دیابت استرسی چیست؟ ممکن است دیابت را با نام بیماری قند خون بشناسید، اما برای آن که بتوانیم بفهمیم دیابت استرسی چیست، اول باید ببینیم که خود دیابت دقیقاً چیست و بعد انواع آن را بررسی کنیم. دیابت یک بیماری متابولیک است که باعث افزایش قند خون میشود. هورمون انسولین، قند را از خون به داخل سلول‌های شما منتقل میکند تا آن را ذخیره کند یا به عنوان انرژی استفاده کند. اگر دیابت داشته باشید، بدن شما یا به اندازه کافی انسولین تولید نمی‌کند یا نمی‌تواند به طور موثر از انسولینی که توسط سلولها ساخته شده استفاده کند، شاید هم هر دو! افزایش قند خونِ ناشی از دیابت میتواند به عصب‌ها، چشم‌ها، کلیه‌ها و سایر اندام‌های بدن آسیب برساند. درباره قند خون بیشتر بدانید
به طور کلی انواع دیابت را می‌توان در چهار گروه دیابت نوع اول، دیابت نوع دوم، پیش دیابت و دیابت بارداری قرار داد. دیابت نوع ۱، یک بیماری خود ایمنی است. سیستم ایمنی به سلول‌های پانکراس یا همان غده لوزالمعده، جایی که انسولین ساخته میشود، حمله کرده و آن‌ها را از بین می‌برد. مشخص نیست که چه عواملی باعث این حمله می‌شوند. حدود ۱۰ درصد افراد مبتلا به دیابت، دیابت نوع یک دارند. این نوع از دیابت در بین کودکان و نوجوانان شایع‌تر است و ممکن است آن را با نام دیابت نوجوانان بشناسید.
دیابت نوع ۲ زمانی اتفاق میافتد که بدن در برابر انسولین مقاوم شده و قند در خون شما جمع شود. دیابت نوع ۲ نوعی اختلال در نحوه تنظیم و استفاده از قند (گلوکز) به عنوان سوخت در بدن است. در دیابت نوع دو علاوه بر این‌که سلول‌های پانکراس انسولین کافی ترشح نمی‌کنند، سلولها هم به انسولین واکنش ضعیفی نشان میدهند و قند کم‌تری دریافت می‌کنند. این وضعیت اگر طولانی مدت و مزمن شود، منجر به گردش بیش از حد قند در جریان خون میشود.
بیشتر بخوانید: علائم پیر چشمی
پیش دیابت زمانی است که سطح قند خون شما بیش از حد مجاز باشد، اما به اندازه کافی بالا نباشد که پزشک بتواند دیابت را تشخیص دهد. افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ تقریباً همیشه در ابتدا به پیش دیابت مبتلا می‌شوند. پیش دیابت معمولاً علائمی ایجاد نمی‌کند.
همان طور که از نامش هم پیداست، دیابت بارداری به قند خون بالا در دوران بارداری گفته میشود. هورمونهای انسداد انسولین تولید شده توسط جفت باعث این نوع از دیابت می‌شوند.
بیشتر بخوانید: درمان تکرر ادرار با عسل
دیابت عصبی
حالا که انواع دیابت را می‌شناسید، ممکن است این سؤال برایتان پیش آمده باشد که “پس دیابت استرسی در کدام یک از این گروه‌ها قرار می‌گیرد؟” دیابت استرسی یا دیابت عصبی یک اصطلاح رایج در میان مردم است اما خودش نوعی از دیابت نیست. در واقع دیابت استرسی تأثیر تشدید کننده استرس بر دیابت است. استرس عاملی است که دیابت شما را تشدید میکند، ولی عامل ابتلای شما به دیابت نیست. اما چطور؟ به زبان ساده،
داروی جدید درمان قطعی دیابت را دراین مطلب بشناسید
زمانی که ما دچار استرس می‌شویم، بدن سریعاً واکنش نشان میدهد و با آزاد کردن هورمون‌هایی به سلولها اجازه دسترسی به انرژی ذخیره شده میدهد تا به ما کمک کند که خود را از خطر دور کنیم. این پاسخ فیزیولوژیکیِ غریزی به تهدیدات درک شده، به عنوان پاسخ “جنگ یا گریز” شناخته میشود. پاسخ جنگ یا گریز، به سرعت باعث تغییرات هورمونی و فیزیولوژیکی میشود. این تغییرات هورمونی به شما امکان میدهند که سریع عمل کنید تا بتوانید از خود محافظت کنید.
