درباره قند خون باید بدانید که قند خون یا گلوکز، قند اصلی موجود در خون است. بدن ما گلوکز را از غذایی که می‌خوریم دریافت می‌کند. این قند خون منبع مهمی از انرژی است و مواد مغذی مورد نیاز بدن، عضلات و سیستم عصبی را تامین می‌کند. جذب، ذخیره و تولید گلوگز به صورت مداوم توسط فرآیندهای پیچیده‌ای توسط روده کوچک، کبد و لوزالمعده تنظیم می‌شود. بعد از خوردن کربوهیدرات توسط فرد، گلوکز وارد جریان خون می‌شود.

سیستم غدد درون‌ریز کمک می‌کند تا سطح گلوکز خون با استفاده از پانکراس کنترل شود. این اندام، هورمون انسولین را تولید می‌کند و پس از مصرف پروتئین یا کربوهیدرات توسط فرد، آن را آزاد می‌کند. انسولین، گلوگز اضافی را به عنوان گلیکوژن به کبد ارسال می‌کند. اگر پانکراس نتواند میزان انسولین مورد نیاز را تامین کند و یا بدن نسبت به تولید انسولین حساسیت کمتری داشته باشد، علائم دیابت ایجاد می‌شود.

پانکراس هم‌چنین هورمونی به نام گلوکاگون تولید می‌کند که بر عکس انسولین عمل کرده و در صورت لزوم، سطح قندخون را افزایش می‌دهد. بر اساس نتایج پژوهش‌های انجام شده در مرکز تحقیقات سرطان لوزالمعده دانشگاه جانز هاپکینز، دو هورمون انسولین و گلوکاگون با هم کار می‌کنند تا تعادل گلوکز در بدن حفظ شود.

وقتی بدن به قند بیشتری نیاز دارد، گلوکاگون به کبد سیگنال ارسال می‌کند که گلیکوژن را دوباره به گلوکز تبدیل کرده و در جریان خون آزاد کند. این فرآیند گلیکوژنولیز نامیده می‌شود. هنگامی که قند کافی برای گردش در بدن وجود ندارد، کبد منابع لازم برای بدن از جمله مغز، گلبول‌های قرمز و کلیه را ذخیره می‌کند. برای سایر بخش‌های بدن هم کتون تولید می‌کند.

درواقع به جای گلوکز از تجزیه چربی برای تامین سوخت استفاده می‌کند. به فرآیند تبدیل چربی به کتون، کتوژنز گفته می‌شود. طبق یافته‌های محققان دانشگاه کالیفرنیا، کبد هم‌چنین می‌تواند از سایر موارد بدن مانند اسیدهای آمینه، مواد زائد و محصولات جانبی چربی، قند ایجاد کند. آیا می‌دانید که دیابت یکی از عوامل خطر‌ساز در ابتلا به کبد چرب است؟ برای آگاهی بیشتر درباره کبد چرب می‌توانید به مقاله علائم کبد چرب  در وب‌سایت حال مراجعه کنید. البته افت قند خون می‌تواند باعث مرگ شود که در ادامه به آن می‌پردازیم.

قند خون نرمال

تحقیق درباره قند خون نشان داده برای بیشتر افراد، ۸۰ تا ۹۹ میلی‌گرم قند در دسی‌لیتر، قبل از غذا و ۸۰ تا ۱۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر بعد از غذا، نرمال است. انجمن دیابت آمریکا می‌گوید که بیشتر بزرگسالان غیر باردار مبتلا به دیابت باید ۸۰ تا ۱۳۰ میلی‌گرم قند در دسی‌لیتر قبل از غذا و کمتر از ۱۸۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر، یک تا دو ساعت بعد از غذا داشته باشند. این تغییرات، چه قبل و چه بعد از غذا، نشان دهنده نحوه جذب گلوکز توسط بدن است. بدن شما بعد از خوردن غذا، کربوهیدرات‌های موجود در آن را به قسمت‌های کوچک‌تر از جمله گلوکز تجزیه می‌کند که اجزایی قابل جذب توسط روده کوچک هستند.

