این مطلب توسط دکتر تکتم صفرپور متخصص فیزیوتراپی و فارغ تحصیل از دانشگاه اسپانیا تایید شده است.
وقتی به آرتروز فکر میکنید، ممکن است که زانوی آسیب دیده و یا انگشتان دردناک در ذهن شما مجسم شود. اما آرتروز در نواحی دیگر بدن هم ایجاد میشود. مثلا اگر در گردن خود احساس سفتی میکنید و یا چرخاندن سر برای شما با درد همراه است، ممکن است که به آرتروز گردن دچار باشید. دیسکها و مفاصل گردن هم هم مانند سایر اعضای بدن، به دلیل فرسودگی تحلیل میروند. آرتروز در گردن شامل تغییراتی است که با گذشت زمان یا به دلیل آسیب دیدگی اتفاق میافتد.
متخصصان روماتولوژی معتقدند که بیشتر افراد ۶۰ ساله و یا بالاتر، به نوعی از آرتروز در ناحیه گردن دچار هستند. انواع التهابی آرتروز هم که به دلیل فعالیت بیش از حد سیستم ایمنی بدن روی میدهد، ممکن است بر گردن هم اثر بگذارد. اگر درباره آرتروز گردن به مشورت پزشکی نیاز دارید، میتوانید مشاوره آنلاین پزشکی حال را انتخاب کنید.
آرتروز گردن چیست
این بیماری به تخریب مفاصل و مهرهها و بالشتکهای غضروفی بین مهرههای ستون فقرات گفته میشود. هر چه مهرهها بیشتر به هم ساییده شوند، احتمال آسیب وارد شده به آنها هم بیشتر خواهد بود. البته درباره بهترین قرص غضروف ساز میتوانید این مقاله را نیز مطالعه کنید.
به طور کلی احساس درد و سفتی در گردن که با گذشت زمان بهبود پیدا نمیکند، احتمالا آرتروز گردن است که انواع مختلفی دارد. تشخیص انواع آن بر عهده پزشک متخصص است. انواع این بیماری عبارتند از:
استئو آرتروز در گردن
استئو آرتروز در گردن با تخریب مفاصل، مهرهها و دیسکها در قسمت گردنی ستون فقرات همراه است. با از بین رفتن بالشتکهای غضروفی بین مهرهها، آنها ممکن است روی هم سائیده شوند. این مسئله باعث از بین رفتن قطعات ریز استخوان و شناور شدن در مایع سینوویال میشود. این مایع، مفاصل را روان میکند و به آنها کمک میکند تا حرکت نرم داشته باشند. با نازک شدن بالشتکها، مهرهها به هم نزدیکتر میشوند. این امر فضای کمتری برای اعصاب ستون فقرات که از نخاع خارج میشوند باقی میگذارد. این نوع آرتروز ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد، اما در برخی موارد با درد، احساس سفتی در گردن و التهاب همراه است. در صورت آسیب یا تحریک نخاع، عوارضی مانند از دست دادن تعادل هم ممکن است روی دهد.
آرتریت روماتوئید در گردن
این یک بیماری التهابی مزمن است که در آن، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به لایه مخاطی خود حمله میکند. این عارضه غالبا از مفاصل کوچکتر دست و پا شروع شده و با پیشرفت بیماری، میتواند به سمت گردن و سایر نواحی بدن گسترش پیدا کند. احساس درد در گردن، علامت اصلی آرتریت روماتوئید در گردن است که علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. گاهی ممکن است که بیمار در پشت گردن خود و در پایه جمجمه، احساس درد کسل کننده و ضرباندار داشته باشد. تورم و سفتی مفصل ناشی از آن هم میتواند حرکت از یک طرف به طرف دیگر را دشوار کند. تفاوت بین آرتریت روماتوئید گردن و درد ناشی از آسیب این اندام این است که سفتی و درد پس از آسیب میتواند به تدریج و طی چند روز بر طرف شده و بهبود یابد. اما دردی که در اثر آرتریت روماتوئید ایجاد میشود، با گذشت زمان نه تنها کمتر نشده، بلکه بدتر هم خواهد شد.
بیشتر بدانید: روماتیسم ستون فقرات
اسپوندیلو آرتریت در گردن
انواع دیگر آرتروز در گردن شامل آرتریت پسوریاتیک و اسپوندیلیت آنکیلوزان است که هر دو، نوعی از آرتریت به نام اسپوندیلو آرتریت محسوب میشوند. این نوعی از بیماریهای التهابی است که هم مفاصل را درگیر میکند و هم مکانهایی که رباطها و تاندونها به استخوانها متصل میشوند.
آرتریت پسوریاتیک نوعی از آرتروز است که اغلب همراه با پسوریازیس -یک بیماری التهابی پوستی- ایجاد میشود. برای برخی از بیماران مبتلا به آرتریت پسوریازیس، این اختلال در ستون فقرات اتفاق میافتد که میتواند بر مهرههای گردن هم اثر بگذارد. زمانی درد ایجاد میشود که التهاب، مفاصل بین مهرهها را درگیر کند. این درد میتواند در یک طرف بدن، گردن و پایین یا بالای پشت رخ دهد.
اسپوندیلیت آنکیلوزان هم نوعی آرتروز است که به استخوانهای ستون فقرات و لگن و همچنین مفاصل محیطی آسیب میزند. این یک بیماری خود ایمنی و پیش رونده است. علائم و نشانههای اولیه ممکن است شامل درد و سفتی در ناحیه کمر و باسن باشد (به ویژه بعد از بیدار شدن از خواب یا بی تحرکی طولانی). خستگی و درد گردن هم در آن شایع است. علائم این بیماری ممکن است در فواصل نامنظم، بدتر یا بهتر شده و یا متوقف شود.
درباره آرتروز زانو و نشانه های آن این مطلب را مطالعه کنید.
علائم آرتروز گردن
گرچه آرتروز گردن یک بیماری شایع است، اما علائم آن میتواند متفاوت باشد. در بیشتر افراد، وجود این عارضه هیچ نشانه مشخصی ندارد. میتوان گفت بارزترین نشانه اولیه آرتروز در گردن، درد و سفتی گردن است که میتواند از خفیف تا شدید متغییر باشد. البته این نوع درد گردن با درد ناشی از نگه داشتن طولانی مدت گردن در وضعیتی خاص، متفاوت است. نگاه کردن طولانی مدت به پایین یا بالا یا رانندگی طولانی و فعالیتهای مشابه هم میتوانند باعث درد گردن یا احساس گرفتگی در عضله گردن شوند. برای مطالعه بیشتر راجع به گرفتگی عضله گردن میتوانید این مقاله را بخوانید. چنین دردهایی با استراحت یا دراز کشیدن تسکین پیدا میکنند؛ اما درد ناشی از آرتروز گردن با گذشت زمان بدتر میشود. علائم دیگر این بیماری شامل موارد زیر است:
- سردرد یا سرگیجه
- ایجاد صدا در هنگام چرخاندن کردن
- اسپاسم عضلات در گردن و شانهها
- مشکل در راه رفتن
- از دست دادن تعادل بدن و…
پزشکان معتقدند که بروز آرتروز در گردن میتواند ناتوان کننده باشد، به ویژه اگر فشرده سازی نخاع هم وجود داشته باشد که منجر به از دست دادن تعادل، هماهنگی و تعادل بدن میشود. دو نوع دیگر از علائم که در افراد مبتلا به آرتروز در گردن شایع است، رادیکولوپاتی (کشیدگی اعصاب ستون فقرات) و میلوپاتی (آسیب حاد نخاعی) هستند که میتوانند بر نخاع تاثیر بگذارند.
بیشتر بخوانید: بهترین روش درمان دیسک کمر
فرق دیسک گردن با آرتروز گردن چیست
به بالشتکهای غضروفی بین مهرههای گردن، دیسک گردن میگویند. زمانی که این بالشتکها دچار بیرون زدگی، پارگی یا التهاب شوند، درد و ناراحتی ایجاد میکنند که این درد با ایجاد فشار به اعصاب اطراف، آن را به سمت شانهها و دستها منتشر میکند. این عارضه در واقع وجود اشکالی در محل اتصال دو مهره و در غضروف بین آنهاست. برای مطالعه بیشتر درباره دیسک گردن و علائم آن میتوانید این مقاله را بخوانید. تفاوت دیسک گردن با آرتروز گردن را میتوان به طور خلاصه به صورت زیر نشان داد:
- درد دیسک شدیدتر و آزار دهندهتر است.
- درد دیسک میتواند به بازو و دستها یا سر گسترش پیدا کند، در حالی که آرتروز دردی منتشر شونده نیست.
- آرتروز را میتوان با بررسی عکس ساده از گردن یا نوار عصب دست تشخیص داد؛ در حالی که برای تشخیص دقیق دیسک به تصویر ام آر آی و نوار عصب و عضله نیاز است.
- بعضی از انواع مشکلات دیسک را میتوان به کمک جراحی درمان کرد؛ در حالی که عمل جراحی در میان درمانهای آرتروز جایگاه ویژهای ندارد.
درباره فیزیوتراپی گردن در منزل و نحوه انجام آنم بیشتر بدانید
درمان ارتروز گردن
درمان این بیماری در بیشتر موارد، یک درمان غیر جراحی است. گزینههای درمانی آن را میتوان به بخشهای زیر تقسیم کرد:
گزینه های دارویی برای ارتروز گردن
در مراحل اولیه برای کنترل درد و ناراحتی و همچنین کاهش التهاب ایجاد شده در ناحیه تماس مهرهها، از دارو استفاده میکنند. انواع مختلفی از داروها برای این کار وجود دارند که عبارتند از:
داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAID)
از مسکنهای ضد التهاب استروئیدی که بدون نسخه هم قابل تهیه هستند، میتوان برای رفع درد، التهاب و تورم استفاده کرد. انواعی از این داروها مانند ناپروکسن، ایبوپروفن و آسپرین میتوانند به کاهش درد و التهاب کمک کنند. مسکنهایی مانند استامینوفن هم برای دردهای خفیف تا متوسط آن استفاده میشوند. اگر این داروها نتوانند در تسکین درد بیمار موثر باشند، پزشک میتواند داروهای ضد التهاب قویتری را تجویز کند. با این که بسیاری از این مسکنها بدون نیاز به نسخه پزشک در دسترس هستند، اما لازم است که در مورد عوارض جانبی و تداخلات دارویی مربتط با آنها با یک پزشک مشورت کنید. انواع مسکنها و داروهای ضد التهاب استروئیدی میتوانند عوارض جانبی قابل توجهی مثل مشکلات قلبی، گوارشی و… در برخی افراد داشته و یا با واکنشهای حساسیتی همراه باشد.
داروهای ضد روماتیسمی اصلاح کننده ارتروز گردن
گردن درد ناشی از ارتروز التهابی به طور معمول با داروی ضد رماتیسمی اصلاح کننده بیماری (DMARD)، مانند متوترکسات برای درمان استفاده میشود. سایر این داروها شامل لفلونوماید و سولفاسالازین هستند. محققان نوع جدیدتری از این داروها را طراحی کردهاند که مسیرهای خاص سیستم ایمنی بدن را هدف قرار میدهد. این داروها به کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن که باعث التهاب و درد میشود کمک میکند.
تزریق استروئید و مسدود کننده های عصبی
تزریق استروئید و مسدود کنندههای عصبی میتواند درد آرتروز گردن را تسکین دهد. پزشکان معتقدند که هر دو نوع این داروها میتوانند بر کاهش درد منتشر شده از گردن مفید باشند. در تزریق استروئید به صورت اپیدورال، پزشک دارو را مستقیما به فضای اپیدورال کانال نخاع در اطراف ریشه عصب تزریق میکند. این دارو ترکیبی از کورتیکواستروئیدها و بیحس کنندههای موضعی است که با کمک هم، التهاب را کاهش داده و درد را تسکین میدهند.
روش دیگری برای تزریق بیحسی موضعی و کورتیکواستروئیدها وجود دارد که در آن، دارو مستقیما در مفصل آسیب دیده تزریق میشود. این مفاصل، استخوانهای ستون فقرات را به هم متصل میکنند و به این ترتیب، ستون فقرات میتواند خم شود یا تغییر حالت دهد. تزریق داروهای بیحسی باعث تسکین موقت درد و کورتیکواستروئیدها، باعث کاهش التهاب در مفصل میشود. تزریق مسدود کنندههای عصبی هم در نزدیک عصب هدف یا گروهی از اعصاب برای جلوگیری از درد انجام میشود. بسته به محل درد، پزشک میتواند انواع مختلفی از آن را استفاده کند. برای این کار به یک یا چند تزریق نیاز است.
بیشتر بخوانید: علت درد کف پا در طب سنتی
ورزش و فیزیوتراپی
با استفاده از درمانهای فیزیکی میتوان دردهای مرتبط با آرتروز گردن را تسکین داد و یا به درمان آن پرداخت. این درمانهای فیزیکی عبارتند از:
فیزیوتراپی
گاهی پزشکان برای افراد مبتلا به آرتروز در گردن، فیزیوتراپی را تجویز میکنند. این روش شامل تمرینات خاص برای کمک به تقویت و کشش عضلات ضعیف یا کشیده شده است. تمرینات فیزیوتراپی میتواند دامنه حرکت را بهبود بخشد. طول جلسات و برنامهها متفاوت و متناسب با شرایط بیمار است. به طور کلی هدف اصلی فیزیوتراپی، کمک به بهبود وضعیت و نحوه حرکت افراد است. تمرینات در آن بر روی تقویت عضلات پشت و گردن متمرکز است که باعث فشار کمتری بر ساختارهای ستون فقرات گردنی میشود. علاوه بر انجام تمرینات در کلینیک، فیزیوتراپیست به بیمار تمریناتی را برای انجام در منزل هم ارائه خواهد داد. استفاده از ماساژ تخصصی، طب سوزنی، درمانهای اولتراسونیک و کایروپراکتیک هم در این دسته از تمرینات جای میگیرند.
تمرینات ورزشی در منزل
زمانی که افراد در ناحیه گردن خود درد احساس میکنند، ممکن است تمایل بیشتری به استراحت داشته باشند. اما باید بدانید که غیر فعال بودن ممکن است احساس سفتی و گرفتگی گردن را افزایش دهد. پزشکان معتقدند که درمان دردها بیش از استراحت به ورزش پاسخ میدهد و انجام فعالیتهای ورزشی، اغلب پایه درمان است. ورزشهایی شامل کشش، تقویت و بهبود دامنه حرکتی میتواند به کاهش درد کمک کند. اما لازم است که افراد در حین انجام این تمرینات، گردن خود را تند تکان نداده و یا حرکت ناگهانی نداشته باشند. همچنین ممکن است که در ابتدا کمی احساس ناراحتی وجود داشته باشد. در هر صورت، هر تمرینی که درد گردن را افزایش میدهد، باید به سرعت متوقف شود. برای انجام این تمرینات و دریافت برنامه ورزشی حتما باید با یک فیزیوتراپیست مجرب مشورت کنید.
بیشتر بخوانید: درمان خانگی درد پهلو
روش با حذف بسامد رادیویی
پزشکان میگویند اگر دارو، فیزیوتراپی و سایر روشهای درمانی موثر واقع نشد، میتوان از روشی به نام حذف بسامد رادیویی که مفاصل گردن را بیحس میکند، استفاده کرد. در این روش، به کمک نوک سوزن گرم شده، ناحیه کوچکی از بافت عصبی را گرم میکنند تا از ارسال سیگنالهای درد جلوگیری کند. پزشکان میگویند که گرچه این روش معمولا تاثیر دائمی ندارد، اما میتواند برای مدت شش ماه تا دو سال در ایجاد درد اثرگذار باشد.
درمان های خانگی ارتروز گردن
مسلما هیچکس نمیتواند جلوی تحلیل رفتن مفاصل در اثر افزایش سن را بگیرد، اما با استفاده از روشهایی خاص و تغییرات ساده در سبک زندگی، میتوان سرعت این تحلیل را کاهش داده و درد و ناراحتی ناشی از آن را تسکین داد. روشهایی که در زیر به آنها اشاره میشود، درمانهای تکمیلی هستند. یعنی شما پس از مشورت با پزشک و تشخیص بیماری، میتوانید از این روشها برای کمک به بهبود علائم و تسکین درد خود استفاده کنید. این روشها عبارتند از:
- استفاده از کمپرس سرد. از این نوع کمپرس برای کمک به کاهش تورم، التهاب و سفتی گردن استفاده میشود.
- خوابیدن مناسب. پزشکان معتقدند که استفاده از تشک و بالشت مناسب و استاندارد متناسب با فرم بدن میتواند از ایجاد یا تشدید چنین دردهایی جلوگیری کند.
- پرهیز از دخانیات و سیگار. سیگار کشیدن میتواند مانع انجام ورزش و فعالیتهای بدنی مناسب برای تسکین دردهای ناشی از آرتروز شود. از سوی دیگر، استعمال دخانیات به ویژه سیگار ممکن است اثربخشی برخی از داروهای مصرفی برای درمان آرتروز را هم کاهش دهد.
- استفاده از میز کار مناسب. برای کار با کامپیوتر از میز با ارتفاع مناسب و صندلی با پشتی استاندارد استفاده کنید. بهتر است که صفحه کامپیوتر موازی چشمها باشد تا نیاز به خم کردن یا بالا گرفتن گردن برای مشاهده آن نداشته باشید.
- تنظیم نحوه کار کردن با تلفن همراه. خم کردن گردن به سمت پایین برای کار با تلفن همراه بسیار رایج است. این کار فشار مضاعفی را به مهرهها و عضلات گردن وارد میکند. بهتر است در هنگام کار با تلفن همراه، آن را به صورتی در دست بگیرید که مجبور به خم کردن سر نباشید.
- قرار دادن بدن در وضعیت مناسب. سعی کنید همیشه وضعیت بدن شما به صورتی باشد که گوشها مستقیما بالای شانهها قرار گرفته و قفسه سینه باز و شانهها به سمت عقب باشد. در این حالت فشار به حداقل رسیده و وزن سر به طور طبیعی بر روی ستون فقرات قرار میگیرد.
- داشتن برنامه غذایی تقویت کننده. مصرف غذاهای حاوی ویتامین D، کلسیم، منیزیم و خوراکیهای ضد التهاب از جمله زردچوبه، سیاهدانه، کلم بروکلی، میوهها و سبزیجات تازه هم بسیار مفید است.
جراحی ارتروز گردن
جراحی معمولا آخرین چاره برای درمان آرتروز است و به ندرت توصیه میشود. در صورتی که درد و ناراحتی بیمار با روشهای دیگر برطرف نشود و یا علائمی از آسیب عصبی مشاهده شود، ممکن است که پزشک انجام آن را لازم بداند. پزشکان معمولا در صورت تخریب اعصاب یا نخاع آن را توصیه میکنند. جراحی آرتروز شامل انواع مختلفی مثل لامینکتومی، دیسککتومی و همجوشی ستون فقرات است که انتخاب هر یک باید با نظر پزشک و با در نظر گرفتن وضعیت بیمار انجام شود.
بیشتر بخوانید: نشانه های نقرس چیست و بیشتر در کدام اندام ها دیده میشود؟
ورزش برای آرتروز گردن
با افزایش سن، آرتروز میتواند باعث سفت شدن و بروز درد و ناراحتی در مفاصل و مهرههای ستون فقرات از جمله گردن شود. طبق نظر آکادمی جراحان ارتوپدی آمریکا، بیش از ۸۵ درصد افراد شصت ساله و بالاتر دچار آرتروز در گردن خود هستند. در صورت احساس درد در گردن لازم است که به پزشک متخصص ارتوپدی یا روماتولوژی مراجعه کرده و آزمایشات لازم مثل تست پوکی استخوان، عکسبرداری و ام آر آی و… را انجام دهید. این کار به تشخیص دقیق بیماری بسیار کمک میکند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره بیماری پوکی استخوان میتوانید این مقاله را بخوانید. پس از تشخیص، پزشک ممکن است برای شما دارو تجویز کند یا انجام تمرینات ورزشی یا فیزیوتراپی را برای بهبود روند درمان ضروری بداند.
انجام تمرینات ورزشی از بهترین و اثرگذارترین راهها برای درمان درد و ناراحتی ناشی از آرتروز گردن است. البته لازم است که انجام هر تمرینی با مشورت پزشک و زیر نظر یک متخصص فیزیوتراپی انجام شود تا از بروز آسیب به گردن و اعصاب مرتبط با آن جلوگیری شود. پنج تمرین ویژه طراحی شده برای این کار عبارتند از:
بالا و پایین بردن گردن
این کار با ایجاد کشش در جلو و پشت گردن، باعث افزایش انعطافپذیری و تحرک گردن میشود. برای این کار باید صاف بایستید یا بر روی یک صندلی بنشینید. سپس سر خود را به آرامی به سمت جلو آورده تا چانه مماس با سینه شود. این وضعیت را بین ۵ تا ۱۰ ثانیه حفظ کرده و سپس به موقعیت اولیه خود برگردید. در مرحله بعدی، سر خود را کمی به عقب تکیه داده و این وضعیت را برای ۵ تا ۱۰ ثانیه حفظ کنید. این تمرین را پنج بار برای هر جهت اتجام دهید.
شیب سر
این تمرین با ایجاد کشش مخالف در دو سوی گردن کار میکند. برای این تمرین میتوانید صاف بر روی صندلی بنشینید و یا بایستید. در حالی که شانه چپ را پایین نگه داشتهاید، سر خود را به آرامی به طرف شانه راست متمایل کنید. این وضعیت را برای ۵ تا ۱۰ ثانیه حفظ کرده و سپس به همین مدت برای شانه مخالف تکرار کنید. این تمرین را پنج بار برای هر شانه تمرین کنید.
چرخش گردن
این یک تمرین مناسب برای کنارههای گردن است. در حالت نشسته یا ایستاده بر روی صندلی، به آرامی سر خود را به طرف راست بچرخانید و چانه را صاف نگه دارید. ۵ تا ۱۰ ثانیه در این وضعیت مانده و سپس به مرکز برگردید. در مرحله بعدی همین کارها را در سمت چپ انجام دهید. تمرین را برای پنج بار در هر طرف تکرار کنید.
جمع کردن گردن
با انجام این تمرین در پشت گردن خود احساس کشش خواهید کرد. برای این کار در حالت ایستاده یا نشسته بر روی صندلی، چانه خود را مستقیم بکشید. انگار که میخواهید غبغب در زیر چانه خود ایجاد کنید. در حین این کار باید در پشت گردن خود احساس کشیدگی کنید. پس از ۵ تا ۱۰ ثانیه، به حالت اصلی برگردید و پنج بار این تمرین را تکرار کنید.
رول کردن شانهها
در حالی که بر روی گردن خود تمرکز میکنید، از شانههای خود هم غافل نشوید. نرمش شانهها باعث تقویت عضلات محافظت کننده از گردن میشود. رول کردن شانهها یک تمرین ساده و اساسی است که مفاصل شانه و گردن را نرم نگه میدارد. برای این کار روی صندلی بنشینید یا ایستاده و پای خود را به اندازه عرض شانه باز کنید. شانهها را با یک حرکت صاف، به سمت بالا، پایین و عقب بچرخانید. این حرکت را پنج بار انجام داده و سپس جهت را تغییر دهید. یعنی این حرکت را پنج بار به سمت بالا، پایین و عقب بچرخانید.
حرف آخر
آرتروز گردن یک عارضه نسبتا شایع به ویژه در میان سالمندان است که به دلیل ایجاد آسیب یا تغییراتی در غضروف مفصلهای ناحیه گردن ایجاد میشود. این غضروفها با افزایش سن یا فشار بیش از حد و صدمه، فرسوده شده و باعث درد و ناراحتی در این ناحیه خواهند شد. احتمال بروز این عارضه در افرادی که به ضعف عضله دچارند و یا حرکات تکراری و سنگین در ناحیه گردن انجام میدهند (مثل رانندگان یا کسانی که به صورت مداوم با کامپیوتر کار میکنند) بیشتر از سایرین است. برای طرح سوالات خود درباره آرتروز گردن و درمان آن میتوانید از پزشکان متخصص آنلاین حال راهنمایی بگیرید. آیا شما پس از کار با کامپیوتر یا گوشی تلفن همراه خود چنین دردهایی را در گردن حس میکنید؟
منابع
دکتر حسن براتی
2 سال پیش