بیماری هیستری یا اختلال تبدیلی اصطلاحی بود که در گذشته برای توصیف طیف وسیغی از علائم روانشناختی استفاده می‌شد و اعتقاد بر این بود که ناشی از درگیری‌های عاطفی یا مشکلات اینچنینی است. اصطلاح “هیستری” معمولا درباره زنان بود و گفته می‌شد که آن‌ها به دلیل اندام های تولید مثلی که دارند، بیشتر مستعد ابتلا به این اختلال هستند. با این حال، این اصطلاح در حال حاضر منسوخ شده و درک جدیدی از اختلال هیستری ایجاد شده است که در ادامه این مقاله درباره آن صحبت خواهیم کرد.
بیماری هیستری چیست؟
اختلال هیستری که به عنوان اختلال تبدیلی نیز شناخته میشود، یک وضعیت روانی است که با علائم فیزیکی مشخص شده و فرد مبتلا به اختلال هیستری معمولا علائمی مانند بی حسی دست و پا، گزگز و زمزمه، فلج عمومی، تشنج، نابینایی، ناشنوایی و مشکل در صحبت کردن را خواهد داشت. این علائم حتی زمانی رخ می دهد که اعضای بدن فرد کاملا سالم بوده و از لحاظ ظاهری بدون ایراد است.
از نظر تاریخی، «هیستری» یک تشخیص همه‌گیر بود که عمدتاً به زنان نسبت داده می‌شد و شامل تغییرات فیزیکی گیج‌کننده مانند فلج، تشنج و اختلالات حسی بود. این علائم زمانی به یک «رحم سرگردان» افسانه‌ای و سایر علل درونی مرموز نسبت داده می‌شد که منجر به درمان‌های بحث‌برانگیز از هیپنوتیزم تا اقدامات شدید مانند جراحی‌های تناسلی می‌شد. در روانشناسی مدرن، اما این علائم را به عنوان نشانه‌ای از پریشانی روانشناختی عمیق‌تر، مانند اضطراب یا تروما می‌شناسیم.
درواقع رفتار هیستریک ناشی از اضطراب است و می‌تواند با طیف وسیعی از علائم ظاهر شود. این بیماری در زنان بیشتر از مردان است و در افراد کم سواد و طبقات اقتصادی پایین شیوع بیشتری دارد. این اختلال همچنین در پرسنل نظامی که موقعیت‌های جنگی را تجربه کرده اند، شایع است.
البته اختلال هیستری نشانه ضعف یا نقص شخصیت نیست و درواقع یک مکانیسم مقابله‌ای است که مغز از آن برای محافظت از خود در برابر مشکلات عاطفی طاقت فرسا استفاده می‌کند.
بیشتر بدانید: اختلال شخصیت نمایشی چیست؟
اختلال تبدیلی در چه افرادی بیشتر است؟
اختلال تبدیلی یا هیستریک می‌تواند افراد را در هر سنی، از کودکی تا پیری، تحت تاثیر قرار دهد. با این حال، معمولاً قبل از 10 سالگی شروع میشود و بعد از 35 سالگی نیز تقریبا نادر است. طبق مطالعه منتشر شده در مجله مغز و اعصاب، جراحی مغز و اعصاب و روانپزشکی، تقریبا 30 درصد از مردم، برخی از علائم اختلال تبدیلی را در مقطعی تجربه می‌کنند. اما همه این افراد مبتلا به اختلال هیستری تشخیص داده نمی‌شوند.
اختلال تبدیلی در زنان شایع‌تر از مردان است و حداقل زینان دو برابر مردان به آن مبتلا می‌شوند. سمت چپ بدن بیشتر از سمت راست درگیر است و این اختلال در افراد کم سواد، طبقات اقتصادی پایین و روستاییان شیوع بیشتری دارد. این اختلال تا حدی ناشی از یادگیری کودکان از والدین خود و همچنین محیط اجتماعی و فرهنگی آن‌ها نیز می‌باشد.
انواع بیماری هیستری
انواع بیماری هیستری شامل موارد زیر میشود:
اختلالات تبدیلی
اختلال تبدیل به صورت علائم فیزیکی مانند فلج، کوری یا تشنج بدون دلیل پزشکی ظاهر میشود و اغلب از استرس عاطفی یا ضربات روحی ناشی میشود.
اختلالات تجزیه‌ای
اختلالات تجزیه‌ای نیز آگاهی یا هویت فرد را مختل می‌کند و شامل شرایطی مانند فراموشی، اختلال هویت تجزیه‌ای (که قبلاً به عنوان اختلال شخصیت چندگانه شناخته می‌شد) و اختلال مسخ شخصیت است. اختلالات تجزیه ای درواقع اختلالات روانی هستند که شامل وقفه در بخش هوشیاری، از جمله موارد مربوط به هویت و حافظه است. اختلالات این دسته عبارتند از:
- فراموشی تجزیه‌ای، که شامل فراموش کردن اطلاعات شخصی یا ناتوانی در یادآوری برخی رویدادها است.
