درمان سرفه با روشهای خانگی مناسب زمانی است که سرفه‌های شما نشانۀ یک بیماری جدی و خطرناک نباشد. سرفه مداوم آزاردهنده است، اما خودش بیماری نیست. سرفه واکنشی طبیعی در برابر آلودگی، ترشحات و عوامل محرکی است که وارد دستگاه تنفسی شده است. بنابراین سرفه یک مکانیسم دفاعی است که هدفش محافظت از مجاری تنفسی و پاکسازی آن‌هاست.
به هرترتیب سرفه مداوم می‌تواند کار و فعالیت یا حتی خواب ما را مختل و ما را خسته کند. سرفه اگر شدید باشد، می‌تواند به دلیل فشاری که به عضلات گلو و سینه می‌آورد، به آن‌ها آسیب بزند.
برای رها شدن از این وضعیت آزاردهنده، همه دنبال راهی برای درمان سریع سرفه هستند. اما بهتر است به این کار اکتفا نکنید. سرفه یک نشانه است؛ بنابراین بهتر است که علت اصلی آن رفع شود. مثلا اگر علت سرفۀ شما سرماخوردگی یا آلرژی است، به دنبال درمان آن باشید.
به هر ترتیب لازم است درمان سریع سرفه را بلد باشیم تا فعالیت‌های روزمره‌مان مختل نشود. بر این اساس تصمیم گرفتیم در حال مطلبی دربارۀ درمان سرفه با روشهای موثر خانگی بنویسیم. امیدواریم این مطلب بتواند به شما در درمان سرفه کمک کند.
ویژگی های سرفه های کرونایی را در این مقاله مطالعه کنید.
شناخت نوع سرفه برای درمان سرفه اهمیت دارد
سرفه‌ها انواع مختلفی دارند. برای مثال سرفه‌ها ممکن است مزمن باشند یا نباشند. سرفه مزمن یا مداوم بیش از 8 هفته طول می‌کشد. سرفه‌هایی که مزمن نیستند، به صورت ناگهانی شروع می‌شوند و معمولاً بیش از 2 یا 3 هفته ادامه پیدا نمی‌کنند. وقتی سرفه به درمان پاسخ نمی‌دهد، از نوع سرفه مقاوم است.
نوع سرفه به مخاط هم بستگی دارد. سرفه مرطوب سرفه‌ای است که مخاط یا خلط ایجاد می‌کند. در غیر این صورت به آن سرفه خشک گفته می‌شود.
شناخت نوع سرفه در درمان آن اهمیت دارد. برای مثال در ادامۀ مطلب خواهید دید که بعضی از توصیه‌ها بیشتر به کاهش خلط و در نتیجه به درمان سرفه مرطوب کمک میکنند. در مقابل، بعضی از آن‌ها به مرطوب کردن گلو، تسکین بافت تحریک شدۀ حلق و درمان سرفه خشک کمک میکنند.
همچنین در این مطلب به این موضوع خواهیم پرداخت که چه زمانی برای درمان سرفه مزمن یا سرفه مقاوم، دیگر به راهکارهای خانگی متوسل نشوید و از متخصص کمک بگیرید. پس در این مطلب همراه ما باشید.
ضد سرفه خانگی
1- عسل: سایت‌های معتبر پزشکی خوردن عسل را یک داروی ضد سرفه خانگی می‌دانند. کمی عسل قورت بدهید؛ یا آنکه عسل را در یک نوشیدنی گرم، مثلا آب و لیمو، حل کنید و بخورید. عسل خارش گلویتان را تسکین می‌دهد. حتی می‌گویند عسل رقیب جدی بعضی از داروهای درمان سرفه، مثل دکسترومتورفان (Dextromethorphan) است. البته حواستان باشد! اگر نوزاد زیر یک سال دارید که سرفه می‌کند، به او عسل ندهید.
2- نوشیدنی گرم: مایعات گرم یک راه درمان خانگی مؤثر برای سرفه است. مایعات احتقان را کاهش می‌دهند. میتوانید کمی بابونه دم کنید؛ یا چای زنجبیل آماده کنید. حتی آب ولرم هم در کاهش سرفه اثرگذار است.
3- آناناس: برای درمان سرفه این میوه را فراموش نکنید! آناناس حاوی ماده‌ای است که برای سلامت ما اهمیت زیادی دارد: بروملین. بروملین یک آنزیم است که در ساقه و میوۀ آناناس وجود دارد. این ماده مثل یک داروی ضد سرفه است؛ زیرا به شل شدن مخاط گلو و تخفیف سرفه کمک می‌کند. میتوانید هم میوۀ آناناس را بخورید و هم آب آن را بنوشید.
4- فلفل سیاه و زردچوبه: زردچوبه در درمان‌های سنتی جایگاه ویژه‌ای دارد. از زردچوبه در درمان بیماری‌های زیادی از جمله سرفه استفاده می‌شود. مادۀ اصلی زردچوبه کورکومین است که خواص ضدالتهابی قوی دارد. توصیه می‌شود که زردچوبه و فلفل سیاه با هم استفاده شوند. زیرا پیپرین موجود در فلفل سیاه باعث جذب بیشتر زردچوبه در بدن می‌شود.
درباره آفت دهان و درمان آفت گلو در این مقاله اطلاعات بیشتری بدست آورید.
داروهای طبیعی یا گیاهی مفید برای درمان سرفه چه هستند؟
1- نعنا فلفلی: وقتی سرما می‌خورید، دکتر معمولا می‌گویدً فلفل و ادویه نخورید. اما حکایت نعنا فلفلی متفاوت است! برگ‌های این گیاه خواص درمانی زیادی دارد. منتول موجود در نعنا فلفلی ضداحتقان است؛ این ماده به تسکین گلو و کاهش سرفه کمک می‌کند و تنفس را آزاد می‌کند. میتوانید نعنا فلفلی را مثل چای دم کنید یا بخار آن را استنشاق کنید. برای این کار مقداری اسانس نعنا فلفلی را به یک ظرف آب جوش اضافه کنید، یک حوله روی سر خود بیندازید و مستقیماً بالای آب نفس بکشید.
2- ریشۀ گل ختمی: ریشه گل ختمی از قدیم برای درمان گلودرد و سرفه استفاده می‌شده است. گفته می‌شود که گیاه گل ختمی بافت‌های تحریک‌شدۀ گلو و سینوس‌ها را تسکین می‌دهد و در کاهش سرفه مؤثر است. ریشۀ گل ختمی حاوی لیزاب یا موسیلاژ است که گلو را می‌پوشاند و تحریکش را کاهش می‌دهد. ریشه گل ختمی را میتوانید مثل چای دم کنید و بنوشید، اما مصرف آن برای کودکان توصیه نمی‌شود.
3- آویشن: استفاده از آویشن در درمان بیماری‌های تنفسی رایج است. برگ آویشن حاوی فلاونوئید است. این ماده عضلات گلو را که درگیر سرفه است، شل می‌کند و التهابش را کاهش می‌دهد. از آویشن برای درمان سرفه و برونشیت استفاده می‌شود. میتوانید آویشن را به صورت دمنوش یا چای درست کنید و بنوشید.
بیشتر بخوانید: خواص آویشن و 10 تاثیر شگفت‌انگیز آن در درمان بیماری‌ها
4- آب نمک: غرغره آب نمک را دستِ‌کم نگیرید. این محلول تأثیر شگفت‌انگیزی در تسکین سرفه و خارش گلو و حتی درمان سرفه خلط دار دارد. مقدار کمی نمک را در آب گرم حل کنید و آن را غرغره کنید. البته گفته می‌شود که از آب نمک برای کودکان زیر 6 سال استفاده نکنید.
5- زنجبیل: بعضی مطالعات نشان داده‌اند که زنجبیل در درمان سرفه اثرگذار است، زیرا عضلات راه تنفسی را شل می‌کند. این گیاه همچنین دارای ترکیبات ضدالتهابی است و تورم گلو را کاهش می‌دهد. میتوانید زنجبیل را دم کنید و به صورت دمنوش بنوشید.
6- نارون لغزنده: نارون لغزنده یک داروی شناخته‌شده و قدیمی برای درمان سرفه و گلودرد است. این گیاه التهاب پوشش داخلی گلو را کاهش می‌دهد. این گیاه به شکل کپسول و قرص و چای در دسترس است.
برای درمان سرفه چه کارهایی انجام ندهم؟!
