از میان تمام سرطان‌هایی که تا کنون شناسایی شده‌اند، سرطان پوست از همه شایع‌تر است. به رشد و تکثیر سلولهای غیر طبیعی در پوست، سرطان پوست می‌گویند. این نوع سرطان معمولا در پوست نقاطی از بدن که بیشتر در معرض نور خورشید قرار می‌گیرند ایجاد میشود. البته این یک قاعده کلی نیست و گاهی در بخشهای دیگری از پوست هم مشاهده میشود. سه نوع عمده از این سرطان شناسایی شده که به نام‌های سرطان سلولهای بازال یا پایه‌ای (BCC)، سرطان سلولهای سنگفرشی (SCC) و ملانوم شناخته می‌شوند. آن‌ها می‌توانند با رشد سلولهای جدید یا ضایعات پیش سرطانی آغاز شوند. شناخت علائم اولیه بیماری بسیار مهم است و میتواند تا حد زیادی از پیشرفت و تشدید بیماری یا گسترش آن به نواحی دیگر بدن جلوگیری کند.
برای مشورت با یک پزشک درباره آن میتوانید از متخصص پوست آنلاین حال استفاده کنید.
سرطان پوست
در بیمار مبتلا به سرطان پوست، سلولهای طبیعی دچار تغییر شده و به صورت بیش از حد و کنترل نشده به تکثیر ادامه میدهند. با افزایش تعداد سلول‌ها، تومورهایی در بدن ایجاد میشود که در صورت آلوده کردن بافت‌های مجاور مثل غدد لنفاوی، به سرعت در بدن گسترش پیدا می‌کنند. اکثر سرطان‌های پوست از سلولهای اپیدرم که سطحی‌ترین لایه پوست هستند، منشا می‌گیرند. به جز ملانوم، بیشتر این سرطان‌ها به ندرت به نواحی دیگری متاستاز میدهند. شایع‌ترین عوامل خطر برای سرطان پوست، قرار گرفتن در معرض اشعه ماوراء بنفش است. این اشعه میتواند از طریق نور خورشید یا دستگاه‌های برنزهکننده به پوست بدن برسد. بروز این نوع بیماری در افراد بلوند دارای پوست سفید و کسانی که چشم آبی یا سبز دارند و همچنین مردمی که در نواحی نزدیک خط استوا زندگی می‌کنند، شایع‌تر است.
علاوه بر این، افراد مبتلا به بیماری‌های سرطان، ایدز و… که تحت شیمی درمانی و درمان با داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی بدن قرار دارند و کسانی که مکررا در معرض اشعه ایکس قرار می‌گیرند، بیش از دیگران به سرطان پوست مبتلا می‌شوند. ضمنا احتمال ابتلا به این بیماری در سالمندان و افرادی که یک دوره سرطان پوست را پشت سر گذاشته‌اند و کسانی که به انواع خاصی از عفونت مثل زگیل تناسلی دچارند هم بالاتر است. درباره واکسن گارداسیل در بلاگ بخوانید.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
علائم سرطان پوست
انواع سرطان پوست معمولا با ایجاد تغییراتی بر روی پوست بدن شروع میشود. این تغییرات می‌توانند شامل تشکیل سلولهای سرطانی یا ضایعات پیش سرطانی باشند که پس از گذشت مدتی، منجر به سرطان خواهند شد. علائم سرطان پوست بسته به نوع سرطان متفاوت است. نشانههای هر یک از این سرطان‌ها عبارتند از:
علائم کارسینوم سلولهای بازال
ضایعات پوستی ناشی از این نوع سرطان معمولا برجسته بوده و در سر، گردن و شانه‌ها که بیشتر از سایر مناطق در معرض آفتاب قرار دارند، ایجاد می‌شوند. که به همین دلیل بهترین کرم ضد آفتاب میتواند بهترین راهکار باشد. گاهی رگ‌های خونی هم در داخل تومورهای مربوط به آن وجود دارد. پوسته پوسته شدن و ایجاد زخم و خونریزی در این توده‌ها هم شایع است. به طور کلی، سرطان سلولهای بازال به شکل زخمی ظاهر میشود که بهبود پیدا نمیکند.
تشکیل خال‌های غیرعادی یا تغییر شکل خال‌های قبلی از رایج‌ترین نشانههای سرطان پوست است
علائم کارسینوم سلولهای سنگفرشی
نشانههای این بیماری به شکل برجستگی‌های مشخص، پوسته پوسته و قرمز در نواحی در معرض آفتاب هستند. این عوارض پوستی ممکن است زخم شده و خونریزی کند و در صورت عدم درمان، به یک توده بزرگ تبدیل شود.
علائم ملانوما
اکثر ملانومهای بدخیم یا سرطانی، ضایعاتی قهوه‌ای یا سیاه رنگ هستند که به تدریج تغییر شکل میدهند. این ضایعات پوستی به شکل خال و همراه با درد، خارش و خونریزی هستند.
ملانوما چیست؟
ملانوم یا ملانوما یکی از انواع سرطان‌های پوست است که قابلیت سرایت به سایر نواحی بدن (متاستاز) را دارد. به نظر می‌رسد قرار گرفتن در معرض تابش شدید اشعه ماورا بنفش – مثل آفتاب گرفتن در تعطیلات که به آفتاب سوختگی پوست منجر میشود – در ایجاد این بیماری نقش دارد. از شایع‌ترین علائم و نشانههای آن، تغییر در ظاهر خالها و یا ایجاد خال‌های جدید است که در هر نقطه‌ای از بدن میتواند اتفاق بیفتد. با این حال، بیشترین نواحی ایجاد این ضایعات پوستی، کمر در مردان و پاها در زنان است. ملانوما بیشتر در نقاطی از بدن دیده میشود که در معرض نور خورشید قرار دارند. ضایعات ملانومی معمولا نامنظم هستند و چند رنگ دارند. گاهی خارش و خونریزی یا تغییر شکل و اندازه هم در چنین ضایعات پوستی مشاهده میشود. انواع ملانوم عبارتند از:
ملانوم سطحی
این بیماری به عنوان شایع‌ترین نوع سرطان پوست در بسیاری از کشورها از جمله انگلستان شناخته میشود. تومورهای بدخیم در این بیماری از ملانوسیت‌های اپیدرم منشا می‌گیرند. شیوع آن در میان افراد سفید پوستی که کک و مک دارند، بیشتر از افراد با پوست تیره است. ضایعات پوستی ناشی از آن‌ها که به شکل زخم یا برجستگی و خال هستند، در سطح پوست گسترده میشود.
درباره زخم بستر یا زخم های فشاری و درمان آن بیشتر بدانید
اما در صورت نفوذ به عمق، میتواند به سایر قسمت‌های بدن هم گسترش پیدا کند. یکی از نشانههای آن وجود خال با لبه‌های نامنظم است که باید توسط پزشک بررسی شود. وجود رگه‌های تیره در زیر ناخن هم میتواند علامتی از این بیماری باشد. گرچه یک درصد سرطان‌های پوست از این نوع هستند، اما شصت درصد مرگ و میرهای ناشی از این بیماری در میان مبتلایان به این نوع ملانوم است. به همین دلیل، تشخیص و درمان زودهنگام در مواجهه با این بیماری بسیار حیاتی است.
ملانوم ندولار یا گره‌ای
ملانومهای گره‌ای دارای رشد سریعی هستند که اگر فورا برداشته نشوند، می‌توانند به سرعت به لایه‌های عمیق‌تر پوست نفوذ کنند. رنگ آن‌ها از قرمز تا سیاه متغیر است و به شکل توده‌ای در حـال تغییر روی پوست ظاهر میشود. ملانومهای گره‌ای بیشتر روی سر، سینه، گردن یا قفسه سینه و پشت ایجاد می‌شوند که اغلب دارای ترشح یا خونریزی هستند.
