آزمایش کراتین خون + علت و هزینه انجام آزمایش

آزمایش کراتین خون برای مشخص کردن نحوه عملکرد کلیه و میزان کراتینین دفع شده از بدن است که در بسیاری از مواقع به خصوص بارداری کاربرد دارد. برای انجام آزمایش کراتینین در منزل می‌توانید از بخش آزمایش در منزل “حال” یا همان بخش سلامت در اپلیکیشن آپ استفاده کنید و با حضور نمونه گیر در منزل، این کار را در خانه خودتان و در آرامش انجام دهید.

کراتینین در آزمایش خون چیست؟

کراتینین یک محصول زائد است که از تجزیه طبیعی بافت ماهیچه ای تولید می شود. از طریق کلیه ها از خون خارج می شود و از طریق ادرار دفع می شود. آزمایش خون برای اندازه گیری سطح کراتینین یکی از رایج ترین آزمایش های مورد استفاده برای تخمین عملکرد کلیه است.

چند نکته کلیدی در مورد آزمایش کراتین خون:

• سطح کراتینین بالاتر از حد طبیعی در خون نشان دهنده درجاتی از اختلال عملکرد کلیه است. یعنی کلیه ها به طور موثر مواد زائد را فیلتر نمی کنند.
• سطوح کراتینین ممکن است به طور موقت پس از ورزش شدید، کم آبی بدن یا مصرف یک رژیم غذایی با پروتئین بالا افزایش یابد.
• عواملی مانند توده عضلانی، سن و قومیت نیز بر سطح کراتینین تأثیر می گذارد. بنابراین محدوده مرجع گاهی اوقات برای این عوامل تنظیم می شود.
• پزشک به طور مکرر آزمایش کراتینین خون را همراه با GFR برای بررسی عملکرد کلیه در طول زمان کنترل می کنند. افزایش سریع آن ممکن است نشان دهنده آسیب حاد کلیه باشد.
• آزمایشات دیگری مانند پروتئین ادرار و آلبومین نیز همراه با کراتینین برای ارزیابی سلامت کلیه و غربالگری آن استفاده می شود.

علائم دفع پروتئین از طریق ادرار چیست؟

آزمایش کراتین خون چیست؟

آزمایش کراتین خون یک نشانگر ساده و مفید برای تخمین عملکرد کلیه و غربالگری بیماری کلیوی است. هنگامی که کلیه ها سالم هستند، به طور موثر کراتینین را از خون فیلتر می‌کنند و در نتیجه سطح آن طبیعی است. با این حال، اگر آسیب یا اختلال در عملکرد کلیه وجود داشته باشد، ممکن است کلیه ها به اندازه کافی کراتینین را فیلتر نکنند که منجر به افزایش سطح در خون می شود.

این آزمایش با جمع آوری یک نمونه خون کوچک از ورید بازو انجام می شود. سپس نمونه برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده می شود. نتایج آزمایش کراتینین خون معمولاً به صورت غلظت بر حسب میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL) گزارش می شود. سطوح بالاتر کراتینین ممکن است نشان دهنده کاهش عملکرد کلیه باشد، در حالی که سطوح پایین تر ممکن است نتیجه برخی شرایط پزشکی یا آتروفی عضلانی باشد.

توجه به این نکته ضروری است که آزمایش کراتینین خون تنها یک جزء در ارزیابی عملکرد کلیه است. آزمایشات اضافی و ارزیابی سابقه پزشکی اغلب برای تشکیل یک برنامه تشخیص و درمان کامل مورد نیاز است.

علت بالا بودن و پایین بودن کراتینین در خون چیست؟

چند دلیل بالقوه برای سطح کراتینین بالا و پایین در آزمایش کراتین خون وجود دارد.

علل کراتین بالا

• اختلال در عملکرد یا آسیب کلیه: وقتی همه به درستی کار نمی کنند، کلیرانس کراتینین کاهش می دهند و میزان خون افزایش می یابد. این شایع ترین علت است.
• کم آبی: می تواند به طور موقت سطح کراتینین را به دلیل کاهش جریان خون به کلیه ها افزایش دهد.
• تجزیه عضلانی: شرایطی مانند دیوفی عضلانی و رابدومیولیز بافت عضلانی راستر و کراتینین را در خون آزاد می کند.
• رژیم غذایی با پرورش بالاک خوردن یک رژیم غذایی با تغذیه بسیار بالا، بار متابولیک بیشتر بر کلیه ها وارد می شود و می تواند کراتینین را افزایش دهد.
• داروها فیلترها: داروهای مشابه مانند سایمتیدین و تری متوپریم می توانند بر کراتینین تأثیر بگذارند و باعث افزایش سطح آن شوند.