1- از محرک‌های رفلاکس معده پرهیز کنید: رفلاکس زمانی اتفاق می‌افتد که اسید معده به گلو برگردد. این بازگشت اسید می‌تواند گلو را تحریک کند و باعث سرفه شود. بعضی از منابع می‌گویند که تا 40 درصد از سرفه‌های مزمن به دلیل رفلاکس اسید معده است. اگر فکر می‌کنید که دلیل سرفۀ مزمن شما هم رفلاکس معده است، از غذاهایی که رفلاکس معده را تحریک می‌کند، پرهیز کنید. کافئین، الکل، شکلات، نوشیدنی‌های گازدار، مواد غذایی اسیدی مانند آب مرکبات محرک رفلاکس هستند.
2- به افراد بیمار نزدیک نشوید. از موقعیت‌هایی که موجب سرایت بیماری می‌شود، تا حد امکان دوری کنید. فاصلۀ خود را با کسانی که بیمار هستند حفظ کنید. اگر خودتان مبتلا هستید کمتر در اماکن عمومی حاضر شوید و عطسه و سرفۀ خود را با دستمال یا آرنج بپوشانید.
3- سیگار نکشید: سیگار کشیدن موجب می‌شود که موهای ریز پوشانندۀ در مجاری تنفسی که مژک نام دارند، فلج شوند. کارکرد مژک‌ها بیرون کردن آلاینده‌ها از دستگاه تنفسی است. به همین دلیل است که بعضی از سیگارها سرفه‌های طولانی‌مدت دارند.
برای درمان سرفه چه عادت‌های روزمر‌ه‌ای را تقویت کنم؟
1- مایعات بنوشید: همان‌طور که گفتیم یکی از بهترین راه‌ها برای درمان سرفه، نوشیدن مایعات فراوان است. نوشیدن مایعات زیاد خشکی گلو را رفع می‌کند و به رقیق شدن مخاط دستگاه تنفسی کمک می‌کند. بنابراین این کار سرفه و احتقان را کاهش می‌دهد. مایعات گرم برای درمان سرفه بسیار توصیه می‌شوند. اما اگر نوشیدنی سرد را ترجیح می‌دهید، نوشیدنی‌های بدون گاز را انتخاب کنید.
2- واکسن آنفولانزا بزنید: سرفه از عوارض مهم سرماخوردگی و آنفولانزا است. با زدن واکسن سالیانه جلوی ابتلای خود به این بیماری‌ها را بگیرید و در نتیجه به درمان سرفه کمک کنید.
3- آلرژی‌های خود را بشناسید: شما ممکن است به چیزهایی آلرژی یا حساسیت داشته باشید و به دلیل تماس با آن‌ها سرفه کنید. برای مثال درختان، گردۀ گل، حشرات، موی حیوانات، بعضی خوراکی‌ها و غیره. برای درمان سرفه آلرژیک لازم است که حساسیت‌های خود را بشناسید و مواد محرک را از محیط خودتان دور کنید. همچنین گردوغبار خانه را مرتب پاک کنید. تزریق آمپول‌های ضدحساسیت نیز می‌تواند کمک کند که واکنش‌های آلرژیک مثل سرفه نداشته باشید.
4- برای خواب از بالش اضافه استفاده کنید: اگر سرفۀ شما به دلیل سرماخوردگی یا آلرژی است، هنگام خوابیدن با یک بالش دیگر سر خود را بالاتر بیاورید. دراز کشیدن روی یک سطح صاف باعث می‌شود که مخاط در پشت حلقتان جمع شود و گلویتان را تحریک کند.
5- غرغره آب نمک را به عادت تبدیل کنید: بالاتر دربارۀ فواید آب نمک توضیح دادیم. غرغره کردن آب نمک هم به تسکین گلودرد و هم به درمان سرفه کمک می‌کند. این کار موجب می‌شود که مخاط غلیظ گلو شل شود، و آلرژن‌ها و باکتری‌ها از بین بروند.
6- هوا را مرطوب کنید: مرطوب کردن هوا باعث شل شدن مخاط و کاهش احتقان می‌شود و سرفه را کاهش می‌دهد. استفاده از دستگاه بخارساز یا دوش آب گرم به شما کمک می‌کند. فراموش نکنید که فیلتر دستگاه بخارساز یا سردوش خود را تمیز یا تعویض کنید تا کپک و قارچ و باکتری در فضای خانه منتشر نشود.