درباره آزمایش قند خون و انجام آنم در منزل این مطلب را بخوانید
پاسخ جنگ یا گریز، یک غریزه بقا است که اجداد باستانی‌ما پس از سال‌ها در سیر تکامل ایجاد کرده‌اند. بدن شما آدرنالین و کورتیزول را در جریان خون آزاد میکند و تنفس شما سریع‌تر میشود. بدن خون را به عضلات و اندام‌ها هدایت میکند و به شما این امکان را میدهد تا با خطر مبارزه کنید. در این مرحله شما درد را کم‌تر حس می‌کنید و انرژی زیادی برای فعالیت‌های بدنی شدید و ناگهانی دارید. در صورت ابتلا به دیابت، بدن شما قادر به پردازش گلوکز آزاد شده در خون، که قرار است سوخت سلول‌های شما باشد، نیست. اگر نتوانید گلوکز را به انرژی تبدیل کنید، در جریان خون جمع میشود و در نتیجه سطح گلوکز خون شما افزایش پیدا میکند. این همان دیابت استرسی است که از آن صحبت کردیم.
دیابت عصبی باعث اختلال در ترشح انسولین و استفاده مؤثر از آن میشود
کنترل دیابت استرسی
مدیریت استرس برای سلامتی همه ما اهمیت دارد، اما هنگامی که با دیابت، به خصوص دیابت نوع ۲ زندگی می‌کنید، اهمیت مدیریت استرس بیشتر هم میشود. این به آن دلیل است که نحوه پاسخ بدن به استرس میتواند خطر ابتلا به عوارض دیابت را افزایش دهد. کنترل ضعیف قند خون در طولانی مدت میتواند منجر به آسیب چشم، آسیب عصبی، آسیب پا و حتی بیماری قلبی شود، بنابراین بسیار مهم است که افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ تشخیص دهند که چه زمانی دچار استرس می‌شوند و برنامه ای برای کنترل آن داشته باشند. چند اقدام کلی برای کنترل دیابت استرسی به شرح زیر هستند:
- آگاهی خود را نسبت به دیابت افزایش دهید. هرچه بیشتر بتوانید در مورد دیابت بیاموزید، احساس بهتری در توانایی مدیریت آن پیدا خواهید کرد. مشورت با پزشک متخصص و مطالعه منابع معتبر از بهترین و مطمئن‌ترین راه‌ها برای افزایش آگاهی در رابطه با دیابت یا هر بیماری دیگری است.
- برنامه غذایی و دارویی خود را سازمان‌دهی کنید. مصرف درست داروها و برنامه غذایی مناسب برای دیابت از مهم‌ترین اقداماتی است که باید انجام دهید. برای دریافت رژیم غذایی مناسب با متخصص تغذیه مشورت کنید.
- از مدیتیشن یا سایر روش‌های استرس‌زدا کمک بگیرید. مدیتیشن و یوگا روش‌های استرس‌زدایی هستند که از نظر علمی اثبات شده‌اند. آرام‌سازی پیشرونده عضلانی هم یکی دیگر از روش‌هایی است که میتواند به شما در مدیریت استرس کمک کند. ورزش مرتب و مداوم هم علاوه بر این‌که در سلامت جسمی شما اثرگذار است، در سلامت روان شما هم مؤثر است.
- اگر لازم بود روان‌درمانی کنید. اگر استرس شما به حدی است که عملکرد شما در روابط و زندگی روزانه شما را تحت تأثیر قرار میدهد، با پزشک مراقبت های اولیه یا متخصص غدد درون ریز صحبت کنید. در صورت لزوم، پزشک متخصص شما با متخصصان سلامت روان همکاری میکند تا به شما کمک کند که با استرس بیش از حد خود کنار بیایید.
بیشتر بدانید: حذف قند از رژیم غذایی
مدیتیشن میتواند در کنترل دیابت عصبی بسیار مؤثر باشد
استرس و دیابت نوع یک
همان طور که گفتیم، استرس به دلیل ایجاد تغییرات هورمونی باعث تغییر سطح قند خون میشود، اما این تغییر بر انواع دیابت چه تأثیری می‌گذارد؟ آیا همیشه با افزایش قند خون مواجه می‌شویم؟
معمولاً تأثیر استرس بر دیابت نوع یک، کم‌تر از نوع دو است. در حالی که استرس سطح قند خون را تغییر میدهد، میزان تأثیر آن بر افراد مختلف متفاوت است. مطالعات در مورد تأثیرات استرس بر میزان گلوکز در خون انسان نشان داده است که استرس روحی یا روانی باعث افزایش سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ و در بیشتر مبتلایان به نوع ۱ میشود، اگرچه ممکن است در برخی از افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ سطح قند خون کاهش پیدا کند. این در حالی است که در پی استرس جسمی، قند خون معمولاً افزایش پیدا میکند. این افزایش زمانی اتفاق میافتد که بیمار یا آسیب دیده باشید. هم افراد مبتلا به دیابت نوع یک و هم افراد مبتلا به دیابت نوع دو، در معرض افزایش قند خون ناشی از این نوع دیابت استرسی قرار دارند.
سوالات پزشکی خود را میتوانید از بخش دکتر آنلاین رایگان حال بپرسید.
اگر به پیش دیابت یا دیابت بارداری هم مبتلا باشید، باز استرس در شرایط شما دخیل است. در نهایت واکنش بدن زمانی که تحت استرس و تنش قرار دارد، ثابت است: آدرنالین و کورتیزول در خون آزاد میشود، میزان قند خون عموماً بالا میرود و بدن برای فعالیت فیزیکیِ شدیدتر از حالت عادی آماده میشود؛ چرا که یا قرار است از خطر فرار کنید و یا قرار است با آن بجنگید. اگر کسی به پیش دیابت یا دیابت بارداری مبتلا باشد، این واکنش‌ها بر میزان قند خون، ترشح انسولین و استفاده مؤثر از آن تأثیر می‌گذارد.
استرس باعث افزایش سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 و در بیشتر مبتلایان به دیابت نوع 1 میشود
استرس اکسیداتیو و دیابت
استرس اکسیداتیو عدم تعادل بین رادیکال‌های آزاد و آنتی اکسیدان‌های بدن شما است. رادیکال‌های آزاد مولکول‌های حاوی اکسیژن با تعداد ناموزون الکترون هستند. تعداد الکترون‌ها به این مولکوا‌ها اجازه میدهد تا به راحتی با سایر مولکول‌ها ترکیب شده و واکنش نشان دهند. رادیکال‌های آزاد می‌توانند باعث ایجاد واکنش‌های شیمیایی با زنجیره بزرگ در بدن شما شوند، زیرا به راحتی با سایر مولکول‌ها واکنش نشان میدهند. به این واکنش‌ها اکسیداسیون گفته میشود. اکسیداسیون میتواند مفید یا مضر باشد اما قطعاً عدم تعادل در این واکنش‌ها که همان استرس اکسیداتیو است، مضر است.
بیشتر بخوانید: دارو برای درمان کمبود کلسیم
اما تأثیر استرس اکسیداتیو بر دیابت چیست؟ رادیکال‌های آزاد می‌توانند به بافت چربی، DNA و پروتئین‌های بدن آسیب برسانند. پروتئین‌ها ، لیپیدها و DNA قسمت زیادی از بدن شما را تشکیل میدهند ، بنابراین، این آسیب‌ها می‌توانند به مرور زمان منجر به بروز بیماری‌های متفاوت از جمله دیابت، سرطان، آلزایمر و… شوند.
استرس اکسیداتیو، در واقع عدم تعادل بین رادیکال‌های آزاد و آنتی اکسیدان‌های بدن است
روش‌های اجتناب از استرس اکسیداتیو
همان طور که گفتیم، استرس اکسیداتیو عدم تعادل رادیکال‌های آزاد و آنتی اکسیدان‌های بدن است که میتواند منجر به آسیب سلول و بافت شود. استرس اکسیداتیو به طور طبیعی رخ میدهد و در روند پیری نقش دارد. سلول‌های بدن در طی فرآیندهای متابولیک طبیعی رادیکال‌های آزاد تولید می‌کنند. در عین حال، سلولها آنتی اکسیدان‌هایی هم تولید می‌کنند که این رادیکال‌های آزاد را خنثی می‌کنند. به طور کلی، بدن قادر است تعادل بین آنتی اکسیدان‌ها و رادیکال‌های آزاد را حفظ کند، اما ممکن است عواملی مثل تغذیه و رژیم غذایی، سبک زندگی، آلاینده‌های محیطی و… این تعادل را به هم بزنند.
شما میتوانید از بخش پزشک آنلاین سایت حال با پزشکان و مشاوران آنلاین در هر ساعت از شبانه روز ارتباط برقرار کنید.
نباید فراموش کنید که بدن هم به رادیکال‌های آزاد و هم به آنتی اکسیدان‌ها احتیاج دارد. میزان بیشتر یا کم‌تر از حد مجاز هر یک، ممکن است منجر به ایجاد مشکلاتی در سلامتی شود؛ ولی خوب به لطف شرایط زندگی فعلی، ما معمولاً با کمبود رادیکال‌های آزاد مواجه نمی‌شویم! در نهایت آنتی اکسیدان‌ها ابر قهرمان این جدال هستند. آنتی اکسیدان‌ها موادی هستند که با اهدای الکترون، رادیکال‌های آزاد را خنثی می‌کنند یا از بین می‌برند. اثر خنثی کننده آنتی اکسیدان‌ها به محافظت از بدن در برابر استرس اکسیداتیو کمک میکند. ویتامین‌های A ، C و E مثال‌هایی از آنتی اکسیدان‌ها هستند. اقداماتی هستند که می‌توانند به بدن ما در حفظ این تعادل حیاتی کمک کنند.
- داشتن یک رژیم غذایی متعادل و سالم و سرشار از میوه و سبزیجات
- محدود کردن مصرف غذاهای فرآوری شده، به ویژه غذاهایی که سرشار از قند و چربی هستند
- ورزش منظم
- عدم مصرف دخانیات
- کاهش استرس
- اجتناب یا کاهش قرار گرفتن در معرض آلودگی و مواد شیمیایی سخت
بیشتر بخوانید: لکنت زبان در بزرگسالان
فراموش نکنید که حفظ وزن سلامت، تأثیر به‌سزایی در جلوگیری از استرس اکسیداتیو و به طبع آن دیابت استرسی دارد، پس تغذیه سالم، ورزش، ترک عادات نامناسب و دوری از تنش، استرس و آلاینده‌های محیطی از ساده‌ترین و منطقی‌ترین اقداماتی است که برای رسیدن به این هدف، میتوانید انجام دهید.
داشتن رژیم غذایی سالم، از مهم‌ترین روش‌های پیش‌گیری از استرس اکسیداتیو است
سؤالات متداول
دیابت استرسی چیست؟
بدن ما زمانی که با استرس مواجه میشود، با آزاد کردن آدرنالین و کورتیزول واکنش نشان داده و به سلولها اجازه دسترسی به انرژی ذخیره شده را میدهد تا به ما کمک کند که خود را از خطر دور کنیم. در صورت ابتلا به دیابت، بدن شما قادر به پردازش گلوکز آزاد شده در خون نیست. اگر نتوانید گلوکز را به انرژی تبدیل کنید، در جریان خون جمع میشود و در نتیجه سطح گلوکز خون شما افزایش پیدا میکند.
آیا دیابت بر استرس تاثیر دارد؟
با تشخیص دیابت یا هر بیماری جدی مزمن دیگری، خودش میتواند فشار روانی و استرس زیادی ایجاد کند. این استرس میتواند کنترل سطح قند خون را دشوارتر کند، و باعث ناامیدی و استرس مضاعف شده و شما را وارد سیکل معیوبِ استرس ناشی از دیابت و دیابت استرسی کند. نتایج بعضی از تحقیقات هم خبر از غلظتِ بیشترِ کورتیزول در افراد مبتلا به دیابت میدهند.
چگونه دیابت استرسی را کنترل کنیم؟
دیابت استرسی در اثر تنشهای روانی و جسمی ایجاد میشود، پس بهترین روش برای کنترل دیابت استرسی کاهش دادن سطح استرس در زندگی روزانه است. مدیتیشن و یوگا به کاهش کلی فشارهای روانی و احساسی کمک میکند. علاوه بر اینها، ورزش مرتب و تغذیه سالم هم در کاهش استرس روانی و اکسیداتیو مؤثر هستند. اگر اضطراب و استرس شما در اثر اختلالات روانی یا افسردگی است، روان درمانی به شما کمک زیادی خواهد کرد.
آیا استرس باعث بالا رفتن قند خون میشود؟
در شرایط استرس زا، سطح انسولین در خون شما پایین میآید و سطح هورمونهای استرس مثل آدرنالین و کورتیزول بالا میرود. این تغییرات هورمونی باعث می شود انسولین شما آن طور که باید و شاید کار نکند. همه اینها ممکن است سطح قند خون شما را بالا ببرد.
منابع:
