بسیاری از افراد بهار شیراز را با عطر بهار نارنج به یاد می‌آورند. عطری بی نظیر که مانندش را شاید در معدود مناطق کشور حس کنید. شکوفه‌های کوچک، زیبا و سفید رنگ نارنج در فصل بهار می‌رویند. به همین دلیل به بهار نارنج معروف شده‌اند. این گلبرگ‌های جذاب علاوه بر ظاهر و عطر دل‌پذیر، خواص بی شماری هم دارند که می‌تواند در سلامتی بدن و زیبایی پوست نقش مهمی داشته باشد. برای آشنایی بیشتر با خواص بهار نارنج و محدودیت‌های مصرف آن میتوانید از مشاوره آنلاین با کارشناسان حال استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: تست کرونا در منزل
طبع بهار نارنج گرم و خشک است و در طب سنتی به اشکال مختلف مثل عرق، شربت، مربا، دمنوش و… قابل مصرف است. اسانس این گیاه هم یکی از گران قیمت‌ترین اسانس‌های جهان است که در صنعت عطر سازی و لوازم آرایشی کاربرد زیادی دارد. این گیاه یکی از منابع تامین بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن از جمله کلسیم، روی، مس و انواع ویتامین‌های خانواده B، C و D است. مطابق یافته‌های محققان طب سنتی ایران، استفاده از این گیاه به عنوان یک آرامبخش طبیعی عمل کرده و می‌تواند یکی از راه‌های داشتن خواب راحت به حساب آید. همچنین برای رفع سردردهای میگرنی و اسپاسم‌های عضلانی ناشی از استرس بسیار اثرگذار است. اگر بخواهیم به صورت خلاصه به انواع خاصیت بهار نارنج اشاره کنیم، باید بگوییم که این گیاه:
سطح کورتیزول را کاهش می دهد
کورتیزول در علم پزشکی به عنوان یک هورمون ناخوشایند شناخته می‌شود که میزان آن در شرایط استرس‌زا افزایش پیدا می‌کند. بهار نارنج قطعا نمی‌تواند شرایط بیرونی استرس را رفع کند؛ اما می‌تواند پاسخ بیولوژیکی بدن به آن را کنترل کند. نتایج یک تحقیق که در آن اثر استنشاق روغن بهار نارنج را بر میزان کروتیزول بررسی کرد نشان داد که میزان این ماده در افراد کاهش یافته است. نتایج دیگری هم از تحقیقات مشابه به دست آمده است که خواص ضد اضطرابی بهار نارنج را اثبات می‌کند.
فشار خون را کاهش می دهد
محققان دریافته‌اند که مصرف بهار نارنج به اشکال مختلف می‌تواند به کاهش فشار خون و به ویژه فشار خون ناشی از استرس مزمن در بیماران کمک کند.
علائم یائسگی را بهبود می بخشد
مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۴ به بررسی اثرات بهار نارنج بر زنان یائسه، بهبود سطح استروژن، غلظت کورتیزول، ضربان قلب و فشار خون پرداخت. نتایج به دست آمده نشان داد که مصرف این گیاه می‌تواند به کاهش علائم آزار دهنده و ناتوان کننده یائسگی کمک کند.
التهاب را کاهش می دهد
مطالعه منتشر شده در مجله داروهای طبیعی حاکی از این است که ترکیبات موجود در بهار نارنج مانند لینالیل استات، قدرت کاهش التهاب حاد و مزمن را دارد. این ترکیبات همچنین می‌توانند به کاهش حساسیت به درد هم کمک کنند. این خاصیت بهار نارنج برای بیماران مبتلا به بیماری‌های التهابی دردناک و قابل درمان مثل آرتریت روماتوئید یا فیبرومیالژیا بسیار مفید است.
بیشتر بخوانید: قرص ضد استرس بدون عوارض
به عنوان یک ماده ضد میکروبی عمل می کند
طبق تحقیقات منتشر شده در مجله علوم زیستی پاکستان، مشخص شد که روغن بهار نارنج در مبارزه با شش نوع باکتری، سه نوع قارچ و دو نوع مخمر موثر است. این فعالیت ضد میکروبی احتمالا ناشی از وجود موادی مثل نرولیدول و لینالول در آن است. اثرات ضد باکتریایی این روغن زمانی که به صورت موضعی بر روی پوست استفاده می‌شوند، نمایان می‌شود. همچنین استنشاق آن در آروماتوتراپی (رایحه درمانی) هم ممکن است عفونت‌های داخلی را درمان کند.
اثرات ضد اسپاسم دارد
تحقیقات نشان داده‌اند که بهار نارنج می‌تواند نارسایی عضلانی و مشکلات مربوطه، از گرفتگی عضلات تا اسهال ناشی از آن را کاهش دهد. با توجه به خاصیت ضد اسپاسم و ضد استرس این روغن، به نظر می‌رسد که رایحه درمانی به کمک آن می‌تواند انواع سردرد به ویژه سردردهای ناشی از تنش عصبی و میگرن را کاهش دهد. برای آشنایی بیشتر با سردردهای میگرنی میتوانید این مقاله را بخوانید.
به عنوان ضد تشنج عمل می کند
مطالعه انجام شده در سال ۲۰۱۴ نشان داد که بهار نارنج حاوی خواص ضد تشنج قدرتمندی است که فعالیت الکتریکی مغز را برای کنترل تشنج تحت تاثیر قرار می‌دهد.
مصرف بهار نارنج می‌تواند به تسکین سردردهای ناشی از تنش‌های عصبی کمک کند
خواص عرق بهار نارنج
عرق بهار نارنج در واقع عصاره آن است که می‌توان در کارگاه یا در منزل و به کمک برگ‌های این گیاه تهیه کرد. همچنین فروشگاه‌های معتبر هم در فصل مناسب، این محصول را تهیه کرده و در اختیار مصرف کنندگان قرار می‌دهند. بهترین زمان مصرف عرق بهار نارنج تا یک سال بعد از تولید آن است. از این عرق می‌توان به عنوان یکی از ترکیبات سس سالاد، یک ماده طبیعی برای حفظ طراوت و زیبایی پوست صورت، خوشبو کننده هوا و… استفاده کرد. ساده‌ترین راه مصرف عرق بهار نارنج، ترکیب آن با کمی آب و شکر یا عسل و گلاب است. این ترکیب برای به دست آوردن آرامش و رفع خستگی بعد از یک روز شلوغ و خسته کننده، معجزه می‌کند. مهم‌ترین خواص عرق بهار نارنج عبارتند از:
- نرم کننده پوست. آن را می‌توان به صورت یک تونر گیاهی برای پوست صورت استفاده کرد. همچنین اضافه کردن این عرق به آب وان حمام هم می‌تواند به سلامت پوست و احساس شادابی بیشتر کمک کند.
- بهبود کیفیت خواب. نوشیدن مقدار کمی شربت بهار نارنج پیش از خواب یا قرار دادن کمی از گلبرگ‌ها و یا عرق آن در کنار رختخواب به آرامش و خواب راحت کمک می‌کند.
- بر طرف کننده انواع سردرد از جمله میگرن و سردردهای عصبی ناشی از ساعات طولانی کار
- رفع یبوست و اختلالات گوارشی
- کمک به متعادل سازی طبع بدن به ویژه در افراد سرد مزاج
خواص دمنوش بهارنارنج
دمنوش بهار نارنج ساده‌ترین روش مصرف این گیاه است. برای این کار کافی است که مقدار گلبرگ تازه یا خشک این گیاه را در اختیار داشته باشید. مقدار کمی از این گلبرگ‌ها را در قوری ریخته، آب گرم به آن اضافه کنید و اجازه دهید تا حدود ده دقیقه دم بکشد. سپس مایع به دست آمده را صاف کرده و با کمی عسل یا نبات میل کنید. این نوشیدنی یک گزینه مناسب برای رفع خستگی و استراحت بین ساعات کاری در روزهای سرد سال است. علاوه بر این می‌تواند به کاهش درد معده، سردرد و سر گیجه و اضطراب و استرس افراد کمک کند. این دمنوش برای تقویت قلب و بهبود ضربان قلب نامنظم آن و سلامت مغز هم استفاده می‌شود. اضافه کردم مقداری بهار نارنج به سایر دمنوش‌های گیاهی مثل چای سبز، گل محمدی، بابونه و… هم می‌تواند خواص موثر آن‌ها را افزایش دهد. اگر می‌خواهید درباره خواص چای سبز بیشتر بدانید، این مقاله را مطالعه کنید.
بیشتر بخوانید: درمان سندروم مونشهاوزن
خواص بهارنارنج در طب سنتی
طب سنتی با بهره گیری از خواص طبیعی گیاهان سعی می‌کند تا بهترین کارایی و اثربخشی را با کمترین اثرات جانبی، برای حفظ سلامتی و شادابی افراد به کار گیرد. بهار نارنج طبع گرم و خشکی دارد و می‌تواند به رفع بیماری‌ها و مشکلاتی که در اثر ازدیاد صفرا و خون در بدن ایجاد شده‌اند، کمک کند. هر ماده گیاهی در طب سنتی، خواص مختص خود را دارند که این خواص در مورد بهار نارنج عبارتند از:
- رفع بی‌خوابی و کمک به بهبود کیفیت خواب
- ضد اضطراب
- تسکین دهنده اعصاب و درمان ضعف اعصاب
- آرامبخش طبیعی
- نشاط آور
- بر طرف کننده قلنج‌های عصبی
- درمان ناراحتی سینه
- کمک به تنظیم فشار خون
- بستن منافذ باز پوست
- رفع سرماخوردگی
- نرم کننده طبیعی پوست
- ضد نفخ شکم
- تقویت روحیه و کاهش احساس ناامیدی
- اشتها آور طبیعی
- ضد تشنج
- تنظیم ضربان قلب در موقعیت‌های استرس‌زا
- ضد افسردگی
- کاهش سرگیجه
- تسکین درد معده به ویژه درد عصبی معده
- بهبود عملکرد دستگاه گوارش و رفع یبوست
- کمک به رفع سکسکه
- کاهش مشکلات ناشی از یائسگی در زنان
اسپری کردن عرق بهار نارنج بر روی پوست باعث حفظ رطوبت و شادابی بیشتر آن می‌شود
خواص بهار نارنج برای پوست
بهار نارنج به طرز قابل توجهی به عنوان یک ماده تقویت کننده برای پوست عمل می‌کند. افرادی که پوست خشکی دارند، می‌توانند با استفاده از این محصول گیاهی حاوی آنتی اکسیدان، به ترمیم سلول‌های پوستی و جوان سازی آن کمک کنند. به عنوان مثال، آنتی اکسیدان‌های موجود در بهار نارنج با رادیکال‌های آزاد که باعث چین و چروک و افتادگی پوست صورت می‌شوند، مبارزه می‌کنند.
این گیاه با کمک ویتامین C و آنتی اکسیدان موجود در آن، می‌تواند پوست چرب را هم از آلودگی‌ها، سلول‌های مرده و چربی‌های اضافه پاک کرده و نرمی و لطافت مناسبی به آن بدهد. همچنین آب یا عرق این گیاه هم تاثیر شگفت انگیزی در رنگ پوست خواهد داشت. به عنوان مثال، می‌تواند لکه‌های تیره پوست را روشن کرده و آن‌ها را به مرور زمان محو کند. علاوه بر این به رفع جوش‌های سر سیاه پوست هم می‌تواند کمک کند. بهار نارنج از پوست بدن در برابر اشعه‌های مضر UV هم محافظت کرده و به عنوان یک مانع عمل می‌کند. برای مطالعه بیشتر درباره جوش های سر سیاه و درمان آن به این مقاله مراجعه کنید.
به طور کلی مصرف بهار نارنج چه به صورت خوراکی و چه موضعی می‌تواند برای پوست بدن مفید باشد. اضافه کردن مقداری عرق آن به آب مصرفی روزانه، یک راه ساده برای بهره مندی از خواص آن است. همچنین اسپری مقداری آب بهار نارنج بر روی پوست صورت، هم برای کسانی که پوست خشک دارند و هم پوست چرب، مفید است. چون حتی پوست چرب هم ممکن است کم آب باشد! افراد دارای پوست خشک می‌توانند پیش از استفاده از کرم‌های مرطوب کننده، مقداری آب بهار نارنج بر روی پوست خود اسپری کنند تا رطوبت آن به خوبی حفظ شود. از روغن این گیاه هم برای رفع سلولیت، درمان آکنه، عفونت‌های قارچی و… کمک می‌گیرند.
بیشتر بخوانید: تک فرزندی بهتر است یا چند فرزندی؟
خواص بهار نارنج برای دیابت
پزشکان معتقدند که با مصرف برخی از ترکیبات گیاهی از جمله بهار نارنج می‌توان دیابت نوع یک و دو را کنترل و پیشرفت بیماری را متوقف یا معکوس کرد. این ترکیبات گیاهی، سطح قند خون را تنظیم کرده و پیش دیابت را به تاخیر می‌اندازند. داشتن فعالیت بدنی کافی و مصرف دارو هم به حفظ سلامتی این بیماران کمک می‌کند. توصیه می‌شود که بیماران مبتلا به دیابت به هیچ عنوان از این ترکیبات گیاهی به صورت خودسرانه مصرف نکرده و در صورت استفاده از آن‌ها، داروهای تجویزی توسط پزشک را قطع نکنند. برای آشنایی بیشتر با بیماری دیابت میتوانید این مقاله را بخوانید.
هنوز تحقیقات متعددی در زمینه اثرگذاری ترکیبات گیاهی بر دیابت و کنترل قند خون در جریان است و لازم است که بیماران تا زمان تایید نهایی نتایج از درمان‌های مرسوم این بیماری غافل نشوند. ضمنا مصرف بیش از حد این گیاه ممکن است کاهش شدید قند خون را به دنبال داشته باشد. به همین دلیل بیمارانی که برای کنترل قند خون خود از داروهای شیمیایی استفاده می‌کنند نباید به صورت خودسرانه به مصرف بهار نارنج برای پایین آوردن سطح قند خونشان روی بیاورند. همیشه لازم است که پیش از مصرف هر ماده گیاهی یا شیمیایی جدید با پزشک خود مشورت کنید.
خواص بهار نارنج برای قلب
بهار نارنج گیاهی است که بسیاری از افراد آن را به عنوان یک ماده کاهش دهنده ضربان قلب می‌شناسند. مصرف آن می‌تواند در شرایط استرس‌زا، به کاهش تپش قلب و بی نظمی ضربان آن کمک کند و ریتم تپش قلب را به حالت طبیعی و منظم باز گرداند. به همین دلیل به نظر می‌رسد که این گیاه می‌تواند در هنگام تنش‌های عصبی شدید از بروز حملات قلبی جلوگیری کند. از سوی دیگر، مصرف بهار نارنج با تنظیم میزان فشار خون و بهبود جریان خون در شریان‌های بدن، به پیشگیری از سکته قلبی هم کمک می‌کند. افراد دارای فشار خون که در معرض مشکلات ناشی از آن قرار دارند، می‌توانند تحت نظر پزشک و به صورت روزانه، از آب یا عرق این گیاه برای تنظیم فشار خون استفاده کنند.
خواص بهار نارنج برای اعصاب
بهار نارنج و عطر آن دارای خاصیت آرامبخش و نشاط آور است. به همین دلیل می‌تواند با ایجاد آرامش و کاهش اضطراب، بر روی سیستم عصبی بدن تاثیرات مثبتی داشته باشد. از این گیاه به عنوان یک داروی طبیعی ضد افسردگی هم استفاده می‌کنند. با کمک یک لیوان شربت و یا دمنوش بهار نارنج میتوانید خستگی، اضطراب و فشار عصبی یک روز سخت کاری را پشت سر بگذارید. به دلیل نقش بهار نارنج در درمان اختلالات خواب و اضطراب، در برخی منابع به آن دیازپام طبیعی هم گفته می‌شود. حتی بوئیدن این گیاه هم می‌تواند باعث ایجاد حس آرامش و درمان بی‌خوابی در افراد شود.
بیشتر بخوانید: درمان سوزش معده با عسل
خواص بهار نارنج برای لاغری
بهار نارنج حاوی مقادیری آلکالوئید است. این ماده که یک محرک قوی چربی سوزی است، با افزایش متابولیسم و سوخت و ساز بدن باعث لاغری و کاهش وزن می‌شود. اما نباید فراموش کرد که هیچ ماده گیاهی و شیمیایی نمی‌تواند به تنهایی لاغر کننده باشد. پزشکان توصیه می‌کنند افرادی که تمایل به کاهش وزن دارند، در کنار تغذیه مناسب و داشتن فعالیت بدنی کافی، از ترکیبات گیاهی موثر در کاهش وزن از جمله بهار نارنج به شکل عرق، دمنوش و… استفاده کنند. البته زیاده‌روی در مصرف این ترکیبات می‌تواند زیان‌بار باشد. پس لازم است که در مصرف هر ماده‌ای جانب اعتدال را رعایت کنید.
ترکیبات موجود در بهار نارنج با تنظیم ضربان قلب و بهبود گردش خون می‌تواند از بروز حملات قلبی پیشگیری کند
محدودیت های مصرف بهار نارنج
مصرف متناسب و متعادل بهار نارنج می‌تواند اثرات مفید و شگفت انگیزی در سلامتی افراد داشته باشد. اما این موضوع را نباید فراموش کرد زیاده روی در مصرف هر ماده غذایی با عوارض جانبی خاصی همراه است. گرچه مصرف بهار نارنج برای افراد مختلف کم خطر به نظر می‌رسد؛ اما با این وجود لازم است که زنان در دوره بارداری و شیردهی در مصرف آن احتیاط کنند و حتما پیش از مصرف با پزشک خود مشورت کنند. همچنین مصرف زیاد این ماده ممکن است با برخی از داروهایی که برای درمان افسردگی مصرف می‌شوند، تداخل داشته باشد. برای مطالعه بیشتر درباره روش های درمان افسردگی میتوانید این مقاله را بخوانید.
هر چند استفاده از بهار نارنج برای کاهش فشار خون بسیار مفید است، اما زیاده روی در مصرف آن گاهی نتیجه عکس داشته و با افزایش فشار خون و تپش قلب، سلامتی افراد را تهدید کند. همچنین توصیه می‌شود که پس از مصرف بهار نارنج، با توجه به خاصیت آرامبخشی ناشی از مصرف آن، از فعالیت‌هایی که به هوشیاری زیاد و دقت بالا نیاز دارند خودداری کنید. زیاده روی در مصرف این گیاه می‌تواند بی‌خوابی را در برخی از افراد تشدید کند.
حرف آخر
بهار نارنج گیاهی با طبع گرم و ترکیبات معدنی و ویتامین‌های فراوان است که می‌تواند در حفظ سلامتی و شادابی بدن موثر باشد. مصرف آن در کشور ما به اشکال گوناگون مثل عرق، شربت، دمنوش و… رایج است و یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های سنتی به حساب می‌آید. علیرغم خواص متعدد ذکر شده برای این گیاه، زیاده روی در مصرف آن می‌تواند با عوارض جانبی همراه باشد. پس بهتر است پیش از مصرف آن با یکی از پزشکان سامانه حال گفت‌و‌گو کرده و اطلاعات لازم را درباره خواص بهار نارنج به دست بیاورید. شما کدام یک از ترکیبات به دست آمده از بهار نارنج را بیشتر مصرف می‌کنید؟
سوالات متداول
بهترین خواص بهار نارنج کدامند؟
از این گیاه برای رفع اضطراب و استرس، کاهش سردردهای عصبی، سرگیجه، یبوست، رفع علائم سرماخوردگی، بر طرف شدن سکسکه، تسکین دردهای عضلانی، بهبود ضربان نامنظم قلب و… استفاده می‌شود.
مصرف بیش از حد بهار نارنج چه مضراتی دارد؟
مصرف آن در زنان باردار و شیرده باید با مشورت پزشک باشد. همچنین زیاده روی در مصرف آن ممکن است باعث افزایش فشار خون و تپش قلب شدید و تشدید بی خوابی در مصرف کنندگان شود.
برای آشنایی با خواص بهار نارنج از چه پزشکی مشاوره بگیریم؟
شما میتوانید برای این منظور از پزشکان عمومی و متخصص حاضر در سامانه حال از جمله متخصص طب سنتی به صورت ۲۴ ساعته و در تمام روزهای هفته مشاوره و راهنمایی دریافت کنید.
منابع