7- بینی خود را بشویید: شستن بینی باعث می‌شود که مخاط و آلرژن‌های مجاری بینی و سینوس‌هایتان دفع شود. همین کار به درمان سرفه کمک زیادی می‌کند. میتوانید از یک سرنگ استفاده کنید و محلول آب نمک را در یک سوراخ بینی بریزید و بگذارید از سوراخ دیگر خارج شود.
آیا برای درمان سرفه داروهای بدون نسخه وجود دارند؟
استفاده از دارو برای درمان سرفه زمانی صحیح است، که سرفه آزاردهنده باشد، با خواب تداخل داشته باشد و با روشهای خانگی دیگر قابل درمان نباشد.
داروهای بدون نسخه برای سرفه معمولا به صورت شربت، قطره یا آب نبات در دسترس هستند. اگر سرفه خلط دار دارید، انواع شربت‌های خلط آور مانند اکسپکتورانت‌ها (expectorants) را میتوانید در داروخانه تهیه کنید. استفاده از قطره و شربت سرفه، مثل پلارژین (Pelargin)، یا آب نبات‌های سفت و سرد می‌توانند به درمان سرفه های خشک کمک کنند، زیرا بافت تحریک‌شدۀ گلو را تسکین می‌دهند.
اگر از دارو استفاده می‌کنید، حتما به دستورالعمل آن پایبند باشید. توجه داشته باشید که این داروها تنها برای تسکین سرفه مناسب هستند، و بیماری زمینه‌ای شما را که باعث سرفه شده درمان نمی‌کنند. لازم است که به عوارض احتمالی این داروها توجه کنید و برای درمان سرفه کودکان از آن‌ها استفاده نکنید.
.
پیشگیری بهتر از درمان سرفه
به جای درمان سرفه ، میتوانید از آن پیشگیری کنید. رعایت بعضی نکات کمک می‌کند که احتمال ابتلای شما به سرفه کم شود. پیشگیری در واقع راهکارهایی برای جلوگیری از ابتلای شما به بیماری‌های زمینه‌ای است که موجب سرفه می‌شوند. چون همان‌طور که گفتیم، سرفه به خودی‌خود یک بیماری نیست.
در بخش راهکارهای خانگی به بعضی از این موارد اشاره کردیم؛ این راه‌های پیشگیری عبارتند از: واکسینه شدن سالانه برای آنفولانزا، واکسینه شدن در برابر کرونا یا کووید-19، فاصله گرفتن از افرادی که بیمار هستند، شستن مرتب دست‌ها با آب و صابون یا ضدعفونی کردنشان، عدم تماس دست آلوده با چشم و بینی و دهان.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
چه زمانی برای درمان سرفه به پزشک نیاز داریم؟
سرفه‌ها عموماً خطر جدی برای سلامت شما به همراه ندارند. اما اگر مزمن شوند، ممکن است نشانۀ یک مشکل جدی دیگر باشند. بنابراین اگر ظرف 1 تا 2 هفته درمان خانگی سرفه روی شما تأثیر نداشت، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
همچنین اگر سرفه با کارهای روزمرۀ شما تداخل داشت و فعالیت و خواب شما را مختل کرد، بهتر است کمک تخصصی بگیرید. به علائمی که همراه با سرفه دارید، توجه کنید. برای مثال اگر این علائم را دارید، هرچه سریع‌تر با پزشک خود تماس بگیرید.
- در تنفس مشکل دارید
- دچار درد در قفسۀ سینه هستید
- دچار دل‌درد مداوم هستید
- به همراه سرفه کردن خون دفع می‌کنید
- دچار تب یا تعریف شبانه هستید
- در خوابیدن مشکل دارید
پزشک علاوه بر درمان سرفه، تلاش می‌کند علت و بیماری زمینه‌ای شما را بشناسد. او برای این کار از روشهای مختلفی استفاده می‌کند. علاوه بر معاینه‌های معمول برای ارزیابی علائم حیاتی شما، ممکن است سطح اکسیژن شما را بررسی کند، آزمایش اسپیرومتری (تست ریه) انجام دهد، یا دستور عکسبرداری یا آزمایش عملکرد ریه را بدهد.
