علائم سنگ کلیه بسته به اندازه و محل سنگ ممکن است متفاوت باشد، اما برخی از شایع‌ترین علائم شامل درد شدید در پشت، پهلو یا پایین شکم، تهوع و استفراغ، تب و لرز، و خون در ادرار است اما یکی از دلایل اصلی ایجاد این سنگ‌ها در بدن، دهیدراته بودن است. زمانی که بدن آب کافی نداشته باشد، غلظت ادرار افزایش پیدا می‌کند. در چنین شرایطی، سطح مواد معدنی موجود در ادرار بیشتر شده و احتمال تشکیل سنگ هم بالاتر می‌رود. البته احتمال بروز سنگ‌های کلیوی در افراد مبتلا به دیابت و اضافه وزن هم بیشتر از دیگران است. گرچه سنگ‌های کوچک کلیه علائم خاصی ایجاد نمی‌کنند، اما می‌توانند بزرگ شده و یا از طریق حالب، به مثانه منتقل شوند. در چنین شرایطی، این سنگ‌ها در مثانه رشد کرده و مشکلات جدی ایجاد می‌کنند. یکی از دلایل ایجاد سنگ مثانه هم انتقال سنگ از کلیه و رشد آن در مثانه است.

معمولا سنگ‌های کلیه با درد و ناراحتی همراه هستند و فرآیند دفع آن‌ها هم می‌تواند بسیار دردناک باشد. اگر سنگ‌ها به شکل طبیعی و از طریق مجاری ادراری قابل دفع نباشند، با تکنیک‌های مختلف درمانی آن‌ها را خرد می‌کنند تا راحت‌تر دفع شوند. اگر نیاز به مشاوره با متخصص کلیه و مجاری ادراری را دارید می‌توانید از بخش دکتر اورولوژی آنلاین با یک متخصص گفتگو کنید و در منزل مراحل درمان را طی کنید.

انواع سنگ كليه

پیش از شناخت علائم سنگ کلیه بهتر است انواع آن را بشناسید. در اثر تجمع انواع مختلفی از ترکیبات نمکی و مواد معدنی در کلیه‌ها، با انواع سنگ کلیه مواجه هستیم. این سنگ‌ها می‌توانند با ترکیبات متفاوت و در افراد مختلف ساخته شده و مشکلاتی را به دنبال داشته باشند. اندازه سنگ‌های کلیوی می‌تواند از خیلی ریز به اندازه یک دانه شن، تا خیلی درشت باشد. آن‌ها معمولا با عبور از بخش‌های مختلف مجاری ادراری از بدن خارج می‌شوند. اگر این سنگ‌ها در هر بخشی از مجاری ادراری گیر کنند، درد و ناراحتی زیادی را به دنبال خواهند داشت و نیاز به درمان فوری دارند. برخی از رایج‌ترین انواع سنگ کلیه عبارتند از:

سنگ‌های اسید اوریک

این سنگ‌ها در اثر اسیدی شدن بیش از حد ادرار ایجاد می‌شود. اسید اوریک به تنهایی یا به همراه کلسیم می‌تواند چنین سنگ‌هایی را ایجاد کند.

سنگ‌های کلسیمی

این‌ها متداول‌ترین نوع سنگ‌های کلیوی هستند. ترکیب آن‌ها بیشتر از کلسیم و اگزالات تشکیل شده، اما در برخی مواقع در اثر تجمع کلسیم و فسفات هم ساخته می‌شوند.

سنگ‌های سیستین

سیستین یک ماده شیمیایی است که در بدن به شکل طبیعی ساخته می‌شود. سنگ‌های سیستینی با احتمالی بسیار کمتر از سنگ‌های دیگر و در افرادی که به صورت ژنتیکی به نشت سیستین از کلیه به ادرار دچارند، روی می‌دهد.

سنگ‌های استروویت

زمانی که فرد به انواع خاصی از عفونت ادراری دچار باشد، باکتری‌ها از آمونیاک ادرار برای رشد استفاده می‌کنند. آمونیوم آزاد شده از آن به همراه فسفات و منیزیم می‌تواند چنین سنگ‌هایی را تشکیل دهد.

علائم سنگ کلیه

دفع خون از طریق ادرار

هماچوری یا دفع خون از طریق ادرار یک عارضه شایع در مبتلایان به سنگ‌های کلیه بوده و یکی از علائم سنگ کلیه می‌باشد. ادرار این افراد ممکن است صورتی، قرمز و گاهی قهوه‌ای رنگ باشد. البته همیشه وجود خون در ادرار به راحتی و توسط خود بیمار قابل مشاهده نیست و از طریق آزمایش ادرار در آزمایشگاه شناسایی می‌شود. برای این که بدانید آزمایش ادرار چه مواردی را نشان می‌دهد می‌توانید به بلاگ حال مراجعه کنید.

احساس درد یا سوزش در هنگام دفع ادرار

یکی از علائم سنگ کلیه درد است. معمولا زمانی که سنگ به مجرای ورودی حالب به مثانه می‌رسد، باعث احساس درد و سوزش ادراری می‌شود. در چنین شرایطی، فرد برای دفع ادرار با مشکل مواجه خواهد شد. کسانی که از وجود سنگ در کلیه‌های خود آگاه نیستند، ممکن است چنین دردی را با درد ناشی از عفونت‌ ادراری اشتباه بگیرند. گرچه وجود سنگ در دستگاه ادراری هم می‌تواند یکی از عوامل ایجاد عفونت ادراری باشد.

احساس درد در شکم، پهلو و پشت

گاهی به درد ناشی از سنگ کلیه، قلنج کلیوی هم گفته می‌شود. این درد، دردی بسیار شدید است و کسانی که آن‌ را تجربه کرده‌اند، این درد را در حد درد زایمان یا درد ناشی از ضربه چاقو می‌دانند. چنین دردی معمولا به صورت ناگهانی شروع شده و در اثر جا به جا شدن سنگ، محل درد  و شدت آن هم تغییر می‌کند. سالانه بیش از یک میلیون نفر با چنین دردی به اورژانس مراجعه می‌کنند. این درد زمانی تشدید می‌شود که سنگ از کلیه وارد حالب – مجرای انتقال ادرار از کلیه به مثانه- شود. در اثر قرار گرفتن سنگ در این مجرا، فشار ادرار در کلیه بالا رفته و انتقال آن از کلیه به مثانه دشوار یا غیرممکن می‌شود.

زمانی که سنگ به حالب وارد می‌شود، این لوله با انقباض‌های خود تلاش می‌کند تا آن را حرکت داده و از بدن خارج کند. چنین فشاری باعث می‌شود که درد با شدت بیشتری احساس شود. درد ناشی از ورود سنگ به حالب و عبور از آن احتمالا بیشتر در پهلوها یا پشت و زیر دنده‌ها حس می‌شود. اما هر چه سنگ به مثانه و نواحی تحتانی بدن نزدیک‌تر شود، احتمالا شدت درد در شکم و کشاله ران خواهد بود. گرچه سنگ‌های بزرگ با درد شدیدی همراه هستند، اما این به معنی دردناک نبودن سنگ‌های کوچک نیست. در واقع شدت درد، به انسداد مجاری ادراری از طریق سنگ بستگی دارد. گاهی یک سنگ کوچک هم می‌تواند آن را مسدود کرده و باعث درد فراوان شود. شما همینطور می‌توانید درباره درد پهلو چپ و راست در حال بخوانید.

درباره سونوگرافی کلیه و نحوه انجام آن در منزل بیشتر بدانید

کم شدن حجم ادرار

گیر کردن سنگ در حالب با توجه به اندازه آن می‌تواند منجر به کند شدن یا توقف جریان ادرار شود. در صورت انسداد حالب، فرد در هر بار مراجعه به دستشویی، فقط مقدار کمی دفع خواهد داشت یا ممکن است اصلا دفع ادرار نداشته باشد. این یک وضعیت اورژانسی است که نیاز به مداخله فوری و جدی پزشک دارد.

وجود خون در ادرار یا هماچوری یکی از اصلی‌ترین نشانه‌های سنگ کلیه است

نیاز به دفع فوری و مکرر ادرار

وقتی سنگ کلیه به قسمت‌های پایینی دستگاه ادراری منتقل می‌شود، معمولا تکرر ادرار را به دنبال دارد. در چنین شرایطی ممکن است که فرد نیاز فوری و مداوم برای رفتن به دستشویی را در تمام طول روز و شب احساس کند. با توجه به این که تکرر ادرار هم یکی از علائم عفونت در دستگاه ادراری است، ممکن است فرد را به اشتباه بیندازد. چنین عارضه‌ای در صورت طولانی شدن با بروز اختلالات خواب هم همراه خواهد شد. برای مطالعه بیشتر درباره علل تکرر ادرار و درمان آن می‌توانید به بلاگ حال مراجعه کنید.

کدر یا بدبو شدن ادرار

ادرار یک فرد سالم، کاملا شفاف و به رنگ زرد روشن و بدون بو است. هر تغییری در رنگ یا شفافیت و بوی آن می‌تواند نشانه‌ای از وجود یک مشکل در کلیه‌ها باشد. با توجه به این که وجود سنگ در کلیه‌ها می‌تواند منجر به عفونت کلیوی یا ادراری شود، بارزترین ویژگی آن یعنی وجود عفونت در ادرار را که با کدر شدن آن همراه می‌شود، به عنوان یکی از علائم سنگ کلیه در نظر می‌گیرند. افزایش عملکرد باکتری‌هایی که عفونت ادراری را ایجاد یا تشدید می‌کنند هم می‌تواند در بدبو شدن آن نقش داشته باشد. برای شناخت خوراکی هایی که به درمان عفونت کلیه کمک می کنند این مقاله را بخوانید.

تب و لرز

گرچه تب و لرز از مهم‌ترین علائم عفونت در بدن شناخته می‌شود، اما می‌تواند یک نشانه جدی برای وجود سنگ‌های کلیوی هم باشد. به طور کلی هر تبی که با درد و ناراحتی در بدن همراه باشد، نیاز به پیگیری جدی و فوری دارد. دمای طبیعی بدن معمولا حدود ۳۷ درجه است و تب‌های ناشی از عفونت در اغلب موارد بالای ۳۸ درجه سانتی‌گراد هستند که با احساس لرز هم همراه می‌شوند.شما همینطور می‌توانید به مطلبی راجع به پایین آوردن تب کودک با سیب زمینی در حال سر بزنید.

حالت تهوع و استفراغ

وجود سنگ در کلیه‌ها گاهی باعث تحریک اعصاب موجود در دستگاه گوارش و تحریک معده می‌شود. پاسخ معده به چنین تحریکی، احساس حالت تهوع و آماده شدن برای استفراغ است. گاهی هم پاسخ بدن به شدت درد، می‌تواند چنین وضعیتی را ایجاد کند. به طور کلی، استفراغ و حالت تهوع از شایع‌ترین علائم سنگ کلیه هستند.

درباره نارسایی کلیه و درمان آن بیشتر بدانید

علائم سنگ کلیه در زنان

گرچه میزان شیوع سنگ‌های کلیوی در مردان بیشتر از زنان است، اما به نظر نمی‌رسد که از نظر علائم تفاوت چندانی بین آن‌ها وجود داشته باشد. وجود درد و ناراحتی شدید در پهلوها و پشت که گاهی تا لگن و کشاله ران هم گسترش می‌یابد، وجود خون در ادرار و نیاز به دفع مکرر آن از شایع‌ترین علائم سنگ کلیه در زنان است. علاوه بر مواردی مثل رژیم غذایی ناسالم و پر نمک، اضافه وزن و چاقی و بیماری دیابت، بارداری هم یکی از عوامل ایجاد کننده سنگ‌های کلیه در زنان است. البته درباره موضوع تغذیه بیماران دیالیزی می‌توانید این مطلب را نیز مطالعه کنید.

بارداری یکی از عواملی است که ریسک ایجاد سنگ کلیه را در زنان افزایش می‌دهد

این عارضه ممکن است به تغییرات هورمونی در زنان باردار وابسته باشد. پزشکان معتقدند که ژنتیک هم یکی از عوامل اثرگذار در ابتلا به این بیماری است. افراد دارای سابقه خانوادگی که فردی در اقوام درجه یک یا دو آن‌ها به این بیماری مبتلا بوده، بهتر است با تغذیه سالم و نوشیدن آب کافی روزانه از احتمال تشکیل سنگ‌های کلیوی جلوگیری کنند.

علائم سنگ کلیه در مردان

در حالی که علائم سنگ کلیه ممکن است از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد، اما اگر مشکوک به سنگ کلیه هستید، چندین علامت مشخص وجود دارد که باید به آنها توجه کنید.

یکی از شایع ترین علائم در مردان درد پهلو یا کمر است که می تواند شدید باشد و ممکن است به کشاله ران یا پایین شکم تابش کند. این درد اغلب به صورت موجی می آید و می رود و می تواند با حالت تهوع یا استفراغ همراه باشد.

سایر علائم سنگ کلیه در مردان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• ادرار دردناک یا مشکل در دفع ادرار
• خون در ادرار
• میل مکرر به ادرار کردن
• ادرار کدر یا بدبو
• تب یا لرز (که ممکن است نشان دهنده عفونت باشد)

توجه به این نکته ضروری است که همه سنگ های کلیه علائمی ایجاد نمی کنند و سنگ های کوچک ممکن است بدون هیچ علامت قابل توجهی از دستگاه ادراری عبور کنند. با این حال، اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، بسیار مهم است که به سرعت به پزشک مراجعه کنید، زیرا سنگ کلیه درمان نشده می تواند منجر به عوارض جدی مانند آسیب کلیوی یا عفونت شود.

علائم سنگ کلیه در نوزادان

سنگ کلیه در نوزادان نسبتا نادر است، اما ممکن است رخ دهد. علائم سنگ کلیه در نوزادان ممکن است بسته به اندازه و محل سنگ و همچنین سن کودک متفاوت باشد.

یکی از علائم سنگ کلیه در نوزادان درد شکم است که ممکن است با استفراغ یا اسهال همراه باشد. در برخی موارد، نوزادان مبتلا به سنگ کلیه نیز ممکن است در ادرار خود خون داشته باشند که می تواند نشانه آسیب به دستگاه ادراری باشد.

نوزادان مبتلا به سنگ کلیه نیز ممکن است تحریک پذیری یا بی قراری را تجربه کنند که می تواند به دلیل ناراحتی ناشی از سنگ باشد. برخی از نوزادان ممکن است در ادرار کردن مشکل داشته باشند یا ممکن است فقط مقادیر کمی ادرار تولید کنند که می تواند نشانه انسداد دستگاه ادراری باشد. علاوه بر این، برخی از نوزادان ممکن است تب داشته باشند یا علائم دیگری از عفونت مانند بی حالی یا تغذیه نامناسب داشته باشند.

اگر مشکوک هستید که کودک شما ممکن است سنگ کلیه داشته باشد، مهم است که به سرعت به پزشک مراجعه کنید. یک ارائه‌دهنده مراقبت‌های بهداشتی می‌تواند این بیماری را از طریق معاینه فیزیکی و آزمایش‌های تصویربرداری تشخیص دهد و می‌تواند درمان مناسب را برای جلوگیری از عوارض و مدیریت علائم ارائه دهد.

دفع سنگ کلیه

به گفته وب سایت mayoclinic.org بیشتر سنگ‌های کلیوی با مصرف مایعات زیاد در طول مدت ۴۸ تا ۷۲ ساعت از بدن دفع می‌شوند. این فرآیند ممکن است بسیار دردناک باشد. به همین دلیل، پزشکان با استفاده از مسکن‌های ساده خوراکی سعی می‌کنند درد آن را کاهش دهند. گاهی هم به تزریق داروهای مسکن قوی‌تر مثل کتورولاک نیاز است. از مهم‌ترین عواملی که در دفع سنگ کلیه نقش دارند می‌توان به اندازه سنگ، محل عبور آن، بزرگ شدن پروستات، باردار بودن و سن بیمار اشاره کرد. بیش از ۸۰ درصد سنگ‌هایی که اندازه آن‌ها کمتر از چهار میلی‌متر است، به راحتی از بدن دفع می‌شوند. اما سنگ‌هایی با ۵ میلی‌متر قطر، تنها ۲۰ درصد احتمال عبور دارند. سنگ‌های بیشتر از ۹ میلی‌متر هم اغلب بدون درمان‌های خاص امکان عبور و دفع ندارند.

برخی از بیماران به سنگ‌هایی دچار هستند که به راحتی از مجاری ادراری عبور نمی‌کنند. در چنین شرایطی، با کمک کرفتن از برخی داروها می‌توان قدرت عبور سنگ از مجاری ادراری را افزایش داد. از جمله این داروها می‌توان به مسدود کننده‌های کانال کلسیم و مسدود کننده‌های آلفا اشاره کرد. شناخته شده‌ترین داروهای مسدود کننده کانال کلسیم، نیفدیپین است و از مسدود کننده‌های آلفا، می‌توان به تامسولوزین اشاره کرد. تامسولوزین یا تامسولوسین از طریق شل کردن عضلات اطراف مثانه و مجاری ادراری، در تسهیل ادرار نقش دارد.

برای دفع سنگ‌هایی که امکان عبور راحت از مجرای ادراری را ندارند، از روش‌های دیگری استفاده می‌شود. یکی از رایج‌ترین آن‌ها، لیتوتریپسی نام دارد. در این روش با استفاده از امواج شوک، یک سنگ بزرگ را به قطعات کوچک خرد کرده و امکان عبور و دفع سنگ کلیه را فراهم می‌کنند. اگر به هر دلیلی این روش نتواند با موفقیت انجام شود، با استفاده از عمل جراحی می‌توان سنگ‌ها را از بدن خارج کرد. این روش بیشتر برای سنگ‌های گیر کرده در بخش‌های مختلف مجاری ادراری که باعث انسداد جریان آن شده باشد استفاده می‌شود.

علائم سنگ کلیه در آزمایش ادرار

سنگ کلیه می تواند علائم مختلفی از جمله درد در ناحیه کمر یا شکم، تهوع و استفراغ و خون در ادرار ایجاد کند. در برخی موارد، وجود سنگ کلیه ممکن است از طریق آزمایش ادرار تشخیص داده شود که این کار را می‌توانید با ثبت سفارش در بخش آزمایش در منزل نیز انجام داده و تست را در خانه خودتان انجام دهید.

اگر علائم سنگ کلیه را دارید، پزشک ممکن است آزمایش ادرار را برای کمک به تشخیص این بیماری توصیه کند. در طول آزمایش ادرار، نمونه‌ای از ادرار شما جمع‌آوری می‌شود و از نظر وجود مواد مختلف از جمله گلبول‌های قرمز و سفید، باکتری‌ها و کریستال‌ها بررسی می‌شود. در مورد سنگ کلیه، آزمایش ادرار ممکن است وجود خون یا کریستال را نشان دهد که می تواند نشانه وجود سنگ در کلیه ها یا مجاری ادراری باشد. عوامل دیگری مانند سطح pH ادرار یا وجود برخی مواد معدنی نیز ممکن است سرنخ هایی در مورد احتمال سنگ کلیه ارائه دهند.

قوی ترین داروی سنگ شکن کلیه

وجود سنگ در کلیه یک عارضه جدی است که در صورت عدم توجه و پیگیری می‌تواند زمینه‌ساز مشکلات دیگری مثل عفونت و التهاب کلیه، بزرگ شدن سنگ، انسداد مجاری ادراری و… شود. به همین دلیل لازم است که در صورت مشاهده علائم اولیه، نسبت به تشخیص و درمان به موقع آن، اقدامات لازم صورت گیرد. با توجه به اندازه تخمینی سنگ که از طریق عکسبرداری تخصصی و روش‌های دیگر انجام می‌شود، پزشک تصمیم می‌گیرد که از چه روش درمانی برای رفع آن استفاده کند.

قوی ترین داروی سنگ شکن کلیه در واقع بهترین دارویی است که پزشک برای شما تجویز می‌کند. این داروها با توجه به اندازه سنگ و توانایی بیمار برای مصرف دارو تجویز می‌شوند. پزشکان از داروهایی مثل مسدود کننده‌های آلفا و یا داروهای دیگری برای شل کردن عضلات حالب و مثانه برای بهبود عبور سنگ کمک می‌گیرند.

علاوه بر این‌ها از مسکن‌هایی مثل ایبوپروفن، ناپروکسن و… هم می‌توان برای تسکین درد حین دفع آن استفاده کرد. اگر می‌خواهید درباره کاربردهای قرص ناپروکسن بیشتر بدانید، می‌توانید به بلاگ حال مراجعه کنید. برای درمان سنگ‌های بزرگ هم استفاده از سنگ شکن، جراحی باز یا لاپاراسکوپی تجویز خواهد شد. علاوه بر این روش‌های درمانی، امروزه داروهایی بر پایه ترکیبات گیاهی هم ساخته شده‌اند که در رسانه‌ها با تبلیغات تجاری تحت عنوان قوی ‌ترین داروی سنگ شکن کلیه شناخته می‌شوند. فراموش نکنید که به هیچ عنوان به صورت خودسرانه اقدام به مصرف چنین داروهایی نکرده و فریب رسانه‌ها را نخورید. پیش از مصرف هر نوع دارو و تصمیم‌گیری برای درمان حتما از پزشک خود راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.

دفع سریع سنگ کلیه از حالب

حالب یک مجرای باریک است که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می‌کند. عبور سنگ از این مجرا می‌تواند بسیار دردناک باشد. پزشکان به افراد مبتلا به سنگ کلیه توصیه می‌کنند که در طول روز آب زیادی بنوشند. نوشیدن آب باعث می‌شود که سنگ بتواند بهتر و با سرعت بیشتری از حالب عبور کند و پس از ورود به مثانه دفع شود. برخی از داروها هم با کنترل اسیدیته ادرار به این کار کمک می‌کنند.

پزشکان برای کمک به دفع سنگ کلیه، داروهای شل کننده عضلات مجاری ادراری را تجویز می‌کنند

پزشکان گاهی از قرص‌هایی مانند سیستون، تامسولوزین و رواتینکس هم برای کمک به دفع سنگ استفاده می‌کنند. این داروها معمولا برای سنگ‌های کوچک‌تر از ۵ میلی‌متر کاربرد داشته و برخی از آن‌ها از طریق شل کردن مجرای ادراری، دفع سنگ را آسان می‌کنند. داشتن فعالیت بدنی کافی هم یک راهکار خوب برای بهبود حرکت سنگ در مجرای ادراری و دفع سریع سنگ کلیه از حالب است.

برای سنگ کلیه چی خوبه

سنگ کلیه می تواند یک تجربه دردناک و ناراحت کننده باشد، اما خوشبختانه چندین راه حل وجود دارد که می تواند به کاهش علائم و بهبودی کمک کند. اولین قدم نوشیدن مایعات فراوان، به ویژه آب است که می تواند به دفع سنگ ها از دستگاه ادراری کمک کند. علاوه بر این، برخی از مطالعات نشان می‌دهند که مصرف غذاهای سرشار از منیزیم، مانند سبزیجات برگ‌دار تیره، آجیل و غلات کامل، ممکن است به جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه کمک کند. مرکبات مانند لیمو و پرتقال نیز به دلیل محتوای بالای اسید سیتریک مفید هستند که می تواند به حل کردن سنگ های کلسیمی کمک کند. در نهایت، برخی از افراد از طریق داروهای گیاهی، مانند چای چانکا پیدرا یا برگ گزنه، تسکین می یابند، اگرچه مهم است که قبل از امتحان هر گونه درمان جدید با یک متخصص صحبت کنید.

سوالات متداول