۱۰خواص شگفت انگیز چای سبز / بررسی کامل نحوه مصرف و موارد منع مصرف چایی سبز

در سال‌های اخیر خواص چای سبز از جمله نقش آن در پیشگیری از سرطان و بیماری‌های قلبی و عروقی، خاصیت ضد التهاب، ضد آرتریت و ضد باکتری و آنتی اکسیدانی آن به شدت مورد توجه قرار گرفته و در حـال بررسی است.

با این حـال افزودن این نوشیدنی به برنامه غذایی ممکن است نگرانی‌هایی را برای سلامتی افراد ایجاد کند. علیرغم فواید چای سبز، بهتر است افرادی که سابقه حساسیت به کافئین، اضطراب و کم خونی دارند، پیش از مصرف آن با یک پزشک در زمینه مقدار مجاز مصرف روزانه گفت‌و‌گو کرده و راهنمایی بگیرند. برای این منظور می‌تواند از پزشکان مشاوره تغذیه مجموعه حال استفاده کنید.

پیش از هر توضیحی لازم است بگوییم که هیچ ماده غذایی وجود ندارد که از انسان در برابر یک بیماری خاص محافظت کند. چون سلامتی به طور کلی به سبک زندگی و ژن‌های شما ارتباط دارد.

پس نوشیدن آن گرچه شما را از فواید چایی سبز بهره‌مند می‌کند اما بدون داشتن سبک زندگی سالم، فعالیت بدنی کافی و… کارایی لازم را ندارد. بخشی از فواید چای سبز به این دلیل است که این چای نسبت به نوع سیاه آن کمتر فرآوری و اکسید می‌شود.

در نتیجه محتوای آنتی اکسیدانی خود را بهتر حفظ می‌کند. کاتچین یکی از انواع آنتی اکسیدان‌هایی است که در چای سبز وجود دارد که با بیماری‌ها مبارزه کرده و حتی ممکن است از آسیب سلولی جلوگیری کند. از بین انواع مختلف چای، چای سبز بیشترین میزان فلاونوئیدها دارد که یکی دیگر از آنتی اکسیدان‌های گیاهی است. در این مقاله به صورت مفصل به تشریح مهم‌ترین فواید چای سبز می‌پردازیم.

خاصیت چای سبز

یکی از سوالاتی که ممکن است بعد از شنیدن اسم این دمنوش ما ایجاد شود این است که چای سبز برای چی خوبه؟

چای سبز به دلیل خواص بی‌نظیر خود در اندک زمانی توانست جایگاه قابل توجهی در میان مردم کسب کند. در حـال حاضر تحقیقات متعددی در زمینه شناسایی فواید این ماده و ترکیبات موجود در آن بر سلامتی انسان انجام شده یا در حـال انجام است. در ادامه به ده مورد از مهم‌ترین خواص چای سبز برای سلامتی اشاره می‌کنیم:

داشتن ترکیبات فعال زیستی سالم

چای سبز چیزی فراتر از یک نوشیدنی ساده است. این ماده حاوی طیف وسیعی از ترکیبات سالم است که آن را به یکی از بهترین نوشیدنی‌ها تبدیل می‌کند.

این چای سرشار از پلی فنول بوده که از ترکیبات طبیعی سالم برای کاهش التهاب و مبارزه با برخی بیماری‌ها از جمله سرطان است. این چای حاوی یک کاتچین به نام اپیگالوت کاتچین است. کاتچین‌ها آنتی اکسیدان‌های طبیعی هستند که به جلوگیری از آسیب سلولی کمک کرده و فواید دیگری هم دارند.

کاتچین‌ها می‌توانند با جلوگیری از تشکیل رادیکال‌های آزاد در بدن، سلول‌ها را از آسیب حفظ کنند. رادیکال‌های آزاد نقش مهمی در ابتلا به بسیاری از بیماری‌ها دارند. علاوه بر این، چای سبز حاوی مقادیری از ترکیبات معدنی هم هم هست که می‌توانند برای سلامتی بدن مفید باشند.

بهبود عملکرد مغز

افزایش هوشیاری و تقویت عملکرد مغز  به عنوان یکی از فواید چای سبز شناخنه می‌شود. ماده اصلی فعال این چای، یعنی کافئین بع عنوان یک ماده محرک شناخته شده است.

گرچه کافئین آن به اندازه قهوه نیست اما می‌تواند به اندازه کافی اثرگذار بوده و اثرات ناخوشایند مرتبط با مصرف بیش از اندازه کافئین را هم نداشته باشد. تحقیقات متعددی نشان داده‌اند که مصرف به اندازه کافئین می‌تواند جنبه‌های مختلف عملکردی مغز از جمله خلق و خو، هوشیاری، واکنش و حافظه را بهبود بخشیده و تقویت کند.

با این حـال کافئین تنها ترکیب تقویت کننده مغز نیست. این چای حاوی آمینو اسید ال-تیانین هم هست که خواص ضد اضطرابی دارد و باعث افزایش دوپامین و تولید امواج آلفا در مغز می‌شود.

کافئین و این نوع آمینو اسید می‌توانند اثرات هم‌افزایی داشته باشند و ترکیب این دو ماده تاثیرات ویژه‌ای بر عملکرد مغز داشته باشد. برخی از مصرف کنندگان دائمی چای سبز معتقدند که در مقایسه با قهوه، انرژی پایدارتر و بهره‌وری بسیار بیشتری پس از نوشیدن آن دارند.

افزایش چربی سوزی و کمک به کاهش وزن

بررسی لیست مواد تشکیل دهنده چای سبز نشان می‌دهد که این ماده می‌تواند در چربی سوزی موثر باشد. افزایش چربی سوزی از طریق افزایش متابولیسم بدن روی می‌دهد.

آزمایش انجام شده بر روی گروهی نشان داد که مصرف این نوشیدنی توانسته میزان کالری سوزانده شده را تا چهار درصد و میزان اکسیداسیون چربی را تا ۱۷ درصد افزایش دهد. کافئین هم‌چنین ممکن است با بسیج اسیدهای چرب از تجمع بافت چربی جلوگیری کرده و آن‌ها را برای استفاده به عنوان منبع انرژي در دسترس قرار دهد. با این حـال محققان معتقدند که این اثرات ممکن است به شرایط دیگری هم در فرد مرتبط باشد و کاملا تحت تاثیر ترکیبات چای سبز نباشد.

بیشتر بخوانید: چگونه لاغر شویم؟

با توجه به این که چای سبز می‌تواند در کوتاه مدت میزان متابولیسم بدن را افزایش دهد، منطقی است که در کاهش وزن نقش داشته باشد.

چندین مطالعه نشان داده‌اند که چای سبز ممکن است در کاهش چربی بدن، به ویژه در ناحیه شکم موثر باشد. یکی از این مطالعات، یک مطالعه کنترل شده تصادفی ۱۲ هفته‌ای بود که ۲۴۰ نفر مبتلا به چاقی در آن شرکت داشتند. در این مطالعه، گروهی که چای سبز مصرف کرده بودند در مقایسه با گروه کنترل درصد چربی بدن، وزن بدن، دور کمر و چربی شکم بیشتری از دست داده بودند. با این حـال تایید قطعی این مسئله هنوز به مطالعات و بررسی‌های بیشتری نیاز دارد.

چای سبز با افزایش سوخت و ساز بدن می‌تواند باعث کاهش وزن و لاغری شود

کاهش ریسک برخی از سرطان‌ ها

آنتی کسیدان‌ها خطر ابتلا به برخی از انواع سرطان‌ها را کاهش می‌دهند. سرطان در اثر رشد غیر عادی و کنترل نشده سلول‌ها ایجاد می‌شود که یکی از اصلی‌ترین دلایل مرگ در جهان است.

تحقیقات نشان داده‌اند که آسیب اکسیداتیو می‌تواند منجر به التهاب مزمن شود. این آسیب‌های اکسیداتیو که زمینه‌ساز بیماری‌های مزمن هستند، احتمالا توسط آنتی اکسیدان‌ها قابل کنترل بوده و از ابتلا به برخی از بیماری‌ها پیشگیری می‌کنند. یکی از فواید چای سبز داشتن مقدار زیادی آنتی اکسیدان قدرتمند است. تحقیقات انجام شده، ترکیبات چای سبز را با کاهش خطر ابتلا به سرطان‌های زیر مرتبط می‌دانند:

سرطان پستان

یک بررسی جامع نشان داده است خطر ابتلا به سرطان پستان در زنانی که چای سبز بیشتری می‌نوشند، ۲۰ تا ۳۰ درصد  کاهش می‌یابد.

سرطان پروستات

محققان معتقدند مردانی که از چای سبز در رژیم روزانه خود استفاده می‌کنند کمتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات قرار دارند.

سرطان روده بزرگ

تجزیه و تحلیل چندین مطالعه نشان داده است که نوشیدن چای سبز می‌تواند تا ۴۲ درصد احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ را در افراد کاهش دهد.

