در پاسخ به سوال طحال چیست باید بگوییم که طحال عضوی حیاتی است که نقش مهمی در سیستم دفاعی بدن ما دارد. در لایه نازکی از بافت سخت به نام کپسول پیچیده شده است، خون را از شریان طحال دریافت کرده و از طریق سیاهرگ طحال به بیرون می فرستد. البته طحال علیرغم اتصال به رگ‌های خونی معده و پانکراس، در هضم غذا شرکت نمی‌کند. وظیفه اصلی آن این است که به عنوان یک فیلتر برای خون ما عمل کند. همانطور که خون در طحال جریان می‌یابد، مانند یک ایستگاه کنترل کیفیت، گلبول‌های قرمز قدیمی یا آسیب دیده شناسایی و حذف می‌شوند. این فرآیند در شبکه ای از معابر در طحال انجام میشود. سلول‌های سالم از این مسیرها عبور می‌کنند، در حالی که سلول‌های معیوب توسط گلبول های سفید تخصصی به نام ماکروفاژها از بین می روند.
طحال به انگلیسی (spleen) گاهی به اشتباه به عنوان کبد شناخته میشود، اما عضوی متمایز است که نقش مهمی در تصفیه خون و سایر عملکردهای حیاتی ایفا می‌کند. درد طحال به دلایل مختلفی از جمله سنگ کلیه، عفونت و ضربه ایجاد میشود که به صورت دردی تیز و ناگهانی یا مزمن و مداوم خود را نشان می‌دهد. علاوه بر این، بیماری‌های روده‌ای مانند کولیت التهابی، اختلالات گوارشی مانند زخم معده و عفونت‌های کلیه نیز باعث ایجاد درد در این ناحیه می‌شوند. در ادامه این مقاله از مجله سلامت درباره اینکه طحال چیست و چه وظایفی در بدن دارد، صحبت خواهیم کرد و به بیماری‌های آن نیز اشاره خواهیم رکد.
طحال چیست و در کجای بدن قرار دارد؟
در موضوع دفاع بدن، طحال نقش مهمی ایفا می‌کند. این عضو مسئول حمایت از سیستم ایمنی و سیستم لنفاوی ما است که با هم کار می‌کنند تا ما را سالم نگه دارند. طحال که در سمت چپ بالای شکم ما قرار دارد، اندامی کوچک و انعطاف پذیر بوده و بیضی شکل است. این اندام بدن ما حدود 7-14 سانتی متر طول و 4-8 سانتی متر عرض، بله درست است، ممکن است اندازه آن کوچک باشد، اما تأثیر آن بر سلامت کلی ما بسیار قابل توجه است.
به طور کلی اهمیت طحال را نمی توان اغراق کرد زیرا طیف وسیعی از عملکردهای حیاتی را انجام می‌دهد، از تولید و ذخیره سلول های خون گرفته تا حمایت از سیستم ایمنی و تصفیه خون.
نام دیگر طحال چیست؟
در زبان انکلیسی به طحال Spleen می‌گویند. البته برخی به اشتباه کبد را نیز همان طحال می‌دانند که این یک برداشت غلط است زیرا کبد و طحال با هم متفاوت هستند.
اندازه طبیعی طحال
ابعاد طحال می‌تواند به طور قابل توجهی از فردی به فرد دیگر متفاوت باشد که تحت تأثیر ترکیبی از عوامل قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، جنسیت و قد در تعیین اندازه این اندام حیاتی نقش دارند.
به طور متوسط، طحال بالغ حدود 12.7 سانتی متر طول، 7.62 سانتی متر عرض و 3.81 سانتی متر ضخامت دارد و وزن آن تقریباً 170 گرم است. جالب اینجاست که زنان نسبت به مردان طحال کمی کوچک‌تر دارند، در حالی که افراد قد بلندتر معمولاً طحال‌های بزرگ‌تری نسبت به کسانی که کوتاه‌تر هستند دارند.
آناتومی طحال
طحال از چندین جزء مجزا تشکیل شده است و لایه بیرونی که به عنوان کپسول شناخته می شود، از آسیب های خارجی محافظت می کند.
