به انواعی از قرص‌های ضد بارداری که می‌توانند از باردار شدن بعد از انجام رابطه جلوگیری کنند، قرص اورژانسی یا قرص صبح روز بعد می‌گویند. این روش برای پیشگیری از بارداری برای افرادی که رابطه محافظت نشده داشته‌اند یا روش کنترل بارداری آن‌ها موفقیت‌آمیز نبوده است به کار می‌رود. این قرص همان‌طور که از نامش پیداست، یک روش اورژانسی و اضطراری برای جلوگیری از باردار شدن است نه یک روش اصلی و دائمی. این قرص‌ها بدون نیاز به تجویز پزشک در دسترس هستند؛ اما افرادی که به داروهای هورمونی حساسیت دارند، بهتر است درباره مصرف آن‌ها با پزشک مشورت کنند.

برای مشاوره درباره مصرف این قرص‌ها می‌توانید از دکتر زنان آنلاین راهنمایی بگیرید.

پزشکان استفاده از قرص‌های اورژانسی را برای جلوگیری از باردار شدن به افراد زیر پیشنهاد می‌کنند:

• کسانی که روش معمول ضد بارداری آن‌ها به خوبی عمل نکرده است؛ مثلا قرص روزانه خود را مرتبا مصرف نکرده یا کاندوم حین رابطه پاره شده است.
• – کسانی که به هر دلیلی نتوانسته‌اند از هیچ روش ضد بارداری استفاده کنند.
• کسانی که مورد تجاوز قرار گرفته‌اند.

باید توجه کرد که این قرص برای پایان دادن به حاملگی به کار نمی‌رود. بلکه با تاخیر یا جلوگیری از تخمگ‌گذاری، جلوی تشکیل سلول تخم و جنین را می‌گیرد. بهترین زمان مصرف این قرص‌ها حداکثر تا ۷۲ ساعت بعد از رابطه است و احتمالا بیش از ۹۰ درصد از بارداری ناخواسته جلوگیری خواهد کرد.

بیشتر بدانید: تست کرونا در منزل

بهترین قرص اورژانسی

انواع مختلف قرص‌های اورژانسی برای پیشگیری از بارداری بعد از انجام رابطه محافظت نشده در دسترس است. با توجه به مدت زمان محدودی که برای این روش ضد بارداری وجود دارد، می‌توان گفت که بهترین روش، در دسترس‌ترین آن است. اما با این حال، افرادی که به داروهای هورمونی حساسیت خاصی دارند، بهتر است پیش از مصرف با یک پزشک یا مسئول داروخانه برای انتخاب بهترین نوع قرص‌های اورژانسی مشورت کنند. می‌توان گفت اثرگذاری این قرص‌ها به اندازه‌ای که به زمان استفاده از آن‌ها وابسته است، به نوع آن‌ها بستگی ندارد. هر کدام از این قرص‌ها در صورتی که در اولین فرصت بعد از رابطه -به ویژه ۲۴ ساعت اول- استفاده شوند، حداکثر کارایی را خواهند داشت.

بیشتر بخوانید: راه های جلوگیری از بارداری

زمان مصرف قرص اورژانسی

هر چه قرص‌های اورژانسی در فاصله زمانی کمتری بعد از رابطه محافظت نشده مصرف شود، احتمال اثرگذاری آن بیشتر خواهد بود. متخصصان معتقدند که ۲۴ ساعت اول بعد از رابطه، زمان طلایی برای مصرف آن‌هاست. البته به نظر می‌رسد استفاده از قرص‌های اورژانسی تا ۷۲ ساعت بعد از رابطه هم می‌تواند اثربخشی مطلوبی داشته باشد. قرص‌های تک دوز که تنها یک عدد هستند، در یک نوبت و در اولین فرصت بعد از رابطه مصرف می‌شوند. اما انواع شامل دو دوز آن باید با فاصله ۱۲ ساعت از دوز اول مصرف شوند. مصرف این قرص‌ها بعد از گذشت ۵ روز (۱۲۰ ساعت) از رابطه محافظت نشده اثر نخواهد داشت. هم‌چنین افرادی که از قرص ال دی یا اچ دی برای جلوگیری از بارداری ناخواسته استفاده می‌کنند، لازم است که به ترتیب ۴ و ۲ عدد از این قرص‌ها را با فاصله ۱۲ ساعت و در کمتر از ۷۲ ساعت بعد از رابطه مصرف کنند.

