واریس پا نام یک عارضه است که در رگ‌های پا مشاهده میشود. گرچه واریس می‌تواند در هر جایی از بدن ایجاد شود، اما بیشترین میزان شیوع آن در پاهاست. این عارضه در دنیای امروز بسیار شایع شده است. فکر می‌کنید علت این مسئله را باید در چه چیزی جست و جو کرد؟
ما در دنیای ماشینی و پر از تکنولوژی امروز کم تحرک و چاق شده‌ایم. این‌ها دو مورد از اصلی‌ترین دلایل واریس پا هستند. ساعت‌های طولانی کار به صورت نشسته، نشستن جلوی تلویزیون برای ساعت‌های متمادی، مصرف فست فودها و اضافه وزن و… علاوه بر تهدید سلامتی، می‌توانند مشکلات دیگری مثل واریس هم ایجاد کنند. رگ‌های واریسی معمولا خود را به صورت تارهای متورم و آبی رنگ نشان می‌دهند که در زیر پوست دیده میشود. رگ‌های پیچیده و متورم قابل مشاهده یا بخش‌های مویرگی متراکم معروف به رگ‌های عنکبوتی، واریس محسوب میشود. این عارضه در بیشتر موارد بی‌خطر است، اگرچه که می‌تواند دردناک و آزاردهنده باشد. وقتی رگها ملتهب میشود، نسبت به لمس حساس شده و ممکن است مانع گردش خون شوند.
این مسئله گاهی به تورم مچ پا، خارش پوست و درد در اندام هم منجر میشود. داشتن رگ‌های واریسی یک عارضه نسبتا شایع است که در بیشتر موارد ریشه ژنتیکی دارد. احتمال ابتلای زنان به واریس، حداقل دو برابر بیشتر از مردان است.
پاها علاوه بر شبکه سطحی رگها، دارای یک شبکه وریدی داخلی یا عمیق هم هستند. در مواردی ممکن است آن‌ها هم به واریس دچار شوند. این نوع واریس احتمالا به اندازه واریس سطحی قابل مشاهده نیست، اما می‌تواند باعث درد و تورم در پاها شود و یا لخته خون ایجاد کند. درمان واریس در چنین مواردی نیاز به مداخله پزشکی دارد.
بیشتر بدانید: برای واریس پا چه دکتری باید رفت؟
واریس چیست؟
واریس به معنی گشاد شدن رگها است. در بدن ما سه نوع رگ وجود دارد که عبارتند از سرخرگ، سیاهرگ و مویرگ. وظیفه این رگها جا به جایی خون بین قلب و اندام‌هاست. در داخل سیاهرگ‌ها، دریچه‌هایی وجود دارد که به نام دریچههای لانه کبوتری معروف هستند. این دریچه‌ها به صورت یک طرفه به سمت قلب باز می‌شوند و خون را از نقاط مختلف بدن به ویژه پاها به طرف قلب هدایت می‌کنند. زمانی که این دریچه‌ها به هر دلیلی با مشکل مواجه شوند و به خوبی باز و بسته نشوند، خون در سیاهرگ‌ها می‌ماند و پس از گذشت مدتی به گشاد شدن رگها منجر میشود. این مسئله می‌تواند در هر نوع رگی ایجاد شود، اما احتمال آن در پاها بیشتر است. زیرا پاها در دورترین فاصله نسبت به قلب قرار دارند و نیروی جاذبه، حرکت خون به سمت بالا و قلب را دشوار می‌کند. شما همینطور میتوانید راجع به گزگز دست و پا نیز، مقاله مرتبط با آن را در حال بخوانید.