سوالاتی که پزشک از شما می‌کند عموماً شامل این موارد است: چه مدت است سرفه می‌کنید؟ سرفه خشک است یا همراه با خلط یا خون؟ آیا سیگار می‌کشید؟ نفس کشیدن‌تان چطور است؟ آیا سرفه خواب شما را دچار مشکل کرده است؟ آیا درد دارید یا اخیراً وزن کم کرده‌اید؟ چه داروهایی مصرف می‌کنید؟ و …
سخن آخر…
بعضی از بیماری‌ها و مشکلات سلامتی برای ما عادی و کم اهمیت شده‌اند. مثل همین سرفه که خیلی از ما آن را جدی نمی‌گیریم. البته در این باره حق داریم. چون اولاً اکثر سرفه‌ها نشانۀ بیماری خطرناکی نیستند و به خودی خود خوب می‌شوند؛ ثانیاً زندگی شلوغ امروز باعث شده توجهمان به سلامتمان کمتر باشد یا برای ابتلا به یک سرفه ساده کمتر حوصله داشته باشیم که خودمان را به مطب یک پزشک برسانیم.
توصیۀ ما این است که به سادگی از کنار بیماری خود نگذرید؛ حتی اگر به نظرتان جدی نباشد. امروز دیگر لازم نیست که با وجود مشغله، در ترافیک، یک مسیر طولانی را برای رسیدن به مطب پزشکتان طی کنید. پلتفرم‌های آنلاین به شما امکان می‌دهند به سادگی به پزشک و خدمات تخصصی دسترسی داشته باشید.
اگر دچار سرفه مزمن شده‌اید، برای درمان سرفه خود حتما به یکی از این پلتفرم‌ها سر بزنید و مشورت بگیرید. توصیه ما به شما حال است. شما با مراجعه به سایت یا اپلیکیشن مشورت، می‌تواند از تخصص یک پزشک متخصص ریه، پزشک متخصص داخلی یا پزشک عمومی برای درمان سرفه خود کمک بگیرید. با توجه به نظرات کاربران، پزشک معتمد خود را انتخاب کنید.
سوالات متداول درباره درمان سرفه
درمان خانگی سرفه خشک با سرفه خلط دار چه تفاوتی دارد؟
روشهای درمان سرفه خشک معمولاً برای تر کردن محیط گلو و کاهش تحریک پذیری آن است؛ در درمان سرفه خلط دار یا مرطوب بیشتر هدف آن است که مخاط گلو شل شود و از تجمع خلط در پشت حلق جلوگیری شود. بر این اساس ممکن است روشهای درمان کمی متفاوت باشند. اما خیلی از پیشنهادات این مطلب برای هردو نوع سرفه مناسب است. برای مثال نوشیدن مایعات یا مرطوب کردن هوا به تسکین هر دو کمک میکنند.
آیا درمان خانگی برای درمان سرفه کودکان مناسب است؟
بهتر است سرفه کودکان را در خانه و خودسرانه درمان نکنید. برای درمان سرفه کودکان حتما به متخصص مراجعه کنید. زیرا بسیاری از روشهای توصیه شده در این مطلب، حتی غرغره کردن آب نمک، برای کودکان مضر است. گاهی روشی که برای شما ضرری ندارد، ممکن است جان یک کودک را به خطر اندازد.
برای درمان سرفه به کدام متخصص مراجعه کنم؟
پزشک متخصص ریه بهترین انتخاب برای درمان سرفه است. اما شما میتوانید برای درمان سرفه نزد پزشک عمومی یا متخصص داخلی هم بروید. اگر مراجعه به پزشک متخصص ریه واجب باشد، این دو متخصص شما را ارجاع خواهند داد.
چه زمانی سرفه خطرناک است؟
برای آنکه تشخیص دهید که سرفه شما نشانه یک بیماری خطرناک است یا نه، به علائم دیگرتان توجه کنید. اگر دچار درد هستید، تنفستان با مشکل مواجه است یا خون دفع می‌کنید، سریعاً به پزشک مراجعه کنید. همچنین مزمن شدن سرفه را جدی بگیرید.
منابع:
