این مطلب به تایید دکتر آرزو حیاتی مقدم رسیده است.

کم کاری تیروئید زمانی اتفاق می‌افتد که بدن به اندازه کافی هورمون تیروئید تولید نکند. تیروئید غده‌ای کوچک و پروانه‌ای شکل در قسمت جلوی گردن انسان است. این غده هورمون‌هایی را ترشح می‌کند که کار آن‌ها، تنظیم سوخت و ساز بدن است و وظیفه تامین انرژی برای همه اعضای بدن را نیز بر عهده دارد. کم کاری تیروئید یک وضعیت پزشکی است که زمانی رخ می دهد که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون های تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) را تولید نمی کند. این می تواند منجر به طیف گسترده ای از علائم، از جمله خستگی، افزایش وزن، افسردگی و مشکل در تمرکز شود. در حالی که کم کاری تیروئید یک وضعیت قابل کنترل است، درک علل، علائم، تشخیص و گزینه های درمانی موجود مهم است.

در کنار این موارد، غده تیروئید عملکرد دستگاه گوارش و چگونگی ضربان قلب را هم کنترل می‌کند. بدون وجود مقدار مناسب هورمون‌های تیروئیدی، عملکردهای طبیعی بدن شما مختل خواهد شد.

مشاوره آنلاین با متخصص غدد

هیپوتیروئیدیسم یا کم کاری غده تیروئید، زنان را بیش از مردان درگیر می‌کند و معمولا در افراد بالای ۶۰ سال روی می‌دهد، اما ممکن است از هر سنی آغاز شود. این بیماری از طریق آزمایش خون یا مشاهده و بررسی علائم شایع آن قابل شناسایی است.

درباره تفسیر آزمایش خون و انواع آن مطلب مرتبط با آن را در حال بخوانید.

کم کاری تیروئید تحت بالینی، نامی است که به شکل خفیف و اولیه بیماری داده می‌شود. اگر به تازگی به این بیماری مبتلا شده‌اید، مهم است که درمان‌های ساده، ایمن و موثر آن را بشناسید. بیشتر درمان‌ها به رفع کمبود هورمون از طریق هورمون‌های مصنوعی متکی هستند. این هورمون‌ها جایگزین آن‌چه که بدن به طور طبیعی نمی‌تواند تولید کنند می‌شوند و به عملکرد طبیعی بدن کمک می‌کنند.

کم کاری تیروئید چیست

کم کاری تیروئید شرایطی است که در آن غده تیروئید واقع در گردن، هورمون های تیروکسین (T4) و تری یدوتیرونین (T3) را به اندازه کافی تولید نمی کند. تیروئید مسئول تنظیم متابولیسم، سطح انرژی و رشد بدن است. هنگامی که تیروئید به درستی کار نمی کند، می تواند علائم مختلفی از جمله خستگی، افزایش وزن، افسردگی و مشکل در تمرکز ایجاد کند.

درباره تیروئید سمی و راه های درمان آن بیشتر بدانید

علت بیماری کم کاری تیروئید

شایع ترین علت کم کاری تیروئید یک اختلال خود ایمنی است که به نام تیروئیدیت هاشیموتو شناخته می شود. این وضعیت زمانی رخ می دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به غده تیروئید حمله کند. سایر علل کم کاری تیروئید عبارتند از: کمبود ید، پرتودرمانی، برخی داروها و جراحی.

علائم کم کاری تیروئید

علائم این بیماری در افراد مختلف متفاوت و شناسایی آن‌ها گاهی دشوار است. هم‌چنین شدت بیماری بر روی این که کدام علائم و نشانه‌ها چه زمانی ظاهر شوند، اثر می‌گذارد. علائم اولیه آن شامل خستگی و بی حالی و افزایش وزن است. فارغ از سلامتی تیروئید، این دو نشانه با افزایش سن نیز ایجاد می‌شوند. بنابراین ممکن است تا زمان بروز علائم بیشتر متوجه نشوید که این تغییرات ناشی از کم کاری غده تیروئید است. شایع‌ترین علائم و نشانه‌های کم کاری غده تیروئید عبارتند از:

• خستگی
• افزایش وزن (درباره اضافه وزن کودک و راه های درمان آن این مطلب مطلب می‌تواند مفید باشد)
• صورت پف کرده
• نشانه های افسردگی
• کار نکردن شکم یا یبوست
• احساس سرما
• کاهش تعریق
• کاهش ضربان قلب
• افزایش کلسترول خون ( راجع به درمان کلسترول بالا در حال بخوانید.)
• پوست خشک
• موهای خشک و کم پشت
• ضعف حافظه
• ضعف عضلانی
• سفتی، درد و حساسیت عضلات
• درد و سفتی در مفاصل
• گرفتگی صدا
• سوزش کف پا

راجع به علت سوزش کف پا بیشتر بخوانید.