علل پایین بودن کراتین در آزمایش کراتین خون

• کاهش توده عضلانی: از آنجایی که کراتینین از ماهیچه ها می آید، آتروفی یا از دست دادن عضله می تواند آن را کاهش دهد.
• بیماری اختلال: عملکرد مشکل می تواند کراتینین را کاهش دهد.
• سوء تغذیه: دریافت ناکافی تامین کننده به ورود کراتینین کمتر به جریان خون می شود.
• بارداری: سطح کراتینین به دلیل افزایش حجم خون و فیلتراسیون کلیه کاهش می یابد.
• داروها: داروهایی مانند تتراترین ها و تریامترن می توانند سطح کراتینین را کاهش دهند.

بنابراین عملکرد کلیه عامل اصلی تعیین کننده سطح کراتینین است. اما بسیاری از عوامل دیگر نیز می توانند بر تولید و دفع کراتینین تأثیر بگذارند.

درباره سونوگرافی کلیه و نحوه انجام آن بیشتر بدانید.

علائم بالا بودن کراتین خون

برخی از علائم اصلی وجود دارد که ممکن است در سطوح بالای کراتینین خون رخ دهد:

• خستگی و ضعف: کراتینین زمانی که کلیه ها به طور موثر خون را فیلتر نمی کنند، تجمع می یابد. این باعث انباشت زباله می شود که مردم را خسته می کند.
• کاهش برون ده ادرار: کلیه های نارسا قادر به خارج کردن کراتینین در ادرار نیستند و در نتیجه برون ده کاهش می یابد.
• تورم (ادم): احتباس مایعات که اغلب به صورت تورم پا دیده می شود، با کاهش عملکرد کلیه اتفاق می افتد.
• تنگی نفس: مایعات می توانند در ریه ها جمع شوند و باعث مشکل در تنفس شوند.
• تهوع و استفراغ: هنگامی که عملکرد کلیه مختل می شود، تجمع مواد زائد باعث تهوع می شود.
• خارش: سموم انتهای عصبی را تحریک می کنند و باعث خارش پوست می شوند.

• انقباضات و گرفتگی عضلات: عدم تعادل الکترولیتی ناشی از نارسایی کلیه باعث تحریک عضلات می شود.
• فشار خون بالا: احتباس مایعات باعث افزایش فشار خون می شود. فشار خون کنترل نشده همچنین می تواند به کلیه ها آسیب برساند.
• از دست دادن اشتها: تجمع سموم باعث کاهش اشتها می شود زیرا بدن سعی می کند با آن مقابله کند.

تنها راه قطعی برای تشخیص کراتینین بالا ، انجام آزمایش خون است.

علت انجام دادن آزمایش creatinine خون چیست؟

چند دلیل اصلی وجود دارد که چرا پزشک ممکن است آزمایش کراتین خون را تجویز کند:

• برای ارزیابی عملکرد کلیه: کراتینین توسط کلیه ها از خون فیلتر می‌شود، بنابراین افزایش سطح کراتینین نشان دهنده اختلال در عملکرد کلیه است.
• برای نظارت بر بیماری کلیوی موجود: پزشکان به طور معمول سطوح کراتینین را در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیوی کنترل می کنند تا پیشرفت بیماری و اثربخشی درمان را بررسی کنند. افزایش ناگهانی کراتینین ممکن است نشانه آسیب حاد کلیه باشد.
• برای غربالگری بیماری کلیوی: آزمایش کراتینین روشی ارزان برای کشف علائم اولیه اختلال در عملکرد کلیه در بیماران بدون علامت با عوامل خطر مانند دیابت، فشار خون بالا یا سابقه خانوادگی بیماری کلیوی است.
• برای نظارت بر بیماران پیوند کلیه: کراتینین به طور مکرر پس از پیوند کلیه اندازه‌گیری می‌شود تا عملکرد کلیه جدید و بررسی علائم رد آن ارزیابی شود.
• بررسی آسیب عضلانی: شرایطی مانند رابدومیولیز که به عضله اسکلتی آسیب می رساند می تواند باعث افزایش موقت کراتینین شود زیرا محتویات سلولی در خون آزاد می شود.
• در نظر گرفتن کراتینین هنگام آزمایش سایر مواد خونی: سطح کراتینین می تواند بر اندازه گیری بسیاری از مواد خونی دیگر تأثیر بگذارد. دانستن کراتینین امکان تنظیم این نتایج را فراهم می کند.
• برای نظارت بر وضعیت هیدراتاسیون: کم آبی و کاهش حجم می تواند به طور موقت کراتین را افزایش دهد. آزمایش creatinine می تواند مدیریت مایعات را در بیماران بستری در بیمارستان در معرض خطر نوسانات سریع کراتین راهنمایی کند.

بنابراین به طور کلی، آزمایش کراتین خون در درجه اول برای ارزیابی عملکرد کلیه و غربالگری یا مدیریت بیماری کلیوی و آسیب عضلانی استفاده می شود.

چه زمانی باید آزمایش کراتین خون داد؟

آزمایش کراتین خون باید در شرایط زیر انجام شود:

پزشکان آزمایش کراتینین را به عنوان بخشی از معاینات روتین سلامت و غربالگری پیشگیرانه، به ویژه برای بیمارانی که در معرض خطر بالای بیماری کلیوی هستند، مانند دیابتی ها و فشار خون بالا، تجویز می کنند. اگر بیمار داروی جدیدی را شروع می کند که به طور بالقوه می تواند بر عملکرد کلیه تأثیر بگذارد، پزشکان انجام آزمایش پایه کراتینین را توصیه می کنند.

پزشکان به طور مرتب سطح کراتینین را در بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیوی کنترل می کنند تا پیشرفت بیماری و اثربخشی درمان را در طول زمان ارزیابی کنند. اگر بیمار علائم یا نشانه های احتمالی اختلال عملکرد کلیه مانند ادم، خستگی، کاهش برون ده ادرار یا عدم تعادل الکترولیت را نشان دهد، پزشکان درخواست آزمایش creatinine می کنند.

پزشکان کرانین را در بیماران بستری که به شدت بیمار هستند یا دارای شرایطی مانند سپسیس هستند که می تواند منجر به آسیب سریع کلیه شود، به دقت کنترل می کنند. پزشکان آزمایش کراتینین را پس از جراحی های بزرگ، روش هایی که شامل رنگ های کنتراست داخل وریدی است یا تجویز داروهای سمی برای کلیه ها برای بررسی آسیب تجویز می کنند.

پس از پیوند کلیه نیز برای نظارت بر عملکرد کلیه پیوندی سطح کراتین ارزیابی می‌شود. ضمن اینکه برای بیماران مشکوک به رابدومیولیز یا اختلالات عضلانی مرتبط با تجزیه عضلانی تست کراتین خون تجویز می‌شود.

تفسیر آزمایش کراتین خون

برای تفسیر آزمایش خون باید با پزشک متخصص مشورت کنید و نباید به صورت شخصی این کار را انجام دهید اما در ادامه برخی از نشانه های آن را مشخص کرده‌ایم.

محدوده نرمال:
– مردان – 0.6 تا 1.2 میلی گرم در دسی لیتر
– ماده ها – 0.5 تا 1.1 میلی گرم در دسی لیتر

• Cr – کراتینین
• mg/dL – میلی گرم در دسی لیتر

تفسیر نتایج:

• کراتینین بالا: نشان دهنده کاهش عملکرد کلیه است. سطوح >1.2 mg/dL (مردان) یا >1.1 mg/dL (زنان) بالاتر از حد طبیعی است. هر چه بالاتر از حد طبیعی باشد، عملکرد کلیه بدتر است.
• کمبود کراتینینک ممکن است ناشی از توده عضلانی کم، سوء تغذیه، بیماری کبد باشد. نیاز به ارزیابی بیشتر دارد.
• Cr 1.5 mg/dL : کاهش خفیف عملکرد کلیه. آزمایشات اضافی مورد نیاز است.
• Cr 2.5 mg/dL : بدتر شدن متوسط در عملکرد کلیه. با یک دکتر اورولوژی آنلاین مشورت کنید.
• Cr > 5 mg/dL : اختلال شدید عملکرد کلیه. ممکن است بیمار نیاز به دیالیز داشته باشد.
• افزایش سریع کروم طی چند روز تا چند هفته : نشان دهنده آسیب حاد کلیه است. ممکن است به مراقبت های اورژانسی نیاز باشد.