شما می‌توانید از بخش آزمایش در منزل قسمت مربوط به تست قبل از بارداری را انتخاب کنید و این کار را در منزل خود انجام دهید.

مشورت با یک پزشک متخصص زنان می‌تواند به افراد در انتخاب روش مناسب جلوگیری از بارداری کمک کند

عوارض قرص اورژانسی

مصرف قرص‌های اورژانسی هم مانند هر قرص هورمونی دیگری عوارض مخصوص خود را دارد. گرچه اغلب این عوارض کوتاه مدت و خفیف هستند، اما لازم است که خانم‌ها آگاهی کافی نسبت به آن‌ها داشته باشند. از مهم‌ترین عوارض خوردن قرص اورژانسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• حالت تهوع و استفراغ. این عارضه جزو شایع‌ترین عوارض مصرف این قرص‌هاست. اگر با استفراغ همراه باشد، ممکن است اثرگذاری قرص را کاهش دهد. بهتر است در صورت استفراغ در فاصله کوتاهی بعد از خوردن قرص، با یک متخصص زنان مشورت کنید.
• سردرد
• حساس شدن پستان‌ها
• خستگی
• سرگیجه. برای آشنایی با روش ‌های کاربردی جلوگیری از سرگیجه این مقاله را بخوانید.
• نوسانات خلقی
• خونریزی‌های نامنظم یا لکه بینی یا خونریزی شدید قاعدگی
• درد یا گرفتگی پایین شکم

مشاهده لکه‌های تیره مایل به قهوه‌ای در کسانی که به تازگی از قرص‌های اورژانسی استفاده کرده‌اند، غیر عادی نیست. خونریزی پریود هم در این افراد ممکن است در یک تا دو ماه آینده دچار اختلال شده و با حجم کمتر یا بیشتر باشد و یا زمان تخمک‌گذاری آن‌ها دچار تغییراتی شود. مصرف این قرص به صورت تک دوز برای خانم‌هایی که به دلیل ابتلا به سردرد میگرنی، بیماری‌های کبدی و یا قلبی نمی‌توانند از قرص‌های ترکیبی ضد بارداری استفاده کنند بلا مانع است. این یک روش موقت است و نباید به عنوان روشی دائمی برای جلوگیری از بارداری مورد استفاده قرار بگیرد. در صورت مصرف مداوم، خطر بروز لخته خون، آمبولی و سکته‌ مغزی و قلبی در مصرف کنندگان افزایش می‌یابد.

مشاوره با متخصص زنان و زایمان

قرص اورژانسی برای پریود شدن

دوره ماهیانه زنان ممکن است به دلایل مختلفی مختل شده و پریود در زمان مقرر روی ندهد. به این پدیده آمنوره می‌گویند. اگر می‌خواهید بدانید آمنوره چیست می‌توانید مقاله مرتبط با آن را مطالعه کنید. بارداری مهم‌ترین عامل تاخیر در پریود است، اما وجود کیست در تخمدان‌ها، کاهش یا افزایش وزن، شیردهی و اختلالات روحی مثل افسردگی، استرس و اضطراب شدید و… هم می‌توانند به طور موقت باعث قطع شدن پریود شوند. اگر قبلا قاعدگی منظمی داشته‌اید، اما به طور ناگهانی و لااقل سه دوره با قطع آن مواجه شده‌اید، لازم است که حتما با پزشک مشورت کنید. برخی تصور می‌کنند که مصرف قرص‌های اورژانسی می‌تواند به روی دادن قاعدگی در افرادی که با قطع آن مواجه شده‌اند کمک کند. اما بهترین راه این است که حتما با راهنمایی پزشک از داروهای مناسب این شرایط استفاده کرده و خوددرمانی را کنار بگذارید.

بیشتر بخوانید: آی یو دی چیست ؟

انواع قرص های اورژانسی

بیشتر انواع روش‌های پیشگیری از بارداری بعد از رابطه به شکل مصرف قرص هستند. بسته به نوع و دوز مصرف آن‌ها ممکن است در هر نوبت یک یا دو قرص مصرف کنید.  انواع اسم قرص اورژانسی ضدبارداری شامل موارد زیر است:

قرص‌های پیشگیری از بارداری اورژانسی هورمونی

این قرص‌ها حاوی هورمونی به نام لوونورژسترول هستند. این قرص‌ها به طور خاص به عنوان پیشگیری از بارداری اضطراری بسته بندی می‌شوند و نیاز به تجویز پزشک ندارند. این قرص‌ها با نام‌های تجاری مای وی، تیک اکشن و… شناخته می‌شوند.

قرص پیشگیری از بارداری اورژانسی الا

الا یک قرص غیر هورمونی است. این قرص از طریق وجود ماده اولیپریستال که یک داروی غیر هورمونی است، جلوی اثرات هومون‌های اصلی لازم برای بارداری را می‌گیرد. برای مصرف این قرص نیاز به نسخه پزشک دارید.

قرص‌های هورمونی روزانه جلوگیری از بارداری

این قرص‌های شناخته شده می‌توانند برای پیشگیری از بارداری در شرایط اورژانسی هم مورد استفاده قرار بگیرند. اما برای این کار به مصرف بیش از یک قرص به صورت همزمان نیاز است. این رویکرد می‌تواند موثر باشد، اما اثرگذاری آن نسبت به قرص‌های لوونورژسترول کمتر بوده و با عوارض بیشتری مثل حالت تهوع همراه است.

حالت تهوع و استفراغ شایع‌ترین عارضه مصرف قرص‌های اورژانسی برای جلوگیری از بارداری است

قرص اورژانسی لونژیل

قرص پیشگیری از بارداری لونژیل یا لوونورژسترول یک روش برای جلوگیری از بارداری بعد از داشتن یک رابطه حفاظت نشده است که با استفاده از یک هورمون مصنوعی مشابه پروژسترون کار می‌کند. این دارو بعد از مصرف بر تخمک‌گذاری تاثیر گذاشته و با افزایش ضخامت مخاط رحم، فعالیت اسپرم برای نفوذ به آن را دشوار و احتمال بارداری را کم می‌کند. پزشکان توصیه می‌کنند که برای داشتن حداکثر کارایی، این قرص باید در فاصله ۴۸ ساعت نخست بعد از رابطه مصرف شود. اگر از نوع دو دوز آن استفاده می‌کنید، نوبت دوز دوم حدود ۱۲ ساعت بعد از دوز اول خواهد بود. با توجه به عوارض جانبی این قرص‌ها، بهتر است که به عنوان یک روش دائمی از آن‌ها استفاده نکنید. مصرف بیش از یک بار این روش در ماه به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

بیشتر بخوانید: انواع روش‌ های ماموگرافی

قرص اووسیز

قرص اورژانسی اووسیز همان قرص لونژیل است. در واقع هر دوی این قرص‌ها حاوی لوونورژسترول هستند، اما در دو شرکت دارویی مختلف ساخته شده و بنابراین نامگذاری متفاوتی دارند. قرص اووسیز فقط در موارد پیشگیری از بارداری اضطراری باید مورد استفاده قرار بگیرد؛ چون مصرف مداوم آن می‌تواند عملکرد تخمدان و رحم را دچار مشکل کرده و مشکلات جدی برای فرد ایجاد کند. این قرص با ممانعت از تخمک‌گذاری یا به تاخیر انداختن آن جلوی بارداری را می‌گیرد.

طریقه مصرف قرص اورژانسی

انواع مختلفی از قرص‌های اورژانسی وجود دارد. هر فردی با توجه به شرایط خود می‌تواند از یکی از آن‌ها استفاده کند. نحوه مصرف قرص اورژانسی به نوع روش انتخابی وابسته است. روش مصرف چند مورد از در دسترس‌ترین این قرص‌ها عبارتند از:

قرص لونژیل

این قرص با دو دوز ۵/۱ و ۷۵/۰ میلی‌گرمی در داروخانه‌ها موجود است. قرص ۵/۱ میلی‌گرمی تنها یک عدد است و باید در اولین فرصت بعد از نزدیکی محافظت نشده مصرف شود. اما قرص ۷۵/۰ میلی‌گرمی دو عدد بوده که قرص دوم باید ۱۲ ساعت بعد از خوردن قرص اول مصرف شود. بهترین زمان اثرگذاری آن در ۲۴ ساعت اول بعد از رابطه است؛ اما تا ۷۲ ساعت و بعضا تا ۱۲۰ ساعت بعد رابطه هم کارایی نسبی خواهد داشت.

علاوه بر قرص‌های اورژانسی مخصوص، از دوزهای بالای قرص‌های هورمونی ضد بارداری روزانه هم می‌توان استفاده کرد

قرص الی دی

دسترسی به قرص ال دی احتمالا آسان‌تر است. کافی است برای جلوگیری از بارداری بعد از رابطه محافظت نشده، چهار عدد قرص ال دی را در نزدیک‌ترین زمان ممکن و چهار عدد دیگر را ۱۲ ساعت بعد بخورید. حداکثر ۷۲ ساعت برای استفاده از این روش برای جلوگیری از بارداری فرصت دارید.

قرص اچ دی

روش مصرف این قرص مشابه ال دی است. با این تفاوت که تعداد قرص‌های مصرفی در هر نوبت به جای چهار عدد، ۲ عدد است.

بیشتر بخوانید: اقدامات قبل از بارداری

حرف آخر

خانم‌هایی که رابطه جنسی کنترل نشده داشته‌اند، می‌توانند برای پیشگیری از بارداری ناخواسته، بعد از انجام رابطه از قرص‌هایی استفاده کنند. این قرص‌ها به نام قرص‌های ضد بارداری اورژانسی شناخته می‌شوند و انواع مختلف آن‌ها از برندهای مختلف در داروخانه‌ها موجود است. بهترین زمان مصرف آن‌ها، ۷۲ ساعت اول بعد از رابطه است و هر چه این فاصله بیشتر شود، احتمال اثرگذاری کاهش خواهد یافت. گرچه این روش می‌تواند اثرگذاری خوبی داشته باشد، اما توصیه می‌شود که به عنوان یک روش دائمی استفاده نشده و مصرف آن به چند بار (سه تا چهار بار) در سال محدود شود. چنان‌چه در مورد مصرف قرص اورژانسی نیاز به راهنمایی پزشگی دارید می‌توانید از متخصصان سامانه حال راهنمایی بگیرید. آیا شما تجربه‌ای از مصرف این قرص‌ها دارید؟

مشاوره آنلاین پزشکی با حال

سوالات متداول

قرص اورژانسی چیست؟

به قرص‌های ضد بارداری که برای جلوگیری از بارداری شدن بعد از انجام رابطه جنسی و در فاصله زمانی محدود بعد از رابطه (حداکثر ۷۲ ساعت) استفاده می‌شود قرص‌های اورژانسی گفته می‌شود.

بهترین قرص اورژانسی چیست؟

بهترین قرص اورژانسی در دسترس‌ترین آن است، اما شناخته شده‌ترین نوع آن قرص لونژیل یا اووسیز است که در در بسته‌های یک و دو عددی در داروخانه‌ها و بدون نیاز به نسخه پزشک در دسترس است.

از کجا بفهمیم قرص اورژانسی اثر کرده است؟

افرادی که از این قرص‌ها استفاده می‌کنند، بعد از چند روز پریود می‌شوند. ممکن است پریود آن‌ها با یک یا دو هفته تاخیر روی دهد اما در صورت تاخیر بیشتر بهتر است با یک پزشک مشورت کرده و یا تست بارداری بدهند.

چند روز بعد از مصرف قرص اورژانسی پریود می شویم؟

این قرص‌ها با ورود مقدار زیادی هورمون به بدن، نظم قاعدگی را بر هم می‌زنند. افراد معمولا ۵ تا ۱۰ روز بعد از مصرف قرص به خونریزی یا لکه بینی می‌افتند و احتمالا نظم پریود آن‌ها برای یک یا دو ماه به هم می‌خورد.

از چه پزشکی برای مصرف قرص‌های اورژانسی کمک بگیریم؟

گرچه این قرص‌ها بدون نیاز به تجویز پزشک در دسترس هستند، اما برای دریافت راهنمایی بیشتر می‌توانید از پزشکان متخصص زنان و زایمان حال کمک بگیرید.

منابع

www.webmd.com

www.mayoclinic.org

اطلاعات دارویی بارداری