یبوست و مشکلات گوارشی یکی از نشانه‌های ابتلا به کم کاری غده تیروئید است

در بیشتر موارد، علائم این بیماری طی سال‌های متمادی به تدریج پیشرفت می‌کند. هر چه کم کاری غده تیروئید بیشتر و تولید هورمون آن کمتر ‌شود، امکان شناسایی علائم آن ساده‌تر خواهد شد. کم کاری غده تیروئید یک اختلال شایع است. اما باید توجه کرد که هیچ یک از نشانه‌های آن منحصر به این بیماری نیست. با این وجود اگر چند مورد از این نشانه‌ها را دارید، یا شاهد نشانه‌های جدید یا بدتر شدن علائم قبلی هستید،

باید با مراجعه به پزشک، معاینه شده و آزمایش‌های تکمیلی را برای بررسی بیشتر انجام دهید. اگر سطح هورمون‌ تیروئید در بدن شما کم باشد، یک درمان ساده می‌تواند کیفیت زندگی شما را تا حد زیادی بهبود بخشد. شما چه علائمی را در این بیماری تجربه کرده‌اید؟

نحوه تشخیص بیماری کم کاری تیروئید

اگر فکر می کنید ممکن است کم کاری تیروئید داشته باشید، مهم است که برای تشخیص به پزشک مراجعه کنید. پزشک متخصص غدد شما احتمالا یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و آزمایش خون را برای اندازه گیری سطح T4 و T3 شما تجویز می کند. همچنین ممکن است برای بررسی هر گونه ناهنجاری، سونوگرافی از غده تیروئید شما را نیز درخواست کند. برای انجام آزمایش تیروئید می‌توانید از بخش آزمایش در منزل نیز استفاده کنید و در خانه خودتان تست را انجام دهید.

علائم کم کاری تیروئید در زنان

پیشتر گفتیم که احتمال بروز این بیماری در زنان بیش از مردان است. در ایالات متحده، زنان ۱۰ برابر بیش از مردان به آن مبتلا هستند و احتمال کم کار شدن غده تیروئید بعد از ۳۴ سالگی افزایش می‌یابد. خانم‌های مبتلا به این بیماری بیش از سایر زنان در معرض مشکلات باروری یا تغییرات قاعدگی مانند اختلال در چرخه قاعدگی، خونریزی ماهیانه شدید یا قطع آن شود. از سویی ابتلای مادر باردار به کم کاری غده تیروئید احتمال سقط جنین، زایمان زودرس، پره اکلامپسی و افزایش فشار خون به ویژه در سه ماه آخر بارداری می‌شود. بنابراین اگر زن سالمی هستید که به طور ناگهانی دچار اختلالات قاعدگی، افسردگی و مشکلات مشابه شده‌اید، لازم است که از نظر عملکرد این غده بررسی شوید. برای مطالعه بیشتر درباره افسردگی می‌توانید به مقاله علائم افسردگی شدید در وب‌سایت حال رجوع کنید.

درمان قطعی کم کاری تیروئید

برای درمان قطعی این بیماری لازم است که پس از تشخیص بیماری توسط پزشک درمان مناسب اتخاد شود. به بیماران توصیه می‌شود که سویا، سبزیجات چلیپایی به ویژه انوع کلم و گلوتن را با احتیاط مصرف کنند. درباره خواص بروکلی بیشتر بخوانید.

مواد موجود در ترکیب این خوراکی‌ها ممکن است تولید هورمون تیروئید را با اختلال مواجه کند. بنابراین بهتر است افراد با تیروئید کم کار، حداکثر یکی دو بار در هفته از این مواد غذایی مصرف کنند. هم‌چنین مصرف کافئین، غذاهای کنسرو شده، شیرینی‌ها و غذاهای فرآوری شده مانند سوسیس و کالباس ممکن است برای این افراد مناسب نباشد.درباره خواص قهوه تلخ مطلب مرتبط با آن را بخوانید. به نظر شما بهترین جایگزین برای انواع کلم و سویا چه موادی هستند؟

بیشتر بخوانید: قرص ملاتونین چیست؟

داروی کم کاری تیروئید

این بیماری معمولا به راحتی از طریق یک آزمایش خون تشخیص داده می‌شود و برای درمان آن در افراد مبتلا، اغلب مصرف هورمون تیروئید (لووتیروکسین) یک بار در روز تجویز می‌شود. افرادی که تحت درمان با این دارو قرار دارند باید سطح آن را حداقل سالی یک بار یا بیشتر (بسته به نظر پزشک) کنترل کنند. پیدا کردن دوز مناسب دارو برای هر فرد بسیار مهم است. درواقع رایج ترین دارویی که برای درمان کم کاری تیروئید استفاده می شود، لووتیروکسین است. این دارو یک شکل مصنوعی از هورمون تیروکسین (T4) است و به دو شکل ژنریک و نام تجاری موجود است. بسته به نیاز فرد ممکن است داروهای دیگری نیز تجویز شود.

