آزمایش سرطان خون یکی از مهم‌ترین راه‌ها برای تشخیص سرطان خون است. این آزمایش بسیار مهم است؛ چون در بیش‌تر مواقع سرطان خون در مراحل اولیه هیچ نشانه خاصی در بیماران ایجاد نمی‌کند. بنابراین یک تست خون ساده می‌تواند به تشخیص زودهنگام این بیماری و اقدامات درمانی موثر کمک کند.

آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص سرطان خون مورد استفاده قرار می‌گیرد که آزمایش cbc یا شمارش کامل سلول‌های خونی از ساده‌ترین و مفیدترین آن‌ها است. اگر می‌خواهید با انواع آزمایش سرطان خون و نحوه انجام آن‌ها آشنا شوید، تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.

درخواست آزمایش در منزل

سرطان خون چیست

سرطان خون نوعی نوعی سرطان است که بر سلول‌های خونی تاثیر می‌گذارد. لوسمی، لنفوم و میلوما از شایع‌ترین انواع این بیماری هستند. سرطان خون باعث می‌شود که DNA سلول‌های خونی در اثر تغییرات یا جهش، شروع به رفتار غیرطبیعی کنند. تقریبا در تمام این موارد، این جهش‌ها خارج از اختیار ما هستند؛ بنابراین عیوب ژنتیکی نیستند که قابل کنترل یا انتقال باشند. سرطان خون به صورت حاد و مزمن تعریف می‌شود. نوع حاد بیماری به معنای گسترش سریع سلول‌های سرطان خون در بدن بیمار است. اما گسترش نوع مزمن آن به آرامی در بدن پیش می‌رود.

انواع آزمایش سرطان خون

پزشکان آزمایش سرطان خون را با یک تست CBC ساده شروع می‌کنند. برای انجام این آزمایش یک نمونه خون با استفاده از سرنگ نازک از ورید بازویی شما گرفته می‌شود و در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد. این یک آزمایش ساده است که نتیجه آن معمولا به سرعت در اختیار شما قرار خواهد گرفت. اگر پزشک متوجه مورد مشکوکی در نتیجه آزمایش خون شود، ممکن است تست‌های تکمیلی زیر را برای بررسی و تشخیص دقیق‌تر سرطان خون تجویز کند:

بیوپسی یا نمونه ‌برداری مغز استخوان

این آزمایش آسپیراسیون مغز استخوان یا معاینه مغز استخوان هم نامیده می‌شود. مغز استخوان یک بافت اسفنجی است که سلول‌های خونی در آن ساخته می‌شوند. بیوپسی مغز استخوان شامل برداشتن نمونه‌ای از این بافت و بررسی دقیق آن است. این کار می‌تواند نشان دهد که بدن شما سلول‌های خونی طبیعی و سالم می‌سازد یا خیر.

بیوپسی غدد لنفاوی

این تست از طریق برداشتن تمام یا بخشی از غدد لنفاوی طی یک عمل جراحی کوتاه و انجام آزمایش بر روی آن انجام می‌شود. غدد لنفاوی بخشی از سیستم لنفاوی بدن هستند که برخی از سرطان‌های خون مستقیما آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد. بررسی نمونه‌های گرفته شده از این غدد می‌تواند نشان دهد که آیا سلول‌های خونی غیرطبیعی در غدد لنفاوی شما وجود دارند یا خیر.

تصویربرداری پزشکی

بررسی بخش‌های داخلی بدن از طریق تصویربرداری یک راه مطمئن برای کمک به تشخیص انواع سرطان است. سی تی اسکن، ام آر آی، اشعه ایکس، سونوگرافی و پت اسکن از مهم‌ترین روش‌های تصویربرداری برای تشخیص سرطان خون و سایر انواع آن هستند.

آزمایش‌های ژنتیکی

روش‌های مختلفی برای بررسی ژن‌ها در سلول‌های سرطانی وجود دارد. بسته به روش مورد استفاده، این آزمایش‌ها با عنوان تست ژنتیک، سیتوژنتیک، کاریوتایپینگ، آزمایش مولکولی و… نامیده می‌شوند. هر نوع سرطان از جمله سرطان خون ناشی از تغییرات یا نقص در DNA سلول است. در DNA بخش‌هایی به عنوان ژن وجود دارد که ساختارهایی به نام کروموزوم را در داخل سلول‌ها در بر می‌گیرد. نمونه‌های گرفته شده از سلول‌های سرطانی به پزشکان کمک می‌کنند تا نوع سرطان خون را از طریق بررسی تغییرات در ژن‌ها و کروموزوم‌ها تشخیص دهند.

ایمنوفنوتایپینگ

این آزمایش که گاهی فلوسیتومتری هم نامیده می‌شود، به معنای بررسی پروتئین‌های روی سطح سلول‌ها است. این بررسی نشان می‌دهد که آیا سلول‌های خونی غیرطبیعی وجود دارد و در صورت وجود، تعداد آن‌ها چقدر است. ایمنوفنوتایپ می‌تواند به تشخیص برخی از سرطان‌های خون کمک کند، نوع دقیق بیماری را تشخیص دهد و اطلاعات بیش‌تری درباره بیماری به پزشک بدهد.

این آزمایش معمولا بر روی سلول‌های جمع‌آوری شده از آزمایش خون یا بیوپسی مغز استخوان انجام می‌شود. ایمنوفنوتایپینگ بسیار مهم است؛ چون حتی در صورتی که تعداد کمی سلول غیرعادی وجود داشته باشد، در نتیجه آزمایش مشخص خواهد شد.

آزمایش پروستات را در منزل انجام دهید

مزیت های آزمایش سرطان خون

پزشکان می‌توانند احتمال وجود سرطان خون را با یک آزمایش خون ساده حدس بزنند. تست‌های تکمیلی اغلب برای تشخیص نوع بیماری، شدت آن و انتخاب روش مناسب برای درمان بیماری تجویز می‌شود. بنابراین گاهی یک آزمایش خون ساده می‌تواند برای بیمار نجات‌بخش باشد. به طور کلی از مهم‌ترین مزیت‌های آزمایش سرطان خون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کمک به تشخیص زودهنگام سرطان خون قبل از پیشرفت بیماری و گسترش به سایر بخش‌های بدن
• پیش‌بینی برخی از سرطان‌ها قبل از تغییرات گسترده در سلول‌های خونی یا مغز استخوان
• افزایش شانس درمان موثر بیماری و از بین بردن کامل سلول‌های سرطانی با درمان به‌موقع
• کمک به کاهش هزینه‌های درمان سرطان
• پیشگیری از مشکلات جسمی و روحی ناشی از ابتلا به سرطان خون

تشخیص سرطان با آزمایش خون ساده

شمارش کامل خون یا CBC را می‌توان رایج‌ترین و ساده‌ترین راه برای تشخیص سرطان دانست. در این آزمایش تعداد گلبول‌های سفید و قرمز و پلاکت خون را اندازه‌گیری می‌کنند. علاوه بر این، غلطت هموگلوبین و هماتوکریت خون هم طی آن سنجیده می‌شود. اگر مقدار گلبول‌های سفید یا قرمز و پلاکت‌ها در خون فرد غیرعادی باشد، ممکن است نشانه‌ای از سرطان در او تشخیص داده شود. اگرچه برای تشخیص دقیق‌تر به آزمایش‌های بیش‌تری نیاز است؛ اما این تست می‌تواند زنگ خطر را برای پیگیری‌های تکمیلی به صدا درآورد.

آزمايش خون سرطان سينه

اگرچه یک آزمایش خون می‌تواند نشانه‌های غیرعادی از بیماری را در فرد نشان دهد، اما به طور مستقیم برای تشخیص سرطان سینه مورد استفاده قرار نمی‌گیرد. یک آزمایش ساده از جمله شمارش کامل سلول‌های خونی به تشخیص سلامتی کلی فرد کمک می‌کند. در مورد سرطان سینه، آزمایش خون از طریق تست هورمونی یا تومور مارکر نشان می‌دهد که شدت بیماری چقدر است و بهترین روش درمانی برای بیمار جراحی است یا شیمی درمانی و…

تومور مارکرها موادی هستند که در صورت وجود سرطان ایجاد می‌شود. آن‌ها معمولا پروتئین‌هایی هستند که در خون یافت می‌شوند. یک تومور مارکر که اغلب در سرطان سینه مورد بررسی قرار می‌گیرد، پروتئینی به نام CA 15-3 است. پزشکان از بررسی سطح این پروتئین برای تعیین اثربخشی درمان‌های استفاده شده کمک می‌گیرند. سطوح افزایش یافته آن هم در برخی افراد مبتلا به سرطان پستان نشان می‌دهد سرطان پستان ثانویه در حال گسترش است. به طور کلی می‌توان گفت که از آزمایش خون سرطان سینه به عنوان یک راه برای تشخیص ابتدایی سرطان و تصمیم‌گیری در مورد درمان بیماری استفاده می‌شود.

آزمایش خون سرطان معده

برای تشخیص سرطان معده معمولا از روش‌های تشخیصی مثل بیوپسی و آندوسکوپی، تست‌های تصویربرداری   و… استفاده می‌شود. اما تشخیص اولیه این نوع سرطان را می‌توان از طریق آزمایش خون انجام داد. به طور کلی آزمایش خون برای تشخیص سرطان معده شامل تست‌های زیر است:

آزمایشات ژنومی پیشرفته

این آزمایش DNA‌ تومور را بررسی می‌کند تا جهش یا تغییرات منجر به رشد سرطان را شناسایی کند. با شناسایی این جهش‌ها که در ژنوم سلول‌های سرطانی روی داده، پزشکان می‌توانند بفهمند که چه چیزی منجر به ایجاد تومور شده است. سپس بر اساس آن اقدامات درمانی را سازمان‌دهی کنند.

آزمایش شمارش کامل خون (CBC)

این آزمایش تعداد انواع مختلف سلول‌های خونی را تعیین می‌کند. مثلا به کمک این تست می‌توان تشخیص داد بیماری که گلبول‌های قرمز بسیار کمی دارد احتمالا به کم خونی ناشی از خونریزی معده مبتلا است.

آزمایش عملکرد کبد

کبد یکی از اندام‌هایی است که می‌تواند تحت تاثیر سرطان معده قرار گیرد. آزمایش عملکرد کبد به پزشکان کمک می‌کند تا وضعیت کبد را از نظر گسترش سرطان معده به آن ارزیابی کنند.

پنل ویتامین‌ها و مواد مغذی

این آزمایش به ارزیابی بیماران از نظر کمبود مواد مغذی و ویتامین‌ها مثل آهن و ویتامین D کمک می‌کند.

هزینه آزمایش سرطان خون

پزشکان با توجه به نوع علائم، سن و شرایط بیمار ممکن است آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص سرطان خون تجویز کنند. هر یک از این آزمایش‌ها هزینه‌های مختلفی دارند و شیوه انجام تست، نیاز به بستری شدن در بیمارستان و… می‌تواند در تعیین هزینه آن نقش داشته باشد.

آزمایش خون هم یکی از اصلی‌ترین آزمایش‌هایی است که پزشکان برای تشخیص سرطان خون تجویز می‌کنند. بسته به این که شما آزمایش خود را در چه آزمایشگاهی انجام دهید، هزینه‌های مختلفی می‌پردازید. انجام آزمایش در یک آزمایشگاه دولتی یا طرف قرارداد بیمه شما می‌تواند باعث شود که نیاز به پرداخت هزینه زیادی نداشته باشید. از سوی دیگر برخی از بیمه‌های تکمیلی حتی در صورتی که طرف قرارداد آزمایشگاه نباشند، با ارائه فاکتور بخش قابل توجهی از هزینه پرداخت شده را به شما بازمی‌گردانند.

تفسیر جواب آزمایش سرطان خون

پزشک برای تشخیص اولیه سرطان خون نتایج آزمایش CBC را به دقت مورد بررسی قرار می‌دهد. البته عوامل زیادی از جمله مشکلات غیرسرطانی هم می‌توانند منجر به خارج شدن نتایج این آزمایش از محدوده طبیعی شوند. بنابراین انجام تست‌های تشخیصی دیگری برای رسیدن به نتیجه دقیق نیاز است. در ادامه به توضیح نتایج خارج از محدوده نرمال در تفسیر جواب آزمایش سرطان خون می‌پردازیم.

تعداد کم گلبول‌های سفید خون

انواعی از سرطان‌های خون می‌توانند تعداد گلبول‌های سفید را کاهش دهند. لوسمی، لنفوم و مولتیپل مدیا نمونه‌هایی از این بیماری‌ها هستند. برخی از درمان‌های سرطان از جمله شیمی درمانی هم منجر به کاهش گلبول‌های سفید خون می‌شوند.

نتایج متفاوت در انواع گلبول‌های سفید خون

داشتن نتایجی که نشان می‌دهد تعداد گلبول‌های سفید خون بالاتر یا کم‌تر از حد طبیعی است، می‌تواند معانی متفاوتی داشته باشد. پزشک بر اساس سایر شرایط و علائم احتمالی بیمار می‌تواند آن‌ها را تشخیص دهد. مثلا تعداد بالاتر از حد طبیعی لنفوسیت‌ها و مونوسیت‌ها نشان‌دهنده احتمال ابتلا به انواع خاصی از سرطان خون است. از سوی دیگر بعضی از سرطان‌ها یا درمان آن‌ها هم ممکن است باعث کاهش تعداد نوتروفیل‌ها (نوتروپنی) شود. در این صورت احتمال عفونت‌های باکتریایی در بیمار بالا می‌رود.

تعداد کم گلبول‌های قرمز

برخی از درمان‌های سرطان از جمله شیمی درمانی و پرتو درمانی می‌توانند منجر به کاهش گلبول‌های قرمز خون شوند. این وضعیت به عنوان کم خونی هم شناخته می‌شود. از دست دادن خون در اثر جراحت یا ابتلا به انواع خاصی از سرطان و سرطان‌هایی که بر مغز استخوان تاثیر می‌گذارند، معمولا باعث کم خونی یا بدتر شدن آن می‌شود.

تعداد پلاکت کم

سرطان‌های اثرگذار بر مغز استخوان یا برخی از درمان‌ها مثل شیمی درمانی و پرتو درمانی منجر به کاهش پلاکت‌های خون می‌شوند. تعداد کم پلاکت‌ها به صورت غیرعادی ترومبوسیتوپنی نامیده می‌شود. افراد دارای سطح پایین پلاکت بیش از دیگران در معرض خونریزی یا کبودی قرار دارند.

بیمه تکمیلی و آزمایش سرطان خون

پزشکان از آزمایش‌های مختلفی برای تشخیص اولیه سرطان خون و آزمایش‌های حین درمان استفاده می‌کنند. هزینه این آزمایش‌ها بر اساس نوع آزمایشگاه و پوشش بیمه‌ای شما تعیین می‌شود. این روزها بیمه‌های تکمیلی نقش مهمی در کاهش بار هزینه آزمایش‌های تشخیصی دارند. شما می‌توانید آزمایش خون خود را در هر آزمایشگاهی انجام دهید. اگر آزمایشگاه طرف قرارداد بیمه تکمیلی شما باشد، این آزمایش با حداقل هزینه و در مواردی بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای برای شما انجام می‌شود.

حتی در صورتی که آزمایشگاه با بیمه تکمیلی شما قرارداد نداشته باشد هم نباید نگران باشید. شما می‌توانید هزینه آزمایش را به آزمایشگاه پرداخت کنید و فاکتور دریافت کنید. سپس با ارائه فاکتور به نمایندگی بیمه تکمیلی، مابه‌التفاوت هزینه پرداختی با سقف پوشش بیمه‌ای شما به حساب‌تان واریز می‌شود. استفاده از پوشش بیمه تکمیلی برای انواع آزمایش حتی آزمایش در منزل هم قابل انجام است. استفاده از این خدمات علاوه بر آسان شدن انجام آزمایش، به کاهش هزینه‌های آن هم کمک می‌کند.

تست سرطان خون در خانه

برخی افراد تصور می‌کنند که برای انجام تست سرطان خون حتما باید به آزمایشگاه مراجعه کنند. این کار برای افراد سالمند و کودکان ممکن است کاری سخت یا استرس‌آور باشد. اما این روزها شما می‌توانید بدون نیاز به مراجعه حضوری به آزمایشگاه و صرف وقت و هزینه زیاد، در خانه خودتان آزمایش بدهید.

شما برای آزمایش در منزل فقط باید درخواست خود را بر اساس نوع آزمایش، در سامانه حال ثبت کنید. پس از آن در سریع‌ترین زمان ممکن کارشناسانی از طرف این سامانه به آدرس شما اعزام می‌شوند تا نمونه خون دریافتی را به آزمایشگاه انتقال دهند. نتیجه این آزمایش هم معمولا در کوتاه‌ترین زمان به صورت آنلاین برای شما ارسال خواهد شد.

پزشک مناسب برای تفسیر نتایج آزمایش سرطان خون

چگونگی تفسیر آزمایش خون بسیار مهم است و لازم است توسط پزشکان متخصص و فوق تخصص مرتبط انجام شود. این پزشکان علاوه بر نتیجه پیش رو، فاکتورهای دیگری را هم برای رسیدن به نتیجه دقیق‌تر در نظر می‌گیرند و در مواردی آزمایش‌های تکمیلی را هم تجویز می‌کنند.

اگرچه همه پزشکان قادر به تفسیر تست CBC خون هستند، اما ارزیابی دقیق یا بررسی سایر آزمایش‌های سرطان خون باید توسط پزشک فوق تخصص خون و دکتر انکولوژیست آنلاین انجام شود. برای دسترسی آسان به بهترین پزشکان متخصص در حوزه سرطان خون می‌توانید از پزشکان آنلاین حال کمک بگیرید.

سوالات متداول

منابع

https://bloodcancer.org.uk/understanding-blood-cancer/tests-diagnosis/

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/leukemia/diagnosis-treatment/drc-20374378

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4365-leukemia

https://www.cancercenter.com/cancer-types/leukemia/diagnosis-and-detection

https://www.cancercenter.com/cancer-types/stomach-cancer/diagnosis-and-detection

https://www.cancer.org/cancer/stomach-cancer/detection-diagnosis-staging/how-diagnosed.html

سوالات متداول