ملانوم لنتیگو بدخیم
این نوع از سرطان پوست معمولا در افراد سالمندی که زمان زیادی از روز را در خارج از خانه و در معرض نور خورشید می‌گذرانند، ایجاد میشود. سرعت گسترش آن‌ها کند بوده و به آرامی در طول چند سال توسعه می‌یابند. محل قرار گرفتن این لکه‌ها معمولا پوست صورت بوده و به شکل نقاطی تیره‌تر از کک و مک دیده می‌شوند. با پیشرفت این بیماری، چنین لکه‌هایی ممکن است به نواحی عمیق‌تر پوست نفوذ کرده و توده‌هایی را ایجاد کنند.
بهترین ویتامین برای پوست صورت را بشناسید.
علائم ملانوما در بخشهای مختلف بدن و به شکل‌های گوناگون دیده میشود
ملانوم لنتیژینوس آکرال
این نوع سرطان پوست یکی از انواع نادر آن است که در کف دست یا پا شکل می‌گیرد. گرچه این بیماری در هر رنگ پوستی روی میدهد، اما شیوع آن در میان افراد دارای پوست تیره شایع‌تر است. ضایعات پوستی ناشی از این بیماری بیشتر در اطراف ناخن و سایر نواحی پا دیده میشود.
ملانوم آملاتونیک
ملانومهای آملاتونیک خیلی کمرنگ یا فاقد رنگ هستند. برخی از انواع آن هم ممکن است صورتی یا قرمز با لبه‌هایی به رنگ قهوه‌ای یا طوسی مشاهده شوند.
بیشتر بدانید: کیست پیلار چیست
عکس خال های سرطانی
خالها یک رشد خوش‌خیم از ملانوسیت‌ها هستند که معمولا سلول‌هایی به رنگ پوست ایجاد می‌کنند. اگر چه تعداد کمی از خالها به سرطان تبدیل می‌شوند، اما برخی از خال‌های غیر طبیعی می‌توانند به ملانوم تبدیل شوند. خال‌های معمولی می‌توانند صاف یا برجسته باشند. برخی از خال‌های صاف هم با گذشت زمان ممکن است برجسته شوند. با این حال، خال‌های طبیعی عموما صاف بوده و ظاهری عادی دارند. اما خال‌هایی که ممکن است به سرطان تبدیل شوند، اغلب دارای ظاهری نامنظم با رنگ‌های مختلف هستند. بیشتر این خالها در سنین جوانی ایجاد می‌شوند و ایجاد خال در میانسالی به ندرت روی میدهد. خال‌های سرطانی را می‌توان از طریق زیر شناسایی کرد:
رنگ خالها
خال‌های طبیعی با رنگ‌های یکسان مشاهده می‌شوند و در واقع تک رنگ هستند. اما در صورتی که این خالها دارای سایه‌های روشن یا تیره باشند، مشکوک بوده و نیاز به بررسی دارد. خال‌های مشکوک رنگ یکسانی ندارند و با بخشهای مختلف سیاه، قهوه‌ای روشن یا تیره، آبی، قرمز یا سفید دیده می‌شوند.
اندازه خالها
ضایعات مشکوک پوستی با قطری بزرگتر از شش میلی‌متر باید مورد بررسی تخصصی قرار گیرند. برخی از متخصصان می‌گویند قطر خالی که بزرگتر از یک پاک کن ته مداد است میتواند نشانه‌ای از سرطانی بودن آن خال باشد.
مرز دور خالها
حاشیه‌های خال‌های طبیعی، هموار و منظم هستند؛ در حالی که ضایعات ملانومی اغلب مرزهای ناهموار دارند.
تغییر شکل خالها
خال در حـال تغییر ممکن است بزرگتر یا کوچک‌تر شده و دچار تغییر رنگ، خونریزی یا خارش شود. خال‌هایی که بخشی از آن‌ها به تازگی بالا آمده یا تغییر شکل داده، باید توسط پزشک بررسی شود. ضایعات ملانومی معمولا به سرعت رشد کرده و یا تغییر ارتفاع میدهند.
تقارن در ابعاد خالها
یکی از راه‌های شناخت این خالها، بررسی تقارن آن‌ها است. خال‌هایی که از دو طرف یکسان نیستند مشکوک بوده و باید توسط متخصص پوست بررسی شوند.
در ادامه برای آشنایی بیشتر با نمونه‌های مرتبط، چند عکس خال های سرطانی را مشاهده می‌کنید:
تغییر شکل خالها در ملانوما میتواند باعث تغییر اندازه و رنگ خال‌های موجود در سطح پوست شود
کارسینوم سلولهای بازال باعث ایجاد ضایعاتی با شکل‌های غیر عادی میشود
ملانوما علاوه بر تغییر در خالها میتواند باعث ایجاد ضایعات غیرطبیعی جدید در پوست هم بشود
درمان سرطان پوست
برای درمان سرطان پوست، در ابتدا باید تشخیص دقیقی در مورد این بیماری انجام شود. اولین عارضه‌ای که افراد پس از مشاهده آن به فکر پیگیری و بررسی بیشتر می‌افتند، وجود ضایعات غیر عادی یا تغییر شکل خال‌های بدن است. پزشک پس از معاینه وضعیت آن‌ها، احتمالا با دستگاهی به نام درماتوسکوپ به اسکن می‌پردازد. پس از بررسی تصاویر کامپیوتری به دست آمده، مشخص میشود که ضایعه سرطانی است یا خیر. با استفاده از بیوپسی (نمونه‌برداری از پوست) هم می‌توان به بررسی بیشتر آن پرداخت. در صورتی که نتایج به دست آمده نشان دهنده ملانوم بدخیم باشد، احتمالا به آزمایش‌های بیشتری مثل آزمایش خون، عکس‌برداری و…. برای بررسی وضعیت گسترش بیماری نیاز است.
در بلاگ بخوانید: نارکولپسی چیست؟
انتخاب روش مناسب برای درمان سرطان پوست به نوع بیماری بستگی دارد. معمولا کارسینوم سلول بازال و کارسینوم سلول سنگفرشی ساده از طریق برداشتن ضایعه با عمل جراحی رفع می‌شوند. اما در مورد ملانوم، ممکن است به چند روش درمانی مثل جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی، ایمونو تراپی و…. نیاز باشد. به دلیل پیچیدگی تصمیمات درمانی مربوط به آن، معمولا از دانش مجموعه‌ای از متخصصان پوست، جراح سرطان و آنکولوژیست استفاده میشود.
به طور کلی، عمل جراحی پایه اصلی درمان‌های مرتبط با سرطان پوست است. این جراحی به روش‌های مختلفی مثل برش ساده، کورتاژ و الکترودسیکاسیون (تراش تومور و سوزاندن بافت با سوزن الکتریکی) و کرایو جراحی (انجماد ناحیه با نیتروژن مایع) انجام میشود. برای تومورهای بزرگتر و حساس‌تر هم از روشی به شکل برداشت لایه به لایه بافت سرطانی کمک می‌گیرند. روش جراحی برای درمان ملانوم بدخیم تهاجمی هم استفاده میشود. در موراد شدید بیماری، ممکن است علاوه بر تومور، بخشی از بافت اطراف آن و حتی غدد لنفاوی مجاور هم برداشته شود. امروزه علاوه بر جراحی، از روش‌های دیگری هم می‌توان برای درمان این بیماران استفاده کرد؛ از جمله:
پرتو درمانی
برخی افراد مبتلا به سرطان پوست ممکن است قادر به عمل جراحی نباشند. در این شرایط، پرتو درمانی یک راه مناسب برای کمک به رفع ضایعه سرطانی است. در این روش از طریق تاباندن پرتو کوچکی از اشعه، سلولهای غیرطبیعی را از بین می‌برند و بیماری را درمان می‌کنند. خستگی و سوختگی پوست از عوارض این روش درمانی هستند که معمولا خطرناک نبوده و پس از گذشت مدتی برطرف خواهند شد.
دارو درمانی
مصرف قرص‌های خوراکی در برخی از بیماران مبتلا به سرطان سلولهای پایه‌ای یا بازال میتواند مفید باشد. هدف این داروها جلوگیری از پیشرفت بیشتر بیماری است. اسپاسم عضلانی، ریزش مو، خستگی و کاهش وزن از عوارض مصرف این داروها هستند. انواعی از کرم‌های موضعی شیمی درمانی هم برای درمان برخی از بیماران مبتلا به سرطان‌های پوست غیر ملانومای کم خطر تجویز میشود.
پزشک برای تشخیص سرطان پوست، در ابتدا سطح پوست را با ابزارهای مخصوصی مورد بررسی قرار میدهد
بیماران مبتلا به سرطان پوست، پس از درمان باید به طور منظم تحت نظر قرار بگیرند تا وضعیت سلامتی آن‌ها توسط پزشک بررسی شود. بیشتر موارد عود این بیماری، تا سه سال بعد از درمان اتفاق می‌افتد. به همین دلیل، پزشک باید هر چند ماه یک بار بیمار را معاینه کرده و یا از طریق عکس‌برداری، بررسی غدد لنفاوی، آزمایش خون و… از سلامتی بیمار مطمئن شود. به تدریج فاصله بین این آزمایشات افزایش یافته و در نهایت هر یک سال یک بار باید انجام شود.
حرف آخر
سرطان پوست یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در جهان است. این سرطان به چند دسته تقسیم میشود که از این میان، نوع غیر ملانومی آن شایع‌تر است. این نوع سرطان به آرامی در لایه‌های سطحی پوست ایجاد شده و گسترش می‌یابد؛ در حالی که نوع ملانومی آن، قابل انتشار به نواحی دیگر بدن است. پزشکان اصلی‌ترین عامل این بیماری را قرار گرفتن پوست بدن در معرض اشعه ماوراء بنفش می‌دانند؛ اما گاهی در نواحی دیگر بدن که در معرض نور خورشید نیستند هم مشاهده میشود. به نظر می‌رسد مردان بیش از زنان در معرض ابتلا به این بیماری قرار داشته و در افراد مسن هم شیوع بیشتری دارد. برای کسب راهنمایی درباره سرطان پوست میتوانید از مشاوران متخصص حال کمک بگیرید.
سوالات متداول
سرطان پوست چیست؟
به رشد غیر طبیعی سلولهای پوستی، سرطان پوست گفته میشود. این بیماری معمولا در بخشهایی از پوست که در معرض نور خورشید قرار دارد روی میدهد و به انواع مختلفی مثل ملانوم، کارسینوم سلولهای سنگفرشی و… تقسیم میشود.
آیا سرطان پوست ارثی است؟
این سرطان جزو انواع ارثی دستهبندی نمیشود. اما بعضی از سندرومهای ژنتیکی نادر یا مشکلات مربوط به ضعف رنگدانهها میتواند به ارث برسد. این نظریه نشان میدهد که ممکن است ژنتیک هم در بروز سرطان پوست تا حدودی موثر باشد.
آیا سرطان پوست خارش دارد؟
خارش، یکی از نشانههای سرطان پوست است به شرطی که همراه با زخم یا خالی باشد که تغییر شکل داده و بهبود پیدا نمیکند. وجود توده، خونریزی یا پوسته ریزی در محل خارش هم مهم است.
سرطان پوست واگیردار است؟
هیچ نوع سرطانی واگیردار نیست. این بیماری به علت رشد و تکثیر غیرطبیعی سلولهای پوست بدن به دلایل مختلفی مثل قرار گرفتن در معرض نور خورشید و به ویژه اشعه ماوراء بنفش، دستگاه سولاریوم و… ایجاد میشود.
آیا سرطان پوست کشنده است؟
تعداد کمی از انواع سرطان پوست را ملانومهای بدخیم تشکیل میدهند. این بیماری تهاجمی بوده و میتواند در مدت کوتاهی بخشهای مختلف بدن را درگیر کند. در صورت عدم درمان زودهنگام، ملانوم بدخیم پوست میتواند کشنده باشد.
برای درمان سرطان پوست از چه پزشکی کمک بگیریم؟
برای بررسی ضایعات پوستی، خالها و تودههای غیر طبیعی در پوست باید از یک پزشک متخصص پوست کمک بگیرید. در صورت تشخیص بیماری، ممکن است به بررسی بیشتر و درمان توسط پزشک متخصص آنکولوژی، جراح و… نیاز داشته باشید.
منابع
