بیماری سیفلیس نوعی بیماری عفونی است که باعث ایجاد زخم یا تاول در دستگاه تناسلی، مقعد یا دهان میشود. این بیماری جزو بیماریهای مقاربتی یا STI شناخته شده و در بیشتر موارد، از طریق رابطه جنسی محافظت نشده از افراد آلوده به سالم منتقل میشود. طبق آمار ارائه شده از سوی مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها در سال ۲۰۱۸، بیش از شصت درصد موارد گزارش شده بیماری سیفلیس، از طریق مردان به مردان دیگری که با آنها ارتباط جنسی داشتهاند، منتقل شده است. این بیماری قابل درمان است؛ بنابراین افرادی که در معرض ابتلا به آن قرار دارند باید به طور منظم آزمایش شوند تا در صورت ابتلا، درمان مناسب و زودهنگام در مورد آنها انجام شود. برای کسب اطلاعات و مشورت با پزشک درباره این بیماری میتوانید از دکتر عفونی آنلاین مشاوره گرفته و به صورت آنلاین با او گفتگو کنید.
سیفلیس چیست؟
سیفلیس یک بیماری مقاربتی است که علیرغم داشتن درمان ساده، بیتوجهی به آن میتواند عوارض شدیدی داشته باشد. این بیماری عفونی به چند مرحله اول، دوم، پنهان و سوم تقسیم شده و هر مرحله میتواند نشانهها و علائم متفاوتی داشته باشد. بیماری سیفلیس در اثر تماس مستقیم با زخم ناشی از آن در طول رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی منتقل میشود. این زخمها بر روی آلت تناسلی مردان، واژن، لبها یا داخل دهان قابل مشاهده بوده و میتواند از مادر آلوده به جنین، پیش از تولد یا حین زایمان منتقل شود. گاهی این زخمها در بخشهای خاصی از نواحی تناسلی مثل پوست زیر ختنهگاه و… پنهان شده و دیدن آنها به سادگی امکانپذیر نیست. تشخیص نهایی این بیماری به نظر پزشک و انجام آزمایشهای تخصصی بستگی دارد.
باکتریهای عامل این بیماری یعنی ترپونما پالیدوم (T.pallidum) از طریق در آغوش گرفتن، استفاده از توالت فرنگی مشترک با به اشتراک گذاشتن غذا منتقل نمیشود، اما از طریق غشای مخاطی و بریدگیها و زخمهای پوست به بدن راه مییابد. به عبارت دیگر، تماس ترشحات بدن فرد آلوده با زخمهای باز هم میتواند باعث آلوده شدن افراد سالم شود. بنابراین استفاده از سوزن و تجهیزات تزریق آلوده هم ممکن است این بیماری را به دیگران منتقل کند.
بیشتر بخوانید: علائم تب یونجه در بزرگسالان
علائم سیفلیس
بیماری سیفلیس در بسیاری از مبتلایان، به ویژه در مراحل اولیه ابتلا ممکن است نشانه خاصی نداشته باشد و نخستین علائم آن پس از گذشت روزها، ماهها و یا سالها مشخص شود. بنابراین همه کسانی که احتمالا در معرض آن بوده و یا شریک جنسی آلوده یا مشکوک داشتهاند، باید از نظر ابتلا به آن آزمایش شوند. درمان این بیماری در این مرحله به راحتی امکانپذیر است، اما در صورت پنهان ماندن و پیشرفت عفونت، ممکن است عوارض جدی و خطرناکی را به دنبال داشته باشد. باکتریهای عامل بیماری سیفلیس قادر هستند برای چند دهه، بدون علائم در بدن مخفی بمانند. از آنجا که این بیماری مراحل مختلفی دارد، علائم آن در هر مرحله هم متفاوت است. بیشترین شانس انتقال این بیماری در مرحله اول و دوم و در شرایطی است که فرد با زخم و بثورات پوستی مواجه میشود. مراحل و علائم سیفلیس در هر مرحله عبارتند از:
علائم مرحله اول
این مرحله اغلب بدون علامت است؛ اما برخی افراد با نشانههایی از ایجاد زخمهای بدون درد مواجه میشوند. زخمهای سیفلیتیک بدون عارضه، محکم و دایرهای هستند. این زخمها معمولا دو تا سه هفته (در برخی منابع بین ۱۰ روز تا سه ماه) بعد از ورود باکتری و ایجاد عفونت، در اطراف نواحی تناسلی و مقعد مشاهده شده و به عنوان شانکر شناخته میشوند. برخی از این زخمها بدون درمان بهبود پیدا میکنند، اما این به معنی درمان عفونت نیست. عفونت باقی مانده در بدن این افراد به تدریج پیشرفت کرده و در صورت عدم درمان، مشکلات جدی برای آنها ایجاد میکند.
علائم مرحله دوم
علائم مرحله اول احتمالا بعد از چند هفته برطرف میشوند و فرد، ظاهرا مشکلی ندارد. اما پس از گذشت چند هفته، ممکن است علائمی مثل سردرد، تب، ریزش موی موضعی، خستگی، گلو درد، تورم غدد لنفاوی، کاهش وزن یا تغییر وضعیت پوست بدن در اطراف نواحی تناسلی و مقعد ایجاد شود. بثورات پوستی ایجاد شده گاهی به زخمهای جوش یا زگیل مانند شبیه بوده و ضایعاتی خشن، قرمز یا قهوهای خواهند داشت. این جوشها در بخشهایی از بدن مثل کف دستها و پاها ایجاد شده و از نشانههای ثانویه بیماری سیفلیس هستند. چنین علائمی ممکن است خود به خود برطرف شوند و چندین بار در طول یک دوره برگردند.
علائم مرحله پنهان یا نهفته
بدون درمان مناسب، مرحله دوم بیماری سیفلیس میتواند به مرحله پنهان و سوم برسد. در این مرحله، فرد آلوده ممکن است تا سالها بدون وجود نشانهای از بیماری یا عفونت زندگی کند. باکتری عامل بیماری سیفلیس در طول این مدت در بدن مخفی است و خطر عود عفونت در این مدت وجود دارد. علیرغم نبود علائم، آزمایشها میتوانند وجود بیماری را در فرد نشان دهند. پس تشخیص و درمان بیماری در این مرحله هم امکانپذیر است.
مرحله سوم یا دیررس
در صورتی که بیماری سیفلیس در طول این مدت تشخیص داده و درمان نشود، مشکلات جدی برای سلامتی ایجاد میکند. این مرحله ممکن است ده تا سی سال بعد از آلودگی اولیه روی دهد. عفونت ناشی از آن میتواند به مغز، قلب و عروق، کبد، مفاصل، استخوانها و سیستم عصبی آسیب زده و مشکلات متعددی مثل از دست دادن بینایی، شنوایی و… را ایجاد کند. تورم بافت نرم هم از جمله عوارض آن است که در هر بخشی از بدن ممکن است روی دهد.
نوروسیفلیس یکی از اصلیترین عوارض عدم درمان سیفلیس بوده و زمانی ایجاد میشود که باکتریها به سیستم عصبی منتشر شوند. گرچه مبتلایان به این مشکل، مدتها بدون علامت هستند، اما به تدریج با علائمی مثل گیجی، اختلال در تمرکز، بیحسی در اندامها، ضعف حافظه و… مواجه میشوند. آسیبهای ایجاد شده در این مرحله ممکن است منجر به مرگ بیمار شود. انجام آزمایش سیفلیس به موقع و تشخیص و درمان زودهنگام، به راحتی میتواند از رسیدن بیماری به این مرحله جلوگیری کرده و با صرف وقت و هزینه کم، درمان شود.
درباره رابطه مقعدی بیشتر بدانید
نشانه های سیفلیس زنان
زنان و مردان در معرض ابتلا به سیفلیس قرار دارند و نشانههای این بیماری معمولا در آنها مشابه است. زنان مبتلا احتمالا چند هفته پس از آلودگی با زخمهای اولیه ناشی از بیماری مواجه میشوند. سپس رشد پوست در اطراف نواحی تناسلی به شکل زائدههای زگیل مانند روی میدهد. این ضایعات پوستی در بخش بیرونی آلت تناسلی معمولا مشاهده میشوند و از نشانه های سیفلیس زنان هستند. ایجاد التهاب و ترشح واژینال معمولا در دو یا سه هفته اول ابتلا روی میدهد. البته زخمهایی در مقعد یا دهان هم ممکن است ایجاد شود. این مشکلات پوستی اغلب درد یا خارش ندارند و لازم است که بدن فرد توسط پزشک معاینه و در صورت لزوم، آزمایشات لازم برای تشخیص بیماری انجام شود.
سیفلیس تناسلی در مردان
زخمها و جوشهای ناشی از سیفلیس تناسلی در مردان هم معمولا در نواحی تناسلی، مقعد یا حتی دهان ایجاد میشود. ضایعات پوستی مقعدی بهویژه در میان زوجهای همجنسگرا دیده میشود. بیتوجهی به نشانههای اولیه که در دو یا سه هفته اول پس از آلودگی به باکتری ایجاد میشود، میتواند به تشدید و گسترش بیشتر بیماری منجر شود. در صورت عدم درمان در این مرحله، فرد ممکن است به تدریج با گسترش جوشها در دست و پا همراه با تب و سردرد و… مواجه شود.
بیشتر بخوانید: سفید کردن دندان و تفاوت آن با بلیچینگ
سیفلیس دهانی
به طور کلی، دهان از اولین مناطقی است که نخستین نشانههای ابتلا به بیماری سیفلیس در آن نمایان میشود. عفونت ناشی از سیفلیس دهانی اغلب به شکل زخمها یا تاولهای کوچک بدون درد در نواحی داخلی دهان، لثهها و حتی زبان، از حدود دو تا سه هفته بعد از شروع عفونت ایجاد میشود. به همین دلیل به نظر میرسد که بوسه زدن بر محل زخم یا نواحی اطراف میتواند باعث آلودگی فرد به این باکتری شود. نمونهبرداری از این زخمها یک راه تخصصی برای تشخیص آلودگی فرد به باکتری ترپونما پالیدوم است.
عوارض عفونت سیفلیسی بیشتر در پوست، غشای مخاطی و غدد لنفاوی مشاهده میشود. یکی از مهمترین مناطقی که این عفونت بر آن اثر خواهد داشت، دهان، زبان و دندانها هستند. عوارض دندانی ناشی از آن به خصوص در نوزادان مبتلا به سیفلیس مادرزادی به شکل رشد نامناسب، دندان هاچینسون یا میخی شکل و… دیده میشود.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
سیفلیس تناسلی
گفتیم که سیفلیس یک بیماری مقاربتی است و نخستین نشانههای آن به شکل زخمهایی در نواحی تناسلی، مقعد و دهان آشکار میشود. علائم سیفلیس تناسلی پس از مدتی برطرف میشود؛ اما عفونت ناشی از بیماری در بدن مانده و علاوه بر پیشرفت بیماری، میتواند زمینه را برای انتقال آن به دیگران هم فراهم کند. تماس مستقیم با زخم سیفلیسی در پوست یا غشای مخاطی میتواند آن را به دیگران منتقل کند. به همین دلیل، تماس جنسی آسانترین راه برای انتقال بیماری سیفلیس شناخته میشود.
در صورت عدم درمان نشانههای سیفلیس تناسلی یا ناشناخته ماندن بیماری، فرد در مراحل بعدی با عوارض جدیتر مواجه شده و احتمالا درمان بیماری هم دشوارتر خواهد بود. سیفلیس تناسلی ممکن است مادرزادی بوده و نوزاد، پیش از تولد یا در حین زایمان به آن دچار شود. در این نوزادان بثورات پوستی در ناحیه تناسلی یا لکههای خاکستری رنگ در اطراف مقعد و اندامهای تناسلی ایجاد میشود.
بیشتر بخوانید: درمان بیماری سلیاک در طب سنتی
سیفلیس در بارداری
آمارها نشان میدهند که عدم انجام غربالگری در زنان باردار و درمان نشدن بیماری سیفلیس در بارداری یا پیش از آن، منجر به ایجاد مشکلاتی مثل زایمان زودرس، کم وزنی نوزاد، مرگ نوزاد یا سقط جنین میشود. علاوه بر این، مادر باردار مبتلا به این بیماری، قادر است جنین خود را از طریق جفت، آلوده کرده و یا این بیماری را در حین زایمان به او منتقل کند. این بیماری، سیفلیس مادرزادی نامیده شده و میتواند منجر به مرگ نوزاد شود. نوزادان مبتلا به سیفلیس مادرزادی با مشکلات احتمالی مثل تاولهای کوچک روی دست و پا، بثورات تناسلی، تب، عدم وجود پل بینی و ترشحات رقیق بینی و… مواجه هستند. این نوزادان ممکن است در سالهای بعد با عوارضی مثل دندانهای غیرطبیعی، دردهای استخوانی، تورم مفاصل، از دست دادن بینایی یا شنوایی و زخمهای پوستی هم درگیر شوند.
عکس بیماری سیفلیس
این بیماری در هر مرحله با نشانههای مختلفی نمایان میشود. بنابراین کوچکترین تغییرات پوستی یا زخمهای ساده هم میتواند فرد را از وجود آلودگی عفونی مطلع کند. لازم است افراد، بهویژه کسانی که شرکای جنسی متعدد یا مشکوک دارند، بهطور منظم وضعیت نواحی تناسلی و تغییرات موجود را بررسی و در صورت مشکوک شدن، بلافاصله اقدامات تشخیصی و درمانی لازم را انجام دهند. برای آشنایی بیشتر مخاطبان، در ادامه چند عکس بیماری سیفلیس و نشانههای آن در فرد را مورد بررسی قرار میدهیم:
برای خرید واکسن پاپیلوگارد و محافظت از VPV این مطلب را ببینید
آزمایش سیفلیس
آزمایشهای منظم بیماریهای مقاربتی، سادهترین راه برای سنجش سلامت و درمان زودهنگام چنین بیماریهایی هستند. برای تشخیص آن، لازم است که پزشک اندام تناسلی، دهان و مقعد فرد مشکوک را معاینه کرده تا از وجود زخمها و آسیبهای پوستی مطمئن شود. نمونهبرداری از این زخمها و ترشحات آنها به وسیله یک سوآب، یک راه خوب برای آزمایش سیفلیس است. کشت نمونه در آزمایشگاه و بررسی باکتریهای موجود، میتواند وجود یا عدم وجود باکتری ترپونما پالیدوم در بدن فرد و عفونت ناشی از آن را تایید کند.
البته پزشک برای اطمینان بیشتر، احتمالا انجام آزمایش خون را هم ضروری میداند. برای این کار یک نمونه خون از فرد گرفته میشود و وضعیت خون او از نظر وجود عفونت مورد بررسی قرار میگیرد. در برخی از موارد، این باکتری به سیستم عصبی گسترش یافته و عوارض جدی عصبی به دنبال خواهد داشت. در موارد مورد نیاز و برای تشخیص این که آیا عفونت به این نواحی هم منتقل شده یا نه، از آزمایش مایع مغزی نخاعی کمک میگیرند. در صورت مثبت شدن هر یک از این تستها، احتمالا فرد از نظر ابتلا به سایر بیمایهای مقاربتی هم مورد آزمایش قرار میگیرد. گاهی فرد به طور همزمان به چند نوع عفونت آلوده شده و به درمانهای ویژهای نیاز خواهد داشت. ضمنا ابتلا به بیماریهایی مثل سیفلیس -به دلیل ایجاد زخم – میتواند زمینه را برای ورود ویروس HIV به بدن آماده کرده و فرد را در معرض ابتلا به بیماری ایدز قرار دهد.
از نظر اخلاقی لازم است افرادی که آزمایش سیفلیس آنها مثبت شده، شریک یا شرکای جنسی خود را مطلع کنند. این کار به تشخیص زودهنگام، عدم انتقال بیماری به افراد دیگر و جلوگیری از پیشرفت بیماری سیفلیس در مبتلایان کمک میکند. با تشخیص به موقع و درمان در مراحل اولیه – حتی در صورت عدم وجود نشانههای بیماری – میتوان آن را درمان کرد. البته درمان کامل آن به معنی ایجاد ایمنی دائمی در مقابل بیماری نیست و ممکن است فرد در طول زندگی بارها به این باکتری و عفونت ناشی از آن آلوده شود.
درمان سیفلیس
افرادی که به هر دلیل خود را در معرض ابتلا به این عفونت مقاربتی میدانند، لازم است فورا با پزشک مشورت کنند. در صورت تشخیص زودهنگام، میتوان آن را از طریق مصرف آنتی بیوتیک درمان کرد. هرچه تشخیص بیماری سیفلیس زودتر باشد، دوره درمان کوتاهتر و رسیدن به نتیجه مطلوب، زودتر خواهد بود. در مراحل بعدی ممکن است فرد به مصرف چند دوره دارو نیاز داشته باشد. گرچه درمان سیفلیس نمیتواند آسیبهای اندامی یا عصبی ناشی از این عفونت را درمان کند، اما پاکسازی بدن از باکتریها قادر است جلوی آسیبهای بیشتر و پیشرفت آن را بگیرد.
به طور کلی، سادهترین راه برای درمان سیفلیس، مصرف یک یا چند دوره آنتی بیوتیک به ویژه پنی سیلین است. البته این درمان به شرطی موثر است که بیماری در مراحل اولیه شناسایی شده و هنوز عفونت در بدن گسترده نشده و سایر بخشها مثل قلب، مغز و… را تا حد زیادی درگیر نکرده باشد. تزریق آنتی بیوتیک برای درمان سیفلیس معمولا به شکل عضلانی یا وریدی است و هرچه آلودگی بیشتر باشد، دوز مورد نیاز برای درمان هم بالاتر خواهد بود. در موارد شدید بیماری هم اقدامات درمانی مشابه صورت میگیرد. اما این درمان نمیتواند آسیبهای اندامی و… را برطرف کند؛ بلکه هدف آن جلوگیری از گسترش بیماری و بدتر شدن وضعیت است. نوزادان در معرض ابتلا به این بیماری در رحم مادر هم ممکن است پس از تولد، به مصرف دارو برای کنترل آن نیاز داشته باشند.
طول دوره درمان به شدت و گسترش عفونت در بدن بستگی دارد. به این بیماران توصیه میشود که تا اتمام دوره درمان و انجام آزمایش مجدد – که درمان کامل را تایید میکند – از داشتن رابطه جنسی پرهیز کنند. فرد در طول دوره درمان هنوز ناقل است و میتواند باکتری عامل بیماری را به افراد سالم منتقل کند. این درمان در برخی افراد به چند ماه زمان نیاز دارد. توجه به توصیههای پزشک و رعایت دستورالعملهای بهداشتی لازم میتواند رسیدن به درمان مناسب را آسانتر کند. گاهی افراد در نخستین روزهای درمان و پس از قرار گرفتن در معرض دوزهای بالای آنتی بیوتیک با عوارضی مثل تهوع، سردرد و… مواجه میشوند. گرچه این عوارض خطرناک نیستند، اما در صورت آزاردهنده بودن، پزشک میتواند نوع داروی مورد استفاده را تغییر داده و داروی دیگری را جایگزین کند.
تفاوت بیماری سوزاک و سیفلیس چیست؟
سوزاک و سیفلیس هر دو از بیماریهای مقاربتی هستند که منجر به عفونت در بدن میشوند. باکتریهای عامل این دو بیماری از دو نوع متفاوت بوده ولی اصلیترین راه انتقال هر دو، تماس جنسی است. بازرترین تفاوت بین این دو بیماری، در نشانههای اولیه آنها قابل مشاهده است. علائم بیماری سیفلیس در مراحل ابتدایی به شکل جوشها و تاولهای پوستی در نواحی تناسلی، دهان و مقعد دیده میشود، در حالی که یک فرد مبتلا به سوزاک احتمالا دچار ترشحات غیرطبیعی، تب و درد و سوزش ادراری یا تورم بیضهها خواهد بود که درباره آزمایش سوزاک این مطلب میتواند مفید باشید.
از دیگر تفاوتهای این دو بیماری، شیوه انتقال آنها است. باکتری عامل بیماری سوزاک در ترشحات جنسی، مایع منی و… وجود دارد و در صورت داشتن رابطه جنسی با کاندوم، میتوان تا حد زیادی از ابتلا به آن پیشگیری کرد. در حالی که سیفلیس از طریق تماس مستقیم با زخمهای ناشی از آن قابل انتقال است و تا زمانی که زخم آشکار یا پنهان در بدن فرد ناقل وجود داشته باشد، میتواند عفونت را به دیگران انتقال دهد. البته رابطه جنسی حفاظت شده در این بیماری هم میتواند تا حدودی جلوی ابتلا به آن را بگیرد.
این بیماریها علیرغم شیوع زیاد، به راحتی در مراحل اولیه قابل درمان هستند. استفاده از آنتی بیوتیکها و پرهیز جنسی در طول دوره درمان، مهمترین راهکاری است که برای درمان آنها باید مورد توجه قرار گیرد. غربالگری بیماریهای مقاربتی بخش مهمی از آزمایشهای پیش از بارداری و حین آن هستند. هر دوی این بیماریها ممکن است از مادر آلوده به نوزاد منتقل شوند و عوارضی برای نوزاد ایجاد کنند. به نظر میرسد نوزادی که از مادر باردار مبتلا به سیفلیس درمان نشده به دنیا میآید، احتمالا با عوارض جدی و شدیدتری مواجه خواهد شد.
شما همینطور میتوانید مطلبی درباره سوزاک و راههای درمان آن در بلاگ بخوانید.
حرف آخر
سیفلیس یکی از بیماریهای مقاربتی است که بسیار مسری بوده و به راحتی از طریق رابطه جنسی واژینال، دهانی و مقعدی با فرد آلوده، به فرد سالم منتقل میشود. با توجه به این که نشانههای این بیماری گاهی دیر آشکار میشوند، فرد ناقل ممکن است از آلودگی خود مطلع نبوده و در صورت داشتن روابط جنسی متعدد و محافظت نشده، آن را به دیگران انتقال دهد. تماس با زخمهای باز ناشی از سیفلیس و بوسیدن آنها یا استفاده از ابزارهای تزریق، سوزن و… هم میتواند بیماری را انتقال دهد. بیتوجهی به تشخیص به موقع و درمان زودهنگام این بیماری، شرایط درمان را دشوار و عوارض ناشی از آن را جدیتر خواهد کرد. عدم درمان بیماری ممکن است باعث مشکلات مغزی، قلبی، کبدی و… در مبتلایان شود. در صورت نیاز به مشورت با پزشک متخصص درباره بیماری سیفلیس میتوانید از مشاوران حال کمک بگیرید. شما چه اطلاعاتی درباره این بیماری و نحوه انتقال آن دارید؟
سوالات متداول
بیماری سیفلیس چیست؟
این یک بیماری عفونی باکتریایی است که از طریق تماس جنسی منتقل میشود. روند این بیماری به مراحل مختلف تقسیم شده و هر مرحله با علائم و نشانههای متفاوتی همراه است. شانس انتقال سیفلیس در مرحله اول و دوم بیشتر است.
چه عواملی باعث ایجاد بیماری سیفلیس میشود؟
این بیماری توسط باکتری ترپونما پالیدوم ایجاد میشود. این باکتری میتواند از طریق زخمهای موجود در بدن بیمار از راه تماس جنسی، بریدگی روی پوست یا غشای مخاطی به فرد سالم منتقل شده و منجر به عفونت شود.
بیماری سیفلیس چگونه درمان میشود؟
این بیماری از طریق مصرف آنتی بیوتیک قابل درمان است. پزشکان معمولا از داروهایی مثل پنی سیلین به شکل تزریق عضلانی یا وریدی برای درمان آن استفاده میکنند. هر چه درمان زودتر انجام شود، شانس بهبودی بیشتر خواهد بود.
هزینه آزمایش سیفلیس چقدر است؟
آزمایش سیفلیس از طریق خون، مایع مغزی نخاعی یا دریافت نمونه زخم قابل انجام است. پزشک با توجه به وضعیت بیمار میتواند یک یا چند مورد از آنها را درخواست کند. هزینه آن به آزمایشگاه، بیمه درمانی و… بستگی دارد.
برای درمان بیماری سیفلیس از چه پزشکی کمک بگیریم؟
اغلب بیماریهای مقاربتی در گروه بیماریهای عفونی قرار دارند. بنابراین مشورت با یک پزشک متخصص بیماریهای عفونی میتواند در تشخیص به موقع و درمان زودهنگام بیماری موثر باشد. در صورت نیاز، بیمار به تخصصهای دیگری ارجاع داده میشود.
منابع