنظیم فشار خون

کلیه‌­ها می‌­توانند با ایجاد تغییر در مایعات خارج شده از سلول­‌ها، فشار طولانی مدت در رگ­‌ها را تنظیم کنند. پس هر عاملی که بر فشار خون اثر بگذارد، می‌­تواند به تدریج به کلیه­‌ها آسیب وارد کند.

 جذب مواد مغذی

کلیه‌­ها مواد مغذی را از خون جذب و آن­ها به سایر نقاط بدن می‌­فرستند و از این طریق نقش مهمی در حفظ سلامت و شادابی عمومی بدن دارند.

 ترشح ترکیبات فعال

کلیه‌­ها تعدادی از ترکیبات مهم مورد نیاز بدن را آزاد می­‌کنند که در کیفیت سیستم ایمنی، کنترل گلبول­‌های قرمز خون و… نقش دارند.

 تنظیم اسمولالیته خون

اسمولالیته نسبت میزان تعادل مایعات به مواد معدنی بدن (تعادل الکترولیت) است. اگر بدن کم آب شود، این تعادل به هم می­‌خورد.

درباره سونوگرافی کلیه و نحوه انجام آن در منزل بیشتر بدانید

بیماری‌­های کلیوی

کلیه‌­ها به عنوان یکی از اعضای بسیار مهم و حیاتی بدن در معرض بیماری‌­های زیادی قرار دارند. برخی از آن­ها ممکن است از ابتدای تولد همراه بیمار باشند، اما برخی دیگر در اثر عوامل محیطی یا مشکلات فیزیکی بروز می­‌کنند. سنگ کلیه، عفونت، نفروپاتی دیابتی، نارسایی کلیه، تومورهای کلیوی، سندروم نفروتیک و… از مهم‌­ترین بیماری‌­های کلیوی هستند. باید همیشه به علائم از کار افتادن کلیه دقت کنیم و تا در شروع مشکل بتوانیم از گسترش آن جلوگیری کنیم.

باید به علائم مشکلات کلیوی دقت کنیم تا بتوانیم از گسترش آن جلوگیری کنیم

اصلی‌­ترین نشانه‌­های از کار افتادن کلیه­‌

اختلال در عملکرد کلیه‌­ها عوارض زیادی در بدن ایجاد می‌­کند که مهم‌­ترین آن­ها عبارتند از:

خستگی

بیمار احساس خستگی می­‌کند، انرژی کمتری دارد یا در تمرکز دچار مشکل است. کاهش شدید عملکرد کلیه می تواند منجر به تجمع سموم و ناخالصی­‌ها در خون شود. این مسئله می‌­تواند باعث احساس خستگی و ضعف در افراد شود و تمرکز را دشوار کند. یکی دیگر از عوارض ثانویه بیماری کلیه، کم خونی است که می‌­تواند باعث ضعف و خستگی شود.

 اختلال در خواب

نداشتن خواب راحت یکی از نشانه‌های مشکلات کلیوی است. وقتی کلیه ها به درستی کار نکنند، سموم به جای خروج از بدن از طریق ادرار، در خون مانده و در بدن رسوب می‌­کند. این امر می‌­تواند خوابیدن را دشوار کند. هم‌چنین بین چاقی و بیماری مزمن کلیه ارتباط وجود دارد و آپنه خواب در کسانی که بیماری مزمن کلیه دارند در مقایسه با افراد دیگر بیشتر است. شما می‌توانید راجع به علت خواب آلودگی زیاد به مقاله مرتبط با آن رجوع کنید و همچنین درباره قرص ملاتونین که قرص تنظیم خواب است مقاله مرتبط با آن را بخوانید.

بیشتر بخوانید: سرکه سیب برای کاهش وزن

خشکی و خارش پوست

بیماران مبتلا به نارسایی کلیه اغلب پوست خشک دارند. کلیه‌­های سالم کارهای مهم بسیاری را در بدن انجام می‌­دهند: آنها مواد زائد و مایعات اضافی را از بدن پاک می­‌کنند ، به ساخت گلبول­‌های قرمز خون کمک می کنند ، باعث استحکام استخوان­‌ها می‌­شوند و در حفظ تعادل مواد معدنی در بدن نقش دارند. خشکی و خارش پوست می‌­تواند نشانه‌­ای از بیماری های مرتبط با اختلال در مواد معدنی بدن و یا مشکلات مشابه باشد که اغلب همراه با بیماری پیشرفته کلیه ایجاد می­‌شوند. این حالت زمانی رخ می‌­دهد که کلیه ها دیگر قادر به حفظ تعادل مناسب مواد معدنی و مواد مغذی در خون بیمار نباشند.

بیشتر بخوانید: سندرم پای بیقرار در بارداری

تکرر ادرار

بیمار مرتبا نیاز به دفع ادرار دارد. احساس نیاز به دفع مکرر ادرار به خصوص در شب، می­‌تواند نشانه ای از بیماری کلیه باشد. البته نباید این مسئله را با تکرر ادرار ناشی از عفونت کلیه و مجاری ادراری و یا بزرگ شدن غده پروستات در مردان اشتباه گرفت.

دفع خون از طریق ادرار

وجود خون در ادرار یکی از نشانه­‌های اختلال در عملکرد کلیه‌­هاست. کلیه‌­های سالم به طور معمول از خروج سلول‌­های خونی بدن از راه ادرار جلوگیری می‌­کنند، اما وقتی فیلترهای کلیه آسیب ببینند، این سلول­‌های خونی می‌­توانند به داخل ادرار نشت کنند. وجود خون در ادرار علاوه بر نشان دادن نارسایی کلیه، می‌تواند نشان دهنده تومور، سنگ کلیه یا عفونت کلیه هم باشد.

 ادرار کف آلود

وجود حباب بیش از حد در ادرار نشان دهنده پروتئین در آن است. دفع پروتئین از طریق ادرار یکی از متداول‌­ترین نشانه‌­های اختلال در عملکرد صحیح کلیه‌­هاست. این کف ممکن است شبیه کفی باشد که هنگام مخلوط کردن تخم مرغ مشاهده می‌­کنید، زیرا پروتئین موجود در ادرار انسان، از جنس آلبومین بوده که همان پروتئین سفیده تخم مرغ است.

 پف اطراف چشم

مشکلات کلیوی در برخی از افراد باعث ایجاد پف زیر چشم یا اطراف چشم می­‌شود. گفتیم که وجود پروتئین در ادرار علامت اولیه آسیب دیدگی فیلترهای کلیه است و باعث می‌­شود پروتئین به ادرار نشت کند. پف کردگی اطراف چشم می‌­تواند به این دلیل باشد که کلیه­‌ها به جای نگه داشتن پروتئین در بدن، مقدار زیادی از آن را توسط ادرار از بدن خارج می­‌کنند. درباره علت پف زیر چشم بیشتر بخوانید.

بیشتر بدانید: کبد چیست

 تورم پاها

وجود تورم در پاها، به ویژه در ناحیه مچ پا یکی از نشانه­‌های مشکلات کلیوی است. کاهش عملکرد کلیه می‌­تواند منجر به احتباس سدیم شود و این امر باعث تورم پاها شود. تورم در اندام تحتانی علاوه بر اختلالات کلیوی، می‌­تواند نشانه‌­ای از بیماری قلبی، کبدی و مشکلات مزمن ورید پا باشد.

کاهش اشتها

از دست دادن اشتها ممکن است نشانه مشکلات مختلفی در بدن باشد؛ اما یکی از عوامل ایجاد کننده آن، تجمع سموم در بدن، ناشی از عملکرد ضعیف کلیه‌­هاست.

بیشتر بخوانید: خطرات کبد چرب چیست؟

گرفتگی ماهیچه‌­ها

گرفتگی عضلات یکی از علائم شایع در مشکلات کلیوی است. عدم تعادل الکترولیت می‌­تواند ممکن است باعث اختلال در عملکرد کلیه‌­ها شود. به عنوان مثال، سطح پایین کلسیم و فسفر کنترل نشده ممکن است در گرفتگی عضلات نقش داشته باشد.

این علائم اصلی­‌ترین و عمومی‌­ترین علائم از کار افتادن کلیه هستند. اما علائم دیگری نیز وجود دارند که مشاهده آن­ها، حاکی از مشکلات شدیدتری مانند نارسایی کلیه است. این نشانه­‌ها عبارتند از:

• حالت تهوع
• استفراغ
• کاهش میل جنسی
• کم خونی (کاهش گلبول‌­های قرمز)
• افزایش ناگهانی سطح پتاسیم (هایپرکالمی)

درباره تغذیه بیماران دیالیزی می‌توانید این مطلب را نیز مطالعه کنید.

نارسایی کلیه چیست؟

نارسایی کلیه که اصطلاحا (ESRD (End-Stage Renal Disease  نامیده می‌­شود، حد نهایی بیماری­‌های کلیوی است. وقتی که کلیه­‌ها در این وضعیت قرار گرفته و از کار می‌­افتند، یعنی آن­ها دیگر به خوبی وظایف و نقش‌های خود را انجام نمی­‌دهند و فرد نمی‌­تواند بدون نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه زندگی کند.

سوالات پزشکی خود را میتوانید از دکتر آنلاین رایگان حال بپرسید.

چه عواملی باعث از کار افتادن کلیه‌­ها می‌­شوند؟

وقتی کلیه‌­ها آسیب می‌­بینند، در عملکرد آن­ها اختلال ایجاد شده و دیگر به درستی کار نمی‌­کنند. اگر آسیب به کلیه‌­ها هم­چنان بدتر و شدیدتر شود، به معنی این است که فرد به بیماری مزمن کلیوی مبتلاست. نارسایی کلیه، شدیدترین و آخرین مرحله از این بیماری است. شایع‌­ترین علت از کار افتادن کلیه‌­ها، دیابت است. فشار خون هم می‌­تواند در ایجاد و تشدید آن نقش داشته باشد. در واقع این دو عامل مهم‌­ترین و اصلی‌­ترین عوامل از کار افتادن کلیه­‌ها هستند. بیماری‌­های خودایمنی مانند لوپوس و نفروپاتی IgA، بیماری­‌های ژنتیکی مانند کلیه پلی کیستیک، سندروم نفروتیک و مشکلات دستگاه ادراری هم از عوامل اثرگذار در این بیماری هستند.

شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.

کلیه پلی کیستیک در صورت درمان نشدن، می ‌­تواند موجب از کار افتادگی و نارسایی کلیه شود

روش‌­های درمانی مناسب برای از کار افتادگی کلیه‌­ها

وقتی کلیه­‌ها دچار نارسایی می‌شوند، یعنی عملا توانایی انجام عملکردهای عادی خود را ندارند. در این مرحله مصرف دارو و درمان‌­های مشابه، کمک خاصی به بیمار نمی­‌کند. معمولا پزشکان تنها راه باقی مانده برای درمان این بیماران را دیالیز و یا پیوند کلیه می‌­دانند. بسیاری از بیماران با این روش‌­ها تا سال­‌ها به زندگی ادامه می‌­دهند. در این مرحله پزشک با توجه به وضعیت بیمار، مناسب­‌ترین گزینه درمانی را به او پیشنهاد می‌­کند.

دیالیز یکی از روش‌­هایی است که به کاهش مشکلات بیماران کلیوی کمک می‌­کند

دیالیز

دیالیز به بدن کمک می­‌کند تا مایعات اضافی و سموم بدن را دفع کند. توانایی دیالیز محدود است و این شیوه درمانی نمی‌­تواند تمام وظایفی را که یک کلیه سالم انجام می­‌دهد، جبران کند. پس بیماران دیالیزی هم­چنان بسیاری از مشکلات ناشی از اختلالات کلیوی را خواهند داشت و این کار بخشی از مسائل آن­ها را رفع خواهد کرد. دیالیز به دو شکل قابل انجام است:

 همودیالیز

در طی این فرآیند، خون در خارج از بدن از یک فیلتر عبور داده می‌­شود و پس از پاک شدن، مجددا به بدن برگردانده می‌­شود. این کار در خانه یا مرکز دیالیز قابل انجام است.

دیالیز صفاقی

در این نوع دیالیز، خون در داخل بدن پاکسازی می‌­شود. مایع مخصوصی وارد شکم می‌­شود تا سموم و ضایعات را از خونی که از عروق کوچک شکمی عبور می‌­کند جذب کرده و سپس مایع تخلیه می‌­شود. این روش بیشتر در منزل انجام می­‌شود.

بیشتر بخوانید: ترش کردن در بارداری

پیوند کلیه

در این روش که به کمک عمل جراحی قابل انجام است، یک کلیه سالم جایگزین کلیه فرد بیمار می­‌شود. پیوند کلیه ممکن از از طریق اهدا کننده زنده باشد یا فردی که دچار مرگ مغزی شده و فقط ارگان­‌های بدن او زنده هستند. این روش پیچیدگی‌­های و محدودیت‌­های خاص خود را دارد، اما تفاوت آن با دیالیز در این است که در صورت پیوند موفق، عملکرد طبیعی کلیه در بدن بیمار باز می‌­گردد؛ یعنی کلیه پیوند شده، تمامی وظایف یک کلیه عادی را در بدن بیمار انجام خواهد داد.

بیشتر بخوانید: علت سوزش کف پا

حرف آخر

کلیه­‌ها نقش بسیار مهم و حیاتی در حفظ تعادل و سلامت بدن دارند که پاکسازی خون یکی از این نقش‌­هاست. علاوه بر این، کلیه­‌ها میزان مواد شیمیایی و مایعات بدن را نیز کنترل می‌­کنند، به تنظیم فشار خون کمک می‌‌کنند و در ساخت گلبول‌­های قرمز خون هم نقش دارند. اگر کلیه­‌های فرد به هر دلیلی دچار اختلال شوند و این مشکلات شناسایی و درمان نشود، مشکلات مزمن کلیوی را به دنبال دارد. این بیماری در نهایت باعث از کار افتادن کلیه‌­ها می­‌شود که پزشکان این وضعیت را اصطلاحا نارسایی کلیه می‌­نامند.­ اگر فردی که به نارسایی کلیه دچار شده، مجبور به انجام دیالیز شود، این کار فقط می‌­تواند بعضی از عملکردهای یک کلیه سالم را جایگزین کند. بنابراین حتی وقتی که بیمار تحت درمان نارسایی کلیه است، ممکن است هم­چنان با عوارض بیماری مواجه باشد.

یکی از ضروریات مهم در پیشگیری از چنین بیماری­‌هایی، مراجعه منظم به پزشک و انجام آزمایشات مرتبط است. بسیاری از مشکلات کلیوی مانند وجود خون در ادرار، گاهی به راحتی توسط فرد، قابل درک و مشاهده نیست و انجام آزمایشات منظم، شانس شناسایی و تشخیص زودهنگام بیماری را فراهم می­‌کند. در دنیای پر مشغله امروز، بسیاری از ما فرصت کافی برای مراجعه به پزشک و انجام آزمایشات روتین را نداریم. اما این بهانه خوبی برای غفلت از سلامتی نیست. تکنولوژی در این زمینه بسیار راه‌گشاست.

سامانه خدمات سلامت آنلاین حال با ارائه مشاوره آنلاین (تصویری، تلفنی و متنی) در هر مکان و در هر لحظه از شبانه روز این امکان را به شما می­‌دهد تا با پزشکان و مشاوران معتبر و تایید شده این سامانه ارتباط مستقیم برقرار کرده و در هر زمینه‌­ای از حوزه های پزشکی و سلامت مشاوره دریافت کنید. مشاوره آنلاین به شما فرصت می‌­دهد تا علاوه بر صرفه جویی در هزینه و زمان، نگرانی ناشی از بروز مشکلات ناگهانی در سلامت خود یا عزیزانتان را به سرعت رفع کرده و پاسخ سوالات و مشکلات خود را در کوتاه­‌ترین زمان ممکن بیابید. برای دریافت اپلیکیشن حال می­‌توانید به بخش دانلود اپلیکیشن در صفحه نخست سایت مراجعه کنید.

سوالات متداول

منابع

kidneyfund.org

kidney.org

NHS.uk