بنابراین پزشک باید پس از گذشت مدتی کوتاه از مصرف دارو، میزان هورمون تیروئید در بدن را بررسی کرده و در صورت نیاز دوز آن را تغییر دهد. زنانی که تحت درمان با این دارو قرار دارند، در طول دوره بارداری باید به صورت منظم میزان هورمون خود را بررسی و کنترل کنند. در حـال حاضر مصرف قرص لووتیروکسین درمان صد در صدی کم کاری غده تیروئید است و فقط نیاز به یافتن دوز مناسب آن برای هر فرد خواهد بود. در صورتی که زمان کافی برای مراجعه مستمر به پزشک ندارید، می‌توانید از خدمات مشاوره آنلاین پزشکی حال کمک بگیرید.

علائم تیروئید در کودکان را از این مطلب بشناسید

قرص کم کاری تیروئید

تا امروز هیچ دارویی به جز لووتیروکسین برای درمان کم کاری غده تیروئید شناسایی نشده است. این قرص باید حتما تحت نظر پزشک متخصص و در دوز مناسب استفاده شود. پزشک معمولا دوز مناسب دارو را با توجه به میزان هورمون‌های تیروئیدی بیمار که از طریق آزمایش خون به دست می‌آید، تعیین می‌کند. مصرف بیش از حد آن ممکن است به پرکاری تیروئید منجر شود که عوارضی مانند تپش قلب و کاهش وزن را به دنبال دارد. شما همینطور می‌توانید راجع به کاهش وزن و روش‌های لاغری بیشتر بخوانید.

افسردگی یکی از شایع‎ترین علائم کم کاری تیروئید در زنان است

دارچین و کم کاری تیروئید

چند نوع ادویه وجود دارد که افراد مبتلا به اختلالات غده تیروئید به ویژه افرادی که مبتلا به بیماری خود ایمنی تیروئیدیت هاشیموتو هستند، می‌توانند با خیال راحت مصرف کنند. به نظر می‌رسد ادویه‌هایی مانند دارچین، زردچوبه، رزماری، شیرین بیان و زنجبیل به دلایل مختلفی بر روی میزان هورمون تیروئید اثر بگذارند. اما تحقیقات جدیدی که بر روی موش‌های صحرایی نر انجام شد نشان داد که مصرف عصاره آب دارچین می‌تواند در کاهش سطح T3 خون موثر باشد. درباره علائم بیماری پوستی صدف که یک بیماری خود ایمنی است بیشتر بخوانید.

فواید دارچین فراوان است؛ اما یکی از مهم‌ترین خواص آن کمک به تنظیم سطح گلوکز خون است. یک متا آنالیز نشان داد که مصرف دارچین با کاهش آماری معنی داری در سطح گلوکز ناشتای پلاسما، کلسترول، تری گلیسرید و LDL و افزایش سطح HDL همراه است. فرا تحلیل دیگری نشان داد که دارچین باعث بهبود قند خون ناشتا در افراد مبتلا به دیابت می‌شود. برای مطالعه بیشتر درباره دیابت به مقاله علائم دیابت در وب‌سایت حال مراجعه کنید.

مطالعه جدید دیگری هم نشان داده است که پروانتوسیانیدین‌های موجود در دارچین، اثر مهاری بر روی محصولات نهایی پیشرفته گلیاس (AGEs) دارند که این مواد باعث افزایش استرس اکسیداتیو و التهاب در بخش‌های مختلف بدن از جمله غده تیروئید می‌شوند. از طرفی ادویه‌ها مانند زنجبیل و دارچین به دلیل طبع گرم خود باعث افزایش سوخت و ساز بدن می‌شوند که برای افراد با عملکرد ضعیف تیروئید دارای اهمیت است. دارچین در تقویت سیستم ایمنی بدن هم نقش دارد و می‌تواند در افزایش لنفوسیت‌های T تنظیم کننده موثر باشد. از سوی دیگر دارچین قادر است فعالیت باکتری اچ پیلوری را که از عوامل بالقوه بیماری‌های خودایمنی تیروئید است، مهار کند. علاوه بر موارد گفته شده، چه خواص دیگری برای دارچین می‌شناسید؟