مطالعات متعددی در این زمینه در حـال انجام است. اما تا اینجا محققان به این نتیجه رسیده‌اند کسانی که چای سبز روزانه مصرف می‌کنند، کمتر از سایرین به انواع مختلفی از سرطان مبتلا می‌شوند. به نظر می‌رسد برای برخورداری از بیشترین مزایای سلامتی، بهتر است از افزودن شیر به آن بپرهیزید. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که اضافه کردن شیر ممکن است مقدار آنتی اکسیدان‌های برخی از چای‌ها را کاهش دهد.

محافظت از مغز در مقابل اثرات پیری

چای سبز نه تنها می‌تواند عملکرد مغز را در کوتاه مدت بهبود بخشد، بلکه ممکن است با افزایش سن از مغز شما محافظت کند. بیماری آلزایمر یک بیماری شایع تخریب عصبی و شایع‌ترین علت زوال عقل در سالمندان است.

بیماری پارکینسون هم یکی دیگر از بیماری‌های عصبی رایج است که به مرگ نورون‌های تولید کننده دوپامین منجر می‌شود. چندین مطالعه نشان داده است که ترکیبات کاتچین موجود در این چای می‌تواند اثرات محافظتی زیادی بر سلول‌های عصبی در شرایط آزمایشگاهی و مدل‌های حیوانی داشته باشد و احتمالا خطر زوال عقل را کاهش دهد.

کاهش بوی بد دهان

از دیگر خواص چای سبز، نقش آن در سلامت دهان و دندان به کمک کاتچین موجود درآن است. مطالعات آزمایشی نشان می‌دهد که کاتچین‌ها می‌توانند رشد باکتری‌ها را سرکوب کرده و به طور بالقوه خطر عفونت ناشی از آن‌ها را کاهش دهد.

استرپتوکوک موتانس یک باکتری رایج در دهان است که باعث تشکیل پلاک شده و از عوامل اصلی ایجاد حفره و پوسیدگی در دندان‌هاست. گرچه اثر کاتچین در کاهش رشد باکتری‌های دهانی اثبات شده است اما هنوز هیچ مدرکی برای تایید اثر نوشیدن چای سبز بر آن به طور مستقیم وجود ندارد. با این حـال شواهدی از تایید نقش مصرف روزانه چای سبز بر کاهش بوی بد دهان وجود دارد.

نوشیدن منظم چای سبز در پیشگیری از بیماری‌های مرتبط با زوال عقل از جمله آلزایمر سالمندان نقش دارد

پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع ۲

نرخ ابتلا به دیابت نوع ۲ در دهه‌های اخیر در حـال افزایش است. در حـال حاضر یک نفر از هر ۱۰ آمریکایی تحت تاثیر آن قرار دارد.

دیابت نوع ۲ شامل افزایش سطح قند خون است که ممکن است به دلیل مقاومت به انسولین یا عدم توانایی در تولید آن باشد. مطالعات انجام شده نشان داده‌اند که چایی سبز می‌تواند حساسیت به انسولین را بهبود بخشد و به کاهش سطح قند خون منجر شود. یک مطالعه انجام شده در ژاپن به این نتیجه رسیده است افرادی که بیشترین میزان چای سبز را به صورت روزانه مصرف می‌کنند، تقریبا ۴۲ درصد کمتر از سایرین در معرض خطر ابتلا به دیابت نوع ۲ قرار دارند.

جمع بندی هفت مطالعه با مجموع ۳۰۰ هزار نمونه هم نشان داد که خطر دیابت در افراد مصرف کننده این نوع چای تا ۱۸ درصد کاهش یافته است.

جلوگیری از بیماری‌های قلبی

بیماری‌های قلبی و عروقی از جمله سکته‌های قلبی و سکته مغزی در حـال حاضر مهم‌ترین دلایل مرگ و میر در جهان هستند. مطالعات نشان داده‌اند که نوشیدن چای سبز ممکن است برخی از عوامل اصلی خطر ابتلا به این بیماری‌ها را بهبود بخشد که شامل کاهش سطح کلسترول کل و کلسترول بد خون است.

چای سبز هم‌چنین ظرفیت آنتی اکسیدانی خون را افزایش می‌دهد که از ذرات کلسترول خوب خون در برابر اکسیداسیون محافظت می‌کند و نقش موثری در پیشگیری از بیماری‌های قلبی دارد. با توجه به اثرات مفید این ماده، تعجب‌آور نیست اگر بگوییم افرادی که چای سبز می‌نوشند تا ۳۱ درصد کمتر در معرض خطر مرگ ناشی از بیماری‌های قلبی و عروقی قرار دارند.

بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن

چای سبز می‌تواند با ارتقاء کیفیت و عملکرد سیستم ایمنی از ابتلای بدن به انواع عفونت‌های ناشی از باکتری‌ها و ویروس‌ها جلوگیری کند. ترکیبات موجود در این چای از یک سو مانع اتصال باکتری یا ویروس به سلول‌های بدن می‌شود.

از سوی دیگر آن‌ها می‌توانند سموم ترشح شده از این عوامل مزاحم خارجی را خنثی و دفع کنند. این خاصیت چای سبز همان است که در پیشگیری از اختلالات گوارشی، آنفولانزا، سرماخوردگی و… نقش دارد.

کمک به افزایش طول عمر

با توجه به این که برخی از ترکیبات موجود در چای سبز به محافظت در برابر سرطان و بیماری‌های قلبی کمک می‌کنند، منطقی به نظر می‌رسد که بگوییم این ماده باعث افزایش طول عمر هم می‌شود.

در یک مطالعه، محققان بیش از ۴۰ هزار بزرگسال ژاپنی را در طی ۱۱ سال مورد بررسی قرار دادند. آن‌ها دریافتند میزان مرگ و میر در کسانی که در روز حدود ۵ فنجان چای سبز می‌نوشیدند، به میزان قابل توجهی کمتر بود. مطالعه دیگری هم با حضور ۱۴ هزار ژاپنی سالمند نشان داد کسانی که چای سبز می‌نوشند در طی ۶ سال مطالعه تا ۷۶ درصد کمتر در معرض مرگ قرار داشتند.

طبع چای سبز

طبع چای سبز سرد و خشک است و به همین دلیل مصرف آن برای همه افراد با طبع‌های مختلف به یک اندازه موثر و مفید نخواهد بود.

نوشیدن چای سبز برای افرادی با طبع گرم و خشک یا گرم و تر بسیار مطلوب‌تر از سایرین است و باعث تعادل در طبع بدن آن‌ها می‌شود. مصرف بیش از حد آن در افراد دارای طبع سرد و خشک می‌تواند باعث افراط در طبع آن‌ها شده و مشکلات جدی در سلامتی آن‌ها ایجاد کند. چنین افرادی می‌توانند چای سبز را به صورت ترکیب با مواد دیگری مثل زنجبیل، دارچین، هل، عسل و نبات مصرف کنند تا طبع آن تعدیل شده و اثرات سوء سردی آن کاهش یابد.

بهتر است که زنان باردار برای مصرف چای سبز با پزشک خود مشورت کنند

چای سبز در بارداری

آنتی اکسیدان‌های موجود در چای سبز نقش مهمی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی، سرطان و… دارند. علیرغم همه این خواص موثر، ممکن است مصرف زیاد آن در دوران بارداری مفید نباشد. برای مطالعه بیشتر ،مقاله تغذیه در دوران بارداری را در حال بخوانید.

چای سبز می‌تواند جذب آهن و اسید فولیک توسط بدن را تا حدودی کاهش دهد. اسید فولیک به ویژه در سه ماهه اول دوره بارداری برای تکمیل سیستم عصبی جنین بسیار حیاتی است. آهن هم در تامین خون مورد نیاز جنین و مادر اثرگذار است.

مصرف چای سبز می‌تواند در تامین مقدار مناسب این مواد برای سلامت جنین اثر سوء داشته و رشد آن را با اختلال مواجه کند. هم‌چنین مصرف زیاد کافئین توسط مادر باردار ریسک زایمان زودرس و سقط جنین و هم‌چنین تولد نوزاد کم‌وزن را افزایش می‌دهد. بهتر است خانم‌ها در طول دوران بارداری از این نوشیدنی با احتیاط مصرف کرده و در مورد مقدار مجاز آن با پزشک خود مشورت کنند.

بیشتر بدانید: ترش کردن در بارداری

چای سبز و فشار خون

محققان در بررسی‌های انجام شده بر روی خواص چای سبز به این نتیجه رسیدند که مصرف منظم این ماده می‌تواند در کاهش فشار خون افراد موثر باشد. به نظر می‌رسد نوشیدن سه فنجان چای سبز در روز تا حد زیادی خطر گرفتگی عروق را که به حملات قلبی منجر می‌شوند، کاهش می‌دهد.

هم‌چنین باعث تعادل فشار خون در رگ‌ها شده و از لخته شدن خون در رگ‌ها جلوگیری می‌کند. به طور کلی کاهش ۶/۲ میلی‌متر جیوه فشار می‌تواند تا هشت درصد از بروز سکته مغزی و تا ۵ درصد از گرفتگی عروق جلوگیری کند.

خواص چای سبز با دارچین

یکی از خواص مهم چای سبز، نقش آن در کنترل قند خون و پیشگیری از دیابت است. مطالعات انجام شده بر روی تاثیرات دارچین در ثبات میزان قند خون هم، چنین اثری را نشان می‌دهند.

ترکیب این دو ماده با یکدیگر، این اثر را افزایش داده و علاوه بر کاهش میزان قند خون، می‌تواند برای لاغری و کاهش وزن هم مفید باشد. اضافه کردن دارچین به چای سبز هم‌چنین می‌تواند به میزان قابل توجهی سوخت و ساز سلول‌های بدن را افزایش دهد. درباره فواید دارچین بیشتر بخوانید.

چای سبز و زنجبیل

پیشتر به معرفی نقش آنتی اکسیدان‌های موجود در ترکیبات چای سبز پرداختیم. یکی دیگر از ترکیبات گیاهی که از آنتی اکسیدان سرشاری برخوردار است، زنجبیل است.

این ماده که بیشتر از ریشه آن استفاده می‌شود، حاوی مواد مغذی فراوان دیگری هم هست که در تصحیح عملکرد بدن و هماهنگی اندام‌ها نقش اساسی دارد. پزشکان معتقدند که ترکیب این دو ماده با یکدیگر باعث هم‌افزایی خواص آن‌ها از جمله خاصیت ضد التهابی آن‌ها شده و می‌تواند از بروز بیماری‌های مختلف جلوگیری کند. طبع گرم زنجبیل می‌تواند باعث کنترل سردی چای سبز شود و مصرف آن را برای افراد دارای طبع سرد مساعد کند.

بیشتر بدانید: قرص زینک پلاس برای رشد مو

ترکیب این دو ماده در کاهش وزن و افزایش سوخت و ساز بدن هم اثر خوبی دارد. کاتچین، کافئین و تیانین موجود در چای سبز در افزایش متابولیسم و چربی سوزی بدن به ویژه در افراد مبتلا به چاقی شکمی اثرگذار است. این ترکیب هم‌چنین به کاهش اسید معده و رفع مشکلات گوارشی هم کمک می‌کند.

ترکیب چای سبز با دارچین و زنجبیل برای افزایش خواص آن

محدودیت مصرف چای سبز

گرچه چای سبز خواص فراوانی برای سلامتی دارد اما مصرف آن برای همه افراد مجاز نیست. بهتر است در صورت ابتلا به بیماری یا مشکل خاصی، پیش از مصرف با پزشک خود در مورد مقدار مجاز مصرف یا عدم مصرف آن صحبت کنید. برخی از گروه‌هایی که لازم است چای سبز را با احتیاط و با مجوز پزشک مصرف کنند عبارتند از:

• مصرف کنندگان داروهای ضد انعقاد خون مثل وافارین یا آسپرین
• افراد مبتلا به مشکلات کبدی و بیماری‌های کلیوی
• افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی و استرس شدید
• بیمارانی که دچار کم خونی یا پوکی استخوان هستند
• افراد مبتلا به فشار خون بالا یا مشکلات قلبی
• کسانی که به کافئین حساسیت دارند

حرف آخر

چای سبز یک نوشیدنی سنتی شرق آسیاست که در سال‌های اخیر در سراسر دنیا محبوب شده است.

بخشی از این شهرت به دلیل خواص منحصر به فردی است که می‌توان از طریق نوشیدن آن به دست آورد. چای سیاه و سبز هر دو از یک گیاه به دست می‌آیند، اما نوع سبز آن کمتر مورد فرآوری قرار می‌گیرد. در نتیجه آنتی اکسیدان‌های آن بیشتر حفظ شده و سالم‌تر است.

افراط در مصرف این چای ممکن است باعث کم خونی یا مشکلات گوارشی شود و بهتر است برای تعیین مقدار مجاز مصرفی از پزشک کمک بگیرید. شما می‌توانید برای دسترسی آنلاین به صدها پزشک متخصص، از طریق سامانه حال اقدام کنید و در هر ساعت از شبانه روز به مشاوران پزشکی دسترسی داشته باشید. برای بهره‌مندی بیشتر از خواص چای سبز می‌توان آن را با انواعی از گیاهان ترکیب و مصرف کرد. شما به چه شکلی از چای سبز استفاده می‌کنید؟

سوالات متداول