کربوهیدرات‌های مصرفی در رژیم غذایی به گلوکز تجزیه شده و قند را تشکیل می‌دهند

علائم قند خون بالا

هایپرگلیسمی اصطلاح تخصصی برای بالا بودن قند خون است. وقتی بدن انسولین کمی داشته باشد یا نتواند از انسولین موجود به صورت موثر استفاده کند، سطح گلوکز خون بالا می‌رود. میزان قند بدن بین ۱۰۰ تا ۱۸۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر، نسبتا بالا (پیش دیابت) و بیش از ۱۸۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر، هایپرگلیسمی تلقی می‌شود. عوامل متعددی می‌توانند باعث این مشکل در بدن شوند که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:

• غذای زیاد یا مصرف یک وعده غذایی یا میان وعده با کربوهیدرات بیشتر از حد معمول
• کمبود آب بدن
• بی‌تحرکی
• بیماری، استرس یا دوره عادت ماهانه (همه این‌ها باعث ترشح هورمون‌هایی در بدن می‌شوند که سطح قندخون را افزایش می‌دهند). اگر می‌خواهید درباره نقش استرس بیشتر بدانید، مقاله تاثیر استرس بر بدن را در وب‌سایت حال مطالعه کنید.
• مصرف برخی از داروها مانند استروئیدها یا داروهای درمان افسردگی
• داروهای خوراکی دیابت که به اندازه کافی انسولین ندارند. برای مطالعه بیشتر درباره اینکه انسولین چیست و انواع آن کدامند مقاله مرتبط با آن را در حال بخوانید.

افزایش قند در بدن نشانه‌های مختلفی دارد که میزان آن‌ها با توجه به سطح افزایش آن ممکن است از کم تا زیاد متغییر باشد. اصلی‌ترین علائم قندخون بالا شامل گلوکز خون بالا، مقدار بالای قند در ادرار، تکرر ادرار و افزایش تشنگی است.

درمان قند خون

ورزش کردن یکی از ساده‌ترین روش‎‌ها برای کاهش قند خون بالا است

فعالیت بدنی کافی و ورزش می‌تواند قند افزایش یافته را درمان کند. اما باید توجه کنید که اگر میزان گلوکز خون بیش از ۲۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر است و در ادرار فرد، کتون وجود دارد، ورزش کردن گزینه مناسبی نیست. انجام فعالیت بدنی در صورت وجود کتون، باعث هایپرگلیسمی خواهد شد. کاهش مقدار غذای مصرفی هم می‌تواند به کاهش آن کمک کند. برای ایجاد تغییر در برنامه غذایی خود لازم است که با یک متخصص غدد آنلاین به صورت صوتی یا تصویری مشورت کنید. اگر به کار گیری تغییرات در رژیم غذایی دیابتی و انجام فعالیت بدنی در کاهش قند بدن موثر نباشد، پزشک ممکن است مقدار دارو، انسولین و یا زمان مصرف آن را تغییر دهد. راهکار انتخابی شما برای کاهش قند چیست؟

داروی جدید درمان قطعی دیابت را در مطلب مشخص شده بخوانید.

عوارض عدم درمان قندخون بالا

اگر شما نتوانید قندخون خود را کاهش دهید، ممکن است به کمای دیابتی (کتواسیدوز) دچار شوید. درباره داروی جدید دیابت نوع ۲ می‌توانید این مطلب را نیز بخوانید. وقتی بدن نتواند گلوکز کافی برای تامین انرژی بدن مصرف کند، چربی‌ها را تجزیه می‌کند. این کار باعث تولید مواد زائدی به نام کتون در بدن خواهد شد. بدن نمی‌تواند حجم زیادی از کتون را تحمل کرده و تلاش می‌کند تا آن را از طریق ادرار دفع کند. تجمع کتون در خون باعث کتواسیدوز می‌شود. این عارضه نیاز به درمان فوری دارد. در صورت مشاهده علائم زیر باید فورا با پزشک تماس بگیرید:

• تنگی نفس ( برای مطالعه بیشتر راجع به تنگی نفس و نشانه های آن مقاله مرتبط با آن را در حال بخوانید.)
• تهوع و استفراغ
• دهان بسیار خشک

شناخت قرص سیتاگلیپتین برای درمان قند خون

هیپوگلیسمی چیست

هیپوگلیسمی اصطلاح تخصصی برای پایین بودن قند بدن است. زمانی که قندخون بیش از حد کاهش یابد( معمولا کمتر از ۷۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر)، بدن تلاش می‌کند تا آن را به محدوده طبیعی خود برگرداند. برخی از عواملی که باعث افت قند خون می‌شوند عبارتند از:

• گرسنگی، مصرف کربوهیدرات کم و یا حذف یک وعده غذایی
• مصرف الکل به ویژه با معده خالی
• مصرف انسولین یا داروهای دیابت بیش از مقدار مجاز
• عوارض جانبی برخی از داروها
• فعالیت بدنی شدید و بیش از حد معمول

ضمن اینکه این عارضه می‌تواند در موارد محدودی به مرگ منجر شود.

درباره بیماری پانکرانیت و درمان آن بیشتر بدانید

علائم هیپوگلیسمی یا قند خون پایین

واکنش هر فرد در برابر افت قند خون متفاوت است. این عارضه نشانه‌های متعددی دارد که لازم است فرد علائم مرتبط با بدن خود را بشناسد. در ادامه به علائم هیپوگلیسمی از خفیف‌ترین و شایع‌ترین تا شدیدترین آن‌ها اشاره می‌شود.

• احساس لرزش
• عصبی یا مضطرب بودن
• عرق کردن همراه با لرز
• گیجی
• ضربان قلب سریع
• احساس سرگیجه ( برای مطالعه بیشتر درباره علت سرگیجه به مقاله مرتبط با آن در حال سر بزنید.)
• گرسنگی
• حالت تهوع
• رنگ پریدگی
• احساس خواب‌آلودگی
• ضعف و نداشتن انرژي
• تاری یا اختلال بینایی
• سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی در لب‌ها، زبان یا گونه‌ها
• سر‌درد ( با انواع سردرد بیشتر آشنا شوید)
• ناهماهنگی در حرکات دست و پا
• کابوس یا گریه در هنگام خواب و نداشتن خواب راحت
• تشنج

بیشتر بخوانید: روش‌های درمان خواب زیاد

درمان هیپوگلیسمی با قانون ۱۵-۱۵

کسی که دچار افت قند شده نباید به یکباره آن را افزایش دهد. قانون ۱۵-۱۵ یک روش ساده برای این کار است که طبق آن فرد باید ۱۵ گرم کربوهیدرات (مثل قرص‌های گلوکز، یک قاشق شکر، عسل یا شربت ذرت و…) در هر نوبت استفاده کرده و بعد از ۱۵ دقیقه میزان گلوکز خون خود را بررسی کند. این کار باید مجددا تکرار شود تا میزان قند خون به حدود ۷۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر یا کمی بالاتر برسد. پس از رسیدن به وضعیت عادی، فرد می‌تواند یک وعده غذایی یا میان‌وعده مصرف کند تا مطمئن شود که میزان قند او مجددا افت نمی‌کند.

بیشتر بخوانید: خواص دارچین و عسل

عدم درمان هیپوگلیسمی چه عوارضی دارد؟

درمان نکردن هیپوگلیسمی می‌تواند صدمات زیادی به ارگان‌های حیاتی بدن از جمله مغز وارد کند. اگر افت قند خون درمان نشده و سطح آن هم‌چنان پایین بیاید، مغز گلوکز کافی دریافت نمی‌کند و عملکرد آن مختل خواهد شد. این مسئله منجر به گیجی، تاری دید، کاهش تمرکز و در نهایت کما و به ندرت مرگ خواهد شد.

هیپوگلیسمی ممکن است باعث بیهوشی و کما شود

عوارض قند خون

نوسان قند خون یک مشکل جدی تلقی می‌شود؛ به ویژه هایپرگلیسمی که یکی از اصلی‌ترین ریسک فاکتورها در دیابت نوع ۲ است. این عارضه مشکلات دیگری را هم در پی دارد که از شایع‌ترین آن‌ها می‌توان به خستگی، افزایش اشتها و افزایش وزن اشاره کرد. این نشانه‌ها در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 خیلی زود بروز می‌کنند. هایپرگلیسمی حتی گاهی به سکته مغزی هم منجر می‌شود. سایر عوارض عدم تعادل در قند عبارتند از:

• هوس‌های غذایی
• مشکلات خواب (درباره خوب خوابیدن این مطلب را مطالعه کنید)
• افت انرژی و خستگی
• مه مغزی
• نوسانات وزن
• سطح کورتیزول بالا
• پیش دیابت و دیابت نوع ۲

شما همینطور می‌توانید درباره دیابت استرسی در حال بخوانید.

نحوه کنترل قند خون

افراد سالم می‌توانند سطح قند خون خود را به روش‌های مختلف کنترل کنند که موثر‌ترین آن‌ها عبارتند از:

حفظ وزن مناسب برای کنترل قند خون

مشاوره با یک متخصص تغذیه و دریافت برنامه تغذیه‌ای و ورزشی مناسب با بدن، برای هر فرد بسیار مهم است و به کاهش وزن و داشتن اندام مناسب کمک می‌کند. برای این منظور می‌توانید از متخصص تغذیه آنلاین در مجموعه حال کمک بگیرید.

بهبود رژیم غذایی

کاهش مصرف چربی‌های اشباع، شکر و غذاهای فرآوری شده و افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات تازه و غذاهای کامل و دانه‌های خوراکی نقش مهمی در کنترل سطح گلوکز خون خواهد داشت.

داشتن فعالیت بدنی کافی

پیاده روی سریع به مدت ۳۰ دقیقه در روز سطح قند خون را کاهش و حساسیت انسولین را افزایش خواهد داد.

بررسی سطح مواد معدنی

تحقیقات نشان داده‌اند که منیزیم کافی می‌تواند به انسولین برای عمل به وظایف خود کمک کند. بنابراین لازم است که از وجود مواد معدنی مثل منیزیم در بدن خود اطمینان حاصل کنید.

بررسی میزان انسولین

علاوه بر تست قند خون، باید از نظر میزان انسولین و حساسیت آن در بدن اطمینان حاصل شود.

تغییر عادات غذایی و داشتن تغذیه سالم یک روش موثر در کنترل قند خون است

انواع آزمایش قند خون

آزمایش قند خون را به روش‌های زیر می‌توان انجام داد که البته تمام آزمایش ها را می‌توانید از بخش آزمایش در منزل حال ثبت سفارش کرده و انجام دهید

تست قند خون به وسیله گلوکومتر

افرادی که دیابت خود را کنترل می‌کنند، انگشت خود را به وسیله یک گلوکومتر خراش داده و نمونه خون را به این شیوه آزمایش می‌کنند. این کار در خانه و در هر ساعتی به آسانی قابل انجام است و عدد قند خون را نشان می‌دهد.

آزمایش قند خون  ناشتا (FBS)

این آزمایش میزان هموگلوبین گلیکوزیله شده را اندازه‌گیری می‌کند. به این روش، آزمایش هموگلوبین A1C گفته می‌شود. نتیجه این آزمایش میزان گلوکز خون فرد را در ۲ تا ۳ ماه گذشته ارزیابی می‌کند. این نتیجه نشان می‌دهد که آیا فرد پیش دیابت دارد یا می‌تواند دیابت خود را کنترل کند یا خیر.

آزمایش تحمل گلوکز خوراکی (OGTT)

این روش یک آزمایش دو مرحله‌ای است. ابتدا یک نمونه خون ناشتا از فرد گرفته شده و سپس یک نوشیدنی بسیار شیرین حاوی ۷۵ گرم گلوکز به او داده می‌شود. با فاصله یک و دو ساعت بعد از نوشیدن، باید مجددا از فرد نمونه بگیرند. بالاتر از حد نرمال بودن یکی از این نمونه‌ها برای تشخیص دیابت کافی است.

قویترین پایین اورنده قند خون

بخشی از مدیریت بیماری دیابت، بررسی مرتب قند خون است. از پزشک خود بپرسید که میزان قند شما چقدر باید باشد و چند بار باید آن را بررسی کنید. تست خون و درمان زودهنگام قند خون به شما کمک می‌کند تا از مشکلات مرتبط با افزایش قند جلوگیری کنید. آگاهی از میزان قند خون برای تمامی افراد لازم و ضرورری است. اما این مسئله برای بیماران مبتلا به دیابت بسیار مهم و حیاتی‌تر به نظر می‌رسد. این افراد باید چند بار در روز میزان گلوکز خون خود را بررسی کرده و در صورت لزوم، اقدامات درمانی تجویز شده را انجام دهند یا از قویترین پایین اورنده قند خون استفاده کنند.

انسولین، متفورمین، گلیپیزید، گلیمپراید از قویترین پایین آورنده قند خون به حساب می‌آیند اما این داروها ممکن است با توجه به شرایط بدن هر فرد و یا سوابق بیماری او متفاوت باشد بنابراین مشاوره با متخصص غدد آنلاین کاملا لازم و ضروری است

پزشک معالج برای کنترل قند خون، سابقه خانوادگی، سن، وضعیت سلامت عمومی و بیماری‌های زمینه‌ای وی را بررسی کرده و درمان مناسب را پیشنهاد می‌کند. بهتر است که نتایج تست قند خون خود را یادداشت کرده و در صورت تغییرات ناگهانی، آن را با پزشک خود در میان بگذارید. شما می‌توانید برای اطلاع از انواع آزمایش قند خون خود از راهنمایی متخصص غدد آنلاین در حال راهنمایی بگیرید. برای دریافت این خدمات، در تمامی روزهای هفته و همه ساعات شبانه روز، امکان مشاوره آنلاین با این پزشکان برای شما فراهم است. برای مطالعه درباره مزایای مشاوره آنلاین، مقاله مزایای مشاوره آنلاین در برابر مشاوره حضوری را از وب‌سایت حال مطالعه کنید.

ضمنا شما می‌توانید تمامی آزمایش‌ها از جمله آزمایش میزان قند خون خود را بدون نیاز به مراجعه حضوری و با استفاده از خدمات آزمایش در منزل حال انجام دهید. برای دستیابی به این خدمات کافی است که به وب‌سایت و یا اپلیکیشن حال مراجعه کنید. شما هر چند وقت یکبار سطح قند بدن خود را بررسی می‌کنید؟

سوالات متداول