درباره نحوه تزریق واکسن گارداسیل بیشتر بدانید

رژیم غذایی کم کاری تیروئید

کم کاری غده تیروئید هم مانند سایر بیماری‌ها تحت تاثیر مواد غذایی مصرفی ما قرار دارد؛ به شکلی که مصرف برخی از خوراکی‌ها برای کنترل سطح هورمون تیروئید مفید و برخی مضر است. در این بخش به معرفی چند نمونه از خوراکی‌های مفید و مضر برای این بیماری می‌پردازیم. خوراکی‌هایی که مصرف آن‌ها به افراد مبتلا به کم کاری غده تیروئید توصیه می‌شود عبارتند از:

میو‌های خشک

میوه‌هایی مانند آلو خشک، خرما و قره قاط، منابع بسیار خوبی از ید هستند که برای تولید هورمون تیروئیدی T3 و T4 ضروری هستند. یک فنجان قره قاط حاوی ۴۰۰ میکروگرم ید است.

گوشت و ماهی

پروتئین موجود در گوشت و ماهی به عنوان یک عنصر مهم در ساخت هورمون‌ها عمل می‌کند. البته بهتر است که از گوشت سفید ارگانیک و آزاد مانند بوقلمون و ماهی بیشتر استفاده شود. توصیه می‌شود که از گوشت‌ها و ماهی‌های فرآوری شده و دودی که به شکل سنتی تهیه می‌شوند دوری کنید.

بیشتر بدانید: خطرات کبد چرب چیست؟

پروبیوتیک‌ها

مواد غذایی حاوی پروبیوتیک در سالم نگه داشتن باکتری‌های مفید روده مهم هستند. سطح طبیعی باکتری‌های روده، آن را از سموم، انگل‌ها و مواد غذایی هضم نشده محافظت می‌کند. از بین رفتن باکتری‌های مفید روده ممکن است در فعالیت سیستم ایمنی بدن و غده تیروئید نوساناتی ایجاد کند. بهترین منابع پروبیوتیک، چای کلم ترش، کفیر و کوموچا هستند.

ماهی‌های چرب به دلیل دارا بودن سلنیوم و ویتامین برای تنظیم ترشح هورمون‌‌ها در کم کاری تیروئید نقش دارند

جلبک دریایی

ماده مغذی اصلی موجود در جلبک دریایی، ید است. برخی از موارد کم کاری غده تیروئید ممکن است به دلیل کمبود ید ایجاد شود. بنابراین وجود میزان کافی ید در رژیم غذایی شما بسیار مهم است.

کربوهیدرات‌های پیچیده

کربوهیدرات‌های پیچیده مانند نان سبوس‌دار یا برنج قهوه‌ای، نقش مهمی در هضم غذا و بهبود و تعادل سطح هورمون تیروئید در بدن دارند.

سبزیجات

بعضی از سبزیجات مانند نخود فرنگی یا کدو با تامین مواد ضروری مثل ید یا روی، به تقویت عملکرد تیروئید کمک می‌کنند.

چربی‌های سالم

چربی موجود در روغن‌های سالم مانند روغن زیتون و تخمه آفتابگردان می‌توانند در محافظت از غده تیروئید نقش داشته باشند. برای مطالعه بیشتر راجع به خواص روغن زیتون مقاله مرتبط با آن را در حال بخوانید.

ویتامین D

مطالعات نشان داده‌اند که کمبود ویتامین D به شدت با کم کاری غده تیروئید مرتبط است. برای کاهش علائم آن می‌توان با تجویز پزشک، از مکمل‌های ویتامین استفاده کرد و یا مصرف ماهی‌های چرب مثل ماهی شیر و سالمون را در رژیم غذایی افزایش داد.

منابع سلنیوم

طبق یافته‌های اخیر محققان، مصرف سلنیوم نتایج امیدوار کننده‌ای در سنتز هورمون تیروئید نشان داده است. آجیل و ماهی‌های مختلف مثل ماهی تن از بهترین منابع سلنیوم هستند.

بیشتر بخوانید: علت خواب آلودگی زیاد

گیاه دارویی به عنوان قاتل کم کاری تیروئید

برخی از درمان های خانگی وجود دارد که ممکن است به مدیریت علائم کم کاری تیروئید کمک کند. خوردن یک رژیم غذایی غنی از ویتامین ها و مواد معدنی مانند میوه ها، سبزیجات و غلات کامل می تواند به حمایت از غده تیروئید کمک کند. علاوه بر این، مصرف مکمل هایی مانند روی، سلنیوم و ید نیز می تواند به حمایت از تیروئید کمک کند. گیاهان با خاصیت درمانی می‌توانند نقش موثری در درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله کم کاری غده تیروئید داشته باشند. چند نمونه از این گیاهان عبارتند از:

ریشه شیرین بیان

از این گیاه برای برقراری تعادل بین غده‌های بدن استفاده می‌شود. شیرین بیان باعث تنظیم ترشح هورمون تیروئید شده و در افزایش عملکرد سیستم ایمنی بدن نیز نقش دارد. شما می‌توانید درباره تقویت سیستم ایمنی بدن مقاله مرتبط با آن را بخوانید.

گیاه پنبه دانه، قاتل کم کاری تیروئید

این گیاه سرشار از امگا۳ است که می‌تواند برای سلامت غده تیروئید بسیار مفید باشد. محققان دریافته‌اند که مصرف غذاهای غنی از امگا۳ ممکن است با کمک به ساخت هورمون‌های تیروئیدی، از بروز اختلال در این غده جلوگیری کند.

ریشه شیرین بیان باعث برقراری تعادل در غدد و تنظیم ترشح هورمون تیروئید می‌شود

گیاه آشوگاندا یا جنسینگ هندی

این گیاه خاصیت آنتی اکسیدانی قوی داشته و مستقیما بر غده تیروئید و ترشحات آن اثر دارد. هم‌چنین باعث تراز هورمونی شده، سیستم ایمنی بدن را بهبود داده و در رفع خستگی و التهاب بدن نقش دارد.

تخم کتان

مصرف این گیاه برای ایجاد تعادل هورمونی و عملکرد تیروئید بسیار مفید است و نقش ضد التهابی نیز دارد.

سرکه سیب

سرکه سیب به تنظیم هورمون‌ها، بهبود متابولیسم و سوخت و ساز بدن و افزایش انرژی کمک می‌کند.

تشخیص بیماری کم کاری تیروئید

گفتیم که کم کاری تیروئید بیماری شایعی است اما در بسیاری از موارد به دلیل شباهت علائم آن با سایر بیماری‌ها، ممکن است نادیده گرفته شود. بررسی وجود این بیماری در گروه‌هایی که بیشتر در معرض آن قرار دارند، مانند زنان و سالمندان بسیار مهم است و می‌تواند تا حد زیادی از مشکلات ناشی از آن بکاهد. بنابراین بهتر است در صورتی که احساس خستگی غیر عادی، افسردگی و بی حالی دارید، در اولین فرصت با یک پزشک در مورد علائم خود صحبت کنید.

انجام معاینه بالینی، آزمایش و دریافت دارو برای شروع درمان می‌تواند در کمترین زمان  ممکن بر سلامتی شما اثر گذاشته و پس از گذشت یک تا دو ماه از مصرف دارو، علائم بیماری تا حد زیادی کاهش یابد. برای انجام آزمایش می توانید از بخش آزمایش تیروئید در منزل استفاده کنید و آزمایش خود را در خانه خودتان انجام دهید.

اگر زمان کافی برای مراجعه به پزشک و پیگیری وضعیت تیروئید خود را ندارید، اصلا نگران نباشید. شما می‌توانید به وسیله سامانه خدمات آنلاین پزشکی- سلامت حال، بدون نیاز به مراجعه حضوری به پزشک و آزمایشگاه، کلیه خدمات را در منزل خود دریافت کنید. شما می‌توانید از طریق این سامانه، آزمایش‌های مورد نیاز خود را در منزل انجام داده و نتایج آن را در کمترین زمان ممکن دریافت و برای پزشک مورد نظرتان ارسال کنید.

دربباره علت نمونه برداری تیروئید و نحوه انجام آن بیشتر بدانید

برای درمان بیماری کم کاری تیروئید باید با چه متخصصی مشورت کرد

اگر فکر می کنید ممکن است کم کاری تیروئید داشته باشید، حتما باید تحت نظر پزشک باشید. پزشک مراقبت های اولیه شما می تواند یک طرح تشخیص و درمان ارائه دهد، اما ممکن است شما را برای ارزیابی و درمان بیشتر به متخصص غدد آنلاین ارجاع دهد. متخصص غدد متخصصی است که در تشخیص و درمان تیروئید و سایر بیماری های مرتبط با هورمون آموزش دیده است.

سوالات متداول