جویدن و بلعیدن غذا برای ما یک عمل روزمره و عادی است؛ تا جایی که ممکن است فراموش کنیم کسانی در دنیا هستند که در بلع غذا دچار مشکل هستند. گرچه این بیماری شایع نیست، اما وجود دارد و نامش هم آشالازی است. طبق آماری که کتابخانۀ ملی پزشکی آمریکا منتشر کرده، در آمریکا از هر 100 هزار یک نفر دچار آشالازی است. این آمار در جهان بین 0.1 تا 1 نفر در هر 100 هزار نفر است.
آشالازی بیماری نادری است؛ اما پیامدهای جدی دارد. در این بیماری، مری که غذا را از گلو به معده منتقل می‌کند، در عملکردش دچار اختلال می‌شود. این بیماری به تدریج خودش را نشان میدهد و با گذشت زمان بدتر می‌شود؛ اما خبر خوب آن که با درمان قابل کنترل است. اگر دوست دارید دربارۀ این بیماری و درمانش بیشتر بدانید، این مطلب را بخوانید.
آشالازی چیست؟
قبل از آنکه دربارۀ بیماری اشالازی بگوییم، بهتر است با عضلۀ اسفنکتر در مری آشنا شویم. اسفنکر یک حلقۀ عضلانی است که اکثر اوقات راه مری به معده را می‌بندد. وقتی شما غذا را قورت می‌دهید، این حلقه باز می‌شود تا غذا از آن عبور کند. اگر این حلقه به طور کامل بسته نشود، پیامدش این است که محتویات اسیدی معده به درون مری بیاید. برعکس اگر این حلقه باز نشود، غذا نمی‌تواند از مری به درون معده برود.
دربارۀ درمان زخم مری بیشتر بخوانید.
اما آشالازی چه زمانی اتفاق می‌افتد؟ آشالازی زمانی رخ میدهد که اعصاب مری آسیب دیده باشند. در نتیجه مری فلج و گشاد می‌شود، اختلال حرکتی پیدا می‌کند و توانایی فشار دادن غذا به سوی معده را از دست میدهد. همین باعث می‌شود که غذا در مری جمع بشود و گاهی هم به دهان برگردد (شاید خیلی‌ها این وضعیت را با رفلاکس معده اشتباه بگیرند). از طرف دیگر در چنین شرایطی اسفنکتر هم متناسب با عمل بلع باز نمی‌شود تا غذا را به درون معده انتقال دهد. در چنین وضعیتی است که یک فرد به آشالازی مبتلا می‌شود.
نحوه تشخیص بیماری آشالازی
مهم‌ترین مانع برای تشخیص آشالازی نادر بودن آن است. یعنی ممکن است کسی دچار این بیماری بشود و پزشک نتواند بلافاصله علائم را تشخیص بدهد. اما به طور کلی علائم آشالازی موارد زیر است:
- مشکل در بلع جامدات و مایعات که در طول زمان بدتر می‌شود
- بازگشت یا رفلاکس غذا
- سوزش معده و درد قفسه سینه
پزشکان برای تشخیص از روش‌های زیر استفاده می‌کنند:
- آندوسکوپی: در این روش پزشک لوله‌ای را با یک دوربین کوچک وارد مری می‌کند تا علائم را بررسی کند.
- اشعه ایکس: عکسبرداری با اشعه ایکس از قفسه سینه هم می‌تواند علائم آشالازی را نشان بدهد.
- مانومتری مری: در این روش پزشک لوله باریکی را از بینی وارد مری می‌کند. این لوله فشار را هنگام عمل قورت دادن اندازه‌گیری می‌کند و بر اساس آن می‌توان ارزیابی کرد که ماهیچه‌های مری چگونه کار می‌کنند.
پزشکان معمولا ابتدا از روش آندوسکوپی برای تشخیص استفاده می‌کنند، اما شواهد نشان میدهد که مانومتری مری قابل‌اعتمادترین روش برای تشخیص این بیماری است.
راه های درمان آشالازی
آشالازی به صورت کامل قابل درمان نیست. اما درمان به بهبود علائم این بیماری تا حد قابل توجهی کمک می‌کند. در نتیجۀ درمان این بیماری توانایی بلع بهبود پیدا می‌کند، علائم درد کم می‌شود، احتمال بزرگ شدن غیرطبیعی مری کاهش می‌یابد.
روش‌های درمانی آشالازی به شرح زیر است:
اتساع پنوماتیک یا اتساع بالن
در این روش یک بالن مخصوص به قسمت تحتانی مری فرستاده می‌شود و در آن‌جا باد می‌شود. این بالن به کشش عضلات اسفنکتر کمک می‌کند و دهانۀ مری را باز می‌کند تا غذا راحت‌تر به معده انتقال یابد. البته این روش بدون خطر نیست و در موارد نادری ممکن است باعث سوراخ شدن مری شود که در این صورت بیمار باید بلافاصله جراحی شود. همچنین این درمان بازگشت‌پذیر است؛ یعنی ممکن است فرد در آینده دوباره به درمان نیاز داشته باشد.
تزریق بوتاکس
روش دیگر تزریق سم بوتولینوم (بوتاکس) به مری در آندوسکوپی است. بوتاکس اعصاب را از کار می‌اندازد. بنابراین اعصابی که به اسفنکتر سیگنال انقباض می‌دهند از کار می‌افتند و در نتیجه این عضله باز می‌شود و به غذا اجازۀ عبود میدهد. تزریق بوتاکس به سرعت علائم آشالازی را بهبود میدهد، اما اثربخشی آن دائمی نیست و ظرف 6 ماه تا یک سال باید تجدید شود.
میوتومی هلر
میوتومی هلر نوعی روش جراحی است. در این روش جراح با استفاده از لاپاراسکوپی فیبرهای عضلانی اسفنکتر را برش میدهد و بدین ترتیب غذا راحت‌تر وارد معده می‌شود. این روش موفقیت بالایی دارد، اما از پیامدهایش احتمال رفلاکس معده است. برای جلوگیری از این عارضه جراح معمولا جراحی فوندوپلیکاسیون را نیز هم‌زمان انجام میدهد.
گاهی نیز جراح میوتومی را با روش آندوسکوپی انجام میدهد. آندوسکوپی موجب می‌شود که ویژگی تهاجمی این روش کاهش پیدا کند؛ اما در این روش امکان انجام عمل فوندوپلیکاسیون برای پیشگیری از رفلاکس معده ممکن نیست.
دارو درمانی آشالازی
اگر بیمار امکان عمل جراحی نداشته باشد، پزشک از دارودرمانی برای درمان آشالازی استفاده می‌کند. از جمله داروهایی که برای درمان این بیماری تجویز می‌شوند، عبارتند از:
- نیترات‌ها، که به آرامش ماهیچه تحتانی مری کمک می‌کنند، مثل نیتروگلیسیرین.
- مسدودکننده‌های کانال کلسیم، که به کاهش فشار اسفنکتر کمک می‌کنند، مثل نیفیدیپین.
- سیلدنافیل نیز به کاهش فشار اسفنکتر کمک می‌کند.
البته این داروها عوارضی احتمالی مثل فشار خون، سردرد، سرگیجه و تورم در پا را نیز به دنبال دارند. البته دارو علائم آشالازی را به صورت کامل بهبود نمی‌دهد و پزشکان از آن به عنوان راهی موقتی استفاده می‌کنند.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
مراقبت های بعد از عمل آشالازی
پس از عمل آشالازی، مهم‌ترین مسئله تغذیۀ بیمار است. رژیم غذایی بیمار باید کاملا تحت نظر جراح باشد و به تدریج تغییر کند. در سه یا چهار روز اول فرد معمولا نمی‌تواند (نباید) غذا بخورد و از یک رژیم غذایی مایع پیروی خواهد کرد. حتی بعضی بیماران نیاز به استفاده از لولۀ تغذیه خواهند داشت. پس از آن رژیم غذایی به تدریج به سوی غذاهای نرم تغییر خواهد کرد.
نکتۀ دیگری که بیمار باید رعایت کند، آهسته غذاخوردن، برداشتن لقمه‌های کوچک و پرهیز از قورت دادن حجم زیادی غذا و مایعات است.
درمان آشالازی با طب سوزنی
بعضی از محققان در حال بررسی فواید طب سوزنی در درمان آشالازی هستند. برای مثال یک جراح برزیلی به نام مارکو پتی (Marco Patti) با توجه به آموزه‌هایش در هنگ کنگ در حال آزمودن طب سوزنی برای درمان این بیماری است و به نتایج امیدوارکننده‌ای رسیده است. نتایج تحقیقات این پزشک روی بیماران نشان میدهد که طب سوزنی در کاهش فشار اسفنکتر موثر بوده است. استفاده از روش طب سوزنی در درمان آشالازی می‌تواند هم نتایج پایدارتری را به همراه داشته باشد و هم از عوارض جراحی جلوگیری کند.
هزینه جراحی آشالازی
هزینۀ جراحی آشالازی مثل هر عمل جراحی دیگری به عوامل مختلفی بستگی دارد: 1- نوع مرکز جراحی (دولتی یا خصوصی بودن آن، امکانات مرکز و …) 2- دستمزد پزشک جراح 3- نوع بیمۀ پایه و تکمیلی بیمار 4- آزمایش‌های پیش از جراحی 5- مدت زمان بستری در بیمارستان یا درمانگاه و …
به همین دلیل نرخ واحدی برای جراحی اشالازی وجود ندارد و شما پس از مراجعه به پزشک میتوانید دربارۀ هزینۀ جراحی خود سوال کنید.
هم‌‌اکنون برای کسانی که در پرداخت هزینۀ جراحی محدودیت دارند، امکانات و خدماتی وجود دارد. از جملۀ این خدمات، سرویس اقساطی سلامت شرکت «حال» برای جراحی است. اگر شما پزشک متخصص و جراح خود را از میان پزشکان همکار با شرکت «حال» انتخاب کنید، بنابر شرایط خود میتوانید از خدمات اقساطی این شرکت بهره‌مند شوید.
روش‌های جراحی کاهش وزن و مراقبت های بعد آن را بشناسید
سخن پایانی درباره اختلال بلع
با توجه به اینکه بیماری آشالازی به تدریج بروز می‌کند، هرچه برای درمان آن سریع‌تر اقدام کنید، بهتر است. اگر علائم این بیماری را در خود مشاهده می‌کنید، حتما هرچه زودتر به پزشک مراجعه کنید. پیشنهاد ما به شما ویزیت آنلاین متخصص گوارش در سامانۀ شرکت «حال» است.
سوالات متداول درباره آشالازی
[sc_fs_multi_faq headline-0=”h3″ question-0=”آیا آشالازی خطرناک است؟” answer-0=”علائم آشالازی با گذشت زمان می‌توانند جدی و خطرناک شوند. درد زیاد در قفسۀ سینه، خستگی، سوءتغذیه و کاهش وزن از جمله پیامدهای پیشرفت این بیماری است. همچنین اگر به دلیل سرفه ذرات غذا وارد مجاری تنفسی شوند، ممکن است فرد به ذات‌الریه نیز مبتلا شود.” image-0=”” headline-1=”h3″ question-1=”علائم بیماری آشالازی چیست؟” answer-1=”علائم آشالازی این موارد است: مشکل در بلع غذا و مایعات، بازگشت غذا یا رفلاکس، سوزش سر دل و درد قفسۀ سینه.” image-1=”” headline-2=”h3″ question-2=”ایا آشالازی درمان قطعی دارد؟” answer-2=”خیر. با درمان می‌توان علائم این بیماری را بهبود بخشید” image-2=”” count=”3″ html=”true” css_class=””]
منابع
