سیروز صفراوی / آسیب هایی که سیروز صفراوی به بدن می‌زند

سیروز صفراوی که کلانژیت صفراوی اولیه هم نامیده می‌شود، یک بیماری کبدی است. این بیماری مزمن است؛ یعنی می‌تواند در طول زمان بدتر شود و به صورت دوره‌ای عود می‌کند.

سیروز صفراوی اگر درمان نشود، ممکن است باعث نارسایی کبد شود. چگونه؟ مجاری صفراوی لوله‌های کوچکی در کبد هستند؛ اگر این مجاری درست کار نکنند، صفرا در کبد جمع می‌شود و همین وضعیت می‌تواند باعث ایجاد زخم در کبد یا سیروز کبدی شود.

بنابراین تشخیص و درمان سیروز صفراوی اهمیت زیادی دارد. در این مطلب همراه ما باشید تا برایتان دربارۀ علل، مراحل و درمان این بیماری توضیح دهیم.

علل بروز سیروز صفراوی

صفرا مایعی است که در داخل کبد تولید می‌شود و کارکردش هضم چربی و حذف مواد زاید از بدن است. این مایع از طریق مجاری صفراوی از کبد خارج می‌شوند.

در کسی که دچار سیروز صفراوی است، سیستم ایمنی بدن، به اشتباه، به مجاری صفراوی حمله می‌کند. مشخص نیست که دقیقا چرا چنین اتفاقی می‌افتد؛ اما به هر ترتیب مجاری صفراوی آسیب می‌بینند و صفرا در کبد تجمع می‌یابد و به کبد آسیب می‌زند.

بیشتر بدانید: کبد چیست

مراحل ایجاد سیروز صفراوی

سیروز صفراوی چهار مرحله دارد. این مراحل بر اساس میزان آسیبی که کبد دیده، تفکیک می‌شوند:

• مرحله 1: حمله به مجاری صفراوی (پاسخ ایمنی)، در این مرحله دیوارۀ مجاری صفراوی به میزان متوسطی آسیب می‌بینند.
• مرحله 2: التهاب/انسداد مجاری، در این مرحله مجاری صفراوی مسدود می‌شوند.
• مرحله 3: تجمع اسید صفراوی و فیبروز، در این مرحله اسکار و زخم آغاز می‌شود.
• مرحله 4: ایجاد سیروز و اختلال در عملکرد صفرا و کبد. در این مرحله کبد دچار زخم دائمی و شدید شده و خطر نارسایی کبد وجود دارد.

درباره سونوگرافی کیسه صفرا و انجام آن در منزل بیشتر بدانید

انواع سیروز صفراوی و علائم آن

بیشتر افرادی که دچار سیروز صفراوی می‌شوند در ابتدا علائم قابل توجهی ندارند؛ خیلی اوقات این بیماری زمانی تشخیص داده می‌شود که بیمار به دلایل دیگری آزمایش خون داده است. اما در صورت پیشرفت بیماری، علائم ثانویه ظرف 5 تا 20 سال بروز می‌کند. در ادامه به علائم سیروز صفراوی اولیه و ثانویه اشاره می‌کنیم.

شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.

علائم سیروز صفراوی اولیه

علائم سیروز صفراوی در مراحل اولیه معمولا شامل خستگی و خارش پوست است؛ اما ممکن است که بیمار علائم زیر را هم تجربه کند:

• درد استخوان و مفاصل
• خشکی چشم و دهان
• تیرگی پوست یا رنگ‌پریدگی
• درد یا ناراحتی در سمت راست بالای شکم.

علایم سیروز صفراوی ثانویه

علائم و نشانه‌های بعدی سیروز صفراوی عبارتند از:

• خشکی چشم و دهان
• درد در سمت راست بالای شکم
• تورم طحال
• درد استخوان، ماهیچه یا مفصل
• ورم پا و مچ پا
• تجمع مایع در شکم به دلیل نارسایی کبد
• رسوبات چربی روی پوست اطراف چشم، پلک ها یا در چین های کف دست، کف پا، آرنج یا ران
• زردی پوست و چشم (یرقان)
• تیره شدن پوست
• استخوان های ضعیف و شکننده یا پوکی استخوان (درباره قرص آلندرونیت و درمان پوکی استخوان این مطلب را بخوانید)
• کلسترول بالا
• اسهال، که ممکن است شامل مدفوع چرب باشد
• تیروئید کم کار (کم کاری تیروئید)
• کاهش وزن
• آنسفالوپاتی کبدی

راه های تشخیص سیروز صفراوی (pbc)

با توجه به اینکه درمان زودهنگام سیروز صفراوی ضرورت دارد، به علائم ذکر شده در این مطلب توجه کنید؛ اگر آن‌ها را در خود می‌بینید، با دکتر آنلاین گوارش مشاوره داشته باشید تا او تشخیص دهد که دچار سیروز صفراوی هستید یا خیر.

شاید بپرسید پزشک با چه روش‌هایی وجود سیروز صفراوی را تشخیص می‌دهد؟ ادامۀ مطلب را بخوانید.

آزمایش خون برای سیروز صفراوی

همان‌طور که گفتیم، سیروز صفراوی در مراحل اولیه معمولا زمانی تشخیص داده می‌شود که بیمار برای مسئلۀ دیگری به پزشک مراجعه کرده و آزمایش خون داده باشد. آزمایش خون مطمئن‌ترین روش برای تشخیص سیروز صفراوی است. در صورتی که پزشک برای شما آزمایش خون تجویز کرد، می‌توانید بدون مراجعه حضوری به آزمایشگاه‌ها، از خدمات آزمایش در منزل شرکت «حال» استفاده کنید.

عکس برداری (سی تی اسکن و ام ار ای )

وقتی سیروز صفراوی به کمک آزمایش خون تشخیص داده شد، از عکسبرداری، یعنی سی تی اسکن و ام ار ای، برای تشخیص سایر مشکلات مجاری صفراوی و کبد استفاده می‌شود.

نمونه برداری از کبد

نمونه‌برداری یا بیوپسی کبد به پزشک کمک می‌کند که وضعیت کبد شما را بررسی کند و بهترین روش درمانی را برای شما انتخاب کند. در این روش از بافت کبد نمونه‌برداری می‌شود. پزشک این نمونه را زیر میکروسکوپ بررسی می‌کند.

عوارض و خطرات سیروز صفراوی

از عوارض سیروز صفراوی می‌توان به این مورد اشاره کرد که اگر سیروز صفراوی درمان نشود و به مرحلۀ پیشرفته برسد، فرد دچار بیماری‌های دیگری هم می‌شود و حتی ممکن است زندگی او تهدید شود. موارد زیر از عوارض و خطرات این بیماری هستند:

• پوکی استخوان
• افزایش فشار خون یا فشار خون بالا
• تجمع مایع در شکم (معده) و اطراف روده
• کمبود ویتامین از جمله ویتامین‌های A، D، E و K
• افزایش خطر ابتلا به سرطان کبد
• اسکار کبد یا سیروز کبدی که ممکن است به نارسایی کبد منجر شود
• واریس یا وریدهای بزرگ
• طحال بزرگ شده
• سنگ کیسه صفرا و سنگ مجرای صفراوی
• کلسترول بالا و …

راه های درمان سیروز صفراوی

هدف از درمان سیروز صفراوی این است که از سرعت پیشرفت این بیماری مزمن کاسته شود و آسیب به کبد به حداقل برسد. برای درمان لازم است که هم دارو مصرف کنید و هم سبک زندگی سالم داشته باشید. در صورتی که بیماری به مراحل پیشرفته برسد و کبد آسیب ببیند، ممکن است پزشک عمل پیوند کبد را ضروری بداند.

در صورت داشتن سوالات حوزه دارو میتوانید از مشاوره دارویی سامانه حال استفاده کنید.

رژیم غذایی سیروز صفراوی

کسانی که دچار سیروز صفراوی هستند، لازم است که وزن خود را متعادل نگاه دارند. مواد غذایی مفید برای آن‌ها شامل موارد زیر است:

• میوه و سبزی
• گوشت بدون چربی
• چربی‌های اشباع نشده مثل امگا 3، روغن زیتون، آجیل و ماهی‌های چرب مثل سالمون
• غلات کامل و کربوهیدرات‌های پیچیده مثل نان سبوس‌دار
• قهوه، البته بدون خامه و شکر

همچنین بیمار باید از غذاهای زیر پرهیز کند:

• چربی‌های اشباع شده مثل کره و خامه
• انواع سوسیس و بیکن
• گوشت‌های چربی‌دار
• غذاهای قندی مثل نوشابه
• کم کردن مصرف سدیم (نمک)

علاوه بر این، لازم است که بیمار از کشیدن سیگار و مصرف الکل پرهیز کند.

در این مطلب هم می‌توانید دربارۀ خوراکی‌های مفید برای درمان کبد چرب بخوانید.