بافت عملکردی طحال که پارانشیم نامیده می شود به دو ناحیه اصلی تقسیم می شود. اولین مورد، که به عنوان پالپ سفید شناخته می شود، از بافت لنفوئیدی تشکیل شده است و نقش مهمی در پاسخ های ایمنی دارد که شامل خوشه‌هایی از سلول‌های ایمنی، از جمله لنفوسیت‌ها و ماکروفاژها است و شریان‌های مرکزی را احاطه کرده و مسئول شناسایی و پاسخ به مواد خارجی در خون هستند.
ناحیه دوم که به عنوان پالپ قرمز شناخته میشود، بیشتر طحال را تشکیل می‌دهد و از سینوس‌های وریدی، ساختارهای بند ناف مانند و سینوس‌های طحال تشکیل شده است. این ناحیه وظیفه فیلتر کردن و حذف گلبول‌های قرمز قدیمی یا آسیب دیده و همچنین ذخیره پلاکت‌ها را بر عهده دارد. علاوه بر این، به عنوان یک مخزن برای خون عمل می‌کند و می‌تواند به سرعت در شرایط اضطراری مانند خونریزی آزاد شود.
ساختار طحال و انواع سلول های موجود در آن
طحال در یک لایه محافظ از بافت همبند قرار دارد که به آن کپسول می‌گویند. این لایه بیرونی به عنوان یک سپر عمل کرده و از بافت ظریف داخل طحال در برابر آسیب‌های خارجی محافظت می‌کند.
در داخل طحال، دو نوع بافت اصلی وجود دارد: پالپ سفید و پالپ قرمز. پالپ سفید مسئول کمک به سیستم ایمنی بدن ما در مبارزه با عفونت‌ها است و از خوشه‌هایی از سلول‌های ایمنی، از جمله لنفوسیت‌ها و ماکروفاژها، که شریان‌های مرکزی را احاطه کرده‌اند، تشکیل شده است. این سلول‌ها با هم کار می‌کنند تا مواد خارجی موجود در خون را شناسایی کرده و به آنها پاسخ دهند.
از سوی دیگر، پالپ قرمز، بخش عمده طحال را تشکیل می‌دهد و از رگ‌های خونی، از جمله سینوس‌های وریدی و ساختارهای طناب مانند تشکیل شده است. پالپ قرمز نقش مهمی در فیلتر کردن گلبول های قرمز قدیمی یا آسیب دیده از جریان خون دارد و همچنین پلاکت‌ها را که برای غلیظ شدن خون ضروری هستند، ذخیره می‌کند. در شرایط اضطراری، مانند زمانی که خونریزی داریم، پالپ قرمز خون ذخیره شده را آزاد کرده تا به جبران خون از دست رفته کمک کند.
وظایف طحال در بدن
طحال یک عضو چندوظیفه ای است که نقش مهمی در سلامت کلی ما دارد. از تولید سلول های ضروری خون گرفته تا تصفیه خون.
طحال در طول رشد جنین و مراحل خاصی از زندگی، به عنوان یک کارخانه عمل می‌کند و لنفوسیت‌ها و ماکروفاژها را تولید می‌کند. این سلول‌ها برای مبارزه با عفونت‌ها و حفظ سیستم ایمنی بدن بسیار ضروری هستند. طحال علاوه بر تولید، به عنوان واحد ذخیره سازی سلول‌های خونی نیز عمل می‌کند. هنگامی که بدن به آنها نیاز دارد، این سلول‌ها را به جریان خون می‌فرستد تا نیاز بدن تامین شود.
طحال به عنوان بخشی از سیستم ایمنی، نقش کلیدی در تقویت سیستم دفاعی ما در برابر پاتوژن‌های مضر نیز دارد. یعنی با تحریک واکنش‌های ایمنی و تولید لنفوسیت‌ها، به ما کمک می‌کند تا با عفونت‌ها مبارزه کرده و سالم بمانیم.
یکی دیگر از عملکردهای حیاتی طحال، تصفیه خون است. درواقع سموم و مواد مضر خون را فیلتر می‌کند و سلول‌های مرده و سایر مواد زائد را نیز از بین می‌برد. این فرآیند برای حفظ جریان خون سالم ضروری است.
نقش طحال در سیستم ایمنی بدن
طحال از مراحل اولیه زندگی شروع به فعالیت می کند و اهمیت آن پس از تولد آشکارتر میشود. بدون طحال، تولید گلبول‌های سفید و سایر سلول‌هایی که به شکستن و حذف سلول‌های مرده کمک می‌کنند، به شدت مختل میشود که منجر به مشکلات قابل توجهی میشود.
یکی از حیاتی‌ترین نقش‌های طحال در حمایت از سیستم ایمنی است. طحال به عنوان یکی از اجزای اصلی دفاع بدن در برابر عفونت ها، به تقویت پاسخ های ما به عوامل بیماری زا کمک می‌کند و ما را در برابر بیماری ها محافظت می‌کند. هنگامی که طحال به درستی کار کند، بدن ما برای مبارزه با عفونت‌ها و بیماری‌ها مجهزتر میشود. از سوی دیگر، زمانی که طحال به درستی کار نکند، بدن ما در برابر بیماری آسیب پذیرتر میشود.
بسیاری از بیماری‌ها به دلیل وجود سموم، پاتوژن‌ها و سایر مواد مضر در خون ایجاد میشود. طحال نیز نقش حیاتی در از بین بردن این مواد ایفا می‌کند و باعث تمیز و سالم ماندن خون میشود.
نشانه‌های مشکل داشتن طحال چیست؟
یکی از علائم رایج درد شکم است که معمولاً در سمت چپ بالای شکم احساس می شود. این درد می تواند تیز، سنگین و یا حتی یک درد مبهم باشد. در برخی موارد، ممکن است به پشت یا شانه تابش کند و باعث ناراحتی و حتی ناتوانی آن شود. یکی دیگر از علائمی که باید مراقب آن بود احساس فشار یا سنگینی در ناحیه آسیب دیده است. این احساس می تواند شدید باشد و ممکن است با احساس ناراحتی یا ناراحتی همراه باشد.
علاوه بر این علائم، برخی از افراد ممکن است تغییراتی را در سیستم گوارش خود حس کنند که به صورت سوء هاضمه، احساس سیری سریع، تغییر در حرکات روده یا حتی احساس ناراحتی در ناحیه شکم ظاهر میشود. اگر هر یک از این علائم را تجربه کردید، به سرعت با یک پزشک آنلاین و برای درمان از او راهنمایی بگیرید.
علت درد طحال چیست
اگر در طحال خود احساس درد می‌کنید، احتمالاً می‌خواهید بدانید که چه چیزی باعث آن شده است. درواقع دلایل مختلفی وجود دارد که چرا طحال شما ممکن است درد داشته باشد.
یکی از علل شایع درد طحال عفونت است. هنگامی که شما به باکتری یا ویروس آلوده می‌شوید، طحال شما ملتهب و دردناک میشود. این امر به ویژه در صورت ابتلا به بیماری مانند مونونوکلئوز که باعث بزرگ شدن و دردناک شدن طحال شما شود، صادق است.
یکی دیگر از دلایل احتمالی درد طحال، ضربه است. اگر آسیب دیده اید، به خصوص در ناحیه شکم یا قفسه سینه، ممکن است به طحال شما هم آسیب وارد شده باشد. این امر مخصوصاً در تصادف رانندگی یا سقوط از ارتفاع رایج است.
در برخی موارد، درد طحال می تواند ناشی از یک اختلال خونی باشد. به عنوان مثال، کم خونی داسی شکل وضعیتی است که در آن گلبول های قرمز بد شکل هستند و می توانند باعث درد در طحال شوند. به طور مشابه، تالاسمی یکی دیگر از اختلالات خونی است که می‌تواند باعث بزرگ شدن و دردناک شدن طحال شود.
برخی از داروها نیز می توانند باعث درد طحال شوند. برخی از انواع آنتی بیوتیک، آنتی هیستامین ها و داروهای ضد التهابی همگی می‌توانند باعث ناراحتی معده یا درد شکمی و یا درد طحال شوند.
در موارد نادر اما، درد طحال می‌تواند نشانه یک بیماری زمینه‌ای جدی‌تر مانند سرطان باشد. اگر درد شکمی مداوم یا شدید را تجربه می‌کنید که از بین نمی‌رود، حتما به پزشک مراجعه کنید.
شایان ذکر است که برخی از افراد ممکن است به دلیل تغییرات طبیعی در فرآیند گوارش بدن، گاهی اوقات ناراحتی یا حساسیت خفیف را در طحال خود تجربه کنند. به عنوان مثال، در طول قاعدگی یا هفته به هفته بارداری.
درد طحال چگونه است؟
درد طحال می‌تواند به طرق مختلفی ظاهر شود اما علائم رایجی که ممکن است همراه با درد طحال باشد عبارتند از:
ناراحتی بالای شکم: افراد احساس تیز یا سنگینی در سمت چپ و بالای شکم می‌کنند که به ناحیه پشت و شانه نیز می‌رسد.
احساس فشار: برخی از افراد ممکن است احساس فشار یا سنگینی در ناحیه طحال را تجربه کنند که این احساس می تواند در شکم بوده و یا به نواحی دیگر هم برسد.
تشخیص این علائم و در صورت تداوم یا بدتر شدن آنها در طول زمان ضروری است. بنابراین در صورت داشتن درد حتما با دکتر گوارش آنلاین صحبت کرده و مراحل درمان را طی کنید.
تاثیر طحال در فرآیند تولید و انقضا سلول های خونی
طبق تحقیقات پزشکی، طحال نقش مهمی در تولید و حذف سلول‌های خونی دارد. طحال در طول رشد جنین و اوایل کودکی مسئول تولید گلبول‌های قرمز، پلاکت ها و گلبول های سفید خون است که برای حمل اکسیژن، غلیظ شدن خون و مبارزه با عفونت‌ها ضروری هستند.
پس از تولید این سلول ها، طحال نیز به عنوان یک فیلتر عمل می‌کند و گلبول های قرمز قدیمی، آسیب دیده یا عفونی را از گردش خون خارج می‌کند و پلاکت‌ها و گلبول‌های سفید خون را برای استفاده در آینده ذخیره می‌کند. علاوه بر این، طحال به بازیافت آهن از گلبول های قرمز قدیمی کمک می‌کند که برای تولید گلبول های جدید استفاده میشود. این فرآیند برای حفظ سطح سلول‌های خونی سالم و جلوگیری از اختلالاتی مانند کم خونی یا بیماری آنمی و ترومبوسیتوپنی ضروری است.
عوارض نداشتن طحال چیست؟
عمل اسپلنکتومی یا برداشتن طحال، منجر به عوارض متعددی میشود. یکی از شایع ترین عوارض، افزایش خطر عفونت، به ویژه از باکتری های محصور شده مانند استرپتوکوک پنومونیه و هموفیلوس آنفولانزا است. زیرا همانطور که گفتیم طحال نقش مهمی در فیلتر کردن خون و حذف گلبول‌های قرمز قدیمی یا آسیب دیده و همچنین ذخیره سلول‌های ایمنی که به مبارزه با عفونت می‌پردازد، ایفا می‌کند.
بدون طحال، بدن ممکن است در تشخیص و حذف این باکتری‌ها مشکل داشته باشد و احتمال بروز عفونت افزایش می‌یابد. علاوه بر این، افراد بدون طحال ممکن است کم خونی را نیز تجربه کنند، زیرا توانایی بدن برای حذف گلبول های قرمز قدیمی مختل میشود. سایر عوارض نداشتن طحال شامل خطر بیشتر سپسیس (نوعی التهاب که در اثر عفونت به وجود می‌آید) است.
افرادی که طحال ندارند باید واکسیناسیون های منظم را دریافت کنند و اقدامات احتیاطی برای جلوگیری از عفونت انجام دهند.
بیماری های مرتبط با نقض عملکرد طحال
برخی از شایع ترین اختلالات طحال و بیماری‌های ان در ادامه ذکر شده است:
صدمات تروماتیک: طحال ممکن است به دلیل ضربه شدید به ناحیه شکم، تصادفات رانندگی یا سایر ضربه‌های فیزیکی آسیب ببیند و به این ترتیب باعث خونریزی داخلی شده و توانایی آن برای تصفیه خون مختل میشود. علائم این مشکل، شامل درد شکم، تب، خستگی و کاهش شمارش خون است.
بزرگ شدن طحال (اسپلنومگالی): این وضعیت زمانی رخ می دهد که طحال به طور غیر طبیعی بزرگ میشود و معمولاً به دلیل عفونت یا التهاب شدید است. علائم این مشکل شامل درد شکم، تب، خستگی و کاهش شمارش خون است.
کیست طحال: یک اختلال ژنتیکی نادر است که باعث تشکیل کیست های غیر طبیعی در طحال میشود. این کیست‌ها منجر به بزرگ شدن اندام و عملکرد غیر طبیعی آن می‌شوند و در نتیجه مشکلاتی مانند ترومبوسیتوپنی (تعداد کم پلاکت‌ها) و کم خونی (تعداد کم گلبول های قرمز خون) می‌شوند.
توده طحال: توده هایی هستند که در طحال ایجاد می‌شوند و می توانند خوش خیم یا بدخیم باشند. رایج ترین انواع توده های طحال عبارتند از:
سرطان خون: لوسمی و لنفوم دو نوع سرطان خون هستند که طحال را تحت تاثیر قرار می‌دهند. لوسمی سرطان سلول های خونی است، در حالی که لنفوم سرطان سلول های لنفاوی است.
تومورهای غیر خونی: تومورهایی هستند که خون ندارند و می‌توانند خوش خیم یا بدخیم باشند. به عنوان مثال می توان به کیست طحال، همانژیوم، لیپوم، فیبروم و آنژیوم اشاره کرد.
تومورهای بدخیم: تومورهای سرطانی هستند که در طحال ایجاد می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان به لنفوم طحال و انواع نادر سرطان طحال اشاره کرد.
پارگی طحال
پارگی‌های تروماتیک معمولاً در اثر افتادن، ضربه به شکم یا تصادفات رانندگی ایجاد می‌شوند. پارگی های غیر ضربه‌ای نادر است، اما می‌تواند به دلیل عفونت هایی مانند مونونوکلئوز رخ دهد.
علائم پارگی طحال شامل درد شکمی، حساسیت، یا ناراحتی و همچنین درد شدیدی است که به شانه چپ می رسد.
هیپوسپلنیسم
از دست دادن نسبی عملکرد طحال به عنوان هیپوسپلنیسم شناخته میشود و به دلیل شرایطی مانند بیماری سلول داسی شکل، اختلالات ایمنی، بیماری مزمن کبد و سرطان رخ می‌دهد. علائم هیپوسپلنیسم نیز شامل خستگی، ضعف و لرز است.
هیپرسپلنیسم
طحال بیش فعال به دلیل شرایطی مانند سیروز، سل و لنفوم رخ می‌دهد. علائم آن نیز شامل بزرگ شدن طحال، تعداد کم سلول‌های خونی، احساس سیری خیلی زود پس از غذا خوردن و درد در سمت چپ معده است.
علاوه بر این شرایط، طحال ممکن است در بیماری های دیگری مانند طحال اضافی، پارگی طحال، کم خونی سلول داسی شکل، ترومبوسیتوپنی، سرطان طحال، انفارکتوس طحال و ضعف طحال نیز درگیر باشد.
روش های درمان بیماری‌های طحال
برخی از مشکلات رایج طحال و نحوه درمان آنها به شرح زیر است:
عفونت: انواع آنتی بیوتیک که معمولاً برای مبارزه با عفونت های باکتریایی تجویز می‌شوند. آنتی بیوتیک خاص مورد استفاده به نوع عفونت و میزان پاسخ باکتری به درمان بستگی دارد.
تومورهای خونی: اگر مشکل طحال مربوط به تومور خونی مانند لنفوم یا لوسمی باشد، درمان معمولاً شامل ترکیبی از شیمی درمانی، رادیوتراپی و در برخی موارد پیوند مغز استخوان است.
کیست طحال: اگر کیست روی طحال علائمی مانند درد یا خونریزی ایجاد کند، ممکن است جراحی برای برداشتن کیست و در صورت نیاز برداشتن بخشی از طحال لازم باشد.
طحال ملتهب: درمان طحال ملتهب معمولاً شامل استراحت، مصرف داروهای ضدالتهابی و در برخی موارد کورتیکواستروئیدها مانند پردنیزولون است. در صورت وجود عفونت، ممکن است آنتی بیوتیک نیز تجویز شود.
نقرس طحال: برای کنترل نقرس طحال، پزشکان ممکن است داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن، داروهایی برای کنترل سطح اسید اوریک (مانند آلوپورینول) و تغییرات رژیم غذایی را توصیه کنند.
روش های پاکسازی طحال
خوشبختانه، راه‌های ساده‌ای برای پاکسازی طحال وجود دارد.
یک برنامه رژیم لاغری که غنی از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین های بدون چربی و چربی‌های سالم است می‌تواند به طور قابل توجهی بر سلامت طحال تأثیر بگذارد. ترکیب غذاهای غنی از آنتی اکسیدان مانند انواع توت‌ها، سبزیجات برگ‌دار و اسیدهای چرب امگا 3 را در وعده‌های غذایی خود بگنجانید.
گیاهان خاصی مانند رازیانه، زنجبیل و آلوئه ورا به طور سنتی برای تقویت عملکرد سیستم ایمنی و سلامت طحال استفاده می‌شوند. می‌توانید آنها را به صورت چای یا کپسول مصرف کنید یا در آشپزی از آنها استفاده کنید.
فعالیت بدنی منظم نیز برای حفظ جریان خون سالم و تامین اکسیژن به اندام های حیاتی مانند طحال ضروری است. بنابراین در فعالیت هایی مانند پیاده روی سریع و شنا شرکت کنید.
استرس مزمن، عملکرد سیستم ایمنی و سلامت طحال را به خطر می‌اندازد. تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند مدیتیشن، تمرین‌های تنفس عمیق و یوگا را تمرین کنید، یا صرفاً زمانی را برای استراحت اختصاص دهید.
چه غذاهای برای طحال خوبه
برخی از غذاها به دلیل شیرینی طبیعی خود برای طحال مفید هستند. از جمله خرما، انجیر، گیلاس و سیب پخته شده. با این حال، مصرف آنها باید در حد اعتدال باشد. ترکیب گزنه با زعفران نیز می‌تواند تأثیر سریعی در تسکین علائم مربوط به مشکلات طحال داشته باشد.
برای تقویت طحال خود، سوپ سبزیجات و آبگوشت را جزء منظم برنامه غذایی خود قرار دهید. همچنین سبزیجات آب پز را نیز که برای دستگاه گوارش مناسب هستند به غذاهای خود اضافه کنید. برخی از سبزیجات مانند شلغم و کلم به ویژه برای طحال مناسب‌تر هستند. علاوه بر این، ادویه‌هایی مانند رازیانه، دارچین، فلفل سیاه و زنجبیل نیز مفید هستند.
مصرف کاهو نیز می‌تواند به رفع انسداد و بهبود هضم غذا کمک کند. غذاهایی مانند تره فرنگی، پیاز و سیر نیز می‌توانند هضم غذا را تحریک کرده و دستگاه گوارش را گرم کنند.
مصرف ماهی، گوشت گوساله، مرغ، بوقلمون، بره، جگر و کله پاچه گوساله نیز در حد اعتدال قابل قبول هستند.
ریشه کبر، گیاهی بومی مناطق گرمسیری آسیا و یافت شده در استان یزد، دارای خواص گرم و خشک است که آن را به یک پاک کننده عالی برای طحال تبدیل می‌کند.
برداشتن طحال؛ عمل جراحی طحال
این عمل که به عنوان اسپلنکتومی شناخته می شود، معمولاً زمانی انجام می شود که طحال به درستی کار نمی‌کند، آسیب دیده و یا بزرگ شده است.
البته گاهی اوقات، تنها بخشی از طحال باید برداشته شود که این روش به نام اسپلنکتومی جزئی شناخته می شود.
قبل از انجام عمل جراحی، دریافت واکسن‌های خاصی برای تقویت سیستم ایمنی ضروری خواهد بود زیرا برداشتن طحال خطر عفونت را افزایش می‌دهد.
اکثر جراحی‌های طحال با استفاده از جراحی لاپاراسکوپی انجام میشود، روشی با حداقل تهاجم که باعث کاهش اسکار و بهبود سریع‌تر می شود. این روش شامل ایجاد چندین برش کوچک در شکم و قرار دادن یک لاپاروسکوپ یا همان لوله نازک با دوربین و نور در انتهای آن، برای راهنمایی جراح است.
این روش شامل:
* ایجاد منافذ کوچک در دیواره شکم برای لاپاراسکوپ
* استفاده از لاپاراسکوپ برای تجسم طحال و هدایت فرآیند برداشت
* باد کردن شکم با گاز برای سهولت در وارد کردن ابزار
* بخیه زدن یا منگنه زدن برش ها پس از عمل
در بیشتر موارد، بیماران می توانند در همان روزی که عمل انجام می شود به خانه بازگردند اما ممکن است یک نفر حداقل به مدت 24 ساعت زمان برای ریکاوری در بیمارستان نیاز داشته باشد.
در موارد نادر نیز اگر جراحی لاپاروسکوپی امکان پذیر نباشد، جراحی باز انجام میشود. این روش شامل ایجاد یک برش بزرگ در شکم است. بیهوشی عمومی مورد نیاز بوده و بیماران ممکن است نیاز داشته باشند چند روزی را در بیمارستان بگذرانند.
برداشتن طحال چه اثری دارد
آیا میدانید خطرات و عوارض برداشتن طحال چیست؟ هنگامی که طحال برداشته میشود، افراد ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به عفونت ها شوند، به ویژه عفونت‌هایی که توسط باکتری‌های خاص ایجاد می‌شوند. برای کاهش این خطر، واکسیناسیون علیه این باکتری ها ممکن است قبل یا بعد از برداشتن طحال ضروری باشد.
برداشتن طحال همچنین می‌تواند بر پاسخ سیستم ایمنی بدن به عفونت ها و تولید آنتی بادی تأثیر بگذارد. در نتیجه، افراد ممکن است پس از برداشتن طحال، تغییراتی را در عملکرد ایمنی خود تجربه کنند.
اختلالات لخته شدن خون یکی دیگر از عوارض اسپلنکتومی یا برداشتن طحال است. علت آن هم این است که طحال در فیلتر کردن و حذف سلول‌ها و پلاکت‌های خونی قدیمی یا آسیب‌دیده نقش مهمی دارد. در نتیجه، افراد مبتلا به برخی بیماری‌های زمینه‌ای، بیشتر در معرض لخته شدن خون، به ویژه در ورید پورتال قرار دارند.
از آنجا که طحال در ذخیره و آزادسازی سلول های خونی از جمله پلاکت ها نقش دارد. پس از برداشتن آن، ممکن است به طور موقت تعداد پلاکت‌ها افزایش یابد که خطر لخته شدن خون را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، برخی از افراد ممکن است کاهش جزئی در انواع خاصی از گلبول‌های سفید خون را نیز تجربه کنند.
یک وضعیت نادر اما تهدید کننده نیز که به عنوان عفونت حاد پس از برداشتن طحال (OPSI) وجود دارد و می‌تواند پس از برداشتن طحال رخ دهد. این وضعیت با شروع ناگهانی و شدید عفونت باکتریایی مشخص میشود و اغلب با علائمی مانند تب، لرز، درد شکم یا مشکل در تنفس همراه است.
نقش طحال در رشد کودکان
طحال نقش حیاتی در رشد کودکان به ویژه در سال های اولیه ایفا می‌کند. همانطور که گفتیم، طحال به عنوان فیلتری برای خون عمل می‌کند، گلبول‌های قرمز قدیمی و آسیب دیده را از بین می‌برد و محتوای آهن را بازیافت می‌کند. در کودکان، طحال همچنین مسئول ذخیره گلبول های قرمز و پلاکت‌ها است که برای غلیظ شدن خون ضروری هستند.
علاوه بر این، طحال با تولید سلول های ایمنی به نام ماکروفاژها و لنفوسیت ها به مبارزه با عفونت ها کمک می کند که به حذف عوامل بیماری زا از بدن کودک کمک می‌کند. طحال در دوران کودکی همچنین در حذف باکتری ها و سایر مواد خارجی از جریان خون نقش دارد و به پیشگیری از ابتلا به عفونت‌ها کمک می‌کند.
نحوه مراقبت و تغذیه مناسب برای سالم ماندن طحال
درواقع پاکسازی طحال روش خاصی نیست که بتوان انجام داد، بلکه مفهومی است که می‌توان از طریق ترکیبی از عادات سالم به آن دست یافت. یک رژیم غذایی مناسب و سرشار از میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان می‌تواند از سلامت طحال و سیستم ایمنی بدن حمایت کند.
علاوه بر این، مصرف گیاهان دارویی مانند گل رازیانه، زنجبیل و آلوئه ورا نیز اثرات مفیدی بر عملکرد طحال و سیستم ایمنی بدن دارد. فعالیت بدنی منظم مانند پیاده روی، شنا یا یوگا نیز جریان خون و اکسیژن رسانی به اندام‌ها را بهبود می‌بخشد. ضمن اینکه کاهش استرس از طریق تکنیک‌هایی مانند مدیتیشن و تمرین‌های تنفس عمیق و حتی مشاوره آنلاین رواشناسی برای حل مشکلات شخصی و یا خانوادگی، به بهبود عملکرد طحال و سالم ماندن آن کمک می‌کند.
آیا می‌توان بدن طحال زندگی کرد؟
آیا میدانید اگر طحال خود را از دست بدهید چه اتفاقی می‌افتد؟ خب گاهی اوقات، افراد به دلیل آسیب، بیماری یا سایر مشکلات جسم، نیاز به برداشتن طحال دارند. در حالی که طحال نقشی حیاتی در سیستم ایمنی ما ایفا می‌کند، اما می‌توان بدون آن هم زندگی کرد. هنگامی که طحال برداشته میشود، سایر قسمت های سیستم ایمنی، مانند غدد لنفاوی و کبد، برخی از مسئولیت های آن را بر عهده می‌گیرند.
If your spleen needs to be removed, other organs such as the liver can take over many of the spleen’s functions.
اگر طحال شما باید برداشته شود، سایر اندام ها مانند کبد می توانند بسیاری از عملکردهای طحال را بر عهده بگیرند.
اما به طور کلی افرادی که طحال خود را برداشته‌اند، بیشتر مستعد ابتلا به عفونت هستند. یعنی اگر آلوده شوند، ممکن است زمان بهبودیشان بیشتر از حد معمول باشد.
برای کاهش خطر عفونت، پزشکان، واکسیناسیون را برای بیمارانی که طحال خود را برداشته‌اند توصیه می‌کنند که البته نوع واکسن های توصیه شده به عواملی مانند سن و سلامت کلی فرد بستگی دارد. برخی از واکسیناسیون‌های رایج عبارتند از واکسیناسیون علیه هموفیلوس آنفلوآنزا نوع B، واکسن آنفولانزا، مننژیت، واکسن کزاز، دیفتری، سیاه سرفه، زونا، آبله مرغان، واکسن گارداسیل، سرخک، اوریون و سرخجه.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنم؟
اگر در سمت چپ قفسه سینه خود درد غیر قابل توضیحی را تجربه کردید، در تعیین قرار ملاقات با متخصص گوارش یا متخصص داخلی شک نکنید. درد در این ناحیه ممکن است نشانه پارگی یا بزرگ شدن طحال باشد که می‌تواند جدی و حتی تهدید کننده باشد. برای کاهش خطرات مرتبط با طحال، پیشگیری از عفونت ها و به روز ماندن در مورد واکسیناسیون را فراموش نکنید.
اگر در مورد سلامت طحال خود نگران هستید، می توانید به راحتی از طریق وب سایت یا اپلیکیشن «حال» با یک متخصص داخلی آنلاین به صورت صوتی، تصویری و یا حتی چت متنی بدون نیاز به نوبت گیری، گفتگو کنید.
منابع:
