سرطان خون، سرطانی در سلول‌های خونی است. چندین گروه گسترده از سلول‌های خونی وجود دارد، از جمله گلبول‌های قرمز (RBC)، گلبول‌های سفید (WBC) و پلاکت‌ها. وقتی می‌گوییم سرطان خون، در واقع به سرطان‌های WBC اشاره داریم. علائم سرطان خون در افراد و گروه‌های سنی مختلف متفاوت است و بسته به نوع بیماری میتواند نشانه‌های مختلفی ایجاد کند.
WBCها بخشی حیاتی از سیستم ایمنی بدن شما هستند. آنها بدن ما را از حمله باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها و همچنین سلول‌های غیرطبیعی و سایر مواد خارجی محافظت می‌کنند. وقتی سرطان خون ایجاد میشود، گلبول‌های سفید کارکرد طبیعی خود را از دست می‌دهند. آنها همچنین در شرایط بیماری می‌توانند خیلی سریع تقسیم شده و در نهایت سلول‌های طبیعی را از بین ببرند.
گلبول‌های سفید، بیشتر در مغز استخوان تولید میشوند. اما انواع خاصی از آنها وجود دارند که در غدد لنفاوی، طحال و غده تیموس ساخته میشوند. WBCها پس از تشکیل، در سراسر بدن از جمله در خون و لنف شما (مایعی که از طریق سیستم لنفاوی در بدن گردش می‌کند) می‌چرخند و در غدد لنفاوی و طحال متمرکز میشوند.
بیماری لوسمی
بیماری لوسمی، نام انگلیسی سرطان خون است. همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، این بیماری منجر به سرطان بافت خون‌ساز بدن، یعنی مغز استخوان و دستگاه لنفاوی میشود. واژه‌ی لوسمی یا لوکمیا (leukemia) از واژه‌ای یونانی به معنای «خون سفید» گرفته شده است. دلیل این نامگذاری، این است که لوسمی معمولا در سلول‌های سفید خون (گلبول‌های سفید) آغاز میشود.
بیشتر بخوانید: تست کرونا در تهران
انواع سرطان خون
شروع سرطان خون میتواند حاد (شروع ناگهانی) یا مزمن (شروع آهسته) باشد. در سرطان خون حاد، سلول‌های سرطانی به سرعت تکثیر میشوند. در سرطان خون مزمن، بیماری به آرامی پیشرفت می‌کند و علائم اولیه آن ممکن است بسیار خفیف باشد.
سرطان خون همچنین بر اساس نوع سلول‌هایی که درگیر می‌کند، طبقه‌بندی میشود. سرطان خونی که سلول‌های میلوئیدی را درگیر می‌کند، سرطان خون میلوژن نامیده میشود. سلول‌های میلوئیدی سلول‌های خونی نابالغ هستند که به طور معمول به گرانولوسیت یا مونوسیت تبدیل میشوند. سرطان خونی که لنفوسیت‌ها را درگیر می‌کند نیز لوسمی یا سرطان خون لنفوسیتی نامیده میشود. چهار نوع اصلی سرطان خون وجود دارد:
سرطان خون میلوئیدی حاد (AML)
سرطان خون میلوئیدی حاد (AML) میتواند کودکان و بزرگسالان را مبتلا کند. طبق برنامه‌های نظارت، اپیدمیولوژی و نتایج نهایی موسسه ملی سرطان (NCI)، سالانه حدود ۲۱۰۰۰ مورد جدید AML در ایالات متحده تشخیص داده میشود. این شایع‌ترین شکل سرطان خون است. میزان بقای پنج ساله مبتلایان به سرطان خون میلوئیدی حاد، ۲۶.۵ درصد است.
سرطان خون لنفوسیتی حاد (ALL)
سرطان خون لنفوسیتی حاد (ALL) بیشتر در کودکان رخ میدهد. NCI تخمین می‌زند که سالانه حدود ۶۰۰۰ مورد جدید ALL تشخیص داده میشود. میزان بقای پنج ساله برای مبتلایان به این سرطان، ۶۸.۲ درصد است.
سرطان خون میلوئیدی مزمن (CML)
سرطان خون میلوئیدی مزمن (CML) بیشتر در بزرگسالان دیده میشود. طبق گزارش NCI، سالانه حدود ۹۰۰۰ مورد جدید CML تشخیص داده میشود. میزان بقای پنج ساله برای مبتلایان به سرطان خون میلوئیدی مزمن، ۶۶.۹ درصد است.
سرطان خون لنفوسیتی مزمن (CLL)
سرطان خون لنفوسیتی مزمن (CLL) در بیشتر موارد، افراد بالای ۵۵ سال را مبتلا می‌کند و به ندرت در کودکان دیده میشود. بر اساس نظر NCI، سالانه حدود ۲۰۰۰۰ مورد جدید CLL تشخیص داده میشود. میزان بقای پنج ساله برای بیماران مبتلا به سرطان خون لنفوسیتی مزمن، ۸۳.۲ درصد است.
سرطان خون سلول مویی یک زیرگونه بسیار نادر از سرطان خون لنفوسیتی مزمن است. نام این سرطان، بر اساس ظاهر لنفوسیت‌های سرطانی در زیر میکروسکوپ ناشی میشود. پیشرفت این بیماری کند و آرام است.
بیشتر بخوانید: علت غر زدن در زنان
علت سرطان خون
به طور کلی، تصور میشود سرطان خون هنگامی رخ میدهد که برخی از سلول‌های خونی، تغییراتی (جهش) در ماده ژنتیکی یا DNA خود پیدا کنند. DNA سلول حاوی دستورالعمل‌هایی است که به سلول می‌گوید چه کاری باید انجام دهد. معمولا DNA به سلول می‌گوید که با سرعت تعیین شده رشد کند و در یک زمان مشخص از بین برود. در سرطان خون، جهشهای ایجاد شده به سلول‌های خونی دستور می‌دهند که به رشد و تقسیم ادامه دهند. وقتی این اتفاق میافتد، تولید سلول‌های خونی از کنترل خارج میشود. با گذشت زمان، این سلول‌های غیرطبیعی می‌توانند سلول‌های خونی سالم را در مغز استخوان جمع کنند و منجر به کاهش تعداد گلبول‌های سفید خون، گلبول‌های قرمز خون و پلاکت‌ها شود که باعث ایجاد علائم سرطان خون میشود.
سابقه خانوادگی، سیگار کشیدن و اختلالات ژنتیکی میتواند در بروز سرطان خون موثر باشد
علت ایجاد سرطان خون به‌طور دقیق مشخص نیست. با این حال، چندین عامل مهم در این زمینه شناسایی شده است که میتواند خطر ابتلای افراد به سرطان خون را افزایش دهد. این عوامل شامل موارد زیرند:
- سابقه خانوادگی سرطان خون
- سیگار کشیدن، که خطر ابتلا به سرطان خون میلوئیدی حاد (AML) را افزایش میدهد
- اختلالات ژنتیکی مانند سندرم داون
- اختلالات خونی، مانند سندرم میلودیسپلاستیک که گاهی اوقات «preleukemia» نامیده میشود.
- درمان قبلی سرطان با شیمی درمانی یا پرتو درمانی
- قرار گرفتن در معرض تشعشات زیاد
- قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی مانند بنزن
پزشکان توصیه می‌کنند چنانچه در معرض هر کدام از عوامل بالا قرار دارید، به صورت مرتب آزمایشات دوره‌ای و چکاپ انجام دهید تا در صورت بروز مشکل، بتوانید بیماری را در همان مراحل اولیه، تشخیص داده و درمان کنید.
بیشتر بخوانید: درمان کلسترول بالا
اولین علائم سرطان خون
علائم سرطان خون بسته به نوع آن متفاوت است. شایع‌ترین علائم سرطان خون عبارت‌اند از:
- تعریق بیش از حد، خصوصا در شب که «تعرق شبانه» نامیده میشود
- خستگی و ضعفی که با استراحت از بین نمی‌رود
- لاغری ناخواسته و بی‌دلیل
- درد و حساسیت استخوان‌ها
- تورم بدون درد غدد لنفاوی (به خصوص در گردن و زیر بغل)
- بزرگ شدن کبد یا طحال
- لکه‌های قرمز روی پوست که پتشیا نامیده میشوند
- خونریزی یا کبودی آسان پوست
- تب یا لرز
- عفونت‌های مکرر
سرطان خون همچنین میتواند اندام‌هایی را که سلول‌های سرطانی به آنها نفوذ کرده را تحت تاثیر قرار داده و در آنها علائمی ایجاد کند. به عنوان مثال، اگر سرطان به سیستم عصبی مرکزی گسترش یابد، میتواند باعث سردرد، حالت تهوع و استفراغ، گیجی، از دست دادن کنترل عضلات و تشنج شود.
سرطان خون میتواند به سایر قسمت‌های بدن شما سرایت کند، از جمله:
- ریه
- دستگاه گوارش
- قلب
- کلیه‌ها
- بیضهها
بیشتر بخوانید: خواص تخمه هندوانه
علائم سرطان خون در آزمایش خون
پزشکان ممکن است قبل از شروع علائم اولیه سرطان خون، نشانه‌های این بیماری را در یک آزمایش خون معمولی تشخیص دهد.
مثلا با آزمایش CBC و WBC می‌توان تعداد گلبول‌های قرمز و سفید خون را ارزیابی می‌کنند. علائم سرطان خون در آزمایش خون به تعداد گلبول‌های خونی و پلاکت‌ها برمی‌گردد. اگر تعداد گلبول‌های سفید خون زیاد یا قرمز خون خیلی زیاد یا خیلی کم باشند، ممکن است پزشک به سرطان خون مشکوک شود و آزمایش‌های تکمیلی بیشتری برای بیمار تجویز کند.
این آزمایشات شامل موارد زیرند:
معاینه بدنی: پزشک علائم فیزیکی سرطان خون، مانند رنگپریدگی پوست در اثر کم خونی، تورم غدد لنفاوی و بزرگ شدن کبد و طحال را در بدن فرد بیمار بررسی می‌کند.
آزمایش خون: پس از انجام آزمایش سرطان خون و مشاهده نمونه خون، پزشک میتواند میزان غیرطبیعی گلبول‌های قرمز یا سفید خون یا پلاکت‌ها را تشخیص دهد (که ممکن است نشانه وجود سرطان خون باشد).
راجع به آزمایش خون به صورت کامل بخوانید.
آزمایش مغز استخوان: پزشک ممکن است از استخوان لگن خاصره بیمار، نمونه مغز استخوان بگیرد. مغز استخوان با استفاده از یک سوزن بلند و باریک برداشته میشود. این نمونه را برای بررسی و یافتن سلول‌های سرطانی به آزمایشگاه ارسال می‌کنند. آزمایش‌های تخصصی سلول‌های سرطانی خون ممکن است مواردی را برای تعیین روش درمان مشخص کنند.
نمونه‌برداری از بافت: به جز مغز استخوان، می‌توان نمونههایی را نیز از گره‌های لنفاوی برداشت تا شواهدی از سرطان خون در آن مشاهده شود. این نمونه‌های کوچک می‌توانند نوع سرطان خون و میزان رشد آن را تشخیص دهند. نمونه‌برداری از اندام‌های دیگر مانند کبد و طحال میتواند نشان دهد که آیا سرطان گسترش یافته است یا خیر؟
همچنین برای ارزیابی پیشرفت بیماری می‌توان از آزمایشات دیگری استفاده کرد:
- فلوسایتومتری که DNA سلول‌های سرطانی را بررسی کرده و میزان رشد آنها را تعیین می‌کند.
- آزمایشات عملکرد کبد که نشان میدهد سلول‌های سرطان خون بر کبد تاثیر می‌گذارند و به آن حمله می‌کنند یا خیر.
- نمونه‌برداری از مایع نخاعی که با قرار دادن یک سوزن نازک بین مهره‌های کمر انجام میشود. پزشک با این کار میتواند مایعات نخاعی را جمعآوری کرده و تعیین کند که آیا سرطان به سیستم عصبی مرکزی گسترش یافته است یا خیر.
- آزمایش‌های تصویربرداری، مانند اشعه ایکس، سونوگرافی و سی تی اسکن نیز به پزشکان کمک می‌کند تا هر گونه آسیب به اعضای دیگر بدن که ناشی از سرطان خون است را جستجو کنند.
بیشتر بخوانید: آمپول بتامتازون برای حساسیت پوستی
درمان سرطان خون
پس از مشاهده علائم سرطان خون و مراجعه به پزشک، آزمایشاتی برای اطمینان انجام شده و پس از آن، درمان بیماری شروع میشود. سرطان خون معمولا توسط متخصص خون و آنکولوژیست درمان میشود. این پزشکان، در زمینه اختلالات خونی و سرطان متخصص هستند. درمان سرطان خون، به نوع و مرحله سرطان بستگی دارد. برخی از انواع سرطان‌های خون به آرامی پیشرفت می‌کنند و نیازی به درمان فوری ندارند. با این حال، درمان سرطان خون معمولا شامل یک یا چند مورد زیر است:
شیمی درمانی
در شیمی درمانی از داروهایی برای از بین بردن سلول‌های سرطان خون استفاده میشود. بسته به نوع سرطان خون، ممکن است یک دارو یا ترکیبی از داروهای مختلف تجویز شوند.
شیمی درمانی یکی از روش‌های موثر در درمان سرطان خون است
پرتو درمانی
در پرتودرمانی از اشعه ایکس برای از بین بردن سلول‌های سرطانی خون و جلوگیری از رشد آنها استفاده میشود. این تشعشعات را می‌توان در یک ناحیه خاص یا در کل بدن شما اعمال کرد.
پیوند مغز استخوان
پیوند مغز استخوان که به آن پیوند سلول بنیادی نیز گفته میشود، به معنی جایگزینی سلول‌های بنیادی مغز استخوان ناسالم با سلول‌های بنیادی عاری از لوسمی است که سلول‌های بنیادی فاقد سرطان خون را بازسازی می‌کند. این کار باعث میشود تا سلول‌های بنیادی سالم در بدن بیشتر شوند. قبل از پیوند مغز استخوان، بیمار دوزهای زیاد شیمی درمانی یا پرتودرمانی دریافت می‌کند تا مغز استخوان تولیدکننده سرطان خون را از بین ببرد. سپس با تزریق سلول‌های بنیادی خون‌ساز، بازسازی مغز استخوان انجام میشود. بیمار ممکن است سلول‌های بنیادی را از یک اهداکننده دریافت کند یا از سلول‌های بنیادی خودش در این درمان استفاده شود.
ایمونوتراپی
ایمونوتراپی از سیستم ایمنی بدن شخص بیمار برای مقابله با سرطان استفاده می‌کند. سیستم ایمنی بدن که علیه بیماری مبارزه می‌کند، ممکن است به سلول‌های سرطانی حمله نکند. زیرا سلول‌های سرطانی پروتئینهایی تولید می‌کنند که به آنها کمک می‌کند از دید سیستم ایمنی بدن پنهان شوند. در این روش از درمان‌هایی استفاده میشود که به سیستم ایمنی بدن شما کمک می‌کند سلول‌های سرطانی را شناسایی و به آنها حمله کنند.
درمان هدفمند
درمان‌های دارویی هدفمند روی ناهنجاری‌های خاص موجود در سلول‌های سرطانی تمرکز می‌کنند. با مسدود کردن این ناهنجاریها، درمان‌های دارویی هدفمند می‌توانند سلول‌های سرطانی را از بین ببرند.
بیشتر بخوانید: فواید و مضرات قهوه
سرطان خون بدخیم
اصطلاح خوش خیم و بدخیم معمولا برای سرطان‌هایی که منشا توده‌ای دارند به کار می‌رود. مثلا فیبروم یک توده خوش خیم رحم است که ماهیت آن با توده‌های سرطانی رحم که بدخیم هستند تفاوت دارد.
اما سرطان خون، ماهیت توده‌ای ندارد. به همین دلیل بهتر است دو دسته اختلالات خونی در نظر بگیریم: اختلالات خونی خوش خیم و اختلالات خونی بدخیم.
لوسمی یک نوع اختلال خونی بدخیم است. همان‌طور که در شروع این مقاله گفتیم، سرطان خون میتواند پیشرفت سریع یا کند داشته باشد. سرطان خون میلوئیدی حاد و سرطان خون لنفوسیتی حاد، دو نوع سرطان خون حاد هستند. سرطان خون حاد بسیار مهاجم است و میتواند طی چند ماه به مرگ منجر شود.
البته امروزه سرطان خون لنفوسیتی حاد یا ALL در دوران کودکی به خوبی قابل کنترل است و کشندگی آن به شدت قبل نیست.
سرطان خون لنفوسیتی حاد از لنفوسیت‌های B یا T که سلول‌های سفید خون نابالغ هستند، شروع میشود. لنفوسیت‌ها عناصر سازنده بافتهای لنفاوی هستند که سیستم ایمنی بدن را تشکیل می‌دهند.
ALL می‌توان مغز استخوان، گره‌های لنفاوی، کبد و طحال را درگیر کند. پزشکان بیشتر ALL را بر اساس تنوع و مرحله رشد لنفوسیت درگیر طبقه‌بندی می‌کنند.
سرطان خون میلوئیدی حاد، شایع‌ترین نوع سرطان خون حاد در بزرگسالان است. این نوع سرطان خون به سرعت پیشرفت می‌کند.
این سرطان، سلول‌های سالم که لنفوسیت‌های عملکردی را تولید می‌کنند را جایگزین سلول‌های لوسمی می‌کند که نمیتوانند به درستی بالغ شوند. سلول‌های سرطانی خون در جریان خون به اندام‌ها و بافتهای دیگری مقل مغز، کبد، غدد لنفاوی و بیضهها منتقل میشوند و در آنجا به رشد و تقسیم خود ادامه می‌دهند.
توجه داشته باشید که علائم سرطان خون را باید جدی بگیرید و برای بررسی‌های بیشتر آن به متخصص آنکولوژی مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید: قرص ناپروکسن برای زانو درد
سرطان خون خوش خیم
همان‌طور که در پاراگراف بالا اشاره کردیم، چیزی به عنوان سرطان خون خوش خیم وجود ندارد؛ گرچه سرطان خون میلوئیدی مزمن و سرطان خون لنفوسیتی مزمن پیشرفت کندتری از نمونه‌های حاد این بیماری دارند. با این حـال نمی‌توان اسم سرطان خون خوش خیم بر آنها گذاشت.
بر خلاف اختلالات خونی بدخیم مثل لوسمی، لنفوما و میلوما، اختلالات خونی خوش خیم مانند نوتروپنی خود ایمنی می‌توانند پس از یک دوره درمانی، کنترل شوند. این اختلالات خوش خیم ممکن است هیچ علائمی نداشته باشند و فرد بتواند بدون مشکل به زندگی خود ادامه دهد.
درصد زنده ماندن سرطان خون
امروزه با پیشرفت دانش پزشکی و روش‌های تشخیص و درمان دقیق و موثر، میانگین بقای پنج ساله برای انواع سرطان خون به ۶۵.۸ درصد رسیده است. این بدان معناست که از ۱۰۰ بیمار مبتلا به سرطان خون حدود ۶۶ نفر احتمالا حداقل پنج سال پس از تشخیص زنده میمانند. میزان بقا در سرطان خون میلوئیدی حاد، از سایر انواع این سرطان کمتر است.
مجموعه‌ای از عوامل که می‌توانند بر طول عمر بیماران سرطان خون تاثیر بگذارند عبارت‌اند از:
- سن
- زمان تشخیص
- میزات پیشرفت سرطان
- نوع سرطان خون
- سابقه خانوادگی بیماریهای خون و سرطان خون
- میزان آسیب استخوانی
- قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی مانند بنزن
- قرار گرفتن در معرض انواع خاصی از شیمی درمانی و پرتو درمانی
- جهشهای کروموزومی
- پاسخ بدن به درمان
- تعداد سلول‌های خونی
- مصرف دخانیات
عکس سرطان خون
در لوسمی، سلول‌های خونی مانند شکل زیر تغییر می‌کنند و همین تغییرات هستند که باعث علائم سرطان خون در افراد میشوند.
علائم سرطان خون در کودکان و نوجوانان
علائم سرطان خون در کودکان و نوجوانان زیاد است. ما در این مطلب ۱۱ علامت شایع این بیماری در کودکان را بررسی می‌کنیم:
کم خونی یکی از نشانه‌های اولیه و علائم سرطان خون در کودکان و نوجوانان است
کم خونی
اگر کودکی علائم کم خونی دارد، حتما باید پزشک وضعیت او را بررسی کند. کم خونی زمانی اتفاق میافتد که گلبول‌های قرمز خون کم شوند. گلبول‌های خون وظیفه حمل اکسیژن را در بدن به عهده دارند و در صورتی که تعداد این کلبول‌ها در خون به حد کافی نباشد، کودک ممکن است علائم زیر را تجربه کند:
- خستگی
- ضعف
- سرگیجه
- به نفس نفس افتادن
- سردرد
- پوست رنگ‌پریده
- احساس سرمای غیرمعمول
کم خونی یکی از شایع‌ترین علائم سرطان خون در کودکان است.
راجع به خستگی دائم بدن بیشتر بخوانید.
عفونت‌های مکرر
از دیگر علائم سرطان خون در کودکان و نوجوانان می‌توان به عفونت‌های مکرر اشاره کرد. در کودکان مبتلا به سرطان خون، تعداد گلبول‌های سفید خون بالا است اما بیشتر این سلول‌ها عملکرد صحیحی ندارند. دلیل این مشکل این است که سلول‌های غیرطبیعی، جایگزین گلبول‌های سفید سالم خون میشوند. گلبول‌های سفید به محافظت از بدن و مقابله با عفونتها کمک می‌کنند. اگر کودک شما به‌طور مرتب دچار عفونت میشود، ممکن است به حد کافی گلبول‌های سفید سالم نداشته باشد.
کبودی و خونریزی
اگر پوست کودک یا نوجوان شما به راحتی کبود میشود یا از بینی و لثه خونریزی شدید دارد، ممکن است یکی علائم سرطان خون باشد. کودک مبتلا به این نوع سرطان کمبود پلاکت دارد. پلاکت‌ها به جلوگیری از خونریزی کمک می‌کنند.
درد استخوان یا مفصل
درد استخوان یا مفاصل در سنین بالا خیلی شایع است. اما اگر کودک یا نوجوان شما به‌طور مرتب از درد استخوان‌ها و مفاصلش شکایت دارد، حتما باید او را برای بررسی‌های بیشتر نزد پزشک ببرید. درد استخوان و مفصل میتواند یکی از علائم سرطان خون باشد.
وقتی لوسمی ایجاد میشود، سلول‌های غیرطبیعی می‌توانند در داخل مفاصل یا نزدیک به سطح استخوان‌ها جمع شوند.
تورم
تورم در برخی اندام‌ها یا غدد لنفاوی ممکن است نشاندهنده سرطان خون باشد. در کودک مبتلا به سرطان خون، تورم میتواند قسمت‌های مختلف بدن را تحت تاثیر قرار دهد، از جمله:
- شکم، وقتی سلول‌های غیرطبیعی در کبد و طحال جمع میشوند.
- صورت و بازوها، هنگامی که فشار به وریدی به نام بزرگ‌سیاهرگ زبرین باعث تجمع خون میشود. این تورم هنگام بیدار شدن کودک بدتر است و در طول روز بهبود می‌یابد.
- گره‌های لنفاوی، هنگامی که فرد متوجه ایجاد توده‌های کوچکی در دو طرف گردن، زیر بغل یا استخوان ترقوه میشود.
البته باید به این نکته دقت کنید که هر نوع تورم غدد لنفاوی در کودک نمی‌تواند از علائم سرطان خون باشد. در بسیاری مواقع این گره‌ها به دلیل عفونت متورم میشوند.
کاهش اشتها، درد معده و کاهش وزن
اگر سلول‌های سرطانی خون باعث تورم در کبد، کلیه‌ها یا طحال شده باشند، این اندام‌ها می‌توانند به معده فشار وارد کنند. نتیجه این اتفاق ممکن است منجر به احساس سیری یا ناراحتی در معده، کاهش اشتها و متعاقب آن، از دست رفتن وزن شود.
سرفه یا مشکلات تنفسی
یکی دیگر از علائم سرطان خون مشکلات تنفسی است. سرطان خون میتواند قسمتهایی از بدن در قفسه سینه و اطراف آن را تحت تاثیر قرار دهد. اگر این قسمت‌ها در بدن متورم شوند، می‌توانند به نای فشار وارد کرده و تنفس را دشوار کنند.
در صورت تجمع سلول‌های لوسمی در رگ‌های خونی ریه، مشکلات تنفسی نیز ممکن است ایجاد شود. اگر کودک شما در تنفس مشکل دارد، در اولین فرصت او را نزد پزشک ببرید. برای مطالعه بیشتر درباره تنگی نفس این مطلب را بخوانید.
سردرد، استفراغ و تشنج
اگر سرطان خون بر مغز یا نخاع تاثیر بگذارد، کودک ممکن است علائم زیر را داشته باشد:
- سردرد
- ضعف
- تشنج
- استفراغ
- مشکل در تمرکز
- مشکل در تعادل
- تاری دید
درباره انواع سردرد و نشانه های هر کدام ، این مطلب را از دست ندهید.
بثورات پوستی
بثورات پوستی هم یکی دیگر از علائم سرطان خون است. سلول های لوسمی وقتی به پوست گسترش می‌یابند می‌توانند منجر به ایجاد لکه‌های کوچک و بثوراتی در سطح آن شوند. به این مجموعه سلول‌ها، کلروما یا سارکوم گرانولوسیتی گفته میشود و بسیار نادر است.
کبودی و خونریزی‌های زیر پوستی بر اثر سرطان خون، میتواند باعث ایجاد لکه‌های ریزی به نام پتشی یا پتشیا شود.
خستگی مفرط
در موارد نادر، سرطان خون باعث ضعف و خستگی بسیار شدید میشود که میتواند منجر به اختلال در گفتار هم بشود.
این اتفاق زمانی رخ میدهد که سلول‌های سرطان خون در خون جمع شده و باعث غلیظ شدن خون شوند. خون ممکن است آنقدر غلیظ شود که گردش خون از طریق رگ‌های باریک مغز را کند کند.
احساس ناراحتی عمومی
ممکن است کودک نتواند علائم خود را با جزئیات توصیف کند، اما به نظر میرسد به طور کلی بیمار است و وضعیت طبیعی ندارد.
وقتی علت بیماری کودک مشخص نیست، در اولین فرصت باید او را پیش پزشک متخصص اطفال ببرید. پزشک اطفال پس از بررسی‌های لازم، در صورتی که علائم سرطان خون را تشخیص دهد، شما را به آنکولوژيست اطفال ارجاع خواهد داد.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
علائم سرطان خون در زنان
علائم سرطان خون در زنان و مردان تفاوت زیادی با هم ندارند. با این حـال علائم زیر، شایع‌ترین علائم سرطان خون در زنان هستند:
پوست رنگ‌پریده
وقتی لوسمی ایجاد میشود، سلول‌های خونی جدید که در اثر سرطان آسیبدیدهاند می‌توانند به مغز استخوان برسند، بنابراین رشد سلول‌های سالم کند میشود. از آنجا که در این حالت، بدن سلول‌های سالم کمتری دارد ممکن است فرد دچار کمخونی شود. یکی از مهم‌ترین نشانه‌های کم خونی هم رنگپریدگی پوست است.
متخصصان می‌گویند کم خونی همچنین میتواند باعث شود که در دستان‌تان احساس سرما داشته باشید.
خستگی
خستگی بدون دلیل یکی از علائم سرطان خون در زنان است. اگر بیش از ۲ هفته در بدنتان احساس خستگی دارید، هر چه زودتر به پزشک مراجعه کنید.
خستگی مفرط که دلیل آن مشخص نیست، میتواند یکی از علائم سرطان خون در زنان باشد
عفونت یا تب
سلول‌های خونی یکی از اجزای مهم سیستم ایمنی بدن هستند. اگر این سلول‌ها دچار مشکل شوند (مثل زمانی که فرد به سرطان خون مبتلا است) بدن به‌طور مرتب درگیر عفونت‌های مختلف و تب میشود.
تنگی نفس
اگر در اثر انجام فعالیت‌های معمول دچار تنگی نفس می‌شوید، حتما باید این موضوع را بررسی کنید. تنگی نفس میتواند یکی از نشانه‌های سرطان خون باشد.
بهبودی کند زخم‌ها
از دیگر علائم سرطان خون می‌توان به کندی بهبودی زخم‌ها اشاره کرد. اگر بریدگی‌های بدن شما خیلی کند بهبود می‌یابد یا به راحتی دچار کبودی می‌شوید، این علائم میتواند نشانه‌ای از تغییرات سلول‌های خونی مرتبط با سرطان خون باشد. وجود لکه‌های قرمز روی پوست یا همان پتشیا در اندام تحتانی یکی از علامت‌های سرطان خون است.
از آنجا که سرطان خون میتواند بر تولید پلاکت تاثیر بگذارد، افراد مبتلا به سرطان خون ممکن است خیلی راحت دچار خونریزی شوند. زنان مبتلا به سرطان خون ممکن است متوجه شوند:
- دوره‌های قاعدگی‌شان شدیدتر از حد طبیعی است.
- بین دو دوره پریور، لکه‌‌بینی غیرطبیعی دارند.
همچنین برخی از علائم سرطان خون می‌توانند شبیه علائم یائسگی باشند. این موارد شامل:
- عرق شبانه
- گرگرفتگی
- خستگی
هستند.
بارداری هم میتواند برخی از علائم بالقوه سرطان خون را پنهان کند. مثلا خستگی در دوران بارداری بسیار رایج است اما گاهی اوقات میتواند یکی از علائم سرطان خون باشد.
بیشتر بخوانید: علت عرق سرد و ضعف ناگهانی
علائم سرطان خون در مردان
برخی از رایج‌ترین علائم سرطان خون در مردان شامل موارد زیرند:
- خستگی
- تب و تعریق شبانه
- کبودی یا خونریزی آسان
- درد در مفاصل یا استخوان‌ها
- عفونت‌های مکرر
- کاهش وزن بدون دلیل
- تنگی نفس
به‌طور کلی علائم سرطان خون در بزرگسالان نسبتا یکسان است و تفاوت چندانی بین زن و مرد ندارد. اگر ابتلای شما به هر کدام از علائم بالا بیش از دو هفته طول کشید، حتما باید به پزشک مراجعه کرده و بررسی‌های لازم را انجام دهید.
بیشتر بخوانید: پایین آوردن تب در بزرگسالان
داروی سرطان خون
سازمان غذا و دارو (FDA) داروهای مختلفی را برای سرطان خون معرفی کرده است که ما در ادامه آنها را لیست می‌کنیم. این لیست شامل نام‌های عمومی و تجاری این داروهاست.
پزشک بر اساس علائم سرطان خون در شما و همچنین نوع و شدت بیماری، یکی یا چند نمونه از داروهای زیر را برای شما تجویز خواهد کرد. به این نکته توجه داشته باشید که تمام اسامی داروی سرطان خون در این لیست نیامده است.
داروهای مورد تایید سرطان خون لنفوسیتی حاد (ALL)
- آررانون (نلارابین)
- آسپاراژیناز اروینیا کریسانتمی
- آسپارلاس (Calaspargase Pegol-mknl)
- بسپونسا (Inotuzumab Ozogamicin)
- بلیناتوموماب
- بلینسیتو
- سروبیدین (هیدروکلراید داونوروبیسین)
- کلوفارابین
- کلارابار (کلوفارابین)
- سیکلوفسفامید
- سیتارابین
- داساتینیب
- دگزامتازون
- دوکسوروبیسین هیدروکلراید
- ارویناز
- گلیوک (ایماتینیب مسیلات)
- اینوتوزوماب اوزوگامیسین
- کیمریا
- مارکیبو (لیپوزوم سولفات وین کریستین)
- مرکاپتوپورین
- سدیم متوترکسات
- نلارابین
- پگاسپارگاس
- پگاسپارگاز
- هیدروکلراید پوناتینیب
- پردنیزون
- پورینتول (مرکاپتوپورین)
- پوریکسان (مرکاپتوپورین)
- روبیدومایسین (هیدروکلراید داونوروبیسین)
- اسپریسل (داساتینیب)
- سدیم متوترکسات
- سولفات وین کریستین
- لیپوزوم وین کریستین سولفات
داروهای تایید شده برای سرطان خون میلوئیدی حاد (AML)
- تری اکسید آرسنیک
- آزازیتیدین
- سروبیدین (هیدروکلراید داونوروبیسین)
- سیکلوفسفامید
- سیتارابین
- دوکسوروبیسین هیدروکلراید
- انسیدنیب مسیلات
- گیلتریتینیب فومارات
- گلاسدگیب مالاته
- ایدروبیسین هیدروکلراید
- ایووسیدنیب
- میدوستورین
- میتوکسانترون هیدروکلراید
- اونورگ (آزاسیتیدین)
- پردنیزون
- روبیدومایسین (هیدروکلراید داونوروبیسین)
- تابلوئید (تیوگوآنین)
- تیوگوانین
- تیبسوو (ایووسیدنیب)
- تریسنوکس (تری اکسید آرسنیک)
- سولفات وینکریستین
داروهایی که برای سرطان خون تجویز میشود، حتما باید به تایید سازمان غذا و دارو (FDA) رسیده باشد
داروهای تایید شده برای سرطان خون لنفوسیتی مزمن (CLL)
- آکلابروتینیب
- آلمتوزوماب
- آریزرا (Ofatumumab)
- هیدروکلراید بنداموستین
- بنداکا (هیدروکلراید بنداموستین)
- کمپات (Alemtuzumab)
- کلرامبوسیل
- کوپیکترا (Duvelisib)
- سیکلوفسفامید
- دگزامتازون
- دوولیسیب
- فلودارابین فسفات
- ایبروتینیب
- لکران (کلرامبوسیل)
- اوبینوتوزوماب
- اوفتوموماب
- پردنیزون
- ریتوکسان (ریتوکسیماب)
- ریتوکسیماب
- ریتوکسیماب و هیالورونیداز انسانی
- تروکسیما (ریتوکسیماب)
داروهای تایید شده برای سرطان خون میلوئیدی مزمن (CML)
- بوسولیف (بوسوتینیب)
- بوسوتینیب
- بوسولفان
- سیکلوفسفامید
- سیتارابین
- داساتینیب
- دگزامتازون
- گلیوک (ایماتینیب مسیلات)
- هیدروکسی اوره
- مایلران (بوسولفان)
- نیلوتینیب
- اوماستاکسین مپسوکسینات
- هیدروکلراید پوناتینیب
- اسپریسل (داساتینیب)
شیمی درمانی در سرطان خون
شیمی درمانی در سرطان خون، معمولا شامل تجویز چندین دارو در یک برنامه درمانی مشخص است. پس از مشاهده علائم سرطان خون و تشخیص قطعی پزشک، ممکن است شیمی درمانی برای بیمار تجویز شود.
برای بیماران مبتلا به سرطان خون، شیمی درمانی به صورت خوراکی، معمولا به صورت قرص یا به صورت داخل وریدی (تزریق مستقیم به داخل رگ) انجام میشود. در برخی موارد، داروهای شیمی درمانی ممکن است به صورت داخل نخاعی، به‌طور مستقیم به مایع مغزی نخاعی که مغز و نخاع را احاطه کرده است، منتقل شوند. این روش برای هدف قرار دادن سلول‌های سرطانی گسترش یافته در آن ناحیه استفاده میشود.
شیمی درمانی، سلول‌های سرطانی را که به سرعت تقسیم میشوند از بین می‌برد، اما ممکن است برخی سلول‌های سالم مانند سلول‌های مو، دهان و مغز استخوان را نیز تحت تاثیر قرار دهد. شیمی درمانی در سرطان خون همچنین ممکن است به‌طور موقت توانایی مغز استخوان را در تولید تعداد کافی سلول‌های خونی، با مشکل مواجه کند. عوارض شیمی درمانی، بسته به نوع داروها و تعداد جلسات درمان در بیماران مختلف متفاوت است.
سوالات پزشکی خود را میتوانید از دکتر آنلاین رایگان حال بپرسید.
بیشتر بخوانید: علائم بیماری لوپوس در زنان
سوالات متداول
سرطان خون چیست؟
سرطان خون یا لوسمی، سرطان بافتهای خون‌ساز بدن از جمله مغز استخوان و سیستم لنفاوی است. انواع مختلفی از سرطان خون وجود دارد که برخی از آنها در کودکان بیشتر دیده میشوند.
کدام نوع سرطان خون کشنده است؟
سرطان خون چهار نوع اصلی دارد که بر اساس پیشرفتشان به دو نوع حاد و مزمن تقسیم میشوند. سرطان خون میلوئیدی حاد و سرطان خون لنفوسیتی حاد، به دلیل سرعت رشد و کشندگی بیشتری دارند.
آیا سرطان خون درمان دارد؟
امروزه سرطان خون لنفوسیتی حاد یا ALL اگر در کودکان ایجاد شود، به شرط تشخیص در مراحل اولیه، قابل کنترل و درمان است. در سایر انواع سرطان خون نیز از هر ۱۰۰ بیمار مبتلا، حدود ۶۶ نفر احتمالا حداقل پنج سال پس از تشخیص زنده میمانند.
آزمایش چکاپ کامل سرطان خون را نشان میدهد؟
در آزمایش چکاپ کامل، دو فاکتور CBC وWBC بررسی میشود. سرطان خون میتواند روی این فاکتورها تاثیر بگذارد و میزان آن را کم یا زیاد کند. در صورت مشاهده تغییرات غیرعادی در CBC وWBC ممکن است پزشک به وجود سرطان خون مشکوک شود و آزمایشات تشخیصی بیشتری برای تجویز کند.
آیا سرطان خون بدخیم درمان دارد؟
بیماری سرطان خون خصوصا نوع حاد آن، درمان قطعی ندارد. اما با کمک شیمی درمانی، رادیوتراپی و سایر روش‌های درمانی که پزشک بر اساس سن، نوع بیماری و سرعت پیشرفت آن و… برای بیمار تجویز می‌کند می‌توان طول عمر بیمار را بیشتر کرد.
منبع