درمان سیروز صفراوی با دارو

اسید اورسودوکسی کولیک یا UDCA داروی اصلی درمان سیروز صفراوی است. این دارو می‌تواند از آسیب کبدی جلوگیری کند یا آن را به تأخیر اندازد. به خصوص اگر مصرف آن در مراحل اولیۀ بیماری آغاز شود. البته این دارو علائمی مثل خارش پوست یا خستگی را بهبود نمی‌دهد. احتمالاً لازم است که بیمار این دارو را تا آخر عمر مصرف کند.

این دارو عوارضی هم دارد؛ بیمار در سال اول مصرف این دارو افزایش وزن مختصری پیدا می‌کند. همچنین ممکن است علت نازک شدن مو و همچنین اسهال باشد

داروی دیگری که اخیرا برای درمان این بیماری توصیه شده ابتیکولیک اسید است و معمولا به کسانی توصیه می‌شود که نمی‌توانند اسید اورسودوکسی کولیک را مصرف کنند. از عوارض این دارو خارش است. اگر خارش زیاد بیمار را آزار دهد، لازم است که یا دوز دارو کاهش یابد یا دارویی مثل کلستیرامین برای تسکین خارش به بیمار داده شود.

مصرف کلستیرامین در طولانی مدت ممکن است باعث شود که بدن بیمار نتواند ویتامین‌های A، D و K را جذب کند؛ در نتیجه پزشک احتمالا ویتامین مکملی را برای بیمار تجویز خواهد کرد.

درمان سیروز صفراوی با پیوند کبد

اگر سیروز صفراوی درمان نشود و به مراحل پیشرفته برسد، ممکن است کبد فرد آسیب جدی ببیند. در این صورت پیوند کبد یکی از گزینه‌های درمان اوست.

متخصص مناسب برای سیروز صفراوی

علائم سیروز صفراوی را جدی بگیرید. اگر شک دارید که به این بیماری مبتلا هستید، در اولین فرصت به پزشک مراجعه کنید تا به صورت دقیق وجود یا عدم وجود این بیماری را در شما تشخیص دهد. به شما پیشنهاد می‌کنیم که با پزشک متخصص گوارش و کبد در «حال» مشورت کنید.

سوالات متداول

[sc_fs_multi_faq headline-0=”h3″ question-0=”آیا سیروز صفراوی درمان دارد” answer-0=”سیروز صفراوی یک بیماری مزمن است. بنابراین درمان این بیماری می‌تواند روند آن را کند کند. فرد برای درمان باید علاوه بر مصرف داروهایی که پزشک متخصص گوارش برای وی تجویز کرده، سبک زندگی سالم داشته باشد؛ یعنی غذاهای سالم بخورد، وزن خود را متعادل نگاه دارد و مصرف سیگار و الکل را متوقف کند.” image-0=”” headline-1=”h3″ question-1=”سیروز کبدی چند سال طول میکشد” answer-1=”نمی‌توان به صورت دقیق گفت که اگر کسی به سیروز کبدی مبتلا شود، چندسال عمر می‌کند. این موضوع در وهلۀ اول به این بستگی دارد که سیروز کبدی فرد قابل جبران است یا خیر. اگر آسیب کبد جدی باشد، لازم است که فرد عمل پیوند کبد را انجام دهد. به هر ترتیب، میزان پاسخدهی بدن به درمان در افزایش طول عمر فرد بیمار نقش اساسی دارد.” image-1=”” headline-2=”h3″ question-2=”سیروز صفراوی چه علائمی دارد” answer-2=”فردی که دچار سیروز صفراوی است، در مراحل اولیه علائمی مثل خستگی، خارش پوست، درد استخوان و مفاصل، خشکی چشم و دهان، رنگ پریدگی یا تیرگی پوست و درد در سمت راست بالای شکم را تجربه می‌کند. اگر بیماری پیشرفت کند علائم دیگری هم به این‌ها افزوده می‌شوند، مثل بزرگی طحال، پوکی استخوان، تجمع مایع در شکم، کلسترول بالا، ورم مچ دست و پا، و در نهایت سیروز کبدی.” image-2=”” headline-3=”h3″ question-3=”چگونه سیروز کبدی را درمان کنیم” answer-3=”اگر سیروز صفراوی به مراحل پیشرفته برسد و موجب سیروز کبدی بشود، یعنی کبد آسیب جدی دیده است. در این صورت ممکن است پزشک پیوند کبد را پیشنهاد کند.” image-3=”” count=”4″ html=”true” css_class=””]

منابع

https://my.clevelandclinic.org

https://www.mayoclinic.org

https://www.nhs.uk

https://liverfoundation.org