بنابراین به طور خلاصه، آزمایش کراتین خون یک نشانگر ساده و در عین حال قابل اعتماد از عملکرد کلی کلیه ارائه می دهد.

میزان نرمال Creatinine در خون چقدر است؟

محدوده طبیعی سطح کراتینین در خون عبارت است از:

• میزان نرمال Creatinine برای مردان بالغ:

محدوده طبیعی: 0.6 تا 1.2 میلی گرم در دسی لیتر (میلی گرم در دسی لیتر)
محدوده بهینه: 0.7 تا 1.0 mg/dL

• میزان نرمال کرانیت برای زنان بالغ:

محدوده طبیعی: 0.5 تا 1.1 mg/dL
محدوده بهینه: 0.6 تا 0.9 mg/dL

عوامل تاثیرگذار بر جواب آزمایش کراتین خون

سطح کراتینین بالاتر از حد طبیعی در خون نشان دهنده درجاتی از اختلال در عملکرد کلیه است. زمانی که کلیه ها قادر به فیلتر کردن موثر کراتینین از جریان خون نیستند، سطح آن افزایش می یابد. عواملی مانند سن، نژاد و توده عضلانی می توانند بر سطح کراتینین تأثیر بگذارند. بنابراین پزشکان هنگام ارزیابی غیرطبیعی بودن سطح کراتینین برای یک بیمار، این عوامل را همراه با زمینه بالینی در نظر می‌گیرند.

افزایش مداوم کراتینین بالاتر از محدوده طبیعی، نیاز به بررسی بیشتر برای بیماری زمینه ای کلیوی دارد. افزایش شدید کراتینین ممکن است که نشانه آسیب کلیه باشد و نیاز به درمان فوری دارد.

تست‌های مرتبط با آزمایش کراتین خون

برخی از آزمایشات مرتبط با آزمایش کراتین خون در ادامه ذکر خواهد شد:

• تخمین میزان فیلتراسیون گلومرولی (eGFR): کراتینین برای محاسبه eGFR استفاده می شود که تخمین می زند که کلیه ها چقدر مواد زائد خون را فیلتر می کنند. این شاخص بهتر از عملکرد کلیه نسبت به کراتینین به تنهایی است.
• آلبومین ادرار: میکروآلبومینوری (مقدار کمی پروتئین در ادرار) نشانه اولیه آسیب کلیه در دیابت و فشار خون بالا است. آلبومین نقطه ای ادرار همراه با کراتینین اندازه گیری می شود.
• نیتروژن اوره خون (BUN): BUN محصول جانبی متابولیسم پروتئین است که توسط کلیه ها نیز فیلتر می شود. BUN و کراتینین اغلب با هم اندازه گیری می شوند.
• سیستاتین C: این پروتئین توسط کلیه ها نیز فیلتر می شود و به عنوان نشانگر زیستی جایگزین عملکرد کلیه استفاده می شود. مانند کراتینین به توده عضلانی بستگی ندارد.
• کراتینین ادرار: اندازه گیری دفع کراتینین در نمونه ادرار 24 ساعته، عملکرد کلیه را ارزیابی می کند و بیماری کلیوی حاد را از مزمن تشخیص می دهد.

میزان نرمال کراتین در بارداری

در طول بارداری، سطح کراتینین یک زن کمی کمتر از سطح عادی است.

محدوده طبیعی سطح کراتین خون در زنان باردار عبارت است از:

• سه ماهه اول: 0.4 تا 0.8 mg/dL
• سه ماهه دوم: 0.4 تا 0.7 mg/dL
• سه ماهه سوم: 0.4 تا 0.9 mg/dL

محدوده طبیعی کراتینین برای زنان غیر باردار 0.5 تا 1.1 میلی گرم در دسی لیتر است.

دلایل کاهش کراتین خون در دوران بارداری

نظارت منظم بر کراتینین در طول دوران بارداری برای تشخیص زودهنگام مشکلات کلیوی بسار مهم است و برای این کار می‌توانید از دکتر زنان آنلاین نیز کمک بگیرید. اما از سایر دلایل کاهش کراتین در آزمایش کراتین خون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• افزایش حجم خون: این باعث رقیق شدن سطح کراتینین خون می شود.
• افزایش نرخ فیلتراسیون گلومرولی (GFR): فیلتراسیون کلیه در دوران بارداری تا 50 درصد افزایش می یابد و در نتیجه کراتینین سرم کاهش می یابد.
• کاهش توده عضلانی: جنین و جفت در حال رشد از ذخایر پروتئین مادر استفاده می کنند و تولید کراتینین عضلانی را کاهش می دهند.
• با این حال، کاهش یا افزایش قابل توجه کراتینین در خارج از محدوده طبیعی بارداری می تواند نشان دهنده موارد زیر باشد:
• فشار خون بارداری: بر عملکرد کلیه تأثیر می گذارد.
• آسیب حاد کلیه: ناشی از سپسیس، سموم یا خونریزی.
• بیماری مزمن کلیه: می تواند در دوران بارداری بدتر شود.

آزمایش creatinine در بارداری

انجام آزمایش کراتین خون در دوران بارداری برای نظارت بر عملکرد کلیه و غربالگری برای عوارض احتمالی کلیوی بسیار مهم است. این آزمایش خون ساده به چندین روش به راهنمایی مراقبت و مدیریت دوران بارداری کمک می کند.

در مرحله اول، اندازه گیری کراتینین اجازه می دهد تا ارزیابی شود که کلیه ها چگونه مواد زائد خون را فیلتر می کنند. بارداری به دلیل افزایش حجم پلاسما و بار متابولیک، نیاز بیشتری به سیستم کلیوی وارد می کند. سطح کراتینین عملکرد کلیه را دنبال می کند و می تواند فیلتراسیون مختل را زود تشخیص دهد. کاهش عملکرد ممکن است باعث تنظیم دارو یا ارجاع متخصص برای محافظت از سلامت مادر و جنین شود.

ثانیاً، کراتین غیرطبیعی می تواند نشان دهنده ایجاد پره اکلامپسی یا اختلالات کلیه حاملگی باشد. پره اکلامپسی که با فشار خون بالا و آسیب اندام مشخص می‌شود، می تواند به طور جدی بر سلامت مادر و نوزاد تأثیر بگذارد. تشخیص به موقع از طریق آزمایش کراتین خون باعث می شود اقداماتی مانند افزایش نظارت، زایمان زودرس یا درمان سولفات منیزیم انجام شود. سایر مشکلات کلیوی مانند آسیب حاد کلیه یا بدتر شدن بیماری مزمن کلیوی نیز در صورت کشف نیاز به مداخله دارند.

آزمایش کراتین با ادرار

آزمایش کراتینین ادرار به تنهایی اطلاعات مفیدی را ارائه نمی دهد. نتیجه ادرار باید با سطح کراتینین خون مقایسه شود.

برای دریافت مفیدترین اطلاعات، پزشکان باید سطح کراتینین خون را نیز آزمایش کنند. نتایج ادرار و خون با هم برای محاسبه چیزی به نام کلیرانس کراتینین استفاده می شود. این تخمین می‌دهد که کلیه‌ها چقدر خون را فیلتر می‌کنند. کلیرانس کراتینین طبیعی برای مردان 100-120 و برای زنان 90-120 است. اعداد کمتر یعنی کلیه ها درست کار نمی کنند. آزمایش کراتینین ادرار همراه با کراتینین خون به پزشکان تصویر بهتری از عملکرد کلیه نسبت به خون به تنهایی می دهد. این به آنها کمک می کند تا مشکلات کلیوی را بررسی کنند.

به عبارت ساده، کراتینین موجود در ادرار نشان می دهد که کلیه ها چقدر این مواد زائد را از بدن دفع می کنند. بررسی ادرار و کراتینین خون با هم به پزشکان اجازه می دهد تا عملکرد کلیه را بهتر کنترل کنند. به تشخیص زودهنگام مشکلات کمک می کند.

سوالات متداول