اگر از طرفداران غذاها و نوشیدنی‌های سنتی ایرانی باشید، قطعا شربت خاکشیر را امتحان کرده‌اید. ماده اصلی موجود در ترکیب این شربت یعنی خاکشیر یا خاکشی، همان دانههای ریزی هستند که با شکل کشیده و به رنگ قرمز تیره مایل به قهوهای شناخته میشوند. مطابق یافته‌های محققان علوم پزشکی نوین و طب سنتی، خواص خاکشیر بسیار زیاد است. به همین دلیل در طب سنتی ایرانی بسیار بر مصرف آن تاکید شده است. این دانهها در واقع بذر یا تخم گیاهی خودرو و غیر علوفه‌ای و دارای انواع اسیدهای چرب شناخته شده در ساختار خود هستند. پزشکان با توجه به خواص خاکشیر، مصرف آن را برای کاهش علائم و درمان برخی از بیماری‌ها مفید می‌دانند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این موضوع می‌توانید از مشاوره آنلاین حال استفاده کنید.
حتما بخوانید: قیمت تست کرونا
دانه خاکشیر از گیاهی به همین نام که بیشتر در رشته کوه البرز و برخی از نواحی ایران از جمله سیستان و بلوچستان، همدان و بوشهر می‌روید، به دست می‌آید. از دانههای خاکشیر به شکل‌های مختلف و در ترکیب با عرقیات گیاهی و آب میتوان استفاده کرد. یکی از ویژگی‌های مهم این دانهها، جذب آب است. یعنی زمانی که در آب خیسانده می‌شود، می‌تواند مقداری از آن را جذب کرده و پس از خوردن، به تدریج این آب را در بدن آزاد کند. در نتیجه فرد مصرف کننده، کمتر احساس تشنگی می‌کند. همین موضوع باعث شده که نوشیدنی‌های حاوی خاکشیر در دسته غذاهای مناسب برای سحری در ماه رمضان قرار بگیرد.
محققان معتقدند که ترکیب آن با آب سرد، اثر ضد اسهال و با آب گرم، اثر ملین و ضد یبوست دارد. خاصیت خاکشیر به ترکیبات موثر خاص آن از جمله ویتامین‌ها، روغن‌های ویژه و ترکیبات ضد میکروبی بستگی دارد. از جمله مهم‌ترین خواص خاکشیر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
رفع مشکلات پوستی
یکی از اصلی‌ترین خواص خاکشیر، نقش آن در بهبود مشکلات پوستی مثل چین و چروک پوست، درمان آکنه و کاهش جوش‌های صورت، رفع کهیر و التهاب پوست و همچنین کمک به درمان بهتر و سریع‌تر زخم‌ها و لک‌های ایجاد شده از آن‌هاست. شما می‌توانید راجع به درمان کهیر در حال بخوانید.
رفع مشکلات سیستم ادراری
این دانهها ادرارآور بوده و برای دفع سنگ کلیه و رفع التهاب کلیه بسیار مفید و موثرند. شما می‌توانید راجع به انواع سنگ کلیه و روش‌های درمانی آن در حال بخوانید.
کمک به بهبود سیستم گوارشی
یکی از خواص خاکشیر، افزایش حرکات روده است که باعث سریع‌تر و آسان‌تر شدن دفع مواد زائد را از بدن می‌شود. از سوی دیگر، در کنترل اسهال و یبوست به شکل‌های مختلف موثر است؛ گرچه مصرف زیاد آن برای بیماران مبتلا به زخمهای گوارشی و مشکلات مشابه مناسب نیست.
از دیگر خواص خاکشیر میتوان به کاهش تب و حرارت بدن، رفع گرفتگی صدا، افزایش میل جنسی، رفع سرگیجه، افزایش اشتها و کاهش ترشحات واژینال اشاره کرد. همچنین محققان معتقدند که میتوان از آن برای درمان بیماری نقرس کمک گرفت. راجع به علت سرگیجه و ۹ روش کاربردی جلوگیری از آن ، مقاله مرتبط با آن را بخوانید.
طبع خاکشیر
طبع خاکشیر مطابق منابع طب سنتی، سرد و تر تشخیص داده شده و به همین دلیل، مصرف زیاد آن بدون مصلح، برای بیماران مبتلا به آرتروز و مشکلات مشابه مناسب نیست.درباره آرتروز گردن و روش‌های درمانی برای آن در حال بخوانید.
به طور کلی، مصرف خوراکی‌های دارای طبع سرد و تر باعث خنک شدن بدن می‌شود و زیادهروی در آن باعث غلبه سردی، ریزش آب دهان و… خواهد شد. افراد می‌توانند برای متعادلسازی طبع خاکشیر، از کمی عسل، کتیرا، گلاب، عرق نعنا و سایر محصولات با طبع گرم استفاده کنند تا هم از خواص خاکشیر بهره برده و هم دچار عوارض ناشی از سردی طبع نشوند.
شما می‌توانید راجع به خواص عسل بیشتر بخوانید
اضافه کردن یک مصلح مثل کتیرا، عسل یا گلاب به خاکشیر می‌تواند طبع آن را متعادل کند
البته طبع خاکشیر در برخی از منابع به صورت گرم و تر ذکر شده و برخی از محققان طب سنتی بر این عقیده هستند. از آن‌جا که این افراد همچنان خاکشیر را خنک کننده بدن می‌دانند، معتقدند که علیرغم داشتن طبع گرم، این گیاه خواص ویژه‌ای برای خنک کردن و شکستن حرارت بدن به ویژه در روزهای گرم تابستان دارد.
خواص خاکشیر ناشتا
خاکشیر یکی از ترکیبات دارویی طبیعی است که مصرف ناشتای آن فوائد بی شماری دارد. از مهم‌ترین خواص خاکشیر ناشتا میتوان به کاهش فشار خون بالا در بیماران مبتلا به فشار خون، پاکسازی کبد در بیماران مبتلا به کبد چرب و یا افرادی که مستعد ابتلا به آن هستند و رفع یبوست و خشکی مزاج اشاره کرد. برای مطالعه درباره خطرات کبد چرب به بلاگ حال مراجعه کنید.
البته در مورد درمان یبوست باید تلاش کرد که بدن به مصرف آن عادت نکند؛ چون ممکن است به تنبلی روده دچار و به تدریج با اختلال دفع مواجه شوید. افرادی هم که تمایل به کاهش وزن دارند، می‌توانند با مصرف دانههای خیسانده این گیاه به صورت ناشتا، از پرخوری روزانه جلوگیری کنند. به طور کلی، مصرف دانههای خاکشیر به هر شکلی به صورت ناشتا یکی از بهترین روش‌های جذب ترکیبات موثر موجود و بهره‌مندی از خواص درمانی آن است.
مضرات خاکشیر
از خاکشیر اغلب به عنوان یک ترکیب ملین برای رفع یبوست به ویژه در کودکان و سالمندان نام برده می‌شود. اما باید دقت کنید که مصرف مداوم آن ممکن است باعث وابستگی سیستم گوارشی شده و در دراز مدت، اختلال دفع را در پی داشته باشد. یکی از مضرات خاکشیر این است که مصرف بیش از حد آن هم می‌تواند اسهال ایجاد کند. مصرف مداوم آن برای برخی از زنان باردار – به ویژه در ماه‌های نخست بارداری- و مادران شیرده مناسب نیست. اما در صورت نیاز میتوان به مقدار مناسب از آن، با تجویز پزشک برای رفع یبوست بارداری و مشکلات دیگر استفاده کرد. علیرغم همه خواص خاکشیر برای مشکلات گوارشی، بیمارانی که دچار برخی از مشکلات گوارشی مثل زخم معده و یا ورم آن هستند، بهتر است کمتر از خاکشیر استفاده کنند و در صورت تمایل به مصرف مداوم، حتما با پزشک خود مشورت کنند.
مصرف خاکشیر با تجویز پزشک می‌تواند به رفع یبوست بارداری کمک کند اما زیادهروی در مصرف آن مناسب نیست
یکی از مشکلات مصرف خاکشیر، وجود خاک و آلودگی زیاد در آن است که نیاز به شست‌‌وشوی فراوان و دقیق دارد. عدم رعایت نکات بهداشتی و تمیز کردن مناسب شن و خاک موجود در آن، می‌تواند باعث ورود این ترکیبات به بدن شده و تشکیل سنگ مثانه و کلیه و یا تشدید عوارض آن را به دنبال داشته باشد. افراد سرد مزاج هم برای بهره‌مندی از خواص خاکشیر و جلوگیری از غلبه سردی در اثر مصرف زیاد آن، بهتر است از یک مصلح مثل عسل یا کتیرا همراه با آن استفاده کنند.
خاکشیر برای لاغری
خاکشیر یک گیاه با کالری صفر و املاح و ویتامین‌های زیاد است. به همین دلیل مصرف آن برای کسانی که قصد لاغری دارند، منع مصرف نداشته و بسیار مفید است. از سوی دیگر، دانههای خاکشیر توانایی جذب آب دارد و باعث احساس سیری طولانی مدت در افراد میشوند. جهت بهره‌مند شدن از خواص خاکشیر برای لاغری می‌توانید دانههای جوشیده و خنک شده آن را هم به صورت ناشتا و هم در طول روز میل کنید تا از اشتهای کاذب جلوگیری شود و برای مدت طولانی سیر بمانید.
از سوی دیگر، این دانهها باعث بهبود حرکات روده شده و به ارتقا عملکرد دستگاه گوارش کمک می‌کنند. این کار باعث می‌شود که سموم و ترکیبات اضافی با سرعت بیشتری از بدن خارج شوند. پزشکان طب سنتی می‌گویند که مصرف خاکشیر به همراه شیر باعث تقویت معده شده و منجر به افزایش اشتها در کسانی می‌شود که قصد اضافه کردن وزن دارند.
در حال بخوانید: هوش هیجانی چیست؟
خاكشير براي كبد
حتما شما هم تا کنون درباره خواص معجزهآسای خاکشیر برای کبد شنیده‌اید. خاکشیر یک ترکیب پاکسازی کننده قوی است که می‌تواند به سم‌زدایی و پاکسازی کبد کمک کند. مصرف خاکشیر برای کبد به ویژه در حالت ناشتا باعث افزایش اثرگذاری آن خواهد شد. پزشکان طب سنتی به افراد مبتلا به کبد چرب توصیه می‌کنند که برای بهبود این مشکل، روزانه مقداری دانه خاکشیر را در آب جوشانده و بعد از خنک شدن با کمی عرق کاسنی، شاتره یا ترنجبین مخلوط کرده و میل کنند. بهتر است بعد از مصرف آن از خوردن غذاهای چرب و سنگین خودداری کرده و تا ۳۰ دقیقه از خوردن و نوشیدن هر چیزی پرهیز کنید.
مصرف خاکشیر به صورت ناشتا یکی از روش‌های طبیعی برای پاکسازی کبد و درمان کبد چرب است
حرف آخر
دانه خاکشیر یک محصول با خواص معجزه‌آسا است که از گیاهی با همین نام به دست می‌آید. این دانهها برای مصرف باید به خوبی شسته و از آلودگی و خاک پاک شده تا به شکل‌های مختلف قابل مصرف شوند. رایج‌ترین روش مصرف دانه خاکشیر، استفاده از آن در شربت است. نوشیدن یک لیوان شربت خاکشیر همراه با عرقیات مختلف گیاهی یا آب لیمو یک نوشیدنی عالی برای رفع عطش و خنک کردن بدن در روزهای گرم تابستان است. البته برای بهره‌مندی از دیگر خواص خاکشیر برای سلامتی هم میتوان آن را به صورت ناشتا و به شکل جوشانده یا خیسانده شدن در آب ولرم استفاده کرد. در این صورت میتوان از خواص خاکشیر برای درمان کبد چرب، اضافه وزن، فشار خون بالا و… استفاده کرد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره آن می‌توانید از پزشکان حال کمک بگیرید.
سوالات متداول
خاکشیر چیست؟
خاکشیر یک گیاه از خانواده شب بویان است که دانههای خاکشیر از آن به دست میآیند. این دانهها بسیار ریز و به رنگ قرمز مایل به قهوهای بوده و خواص بیشماری برای سلامتی دارند.
خاکشیر چه طبعی دارد؟
بسیاری از افراد متخصص طب سنتی طبع خاکشیر را سرد و تر دانسته و به همین دلیل آن را یک خنک‌کننده طبیعی برای بدن در روزهای گرم سال می‌دانند. اما برخی بر این باورند که طبع آن گرم و تر است.
خاکشیر چگونه درست کنیم؟
برای مصرف خاکشیر لازم است که حتما دانهها به خوبی شسته شده تا از خاک و شن پاک شوند. خیساندن دانهها در آب برای مدت چند ساعت، روشی بسیار مناسب است. دانههای تمیز را میتوان با آب، عرقیات، شیر و… مصرف کرد.
خاکشیر چقدر کالری دارد؟
کالری این خاکشیر صفر است و مصرف آن برای کاهش وزن بسیار مناسب است. این دانهها سرشار از کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر و چربی‌های سالم بوده که می‌تواند برای سلامتی بدن بسیار مفید باشد.
چه کسانی نباید از خاکشیر استفاده کنند؟
بیماران مبتلا به روماتیسم و آرتروز، افرادی که دچار زخمهای گوارشی مثل زخم معده و یا ورم آن هستند و کسانی که با خوردن خاکشیر دچار سردرد میشوند، برای مصرف این گیاه باید حتما با پزشک مشورت کنند.