بیشتر بدانید: علائم دفع پروتئین
تصویر سمت چپ مربوط به یک دریچه لانه کبوتری در سیاهرگ طبیعی و عکس سمت راست یک دریچه لانه کبوتری در رگ واریسی است
علت واریس پا
رگ‌های واریسی به دلیل افزایش فشار خون در رگها ایجاد می‌شوند. وقتی خون نتواند به درستی از دریچههای یک طرفه (لانه کبوتری) به سمت قلب حرکت کند، در رگها جمع میشود و آن‌ها را گشاد می‌کند. همین مسئله باعث افزایش فشار در داخل وریدها میشود. این افزایش فشار باعث میشود که دیواره رگها کشیده و ضعیف شده و به دریچه‌ها آسیب برسد. عوامل مختلفی در افزایش فشار وریدی و ایجاد واریس پا نقش دارند که مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- ژنتیک و سابقه خانوادگی
- اضافه وزن و چاقی
- سن بالا
- زن بودن
- بی تحرکی
- آسیب دیدگی پاها
- بارداری
- سیگار کشیدن
- استفاده از قرص‌های ضد بارداری خوراکی
- انجام کارهایی که به نشستن یا ایستادن زیاد وابسته است.
درباره پینه پا و درمان آن می توانید این مطلب را مطالعه کنید
علائم واریس
افراد مختلف ممکن است تجربه‌های متفاوتی از نشانه‌های واریس را تجربه کنند، اما مهم‌ترین علائم آن عبارتند از:
- تغییر رنگ در پوست
- تغییر شکل رگ‌های سطحی
- زخم روی پاها
- راش پوستی
- احساس درد یا سنگینی و سوزش در پاها
- خارش پوست
درباره سوزش کف پا در حال بخوانید.
واریس شدید ممکن است در نهایت، خونریزی یا تورم خفیف طولانی مدت ایجاد کند که می‌تواند منجر به مشکلات جدی‌تری در پوست و بافت شود. گاهی خارش شدید پوست، زخم‌های عمیقی ایجاد می‌کند که ممکن است برای بیماران مبتلا به دیابت دردسرساز شود. برای آشنایی بیشتر درباره دیابت و عوارض آن به مقاله دیابت: علل، علائم و درمان در وب‌سایت حال مراجعه کنید. در برخی موارد علائم واریس با مشکلات دیگری اشتباه گرفته می‌شوند، بنابراین برای تشخیص درست آن لازم است که حتما با پزشک متخصص مشورت کنید. برای تشخیص رگ‌های واریسی از سونوگرافی داپلر و یا فلبوگرافی استفاده میشود که روشهای ساده، دقیق و بدون درد هستند.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
سونوگرافی داپلر یکی از راه‌های دقیق و موثر برای تشخیص رگ‌های واریسی است
عوارض واریس
واریس به ویژه نوع سطحی آن، عارضه‌ای جدی و تهدید کننده نیست. گرچه ممکن است از نظر زیبایی برای افراد خوشایند نباشد، اما سلامتی آن‌ها را تهدید نمی‌کند. با این حـال رگ‌های واریسی عمیق و شدید ممکن است در موارد نادر، باعث آمبولی شوند. ترومبوز ورید عمقی، یک بیماری جدی با لخته شدن خون در رگ‌های عمیق است. وجود این لخته‌ها در خون نیاز به مداخله پزشکی دارد. برخی از نشانه‌های آن شامل درد، تورم و قرمزی در ناحیه پاهاست. البته لخته شدن خون در سایر نواحی بدن مانند بازوها هم روی می‌دهد. در صورتی که یک لخته خون حرکت کرده و به ریه‌ها برسد، آمبولی ریه اتفاق می‌افتد. این یک مسئله جدی و خطرناک است که فورا باید درمان شود و ممکن است در اثر عدم درمان به موقع، به مرگ بیمار منجر شود. از مهم‌ترین علائم آمبولی ریه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- درد قفسه سینه
- اختلال در تنفس ( درباره تنگی نفس و نشانه های آن در حال بخوانید.)
- سرفه ( درباره سرفه های کرونایی بیشتر بدانید.)
- افزایش ضربان قلب
- تعریق شدید
- غش کردن
بیشتر بدانید: غذاهای مضر برای فیبروم رحمی
جوراب واریس
جوراب واریس نوع خاصی از جوراب با بافت الاستیک است که به گردش خون صحیح در پاها کمک کند. آن‌ها در سایز‌ها، اندازه‌ها و میزان فشرده‌سازی مختلفی ساخته شده و در بازار موجود هستند. بهتر است پیش از خرید و انتخاب جوراب با یک پزشک در مورد آن صحبت کنید. یکی از کاربردهای این جوراب‌ها، کمک به بهبود جریان خون در رگ‌های عنکبوتی و واریسی است. فشار وارد شده از طریق جوراب به پاها، عروق را فشرده کرده و به دریچههای آن‌ها کمک می‌کند تا به درستی کار کنند و خون را بدون انسداد به قلب برسانند. استفاده از این جوراب‌ها گرچه یک روش درمانی برای رفع واریس نیست، اما می‌تواند به عنوان یک روش کمکی به کاهش علائم آن کمک کند. شما همینطور میتوانید راجع به خار پاشنه در حال بخوانید.
پزشکان توصیه می‌کنند که صبح‌ها قبل از این که پاها را از تخت پایین بیاورید، چوراب واریس خود را بپوشید. خوابیدن در حالت افقی باعث میشود تا دریچههای لانه کبوتری نسبت به حالت نشسته یا ایستاده بهتر عمل کنند. به همین دلیل مچ پا و ساق شما در هنگام صبح کمترین میزان تورم را دارد که باعث پوشیدن راحت‌تر جوراب میشود. در نتیجه در طول روز پاها متورم و سنگین نخواهند شد. بهتر است در تمام طول روز یا حداقل تا زمانی که مشغول به کار هستید، جوراب‌ها را خارج نکنید. استفاده از جوراب واریس فوائد زیادی دارد، از جمله:
- کاهش تورم پاها به خصوص قوزک پا
- کاهش دردناکی و سنگینی پاها
- کاهش خستگی، بی قراری و یا گرفتگی شبانه در پاها
پوشیدن جوراب واریس به بهبود جریان خون در رگ‌های واریسی و تار عنکبوتی کمک می‌کند
درمان واریس پا
واریس را میتوان به شیوه‌های مختلفی درمان و کنترل کرد. پزشکان برای درمان قطعی واریس پا انجام عمل جراحی را پیشنهاد می‌کنند. اما در موارد خفیف، با توجه به این که وجود رگ‌های واریسی به سلامت فرد آسیب نمی‌رساند، میتوان از روشهای مختلفی برای کمک به کاهش علائم یا درمان آن استفاده کرد. روشهای درمانی واریس را میتوان به دو بخش روشهای جراحی و غیر جراحی تقسیم کرد که در ادامه به جزئیات هر یک از آن‌ها می‌پردازیم.
بیشتر دبانید: علت درد ساق پا
روش های غیر جراحی
بسیاری از این روش‌ها ساده، ارزان و در دسترس هستند. البته برای روشهایی مثل مصرف پماد یا زالو درمانی بهتر است از مشورت پزشکی استفاده کنید. از روشهای غیر جراحی درمان واریس میتوان به تغییر رژیم غذایی، کاهش وزن، ماساژ، بالا نگه داشتن پاها، پوشیدن لباس‌ها و کفش‌های راحت، مصرف غذاهای حاوی فلاونوئید مثل سبزیجات، اسفناج، کلم بروکلی، مرکبات، سیر، کاکائو و… اشاره کرد. در ادامه به توضیح برخی از مهم‌ترین این روش‌ها می‌پردازیم.
ورزش
یکی از بهترین روش‌ها، درمان واریس پا با ورزش است. ورزش منظم به گردش خون بهتر در پاها کمک می‌کند. این کار باعث میشود که فشار خون موجود در رگها کاهش پیدا کرده و از گشاد شدن آن‌ها جلوگیری شود. تمرینات ورزشی کم فشار، به تقویت عضلات ساق پا هم کمک می‌کنند. ورزش‌هایی مثل شنا، پیاده‌روی، دوچرخه سواری و یوگا از بهترین موارد برای بهبود واریس هستند. از سوی دیگر کاهش وزن به کمک ورزش هم می‌تواند به کاهش عوارض و بهبود رگ‌های واریسی که در اثر اضافه وزن ایجاد شده‌اند، کمک کند. البته افراد مبتلا به کاهش وزن خیلی شدید، در صورت صلاح‌دید پزشک می‌توانند به کمک روشهای جراحی لاغری، بخش زیادی از اضافه وزن خود را در مدت زمان کمتری کاهش دهند. برای آشنایی با این روش‌ها میتوانید مقاله جراحی کاهش وزن را از وب‌سایت حال بخوانید.
روغن درمانی
استفاده از روغن برای درمان واریس یک روش طبیعی و شناخته شده است. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۰۶ بر روی عصاره شاه‌بلوط هندی انجام شد نشان داد که مصرف مرتب آن می‌تواند به کاهش درد پا، سنگینی و خارش در افراد مبتلا به نارسایی وریدی مزمن کمک کند. این عارضه یکی از عوامل ایجاد رگ‌های واریسی است. از دیگر روغن‌های مناسب برای این کار میتوان به روغن زنجبیل، بادرنجبویه، کندر، رزماری، پونه کوهی و… اشاره کرد که با کاهش التهاب و افزایش گردش خون به بهبود رگ‌های واریسی کمک می‌کنند.شما همینطور میتوانید درباره روغن نارگیل و خواص آن بیشتر بخوانید.
استفاده از پماد
استفاده از پماد برای درمان واریس هم روش مرسومی است. امروزه پمادهای مخصوص واریس با ترکیبات مختلف و برندهای متنوع در داروخانه‌ها موجود هستند. اما باید بگوییم که آن‌ها گرچه می‌توانند تا حدی ظاهر بهتری به رگها داده و آن‌ها بپوشانند، اما درمان واریس نیستند، چون امکان نفوذ به رگ‌های منشاء واریس را ندارند. در واقع اثر آن‌ها موقتی است و تا حدودی می‌توانند ظاهر پوست شما را بهتر کنند. البته برخی از این پمادها به کاهش برخی از علائم واریس مثل خارش یا تغییر رنگ پوست هم کمک می‌کنند. برخی از این کرم‌ها حاوی ویتامین K، ویتامین E، عصاره‌های گیاهی مثل شاه بلوط هندی و… هستند. این ترکیبات می‌توانند ورم همراه با التهاب را بهبود دهند و درد و احساس سنگینی پای ناشی از نارسایی مزمن وریدی را به طور موقت رفع کنند.
شما میتوانید درباره خواص ویتامین e بیشتر بخوانید.
زالو درمانی
درمان واریس با زالو هم یک روش دیگر برای این کار است. زالو درمانی به دو شکل می‌تواند به بیماران مبتلا به واریس کمک کند. یکی این که لخته‌های خون تشکیل شده در رگها از بین برده و در کاهش درد و تورم واریسی موثر است و دیگری وجود مواد ضد انعقاد موجود در بزاق زالوهاست. این مواد از غلیظ شدن خون و تشکیل لخته‌های خونی جلوگیری می‌کنند و باعث رقیق شدن و بهبود جریان خون در رگها میشود. البته این روش باید حتما تحت نظر پزشک متخصص انجام گیرد. زالو درمانی در مراکز غیر معتبر و زیر نظر افراد غیر متخصص می‌تواند عوارضی مانند کم‌خونی، عفونت و… ایجاد کند و گاهی به بدتر شدن وضعیت رگ‌های واریسی منجر شود. از سوی دیگر این روش برای افراد مبتلا به مشکلات گوارشی، زنان باردار، بیماران مبتلا به مشکلات انعقاد خون و کودکان و نوجوانان اصلا توصیه نمی‌شود.
روش های جراحی
واریس‌های بزرگ را تنها به کمک عمل جراحی میتوان درمان کرد. این کار در بیمارستان و با بیهوشی انجام میشود و معمولا نیاز به یک شب استراحت در بیمارستان دارد. سایر روشهای مشابه آن عبارتند از:
درمان لیزری
از روش لیزری اغلب برای بستن رگ‌های کوچک‌تر و عنکبوتی استفاده میشود. روش لیزر درون رگی هم یک شیوه درمانی است که به کمک امواج لیزر، رگ را سوزانده و می‌بندند. این روش نیاز به بیهوشی دارد.
برای درمان رگ‌های واریسی شدید میتوان از لیزر استفاده کرد
بستن ورید
برای این کار دو سوراخ در پای بیمار ایجاد می‌کنند که یکی در بالای رگ هدف، نزدیک کشاله ران و دیگری در مچ پا یا زانو خواهد بود. سپس قسمت بالای رگ را بسته و یک سیم انعطاف‌پذیر را از آن عبور داده و از قسمت پایین خارج می‌کنند تا سیاهرگ را به بیرون بکشد. این روش نیاز به استراحت در بیمارستان ندارد اما توصیه میشود که بیمار برای مدت حدودا ۲ هفته در منزل استراحت کرده و کار سنگین انجام ندهد.
رادیوفرکوئنسی
این شیوه درمانی نیاز به بی‌حسی دارد و در بیشتر موارد برای واریس‌های شدید توصیه میشود. در این روش امواج رادیویی باعث انتقال حرارت به رگ، از هم پاشیده شدن دیواره رگ و بسته شدن کامل آن میشود.
بیشتر بخوانید: علائم دفع پروتئین
اسکلروتراپی
در این روش، نوعی ماده شیمیایی به رگ‌های واریسی تزریق میشود که باعث فروپاشی و بسته شدن آن‌ها میشود. اسکلروتراپی بیشتر برای رگ‌های واریسی کوچک کاربرد دارد.
کلام آخر
خون در بدن ما به صورت پیوسته از طریق رگها در جریان است. جریان خون در پاها، به دلیل فشاری که برای غلبه بر جاذبه زمین بر آن وارد میشود، دشوار است. به همین دلیل در افرادی که برای مدت طولانی می‌ایستند یا پاهای خود را آویزان قرار می‌دهند، ممکن است واریس ایجاد شود. این عارضه به دلیل اختلال در دریچههای موجود در سیاهرگهای پا به وجود می‌آید و در بیشتر موارد خطرناک نیست. اما در صورتی که در سیاهرگهای اصلی ایجاد شده باعث انسداد، تورم در پاها و یا درد شدید شود، نیاز به مداخله پزشکی دارد. بهتر است که افراد برای این منظور با یک پزشک متخصص صحبت کرده و درمان‌های اولیه مثل استفاده از جوراب واریس، کاهش وزن و… را در پیش بگیرند تا از تشدید بیماری جلوگیری شود. اگر نیاز به مشاوره پزشکی در مورد واریس پا دارید، میتوانید همین حالا با پزشکان متخصص قلب و عروق حال گفت‌و‌گو کرده و راهنمایی بگیرید. شما تا کنون از چه روشهایی برای درمان واریس پا استفاده کرده‌اید و چه نتیجه‌ای گرفته‌اید؟
پرسش‌های متداول
واریس چیست؟
واریس به معنی گشاد شدن رگهاست که در اثر اختلال در عملکرد دریچههای لانه کبوتری سیاهرگهای پا ایجاد میشود. این عارضه ممکن است باعث ایجاد لخته یا انسداد عروق خونی شود.
علائم واریس پا چیست؟
احساس درد، تورم در پاها به ویژه مچها، تغییر شکل رگها، تغییر رنگ پوست، خارش و سنگینی در پاها از شایعترین علائم واریس پا هستند. این مسئله گاهی باعث گرفتگی پا در حین خواب هم میشود.
درمان قطعی واریس پا چیست؟
در حـال حاضر تنها به کمک روشهای جراحی میتوان واریس را به صورت قطعی درمان کرد. اما برای کاهش علائم آن میتوان از روشهایی مثل روغن درمانی، ماساژ، پوشیدن جوراب واریس و… استفاده کرد.
جوراب واریس چیست؟
جوراب واریس نوعی جوراب طبی با بافت الاستیک و فشرده است که با ایجاد فشار روی رگها، به بهبود جریان خون و عملکرد دریچههای لانه کبوتری کمک می‌کند. این یک روش درمانی نیست اما باعث بهبود علائم میشود.
برای درمان واریس پا از چه پزشکی کمک بگیریم؟
تشخیص، تجویز دارو و درمان واریس پا در حوزه تخصصی پزشکان متخصص قلب و عروق است. شما میتوانید از مشاوره آنلاین پزشکی حال کمک بگیرید
منابع