- فوگ تجزیه ای، که شامل فراموشی اطلاعات شخصی همراه با تغییر مکان های فیزیکی است که گاهی اوقات هویت جدیدی در این فرآیند ایجاد می کند.
- اختلال هویت تجزیه ای، که شامل داشتن دو یا چند شخصیت متمایز است که هر کدام، کارهایی که دیگری انجام داده به یاد نمی آورند.
اختلالات علائم جسمانی
این اختلالات دارای علائم جسمی آزاردهنده ای هستند که عملکرد روزانه را برای فرد سخت می‌کنند، اما فاقد استدلال علمی قطعی هستند. مواردی مانند اختلال جسمی، اختلال اضطراب، و اختلال علائم عصبی عملکردی شامل این مورد می‌شوند.
علائم هیستریک
علاوه بر علائم مرسوم مانند فلج نسبی، توهم و تشدید عصبی بودن، شاخص های کمتر شناخته شده‌ای نیز ممکن است ظاهر شوند، از جمله:
- رفتار آشفته و بی نظم
- الگوهای خواب مختل مانند بی‌خوابی
- احساس سوزن سوزن شدن
- بی حسی اندام
- تجربه علائمی شبه آسم
- غش کردن
- بی‌قراری و تنش عصبی
- طغیان ناگهانی خشم
- اضطراب مداوم
این علائم متنوع، تصویری متفاوت از هیستری را ترسیم می‌کنند که بازتاب تعامل پیچیده بین ذهن و بدن است. با شناخت این علائم می‌توانید در صورت تجربه آن توسط خود یا دیگران، اقدامات لازم را به سرعت انجام دهید
بیشتر بدانید: بیماری آکرومگالی چیست
علت بیماری هیستری
در گذشته اعتقاد بر این بود که علت رفتار هیستریک ناشی از حرکات رحم در زنان است، اما این نظریه رد شده است. مطالعات اخیر نشان داده است که اختلالات تجزیه‌ای در نتیجه آسیب‌های جسمی، عاطفی یا اختلالات جنسی رخ می‌دهد که در سال‌های شکل‌گیری کودک رخ داده است. سوء استفاده از دوران کودکی و غفلت والدین نیز می تواند به ایجاد اختلالات تجزیه ای کمک کند.
اختلالات تجزیه ای شامل اختلال در هوشیاری، حافظه یا احساس هویت فرد است. این اختلالات توسط یک رویداد آسیب زا یا مجموعه‌ای از رویدادهای آسیب زا که برای فرد بیش از حد طاقت فرسا هستند، ایجاد می‌شوند.
سایر علل بیماری هیستری
- تروما: قرار گرفتن در معرض یک رویداد تروماتیک یا ترومای پایدار می‌تواند به طور قابل توجهی بر ایجاد اختلالاتی مانند اختلالات تجزیه‌ای و علائم جسمی تأثیر بگذارد.
- ژنتیک: برخی از شرایط مانند اضطراب یا افسردگی، ممکن است یک جزء ژنتیکی داشته باشند که افراد را مستعد ابتلا می‌کند.
- شیمی مغز: اختلالات در سطوح انتقال دهنده‌های عصبی، مانند سروتونین و دوپامین، نقش اساسی در بروز اختلالات مختلف سلامت روان دارند و ممکن است باعث اختلال هیستری شود.
- تأثیرات محیطی: عوامل خارجی مانند استرس مزمن یا قرار گرفتن در معرض مواد مضر یا اعتباد به مواد مخدر به سلامت روانی فرد ضربه زده و به شروع مشکلات روانی کمک کنند.
- عوامل اجتماعی: عوامل تعیین کننده اجتماعی، مانند تبعیض، فقر، یا دسترسی محدود به مراقبت های بهداشتی، نیز می‌توانند باعث بیماری هیستری شوند
بیماری هیستری در زنان و مردان
بیماری هیستری می‌تواند در مردان و زنان متفاوت ظاهر شود اما معمولا علائمشبیه به هم است. در گذشته تصور می‌شد که هیستری اختلالی است که عمدتاً زنان را درگیر می‌کند و اغلب با رحم و اندام‌های تناسلی مرتبط است. اما، تحقیقات مدرن نشان می‌دهد که اختلالات تجزیه‌ای می‌تواند هم در مردان و هم در زنان رخ دهد و به مسائل تولید مثل ربطی ندارد.
مردان و زنان هر دو می‌توانند علائمی مشابه آنچه که در تاریخ به عنوان هیستری برچسب گذاری شده است داشته باشند، از جمله مشکلات جسمی، دوره های تجزیه‌ای و افسردگی. علل و محرک‌های زمینه‌ای برای این علائم بسیار متفاوت بوده و به جنسیت محدود نمی‌شود.
خنده هیستریک
خنده هیستریک که با موجی از خنده‌های بیش از حد و کنترل نشده مشخص میشود می‌تواند در شرایط مختلف بیماری از جمله صرع و کاتاپلکسی تا انواع اختلالات روانی ظاهر شود. ضمن اینکه خنده هیستریک یک تشخیص پزشکی نیست و نباید برای برچسب زدن به هیچ بیماری از آن استفاده کرد.
البته خنده هیستریک گاهی اوقات به عنوان یک مکانیسم مقابله‌ای در پاسخ به استرس یا ضربه روحی عمل می‌کند اما در برخی مواقع نشانه یک بیماری زمینه ای نیز هست که نیاز به درمان دارد.
پیشگیری از ابتلا به بیماری هیستری
پیشگیری از رفتار هیستریک شامل ترکیبی از روش‌ها است که در اینجا چند راه موثر برای کمک به جلوگیری از علائم آن ذکر شده است.
1. ذهن آگاهی: به جای تمرکز بر گذشته یا نگرانی در مورد آینده، ذهن آگاهی را با تمرکز بر لحظه حال تمرین کنید. تمرکز حواس می‌تواند به شما کمک کند که در لحظه زندگی کنید خطر علائم هیستری را کاهش دهید.
2. تمرینات تنفسی: به تمرینات تنفسی بپردازید و دم و بازدم صحیح را تمرین کنید تا اضطراب را کنترل و آرامش خود را تقویت کنید.
3. خواب و استراحت کافی: برنامه خواب منظمی داشته باشید زیرا خواب مناسب، برای مقابله با احساسات درونی و مشکلات بیرونی بسیار مفید است.
4. نوشتن احساسات: با استفاده از رنگ مشکی، احساسات خود را به شکل منابع استرس بر روی کاغذ بنویسید. این کار به شما در پردازش و رهاسازی احساسات منفی کمک می‌کند.
5. ورزش منظم: برای تقویت سلامت روانی و ارتقای سلامت جسمی خود، پیاده روی یا دوچرخه سواری کنید زیرا ورزش می تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند و خطر علائم تجزیه را کاهش دهد.
گزینه های درمانی رفتار هیستریک
گزینه های درمانی برای رفتار هیستریک متفاوت بوده و رویکرد درمانی، به علائم، تشخیص و نیازهای فرد بستگی دارد. رایج‌ترین گزینه‌های درمانی عبارتند از:
1. روان درمانی: نوعی درمان است که شامل کار با یک درمانگر یا روانشناس آنلاین برای رسیدگی به مسائل عاطفی و روانی است. انواع مختلفی از روان درمانی برای درمان اختلالات هیستریک مورد استفاده قرار می‌گیرد، از جمله درمان شناختی-رفتاری (CBT)، درمان روان پویشی و درمان بین فردی.
2. داروها: از داروها برای مدیریت علائم شدید برخی از بیماری های روانی مانند افسردگی، اضطراب و اختلال دوقطبی استفاده کرد. انواع مختلفی از داروها وجود دارد که مورد استفاده قرار می‌گیرند، از جمله داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد روان پریشی و تثبیت کننده‌های خلق و خو.
3. درمان های جایگزین: درمان های جایگزین مانند طب سوزنی، ماساژ و مدیتیشن نیز برای کنترل علائم بیماری‌های روانی از جمله بیماری هیستری استفاده میشود که این داروها باید توسط روانپزشک آنلاین تجویز شوند.
4. تغییر سبک زندگی: تغییرات سبک زندگی مانند ورزش منظم، رژیم غذایی مناسب و خواب کافی نیز در کنترل علائم بیماری هیستری مفید است.
5. بستری شدن در بیمارستان: در برخی موارد که اختلال بسیار شدید است، بستری شدن در بیمارستان برای درمان فشرده ضروری است.
کلامی از «حال»
خوشبختانه، به لطف خدمات از راه دور، دسترسی به مشاوران روان راحت‌تر از همیشه شده است. از چت متنی گرفته تا تماس صوتی و تصویری آنلاین، همگی در اپلیکیشن و وب سایت حال فراهم بوده و به شما این امکان را می‌دهد تا در هرکجای کشور و در هر زمانی، با بهترین متخصصان مشورت کرده و مراحل درمان را طی کنید.
اگر شما یا کسی که می‌شناسید با مشکلات روانی دست و پنجه نرم می‌کند، همین امروز از طریق سرویس مشاوره آنلاین روانشناسی، با یک روانشناس یا مشاور تماس بگیرید و اولین قدم را برای بهبودی بردارید.
منابع:
