در حوزه روانشناسی، تله وابستگی به یک چارچوب شناختی یا بازنمایی ذهنی اشاره دارد که افراد در رابطه خود با دیگران دارند. نظریه دلبستگی که توسط جان بولبی و مری اینسورث ایجاد شده است شامل باورهای آگاهانه و حتی ناخودآگاه در مورد برآوردن نیازهای خود با کمک از دیگران است. یعنی خود فرد نمیتواند کارهای خود را انجام داده و متکی بر دیگران است. طرحواره وابستگی نه تنها بر رفتارهای افراد در روابط با دیگران تأثیر میگذارد، بلکه روی خود آنها نیز اثرات روانی منفی ایجاد میکند.
اگر با این مشکل مواجه هستید میتوانید در هر لحظه از بخش مشاوره آنلاین روانشناسی با بهترین مشاور گفتگو کرده و مشکل خود را برطرف نمایید.
تله وابستگی چیست؟
جذابیت تکیه دادن به دیگری میتواند بسیار شیرین به نظر برسد، اما یک مصیبت بزرگ به نام تله وابستگی وجود دارد که افراد را به دام میاندازد و آنها را مجبور می کند که تنها تحت تأثیر توصیه های دیگران زندگی کنند و به این ترتیب، توانایی ایجاد مسیر خود را از آنها سلب میکند.
فردی که در چرخه وابستگی گرفتار شده است، زندگی خود را دقیقاً با پیروی از توصیه ها و راهنمایی های دیگران انجام می دهد. او توانایی تصمیم گیری برای خود را ندارند و اغلب احساس میکند کودک گمشده ای است که به دنبال راهنمایی مداوم از دیگران است. او حتی برای خریدهای شخصی به نظرات دیگران نیاز دارند و این اتکا به دیگران منجر به دردسر و مشکلاتی در طول زندگی برای او میشود. بنابراین اگر با این مشکل دست و پنجه نرم میکنید باید راه هایی را برای درمان طی کنید.
تعهد واقعی با تماس مداوم تعریف نمی شود. حتی زمانی که از هم جدا هستید به همسرتان اعتماد کنید. در فعالیت هایی که نیازی به تکیه بر هیچ کس جز خود ندارید، تمرکز کنید و از وسواس در رابطه پرهیز کنید. استقلال و صمیمیت هر دو جای خود را دارند. بنابراین سعی کنید تعادل را برقرار کنید. خودکفایی ریشه هر پیوند سالم است. ابتدا به نیازهای عاطفی خود توجه کنید و آنچه را که می توانید به تنهایی حل کرده و سپس با شریک زندگی خود آن را مطرح کنید.
نشانههای طرحواره وابستگی چیست؟
تله وابستگی دو بعد دارد. اولی بی کفایتی است، زیرا بیماران به توانایی های خود برای تصمیم گیری روزانه و آزمایش مستقل چیزهای جدید اعتماد ندارند. آنها دائماً به دیگران تکیه می کنند و احساس می کنند کودکانی درمانده هستند که نیاز به مراقبت والدین دارند. در موارد شدید، آنها بر این باورند که حتی نمی توانند ابتداییترین چیزها مانند لباس، غذا و سرپناه برای خود تامین کنند
دومین مورد وابسته شدن است. این بیماران در دام وابستگی گرفتار می شوند و دائماً به دنبال تکیه بر دیگران هستند. آنها در زندکی مراقبانی را پیدا می کنند که به عنوان والدین جایگزین عمل میکنند مانند همسر، دوستان یا خدمتکاران.
اما نشانه های تله وابستگی شامل موارد زیر است:
ناتوانی در تصمیم گیری: تمایل شما این است که انتخاب های مهم را به دیگران محول کنید، بنابراین مانع رشد شما در تصمیم گیری شده و از تجربه بسیاری از نتایج ناشی از تصمیم گیری های شخصی جلوگیری میشود.
عدم توانایی در رفتن به سفر: در اینکه سفر دسته جمعی خیلی خوب است شکی نیست اما افرادی که در تله وابستگی گرفتار میشوند معمولا اگر نیاز هم باشد که تنهایی به سفر بروند نمیتوانند این کار را انجام دهند چون ترس از گم شدن، اشتباه رفتن مسیر، برخورد با دیگران و … آنها را میترساند.
عدم اطمینان از تصمیم ها: این افراد نمیتوانند برای خودشان تصمم بگیرند و در صورتی که تصمیمی هم بگیرند مدام آن را با دیگران مطرح میکنند تا تاییدیه آن را بگیرند.
فرار از چالش ها: به دلیل ناامنی عمیق از دستاوردهای خود، به دنبال اجتناب از کسب دانش و مهارت های جدید هستید. حتی اگر گواهینامه رانندگی داشته باشید، با کمال میل به شخص دیگری اجازه میدهید که شما را سوار کند و قدرت تصمیمگیری در مورد اینکه کجا بروید، چه بخورید و چه بپوشید را نیز به فرد دیگری خواهید سپرد. در نتیجه، غرق شدن در ترجیحات و علایق شخصی خود را از دست می دهید.
ناتوانی در مسائل مالی: این افراد فکر میکنند باید پولشان توسط فرد دیگری مدیریت شده و یا هر خریدی با ید با نظر دیگران باشد زیرا میگویند ممکن است من اشتباه کنم و اصلا به جنین چیزی نیاز نداشته باشم! و یا حتی پول خود را بدون هدف خرج میکنند.
کمک خواستن دائمی از دیگران: شما فکر میکنید که نمیتوانید خودتان کاری را درست انجام دهید و باید یک ی چندنفر باشند که به شما راهنمایی کرده و یا آن کار را خودشان برای شما انجام دهند.
بیشتر بدانید: درمان تله رهاشدگی
تاثیر تله وابستگی بر زندگی شخصی
وابستگی به دیگران در زندگی می تواند اثرات مثبت و منفی بر افراد داشته باشد. یکی از جنبه های مثبت آن ایجاد حس جامعه و سیستم حمایتی است. اما با این حال، وابستگی به دیگران میتواند اثرات منفی نیز داشته باشد، به خصوص اگر بیش از حد یا یک طرفه شود.
خطرات اتکای بیش از حد به دیگران یا افتادن در چنگال تله وابستگی یک طرز فکر خطرناک است که روند طبیعی زندگی شما را مختل میکند. چنین اتکای بی وقفهای شما را از درگیر شدن در انبوهی از فعالیت ها باز می دارد و مانع از رشد شخصی شما نیز میشود.
علاوه بر این، افراد ممکن است برای برآورده کردن نیازهای خود به دیگران متکی شوند، بدون اینکه متقابل یا مشارکت مساوی داشته باشند. همین موضوع روابط را تیره کرده و احساس رنجش را در بین دوستان، آشنایان و حتی همسران ایجاد میکند.
بنابراین، عاقلانه است که به دنبال درمان و کسب دانش و تکنیک های مورد نیاز برای درمان تله وابستگی باشید.
اولین و حیاتی ترین گام برای از بین بردن طرحواره وابستگی در تصدیق وجود آن در درون خود است. اغلب، ویژگیهای این طرحواره به وضوح آشکار است و امکان تشخیص آن نیز آسان است.
پس از آن، راهنمایی از یک روان درمانگر کارکشته که به خوبی به پیچیدگی های طرحواره وابستگی آشناست،ضروری بوده و به شما کمک خواهد کرد.
دلایل شکلگیری طرحواره وابستگی
پدر یا مادری که به طور ناخواسته به فرزندشان احساس ناتوانی میدهند، و کارهای او را خودشان انجام میدهند، در طول دوران کودکی، استقلال او را میکشند و حتی شکست های گاه به گاه را نیز در ذهن او ایجاد میکنند و باعث می شوند کودک برای جلوگیری از اشتباهات مشابه به دیگران تکیه کند.
بیشتر بدانید: تله شکست چیست
اگر خانوادهتان بیش از حد محافظهکار بودهاند و به شما دیدگاههای بدی نسبت به جهان بهعنوان مکانی خطرناک و مملو از افراد غیرقابل اعتماد دادهاند، توانایی شما در اعتماد کردن به مشاهدات، استدلال و قضاوتهایتان را مختل کردهاند. در نتیجه، تله وابستگی به دیگران را در شما ایجاد کردهاند.
بیشتر بدانیم: چگونه به یک رابطه عاطفی نامناسب پایان دهیم؟
چگونه از تله وابستگی عاطفی رها شویم؟
افرادی که در تله وابستگی افتاده اند، اغلب از مشاوره برای کسب استقلال یا خودکفایی اجتناب می کنند و در عوض به دنبال راه حل هایی برای کاهش اضطراب و علائم فیزیکی ناشی از استرس خود هستند.
ترس آنها از ترک والدین یا همسرشان، آنها را به حالت افسردگی سوق می دهد و این مشکل نیز به مسئله طرحواره وابستگی آنها اضافه میشود. تمرکز اصلی آنها به جای پرداختن به احساسات اساسی و حل مشکل وابستگی، بر روی تسکین فوری علائم است که این کار موقتی خواهد بود و باید برای درمان تله وابستگی سریعتر اقدامی اساسی شود.
هدف اولیه در ارائه مراقبت از افرادی که در تله وابستگی گرفتار شدهاند، تقویت حس اتکا به خود و در عین حال کاهش اتکای آنها به حمایت خارجی است. برای ارتقای خودکفایی بیمار، آموزش اطمینان از خود و تجهیز او به مهارت های زندگی انجام میشود.
علاوه بر این، یک گام مهم در جهت درمان تله وابستگی آنها توانمندسازی بیماران برای انجام وظایف به طور مستقل است که این کار به تدریج آنها را از درخواست کمک از دیگران بی نیاز می کند.
راه های درمان تله وابستگی به طور کلی شامل موارد زیر است:
دارو:داروهای خاصی مانند داروهای ضد اصطراب و افسردگی هستند که می توانند به تنظیم و کاهش اثرات مرتبط با وابستگی کمک کنند اما مصرف آنها باید حتما با نطر متخصص باشد.
روان درمانی: با انتخاب درمان شناختی رفتاری یا سایر اشکال روان درمانی، افراد میتوانند ابزارها و مهارت های ارزشمندی را کسب کنند که برای رهایی از تله وابستگی و یا سایر مشکلات به آها کمک میکند.
آگاهی: کسب دانش در مورد این تله برای قادر ساختن شما و عزیزانتان جهت تشخیص و پیشگیری از آن بسیار مهم است که این کار نیز توسط مشاوران برای شما انجام خواهد شد.
تمام این موارد به همراه چندین توصیه و راهنمایی دیگر در جلسات مشاوره آنلاین روانشناسی انجام خواهد شد و شما در منزل میتوانید مراحل درمان را به راحتی طی کنید.
بهترین مشاور برای درمان طرحواره وابستگی
به طور کلی چندین نوع درمان وجود دارد که برای تله وابستگی عاطفی مورد استفاده قرار میگیرد. با مشاوره روانشناسی آنلاین میتوانید مراحل درمان را در خانه و از طریق تماس صوتی، تماس تصویری و حتی چت متنی انجام دهید.
درمان شناختی رفتاری (CBT) به شما کمک می کند تا الگوهای فکری منفی مرتبط با طرحواره وابستگی عاطفی را شناسایی و به چالش بکشند و همزمان بر توسعه مکانیسم های مقابله ای سالم تر و افزایش عزت نفس و اتکا به خود کار کنید.
درمان روان پویایی به باورهای ناخودآگاه و تعارضات حل نشده ای که ممکن است به وابستگی عاطفی شما کمک کند، می پردازد. هدف آن نیز درک مسائل اساسی و تسهیل رشد شخصی و استقلال عاطفی است.
رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT) در اصل برای افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی طراحی شده است اما با صلاحدید روانشناسی میتواند برای وابستگی عاطفی نیز مفید باشد.
درمان انسان گرایانه نیز یک راه دیگر است که بر رشد شخصی، پذیرش خود و خودآگاهی تأکید دارد. این درمان به شما کمک میکند تا نیازهای خود را کشف و اعتماد به نفس را همزان افزایش دهید.
هرچند که اثربخشی مشاوره به تمایل فرد برای مشارکت درست و استمرار برای شرکت در جلسات بستگی دارد اما به طور کلی برای رهایی از تله وابستگی بهترین راه استفاده از نظرات مشاوران و پیروی از دستورات آنها برای رسیدن به یک فرد مستقل و شجاع است.