دیسلکسیا چیست؟ چرا برخی افراد به این بیماری دچار می‌شوند؟ نشانه‌های دیسلکسیا چیست؟ آیا راهی برای درمان این بیماری وجود دارد؟ ما در این مقاله می‌خواهیم به تمام این سوالات پاسخ بدهیم.

دیسلکسیا که به آن خوانش پریشی یا نارساخوانی هم گفته می‌شود، یک مشکل رایج در یادگیری است که می‌تواند باعث مشکل در خواندن، نوشتن و هجی کردن کلمات شود.

این یک مشکل خاص در یادگیری است؛ به این معنی که در برخی توانایی‌های لازم برای یادگیری، مثل خواندن و نوشتن، مشکل ایجاد می‌کند. برخلاف ناتوانی در یادگیری، در دیسلکسیا هوش تحت‌تاثیر قرار نمی‌گیرد. محققان تخمین زده‌اند که از هر ۱۰ نفر در انگلیس ۱ نفر به درجه‌ای از اختلال در خواندن یا نارساخوانی مبتلا است. نارساخوانی یک مشکل مادام‌العمر است که می‌تواند روزانه چالش‌های زیادی برای فرد به همراه داشته باشد. اما برای بهبود مهارت‌های خواندن، نوشتن و کمک به افرادی که به این مشکل مبتلا هستند، می‌توان امکاناتی را در مدرسه یا محل کار برای آن‌ها در نظر گرفت.

مشاوره آنلاین پزشکی با حال

علائم دیسلکسیا چیست؟

تشخیص علائم دیسلکسیا قبل از ورود کودک به مدرسه دشوار است، اما برخی از نشانه‌های اولیه ممکن است مشکلی را نشان دهند. هنگامی که کودک شما به سن مدرسه رسید، ممکن است اولین معلم او متوجه مشکلی در نوع خواندن یا نوشتن او شود. شدت این مشکل در افراد مختلف متفاوت است، اما این وضعیت غالبا هنگامی آشکار می‌شود که کودک خواندن را شروع می‏کند. در واقع وقتی کودک وارد مدرسه می‌شود و بیشتر تمرکز خود را روی یادگیری خواندن و نوشتن می‌گذارد، دیسلکسیا شروع به نشان دادن خود می‌کند.

بیشتر بخوانید: تست کرونا در منزل

یک فرد مبتلا به نارساخوانی ممکن است در حالت کلی علائم زیر را داشته باشد:

• خیلی کند بخواند و بنویسد.
• ترتیب حروف را در کلمات اشتباه بگیرد.
• حروف را به صورت غلط قرار دهد. مثلا b را d بنویسد.
• هجی کردن برایش سخت باشد و کلمات را غلط هجی کند.
• اطلاعات را هنگامی که به صورت شفاهی به آن‌ها گفته می شود درک کند، اما با اطلاعاتی که نوشته شده مشکل داشته باشد.
• در مقابل برنامه‌ریزی و سازماندهی مقاومت داشته باشد.

اما در بیشتر مواقع، علائم دیسلکسیا قبل از شروع مدرسه و پس از آن در افراد تفاوت‌هایی دارد. در ادامه، این علائم را توضیح خواهیم داد.

دیسلکسیا می‌تواند در هر سنی، علائم مختلفی داشته باشد

قبل از مدرسه

علائمی که نشان می‌دهد کودک خردسال در معرض خطر نارساخوانی است، عبارت‌اند از:

• دیر صحبت کردن
• یادگیری کند در مواجه با کلمات جدید
• مشکلاتی در شکل‌گیری صحیح کلمات
• مشکلات یادآوری یا نام‌گذاری حروف، اعداد و رنگ‌ها
• مشکل در یادگیری شعرها و سرودهای مهد کودک یا انجام بازی‌هایی که در آن‌ها شعر خوانده می‌شود

بیشتر بخوانید: اختلال شخصیت مرزی و خودکشی

سن مدرسه

هنگامی که کودک شما به مدرسه می‌رود، ممکن است علائم و نشانه‌های نارساخوانی در او آشکارتر شود، این نشانه‌ها عبارت‌اند از:

• توانایی خواندن او از هم سن و سالانش ضعیف‌تر است.
• در پردازش و درک آن‌چه می‌شنود مشکل دارد.
• مشکل در یافتن کلمه درست یا فرم پاسخ دادن به سوالات.
• مشکلات به خاطر سپردن توالی چیزها.
• مشکل دیدن (و بعضا شنیدن) شباهت‌ها و تفاوت‌ها در حروف و کلمات.
• ناتوانی در تلفظ یک کلمه ناآشنا.
• مشکل در هجی کردن.
• صرف کردن یک زمان طولانی غیرمعمول برای انجام کارهایی که به خواندن یا نوشتن نیاز دارد.
• اجتناب از فعالیت‌هایی که شامل خواندن است.

بیشتر بخوانید: درمان فوبیای فضای بسته

نوجوانان و بزرگسالان

علائم دیسلکسیا در نوجوانان و بزرگسالان مشابه علائم کودکان است. برخی از علائم و نشانه‌های نارساخوانی رایج در نوجوانان و بزرگسالان شامل موارد زیرند:

• مشکل در خواندن، از جمله خواندن با صدای بلند.
• کند خواندن و کند نوشتن.
• مشکلات املایی.
• پرهیز از فعالیت‌هایی که نیاز به خواندن دارد.
• تلفظ اشتباه نام‌ها یا کلمات یا مشکلات بازیابی کلمات.
• مشکل در درک جوک‌ها یا عباراتی که معنای آن‎ها به راحتی از کلمات خاص (اصطلاحات) قابل درک نیست.
• صرف یک زمان طولانی غیرمعمول برای انجام کارهایی که شامل خواندن یا نوشتن است.
• مشکل در خلاصه کردن یک داستان.
• مشکل در یادگیری زبان خارجی.
• مشکل در حفظ کردن و به خاطر سپردن.
• مشکل در انجام مسائل ریاضی.

افراد مبتلا به دیسلکسیا، اغلب مهارت‌های خوبی در زمینه‌های دیگر مانند تفکر خلاق و حل مسئله دارند. اگر فرزند شما به نارساخوانی مبتلاست، بسیار اهمیت دارد که در حین درمان خوانش پریشی‌ او، روی این استعدادهای دیگرش هم متمرکز شوید و آن‌ها را پرورش دهید.

بیشتر بدانید: درمان اختلال یادگیری

درمان بیماری دیسلکسیا یا همان خوانش پریشی

همان‌طور که گفتیم، نارساخوانی یک اختلال یادگیری است که فرد به دلیل مشکلات شناسایی صداهای گفتاری و یادگیری نحوه ارتباط آن‌ها با حروف و کلمات، در خواندن مشکل است. نارساخوانی که به عنوان ناتوانی در خواندن شناخته می‌شود، مناطقی از مغز که زبان را پردازش می‌کنند، تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

دانش‌آموزان مبتلا به خوانش پریشی، معمولا در مدرسه عملکرد ضعیفی دارند

افراد مبتلا به نارساخوانی یا اختلال خواندن، از هوش طبیعی برخوردارند و معمولا بینایی طبیعی دارند. بیشتر کودکان مبتلا به دیسلکسیا می‌توانند با کمک یک معلم خصوصی یا یک برنامه آموزشی تخصصی در مدرسه، مثل سایر کودکان درس بخوانند و موفق شوند. حمایت عاطفی نیز نقش مهمی دارد. گرچه هیچ درمان قطعی‌ای برای دیسلکسیا وجود ندارد، با این حـال ارزیابی و بررسی سریع وضعیت کودک و مداخله پزشکی و روانشناسی، در اغلب مواقع به بهترین نتیجه منجر خواهد شد. گاهی اوقات نارساخوانی سال‌ها تشخیص داده نمی‌شود و تا بزرگسالی ادامه می‌یابد، اما هرگز برای کمک گرفتن از متخصصان و درمان این بیماری دیر نیست.

بیشتر بدانید: تمرینات کگل برای درمان واژینیسموس

روند تشخیص

هیچ آزمایش واحد و مشخصی وجود ندارد که بتواند دیسلکسیا را تشخیص دهد. فاکتورهایی که برای تشخیص این بیماری تعیین شده‌اند عبارت‌اند از:

رشد، مسائل آموزشی و سابقه پزشکی کودک شما. پزشک احتمالا در مورد این موضوعات سوالاتی از شما می‌پرسد و می‌خواهد در مورد هر شرایط خاصی که در خانواده شما وجود دارد (از جمله اینکه آیا اعضای خانواده دارای اختلال در یادگیری هستند یا خیر) بدانند.

زندگی خانوادگی. پزشک ممکن است شرح زندگی خانوادگی شما را بخواهد، از جمله اینکه چه افرادی در خانه شما زندگی می‎کنند و آیا مشکلی در خانه وجود دارد یا خیر.

پرسشنامه. پزشک ممکن است از کودک، اعضای خانواده یا معلمان فرزندتان بخواهد به سوالات کتبی پاسخ دهند. ممکن است از کودک شما خواسته شود برای تشخیص توانایی خواندن و زبان، تست‏هایی را انجام دهد.

آزمایش های بینایی، شنوایی و مغزی (نورولوژیک). این موارد می‎تواند به پزشک کمک کند تا تشخیص دهد که آیا اختلال دیگری باعث دیسلکسیا در فرزند شما شده است یا خیر.

تست‌های روانشناسی. پزشک ممکن است برای درک بهتر سلامت روانی کودک شما سوالات و تست‌هایی را مطرح کند. این تست‌ها در تعیین اینکه آیا مشکلات اجتماعی، اضطراب یا افسردگی، توانایی‌های کودک شما را محدود می‌کند کمک کند.

تست خواندن و سایر مهارت‎های آکادمیک. کودک شما ممکن است مجموعه‌ای از آزمون‌های آموزشی را انجام دهد و روند و کیفیت مهارت خواندن او توسط یک متخصص، تجزیه و تحلیل شود.

بیشتر بدانید: مهارت برقراری ارتباط با دیگران

روند درمان

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، هیچ راه مطمئنی برای اصلاح ناهنجاری زمینه‌ای مغز که باعث دیسلکسیا می‌شود وجود ندارد. نارساخوانی یک مشکل مادام العمر است. با این حال، تشخیص به موقع آن می‌تواند کمک کند تا مشکلات این بیماری به حداقل برسد.

دیسلکسیا با استفاده از رویکردها و تکنیک‌های آموزشی خاص درمان می‌شود و هرچه مداخله زودتر شروع شود، نتیجه بهتری حاصل می‌شود. آزمایش روانشناختی به معلمان کودک شما کمک می‏کند تا یک برنامه مناسب برای تدریس به او ایجاد کنند. معلمان ممکن است از تکنیک‌های شنوایی، بینایی و لمسی برای بهبود مهارت خواندن استفاده کنند. کمک به کودک در استفاده از چندین حس، به یادگیری بهتر او کمک می‌کند.

درمان‌هایی که می‌تواند برای بهبود دیسلکسیا در کودک شما موثر باشد شامل موارد زیرند:

• یادگیری و استفاده از کوچکترین اصواتی که کلمات را تشکیل می‌دهند. (واج‌ها)
• بدانید که حروف و رشته‌های حروف نشان‌دهنده این اصوات و کلمات هستند. (آوایی)
• چیزهایی را که می‎خواند، درک کنید.
• برای ایجاد دقت، سرعت و بیان خواندن، یک متن را با صدای بلند بخوانید. (روان بودن)
• واژگانی از کلمات شناخته شده و قابل درک بسازید.

در صورت امکان، برقراری جلسات تدریس خصوصی با یک متخصص خواندن می‌تواند برای بسیاری از کودکان مبتلا به دیسلکسیا مفید باشد. اگر کودک شما ناتوانی جدی در خواندن متون دارد، ممکن است این جلسات نیاز به تکرار داشته و پیشرفت کودکتان کند باشد.

کارهایی که والدین می‌توانند انجام دهند

هیچکس به اندازه شما نمی‌تواند به روند بهبود فرزندتان کمک کند. اگر تشخیص داده شد که فرزند شما به ناتوانی خواندن مبتلاست، باید این مراحل را انجام دهید:

زودتر به این مشکل رسیدگی کنید. اگر مشکوک به نارساخوانی در فرزندتان هستید، هر چه زودتر با پزشک کودک خود صحبت کنید. مداخله زودهنگام می‌تواند احتمال موفقیت درمان را بیشتر کند.

با صدای بلند برای کودک خود بخوانید. بهتر است کتاب خواندن برای کودک را از ۶ ماهگی یا حتی زودتر شروع کنید. سعی کنید با کودک خود به کتاب‌های صوتی گوش دهید. وقتی کودک شما به اندازه کافی بزرگ شد، پس از شنیدن داستان‌های صوتی کودک، متن این داستان‌ها را با هم بخوانید.

با مدرسه فرزندتان در تعامل باشید. با معلم کودکتان در مورد چگونگی کمک مدرسه به موفقیت او صحبت کنید. شما بهترین حامی فرزندتان هستید.

فرزندتان را به خواندن تشویق کنید. برای بهبود مهارت خواندن، کودک باید خواندن را تمرین کند. برنامه‌هایی بچینید که فرزندتان برای خواندن اشتیاق داشته باشد.

بیشتر بدانید: تاثیر ترامادول بر انزال

علل ایجاد دیسلکسیا چیست؟

دلایل ایجاد دیسلکسیا چیست؟ محققان هنوز نتوانسته‌اند دلیل یا دلایل مشخص و کاملا قطعی برای ابتلای یک فرد به دیسلکسیا پیدا کنند. آن‌ها معتقدند نارساخوانی، بیشتر یک مشکل ژنتیکی است. به نظر می‎رسد این ژن با ژن‎های خاصی مرتبط است که بر نحوه پردازش خواندن و زبان در مغز تاثیر می‌گذارد. عوامل دیگری هم ممکن است بر احتمال ابتلای یک شخص به خوانش پریشی موثر باشد:

• سابقه خانوادگی نارساخوانی یا سایر ناتوانی‏های یادگیری.
• تولد زودرس یا وزن کم هنگام تولد.
• قرار گرفتن در معرض نیکوتین، داروها، الکل یا عفونت در دوران بارداری که ممکن است رشد مغز در جنین را تغییر دهد.
• تفاوت‌های فردی در قسمت‌هایی از مغز که به خواندن مرتبط است.

مصرف برخی داروها، الکل و نیکوتین در طول دوران بارداری می‌تواند احتمال دیسلکسیا را بیشتر کند

عوارض و مشکلات دیسلکسیا چیست؟

مشکلات ناشی از دیسلکسیا چیست؟

دیسلکسیا می‌تواند منجر به بروز مشکلات زیادی شود. برخی از عوارض اساسی این بیماری عبارت‌اند از:

مشکل یادگیری: از آنجا که خواندن و نوشتن یک مهارت اساسی و پایه‌ای است و روی بسیاری از دروس دیگر هم تاثیر می‌گذارد؛ کودک مبتلا به نارساخوانی در اکثر کلاس‌ها در معرض آسیب است و ممکن است نتواند مانند سایر همکلاسی‌های خود از پس گذراندن درس‌ها بربیاید.

مشکلات اجتماعی: در صورت عدم درمان، دیسلکسیا ممکن است منجر به کاهش اعتماد به نفس، مشکلات رفتاری، اضطراب، پرخاشگری و کناره‌گیری از دوستان، والدین و معلمان شود.

مشکلات در بزرگسالی: عدم توانایی در خواندن و درک مطلب، مانع از این می‌شود که کودک بتواند ظرفیت‌های خود را در مسیر رشد، شکوفا کند. این موضوع می‌تواند پیامدهای طولانی مدت آموزشی، اجتماعی و اقتصادی داشته باشد.

کودکانی که دیسلکسیا دارند، بیشتر از سایر هم سن و سالان خود در معرض خطر کمبود توجه / بیش فعالی (ADHD) قرار می‌گیرند و بالعکس. در واقع ADHD نیز می‌تواند باعث ایجاد اختلال در حفظ توجه و همچنین بیش فعالی و رفتار تکانشی شود و مجموع این مشکلات، خوانش پریشی را در فرد تشدید می‌کنند.

بیشتر بدانید:  بهترین داروی فوبیا

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

اگرچه بیشتر کودکان آمادگی لازم برای یادگیری خواندن در مهد کودک یا کلاس اول را دارند، کودکان مبتلا به دیسلکسیا اغلب نمی‌توانند اصول مطالعه و خواندن را در آن زمان بیاموزند. اگر میزان خواندن فرزندتان کمتر از سنش است یا سایر علائم نارساخوانی را در او مشاهده کردید، با پزشک متخصص اطفال که فرزندتان را برای معاینات روتین نزد اون می‎برید، صحبت کنید. اگر پزشک لازم بداند، ممکن است فرزند شما را به یک متخصص مغز و اعصاب کودکان، روانشناس کودک یا گفتار درمانگر ارجاع دهد. تا هنگامی که دیسلکسیا تشخیص داده نشود، درمان‌پذیر هم نیست و در چنین شرایطی مشکلات خواندن می‌تواند تا بزرگسالی ادامه داشته باشد.

سوالات متداول

دیسلکسیا چیست؟

دیسلکسیا یا خوانش پریشی، یک مشکل رایج در یادگیری است که می‌تواند باعث بروز مشکلاتی در خواندن، نوشتن و هجی کردن کلمات شود. اگر این بیماری درمان نشود می‌تواند فرد را با مشکلات زیادی مواجه کند.

برای درمان دیسلکسیا به چه دکتری مراجعه کنیم؟

برای درمان این بیماری می‌توانید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید. پزشک متخصص اگر نیاز ببیند، شما یا فرزندتان را به روانشناس، متخصص خواندن یا متخصصین دیگر ارجاع می‌دهد.

چرا یک فرد به دیسلکسیا مبتلا می‌شود؟

هنوز دلیل روشنی برای ابتلای افراد به خوانش پریشی شناخته نشده است. برخی از متخصصان سابقه خانوادگی، تولد نوزاد نارس، قرار گرفتن در معرض نیکوتین در دوران بارداری یا تفاوت‌های فردی در قسمت‌هایی از مغز که به خواندن مرتبط است را دلیل این مشکل می‌دانند.

افراد مبتلا به خوانش پریشی خوب می‌شوند؟

اگر این بیماری در سال‌های اولیه زندگی تشخیص داده شود، با بررسی و درمان به موقع می‌تواند تا حد زیادی بهبود یابد و فرد می‌تواند مثل سایر افراد، زندگی کاملا عادی داشته باشد.

منبع

www.mayoclinic.org

www.nhs.uk