وجود ویروس کرونا و بیماری همه‌گیر ناشی از آن، آن‌قدر ما را نگران سلامتی خود و عزیزانمان کرده، که ممکن است بعضی از ما از ابتلای حیوانات به این بیماری غافل باشیم. اما کسانی که با حیوانات دائما در تماس هستند، دربارۀ خطرات ویروس کرونا در حیوانات، معمولاً نگرانی‌تری جدی دارند.

همان روزهای اول پاندمی کرونا هم گاهی این سوال مطرح می‌شد که آیا ممکن است از حیواناتی مثل سگ و گربه کرونا بگیریم یا به آن‌ها این بیماری را انتقال دهیم یا نه. الان که نزدیک به سه سال از شروع همه‌‌گیری کرونا می‌گذرد، محققان با جزئیات و شواهد بهتر و بیشتری دربارۀ خطرات ویروس کرونا در حیوانات صحبت می‌کنند.

بسیاری از ما با حیوانات به صورت مداوم سروکار داریم: بعضی از ما حیوانات خانگی داریم، بعضی دیگر در زمینه حمایت از حیوانات فعال هستیم؛ یا در روستا زندگی می‌کنیم؛ یا در ساده‌ترین حالت، ممکن است علاقه داشته باشیم به حیواناتی که در اطراف منزل یا محل کارمان هستند، غذا بدهیم.

در هر صورت مهم است بدانیم که این حیوانات چقدر در معرض ابتلا به کرونا هستند؛ چقدر در سرایت این بیماری نقش دارند؛ ویروس کرونا در حیوانات چه خطراتی دارد و چگونه می‌توانیم از خودمان و این حیوانات در برابر کرونا محافظت کنیم. به همین دلیل در مجلۀ سلامت «حال» به این موضوع پرداخته‌ایم؛ همراه ما باشید.

بیشتر بخوانید: تست کرونا در منزل

شیوع ویروس کرونا در حیوانات

منشأ ویروس کرونا در اصل حیوانات بوده‌اند. مطالعات دانشمندان در همان روزهای اول پاندمی نشان داد که احتمالا منبع اولیۀ این ویروس گونه‌ای از خفاش بوده است. همچنین آن‌ها کشف کردند که در میان 41 نفر اولی که به این ویروس مبتلا شدند، دو سوم بیماران به بازار عمده‌فروشی غذاهای دریایی هوانان در شهر ووهان چین تردد می‌کردند.

تا امروز، میلیون‌ها نفر انسان در سراسر جهان به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند. با وجود اینکه این ویروس ابتدا از حیوان به انسان منتقل شده، اما از همان روزهای اول پاندمی، گزارش شد که در موارد زیادی سرایت کرونا از انسان به حیوان اتفاق افتاده است. بیشتر این حیوانات سگ‌ها و گربه‌های خانگی بودند. همچنین در باغ وحش‌ها هم وجود ویروس کرونا در حیوانات گزارش شد. اما درواقع این ویروس از انسان به آن‌ها سرایت کرده بود.

درباره سویه جدید کرونا در ایران و خطرات آن این مطلب را بخوانید.

از همان ابتدا هم برای زیست‌شناسانی که دربارۀ حیات وحش تحقیق می‌کنند، وجود ویروس کرونا در حیوانات و سرایت آن در حیات وحش اهمیت داشت. آن‌ها شروع به جمع‌آوری شواهد و بررسی آن‌ها کردند و امروز نتایج ارزشمندی را در اختیار ما گذاشته‌اند. پژوهش‌های آن‌ها نشان می‌دهد که ویروس کرونا می‌تواند طیف وسیعی از گونه‌های حیوانی را آلوده کند.

یکی از نگران‌کننده‌ترین نمونه‌های سرایت کرونا از انسان به حیوان، مزارع راسو در دانمارک بود. در این مزارع یک کارگر آلوده به ویروس، بیماری کرونا را به حیوانات انتقال داد. این اتفاق سروصدای زیادی به پا کرد. شواهد نشان می‌داد که ویروس کرونا در راسوها جهش یافته و به انسان‌های زیادی نیز منتقل شده بود. این اتفاق باعث شد که بعضی کشورها سفر به دانمارک را برای شهروندانشان موقتاً ممنوع کنند.

گونه های حساس به ویروس کرونا

یکی از دغدغه‌های مهم محققان جانورشناس این بوده که گونه‌های جانوری حساس به ویروس کرونا را شناسایی کنند. آن‌ها به خصوص نگران انتقال ویروس کرونا به حیوانات وحشی بودند. چون کنترل ویروس کرونا در حیوانات وحشی بسیار دشوارتر از حیوانات خانگی و اهلی است. ابتلای حیات وحش به کرونا هم تعادل زیستی میان حیوانات را به هم می‌زند و هم می‌تواند نوع جهش‌یافته‌ای از ویروس را دوباره به انسان انتقال دهد.

برای شناسایی گونه‌های حیوانی حساس، محققان مطالعاتی را دربارۀ پروتئین سلولی که میزبان ویروس کروناست (ACE2) آغاز کردند. این پژوهش‌ها محققان را به سرنخ‌هایی رساند و به آن‌ها کمک کرد که طیفی از گونه‌های حیوانی حساس به ویروس کرونا را معرفی کنند: خفاش‌ها، جوندگان، گروهی از پستانداران آبزی، گوشتخواران و نخستی‌ سانان

یکی دیگر از منابع اطلاعات که به زیست‌شناسان در شناسایی گونه‌های حیوانی حساس به ویروس کرونا کمک کرد، مشاهدات و بررسی‌های تجربی روی حیوانات بود. تجربۀ پژوهشگران نشان داده که چندین گونه از جمله سگ، گربه، موش، همستر، خفاش میوه‌خوار، فرت (نوعی جونده)، ماکاک (نوعی میمون از نوع دم‌دراز)، راکون و … ویروس کرونا را انتقال می‌دهند.

ممکن است بخواهید دربارۀ انواع خاک گربه بیشتر بخوانید.

همچنین مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری(CDC) در آمریکا که یکی از نهادهای بهداشتی معتبر در دنیاست، گزارش داده که وجود ویروس کرونا در حیوانات مختلفی مشاهده شده است؛ از جمله:

1. حیوانات خانگی مثل گربه، سگ، همستر و موش

2. حیوانات در باغ‌وحش‌ها و پناهگاه‌ها مثل انواع مختلفی از گربه‌‌سانان (مانند شیر، ببر، پلنگ برفی)، سمورها، نخستی‌های، کفتار، اسب آبی، گاو دریایی و …

3. راسوها در مزارع راسو

4. حیوانات حیات وحش مثل آهوی دم‌سفید، آهو قاطر، مار دم‌سیاه و مورچه‌خوار بزرگ

طبق گزارش این مراکز، انسان‌ها ویروس کرونا را به حیوانات خانگی، حیوانات باغ وحش و همچنین پناهگاه‌ها منتقل می‌کنند.

راه های انتقال ویروس کرونا در حیوانات

اکثر ما با حیوانات اهلی یا خانگی در تماس هستیم و با حیوانات وحشی سروکار نداریم. به همین دلیل محققان زیست‌شناس احتمال می‌دهند که زنجیرۀ سرایت ویروس کرونا در حیوانات به این صورت است: حیوانات اهلی، حیوانات خانگی یا حیوانات مزارع و باغ‌وحش‌ها از انسان ویروس کرونا را دریافت می‌کنند؛ سپس اگر این حیوانات با حیوانات وحشی تماس داشته باشند، آن‌ها را آلوده می‌کنند.

برای مثال مطالعۀ محققان دربارۀ مزارع راسو در آمریکا نشان داد که راسوهای آزادی که در نزدیکی این مزارع زندگی می‌کردند، از همین طریق دچار بیماری کرونا شده بودند.

شاید بپرسید که انتقال ویروس کرونا از انسان به حیوانات اهلی چگونه اتفاق می‌افتد. پاسخ ساده است: وقتی ما به کرونا مبتلا می‌شویم، همان‌طور که ممکن است با نزدیک شدن به افراد دیگر آن‌ها را مبتلا کنیم، در تماس با حیوانات هم ممکن است باعث بیمار شدنشان بشویم.

بنابراین بهتر است وقتی به کرونا مبتلا شده‌ایم، از تماس نزدیک با حیوانات پرهیز کنیم. تماس نزدیک شامل این رفتارهاست: نوازش کردن، بغل کردن، بوسیدن، تقسیم غذا و خوابیدن در یک تخت. جالب است بدانید که طبق گزارش مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری در آمریکا، احتمال انتقال ویروس کرونا از حیوان به انسان بسیار کمتر است.

نکته مهم: هیچ گاه از ماسک برای حیوان خانگی خود استفاده نکنید، عکس‌های داخل مقاله، تزئینی هستند.

حیوانات خانگی را از ویروس کرونا ایمن نگه داریم

وقتی راه‌های انتقال ویروس کرونا در حیوانات را بشناسید، می‌توانید به سادگی آن‌ها را از ابتلا به این بیماری ایمن نگاه دارید؛ اگر دچار کرونا شده‌اید و حیوان خانگی دارید، این موارد را رعایت کنید.

• خود را از بقیه، از جمله حیوان خانگی، جدا کنید. اگر تنها هستید با رعایت پروتکل‌های پیشگیری، کارهای اساسی مربوط به مراقبت از حیوان (مثل غذا دادن و …) را انجام دهید. در غیر این صورت از شخص دیگری در خانواده بخواهید که از حیوان خانگی شما مراقبت کند.
• از نوازش کردن و بوسیدن حیوان خانگی‌تان پرهیز کنید. همچنین اجازه ندهید که حیوان خانگی‌تان شما را بلیسد. در کنار او غذا نخورید و او را در تخت خود نخوابانید.
• وقتی در نزدیکی یک حیوان هستید یا مراقب حیوانات هستید، حتما ماسک بزنید. دست‌هایتان را قبل و بعد از دست زدن به آن‌ها، غذا و سایر وسایلشان بشویید.

شاید این مقاله هم جالب باشه: علت های غذا نخوردن گربه

مراقب باشید که هیچ وقت برای حیوان از ماسک استفاده نکنید و او را با الکل یا مواد ضدعفونی کننده نشویید. این تجهیزات برای انسان ساخته شده و استفاده از آن برای حیوان خانگی به او صدمه می‌زند. اگر پرسش دیگری دربارۀ کرونا دارید می‌توانید از طریق مشاوره آنلاین با متخصصان دامپزشک در اپلیکیشن پزشکی «حال» صحبت کنید.

اگر آزمایش کرونای حیوان مثبت شد چه باید کرد؟

اگر آزمایش کرونا در خانه در حیوانات خانگی شما مثبت باشد، باید حتما تحت نظر دامپزشک آن‌ها را درمان کنید. دامپزشک ممکن است توصیه کند که حیوان خانگی خود را در خانه از بقیه جدا کنید.

حیوان را در خانه قرنطینه کنید؛ نگذارید حیوان خانگی‌تان در بیرون از خانه پرسه بزند و با افراد و حیوانات دیگر تماس داشته باشد. فقط در صورتی که به مراقبت پزشکی نیاز دارد، او را از خانه بیرون ببرید.

وقتی یک حیوان خانگی مبتلا به کروناست، باید طبق پروتکل‌های پیشگیری از خودتان در برابر او محافظت کنید. یعنی ماسک بزنید، از تماس نزدیک با حیوان خودداری کنید و تنها مراقبت‌های اولیه را انجام دهید؛ همچنین دست‌های خود را قبل و بعد از تماس با حیوان، غذای او و وسایلش بشویید.

علائم حیوان خانگی خود را تحت‌نظر داشته باشید. اگر علائم جدیدی پیدا کرد یا علائم قبلی‌اش بدتر شد، حتما با دامپزشک تماس بگیرید یا از دامپزشک آنلاین در «حال» کمک بگیرید تمام دستورالعمل‌های دامپزشک را به دقت دنبال کنید. حیوان خانگی شما تنها در صورتی می‌تواند به زندگی عادی خودش برگردد که یکی از شرایط زیر را داشته باشد:

• حداقل 72 ساعت بدون مراقبت پزشکی علائمی نشان نداده باشد
• حداقل 14 روز از آخرین آزمایش مثبت او گذشته باشد
• همۀ آزمایش‌هایی کرونای حیوان منفی باشد.

در آخر به شما توصیه می‌کنیم در صورتی که علائم مشکوکی از ابتلا به ویروس کرونا در حیوانات خانگی خود مشاهده کردید، می‌توانید با متخصصان دامپزشک «حال» مشورت کنید. مشاوره آنلاین با این متخصصان به شما کمک می‌کند که در خانه توصیه‌های لازم را دریافت کنید؛ در نتیجه خطر سرایت کرونا از حیوان خانگی شما به حیوانات و افراد دیگر بسیار کاهش پیدا می‌کند.

منابع:

https://aphascience.blog.gov.uk

https://www.cdc.gov/

https://www.fda.gov/

https://en.wikipedia.org/

https://www.webmd.com/