آمنوره به معنی توقف عادت ماهانه است که اغلب به عنوان از دست دادن یک یا چند دوره قاعدگی تعریف می‌شود. برای این که بدانیم آمنوره چیست لازم است که در ابتدا با این فرآیند بیشتر آشنا شویم. قاعدگی فرآیندی است که در سنین بلوغ آغاز می‌شود و سپس به طور معمول هر ماه یک بار تا حدود سن 50 سالگی رخ می‌دهد. آمنوره اولیه به عدم وجود قاعدگی در دخترانی که به سن بلوغ جنسی رسیده‌اند، گفته می‌شود. مهم‌ترین دلیل آمنوره اولیه مربوط به سطح هورمون‌های بدن است؛ اگر چه مشکلات آناتومیک هم می‌توانند باعث وقوع آن شوند. آمنوره ثانویه هم به توقف قاعدگی برای چند دوره پشت سر هم گفته می‌شود. بارداری به عنوان شایع‌ترین دلیل آمنوره ثانویه شناخته شده؛ اما اختلالات هورمونی هم می‌توانند آمنوره ثانویه ایجاد کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این عارضه می‌توانید همین حالا از پزشک زنان آنلاین سامانه حال کمک بگیرید.
بیشتر بخوانید: تست کرونا در منزل
آمنوره می‌تواند علاوه بر توقف عادت ماهانه با نشانه‌های دیگری هم همراه باشد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- ترشحات نوک سینه
- ریزش مو و از دست دادن موهای سر
- سردرد
- حالت تهوع
- رشد موهای زائد صورت
- تغییرات بینایی
در مبتلایان به آمنوره اولیه ممکن است کمبود رشد پستان هم وجود داشته باشد. در صورت مشاهده این علائم لازم است که با پزشک خود مشاوره کنید.
بیشتر بخوانید: نکات مراقبتی پس از انجام پیکر تراشی چیست؟
آمنوره اولیه
آمنوره اولیه زمانی است که قاعدگی در دوران بلوغ آغاز نمی‌شود. طبق نظر پزشکان، اگر پریود در نوجوانان تا سن ۱۶ سالگی آغاز نشود، فرد باید به دنبال کمک پزشکی باشد. آمنوره اولیه نادر است و معمولا کمتر از یک درصد افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. شایع‌ترین علت آمنوره اولیه، سابقه خانوادگی تاخیر در قاعدگی است. با این حـال گاهی اوقات یک مشکل ژنتیکی هم وجود دارد. مهم‌ترین دلایلی که باعث بروز این نوع آمنوره می‌شوند عبارتند از:
- مشکلات در اندام‌های تناسلی مثل شکل غیر عادی یا عدم تشکیل بعضی از بخش‌های این اندام
- اختلالات واژن
- سندروم ترنر
- مشکلاتی که منجر به افزایش سطح هورمون تستوسترون در بدن می‌شود.
- مشکلات غده هیپوفیز
- مشکلات هیپوتالاموس
بیشتر بدانید: رنگ خلط نشانه چیست
آمنوره ثانویه
این عارضه زمانی رخ می‌دهد که پریود آغاز شده اما ناگهان و برای چند دوره متوقف می‌شود. آمنوره ثانویه در دوران بارداری یا شیردهی طبیعی است اما گاهی ممکن است به معنی وجود یک مشکل در اندام‌های جنسی باشد. در ایالات متحده به نظر می‌رسد که آمنوره ثانویه حدود 4 درصد از زنان را تحت تاثیر قرار دهد. یک پریود از دست رفته معمولا نگران کننده نیست، اما اغلب توصیه می‌شود که زنان آزمایش بارداری انجام دهند. در صورت بروز مشکلات زیر حتما باید با پزشک تماس بگیرید:
- قبلا قاعدگی منظم داشته و اکنون به مدت سه ماه متوقف شده باشد.
- قبلا قاعدگی نامنظم داشته که به مدت ۶ ماه متوقف شده باشد.
آمنوره می‌تواند در زنان و به ویژه نوجوانان باعث ایجاد اضطراب و نگرانی درباره سلامتی شود
بارداری، شیردهی و یائسگی می‌توانند باعث آمنوره ثانویه شوند. سایر علل احتمالی آن عبارتند از:
- بیماری‌های خاص و درمان آن‌ها مثل شیمی درمانی و پرتو درمانی
- استرس شدید
- بعضی از روش‌های پیشگیری از بارداری
- اختلال هورمونی
- سندروم تخمدان پلی کیستیک
- مشکلات تیروئید یا غده هیپوفیز
- مصرف بعضی از داروها که برای درمان افسردگی و فشار خون مصرف می‌شوند.
- داشتن شاخص توده بدنی کمتر از ۱۹ یا کمبود وزن شدید
- داشتن سابقه خانوادگی یائسگی زودرس
- کاهش وزن ناگهانی و شدید
- وجود اسکارهای رحمی
درباره آزمایش یائسگی اینجا را بخوانید.
آمنوره ورزشی
عوامل متعددی مانند تغییرات وزن، اضافه وزن شدید یا کم وزنی، ورزش کردن و فشار روحی و جسمی هم می‌توانند چرخه قاعدگی را با اختلال مواجه کنند. معمولا زنانی که به اختلالات خوردن از قبیل بی اشتهایی یا پرخوری عصبی دچار هستند، تغییرات هورمونی را تجربه می‌کنند. این مسئله می‌تواند باعث بی نظمی یا توقف چرخه قاعدگی در آن‌ها شود. ورزش شدید هم یکی از عوامل مهم ایجاد کننده آمنوره ثانویه است. این عارضه در بین دوندگان حرفه‌ای و رقصندگان باله بیشتر از سایرین روی می‌دهد. مهم‌ترین عواملی که باعث آمنوره به دلیل فعالیت ورزشی می‌شوند عبارتند از:
- چربی کم بدن
- استرس زیاد
- مصرف زیاد انرژی
فشار و استرس زیاد با تغییر موقت عملکرد هیپوتالاموس که وظیفه تنظیم هورمون‌های بدن را بر عهده دارد، باعث به هم خوردن چرخه قاعدگی می‌شود. در نتیجه تخمک‌گذاری و عادت ماهانه متوقف خواهد شد. پس از برطرف شدن فشار و استرس، دوره‌های قاعدگی به طور طبیعی ادامه خواهد یافت.
بیشتر بخوانید: درمان دیسک گردن در منزل
آمنوره و بارداری
آمنوره اولیه یا ثانویه می‌تواند باعث اختلال در قاعدگی شود. اگر آمنوره اولیه ناشی از مشکلاتی در غدد جنسی و عدم تخمک گذاری باشد، بارداری طبیعی امکان پذیر نیست؛ اما ناهنجاری‌های مادرزادی ایجاد کننده آمنوره اولیه قابل درمان هستند. در نتیجه، امکان بارداری پس از درمان اختلال وجود دارد.
مشکلاتی مثل اختلالات غده تیروئید، سندروم تخمدان پلی کیستیک و… از مواردی هستند که با بر هم زدن نظم چرخه قاعدگی باعث آمنوره ثانویه می‌شوند. تا زمانی که این اختلالات باقی باشند، باردار شدن بسیار دشوار است. اگر فردی در چنین شرایطی قصد بارداری دارد، لازم است که ابتدا این مشکلات را به کمک مصرف دارو یا سایر روش‌های موجود برطرف کرده و سپس اقدام به بارداری کند. در بعضی از مواقع، بارداری تنها به کمک استفاده از روش‌های کمک باروری مثل آی وی اف و انتقال جنین امکان پذیر است.
بروز آمنوره ثانویه در زنان ورزشکار حرفه‌ای و رقصنده‌های باله شایع است
درمان آمنوره چیست
حالا که با علائم این بیماری آشنا شدیم، بهتر است بدانیم درمان آمنوره چیست
برای درمان آمنوره اولیه یا ثانوبه لازم است که در ابتدا توسط پزشک معاینه شده و در صورت نیاز، آزمایشات لازم را انجام دهید. در افرادی که هرگز قاعدگی را تجربه نکرده‌اند، وضعیت سلامتی جسمی، علائم بلوغ و وضعیت لگنی بررسی می‌شود. برای آمنوره ثانویه هم پزشک در ابتدا انجام آزمایش بارداری را ضروری می‌داند. در صورت عدم بارداری، سایر اقدامات تشخیصی برای آمنوره ثانویه انجام خواهد شد. پزشک برای تشخیص بیماری و درمان آن تصمیمات خاصی گرفته و روش‌های تشخیصی را در نظر می‌گیرد که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- آزمایش کاریوتیپ برای بررسی کروموزوم‌ها
- انجام سونوگرافی برای بررسی وضعیت اندام زنانه
- آزمایش عملکرد غده تیروئید (سطح هورمون‌های تیروئیدی)
- آزمایش عملکرد تخمدان (هورمون محرک فولیکول یا لوتئین ساز)
- سطح هورمون تستوسترون
- سطح هورمون استروژن
گزینه‌های درمانی آمنوره بر اساس علل آن متفاوت هستند. ممکن است لازم باشد که فرد تغییراتی در سبک زندگی خود ایجاد کرده و یا رژیم غذایی، استرس و فعالیت‌های ورزشی خود را کنترل کند. مصرف بعضی از داروهای هورمونی یا قرص‌های جلوگیری از بارداری هم می‌توانند باعث ایجاد پریود شوند یا بروز تخمک‌گذاری را تحریک کنند. استفاده از روش های کاهش استرس و اضطراب تا حد زیادی در درمان آن نقش دارند.گاهی هم از هورمون درمانی برای متعادل سازی میزان هورمون‌ها استفاده می‌شود. برای درمان این بیماری به ندرت به جراحی نیاز است، اما ممکن است برای درمان مشکلات زیر تجویز شود:
- اصلاح نقایص ژنتیکی یا کروموزومی
- از بین بردن تومور غده هیپوفیز
- از بین بردن بافت اسکار رحم
بیشتر بدانید: علائم میگرن چیست
عوارض آمنوره چیست
ممکن است آمنوره برای زنان مشکلات متعدد دائمی یا کوتاه مدتی ایجاد کند. از جمله:
ناباروری و مشکلات بارداری
اگر تخمک‌گذاری انجام نشده و قاعدگی رخ ندهد، امکان باروری بعید به نظر می‌رسد. عدم تعادل و اختلالات هورمونی که باعث ایجاد آمنوره می‌شوند هم می‌توانند در سقط جنین و مشکلات بارداری نقش داشته باشند.
استرس روانی
عدم تجربه دوره‌هایی که همسالان و همکلاسی‌ها تجربه می‌کنند می‌تواند برای نوجوانان مبتلا به آمنوره اولیه استرس‌زا باشد. هم‌چنین بروز آمنوره ثانویه در زنان ممکن است آن‌ها را از نظر بارداری و مشکلات مرتبط با آن نگران کند.
بارداری و شیردهی از شایع‌ترین دلایل آمنوره هستند که پس از پایان دوره برطرف خواهند شد
پوکی استخوان و بیماری‌های قلبی
این مشکلات گاهی به دلیل نداشتن مقدار کافی از هورمون استروژن در بدن روی می‌دهند. پوکی استخوان باعث ضعف در بافت استخوان‌ها و آسیب‌پذیری آن‌ها خواهد شد. بیماری‌های قلبی و عروقی هم می‌توانند باعث بروز حملات قلبی، مشکلات عروقی و… شوند.
درد لگن
مشکلاتی که به دلیل آناتومی یا اختلال ساختاری اندام جنسی روی می‌دهد، ممکن است باعث بروز درد و ناراحتی در لگن شود.
حرف آخر
آمنوره یا فقدان قاعدگی می‌تواند به دو شکل اولیه یا ثانویه باشد. آمنوره اولیه به حالتی گفته می‌شود که اولین عادت ماهیانه در سن مناسب رخ ندهد، اما نوع ثانویه آن به توقف قاعدگی به دلایل مختلف گفته می‌شود. شایع‌ترین علت آمنوره ثانویه بارداری، شیردهی و یائسگی هستند. در زنانی که از نظر جنسی فعال هستند، ممکن است توقف قاعگی به معنی بارداری باشد. پس لازم است اول تست بارداری را انجام داده و در صورت منفی بودن آن به دنبال سایر علل آمنوره ثانویه باشید. اگر در این زمینه سوالاتی دارید یا می‌خواهید بدانید که آمنوره چیست می‌توانید همین حالا از پزشکان سامانه مشاوره آنلاین حال راهنمایی بگیرید. تجربه شما درباره آمنوره چگونه بوده است؟
سوالات متداول
آمنوره چیست؟
آمنوره به عدم ایجاد یا توقف چرخه قاعدگی و در نتیجه فقدان قاعدگی برای یک دوره بلند یا کوتاه مدت گفته می‌شود. شایع‌ترین علل آن بارداری، یائسگی و شیردهی است.
آمنوره ثانویه چیست؟
به شرایطی گفته می‌شود که عادت ماهانه در افرادی که تا کنون پریود می‌شدند، متوقف شود. این عارضه گاهی طبیعی است، مثل شرایط بارداری و پس از آن. اما در بعضی مواقع می‌تواند نشانه یک مشکل جدی یا اختلالات هورمونی باشد.
آمنوره درمان دارد؟
بسته به علت آمنوره، روش‌های مختلفی برای درمان آن وجود دارد. درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک، مشکلات تیروئیدی، کاهش استرس و اضطراب، تغییر در سبک زندگی و… از روش‌های درمان آن هستند.
برای درمان آمنوره به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
برای درمان آمنوره می‌توانید در تمام روزهای هفته و همه ساعات شبانه روز با پزشکان متخصص زنان و زایمان سامانه مشاوره آنلاین حال تماس گرفته و راهنمایی‌های لازم را دریافت کنید.
منابع
