بیماری دژنراتیو به دسته‌ای از اختلالات اطلاق می‌شوند که با بدتر شدن عملکرد اندام یا بافت درگیر، در طول زمان مشخص میشود. طیف گسترده ای از بیماری‌های دژنراتیو وجود دارد که شامل بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS) و بیماری هانتینگتون می‌باشد و منجر به کاهش تدریجی توانایی‌های جسمی و ذهنی می‌شوند.
در ادامه درباره اینکه بیماری دژنراتیو چیست و علائم و نشانه های آن کدامند بیشتر توضیح خواهیم داد.
بیماری دژنراتیو چیست؟
بیماری دژنراتیو به وضعیتی گفته میشود که در آن سلول‌ها یا بافت‌های خاصی در بدن به مرور زمان بدتر از بین می‌روند. این کاهش سلول بر عملکرد طبیعی اندام یا سیستم های بدن تأثیر منفی می‌گذارد. این بیماری ها اغلب درمان شناخته شده ای ندارند و به تدریج بر کیفیت زندگی فرد تأثیر می‌گذارند.
این شرایط معمولاً با تجزیه تدریجی در بافت یا ساختارهای خاص همراه است و منجر به کاهش توانایی‌های فیزیکی یا شناختی فرد میشود.
علت ایجاد بیماری دژنراتیو چیست؟
بیماری دژنراتیو توسط ترکیبی از عوامل از جمله استعداد ژنتیکی، انتخاب سبک زندگی و روند پیری ایجاد میشود. اگرچه این عوامل در ایجاد بیماری‌های دژنراتیو نقش دارند، اما تضمینی برای ابتلای قطعی به این بیماری نیستند.
استعداد ژنتیکی
برخی از بیماری های دژنراتیو، مانند بیماری آلزایمر و انواع خاصی از دیستروفی عضلانی، تحت تأثیر ژن های خاصی که از والدین ما به ارث رسیده‌اند، باشند. این تغییرات ژنتیکی افراد را مستعد ابتلا به این بیماری ها می‌کند.
عوامل محیطی
قرار گرفتن در معرض برخی عوامل محیطی نیز در ایجاد بیماری دژنراتیو نقش دارد. به عنوان مثال، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض آلاینده ها، سموم یا مواد شیمیایی خطرناک، خطر ابتلا به بیماری هایی مانند بیماری پارکینسون یا انواع خاصی از سرطان را افزایش دهد.
انتخاب های سبک زندگی
عادات ناسالم مانند رژیم غذایی نامناسب، عدم فعالیت بدنی، سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد الکل و استرس مزمن به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری دژنراتیو را افزایش می‌دهد.
روند پیری
با افزایش سن، توانایی بدن ما برای ترمیم و بازسازی سلول ها به تدریج کاهش می یابد. این روند طبیعی پیری منجر به تجزیه بافت ها و اندام ها شده و آنها را مستعد ابتلا به بیماری های دژنراتیو می‌کند. این بیماری در شرایطی مانند استئوآرتریت، که در آن غضروف داخل مفاصل به مرور زمان از بین می‌رود، مشهود است.
علائم و نشانه های بیماری دژنراتیو
بسته به بیماری خاص و اینکه کدام قسمت از بدن تحت تاثیر قرار گرفته است، علائم و نشانه‌های بیماری دژنراتیو متفاوت می‌باشد که شامل موارد زیر است:
- بسیاری از بیماری های دژنراتیو مانند استئوآرتریت باعث درد و سفتی مفاصل می‌شوند
- برخی از بیماری های دژنراتیو مانند دیستروفی عضلانی منجر به ضعیف شدن تدریجی عضلات می شوند.
- بیماری پارکینسون باعث لرزش غیر ارادی در بدن میشود که روی دست ها، پاها، صورت یا سایر قسمت های بدن تاثیر می‌گذارد.
- بیماری دژنراتیو اگر بر اثر آلزایمر باشد منجر به از دست دادن حافظه، سردرگمی، مشکل در یافتن کلمات، و مشکلات تفکر و استدلال میشود.
- دژنراتیو مولتیپل اسکلروزیس، سیگنال های بین مغز و بدن را مختل کرده و منجر به مشکلات هماهنگی و تعادل شوند.
- علائم دژنراتیو لگن معمولاً شامل درد، ناراحتی، تورم و حساسیت به لمس است. سفتی طولانی مدت مفاصل، درد در حین فعالیت بدنی و محدودیت در حرکت نیز از علائم آن است.
- دژنراسیون ماکولا و کم شنوایی، می‌توانند در طول زمان منجر به کاهش تدریجی بینایی یا شنوایی شوند.
- دژنراتیو ستون فقرات به طور معمول، زمانی که ستون فقرات شروع به تحلیل رفتن می کند و باعث محدودیت حرکتی، درد، آسیب عصبی، ضعف عضلانی، از دست دادن حس و مشکلات مربوط به عملکرد مثانه و روده میشود
- بیماری سرطان دژنراتیو در ابتدا می تواند هیچ علامتی نشان ندهد و با رشد تومور سرطانی و قابل تشخیص شدن، علائم مختلفی مانند تغییر در عادات گوارشی، زخم های التیام نیافته، خونریزی غیرطبیعی، ضخیم شدن توده ها در سینه، بیضه ها یا سایر نواحی، سوء هاضمه یا مشکلات در بلع شود
انواع بیماری دژنراتیو
اکنون که دانستید بیماری دژنراتیو چیست باید بدانید که بیماری دژنراتیو اشکال مختلفی دارند و قسمت های مختلف بدن ما را تحت تاثیر قرار می دهد.
دژنراتیو ستون فقرات
دژنراتیو ستون فقرات که به عنوان بیماری دیسک دژنراتیو نیز شناخته می شود، باعث ساییدگی و پارگی تدریجی دیسک های ستون فقرات در طول زمان میشود. این دیسک‌ها به عنوان بالشتک بین مهره‌ها عمل می‌کنند و انعطاف‌پذیری و جذب ضربه را به ستون فقرات انجام می‌دهند. با افزایش سن، این دیسک‌ها محتوای آب خود را از دست داده، نازک‌تر و انعطاف‌پذیرتر می‌شوند.
علاوه بر این، ترک‌ها یا پارگی‌های کوچک ممکن است در لایه بیرونی دیسک ایجاد شود که منجر به درد و ناراحتی میشود. این انحطاط باعث میشود مهره‌ها در تماس نزدیک‌تر با یکدیگر قرار بگیرند و در نتیجه باعث باریک شدن کانال نخاعی شود. در حالی که دژنراتیو ستون فقرات بخشی طبیعی از پیری است، عوامل خاصی مانند چاقی و سیگار کشیدن می تواند این روند را تسریع کند.
تغییرات دژنراتیو ستون فقرات شامل سایش است که با افزایش سن در ساختارهای ستون فقرات رخ می دهد. این تغییرات معمولاً بر دیسک‌های بین مهره‌ای تأثیر می‌گذارد که به عنوان بالشتک بین مهره‌های ستون فقرات عمل می‌کنند.
با گذشت زمان ، انعطاف پذیری دیسک ها کمتری می شوند و مقداری از آب خود را از دست می‌دهند. یکی دیگر از تغییرات دژنراتیو ستون فقرات، تشکیل اسپورهای استخوان یا استئوفیت ها است که کانال ستون فقرات را محدود کرده و بر اعصاب فشار می‌آورد.
بیماری دژنراتیو مغزی
به گروهی از شرایط اشاره دارد که بر عملکردهای مختلف بدن از جمله تعادل، حرکت، گفتار، تنفس و عملکرد قلب تأثیر می‌گذارد. این بیماری ها می توانند ناشی از عوامل مختلفی مانند ژنتیک، اعتیاد به الکل یا تومورها، سکته مغزی، سموم، مواد شیمیایی، ویروس ها باشد. زوال عقل که از هر سه سالمند یک نفر را مبتلا می کند، یکی از شایع ترین علائم بیماری دژنراتیو مغزی است.
برخی از نمونه‌های بیماری‌های عصبی شامل بیماری آلزایمر، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک، آتاکسی فریدریش، بیماری هانتینگتون، بیماری بدن لوی، بیماری پارکینسون و آتروفی عضلانی نخاعی است.
دژنراتیو مفاصل
مفاصل دژنراتیو به وضعیتی اطلاق میشود که در آن غضروف که استخوان‌های مفاصل ما را بالشتک می‌کند، به مرور زمان از بین می‌رود و دلیل آن، سن، فشار مکرر روی مفاصل، ژنتیک یا آسیب های قبلی است. در نتیجه، استخوان ها شروع به مالیده شدن روی یکدیگر می‌کنند و باعث درد، سفتی و کاهش دامنه حرکتی می‌شوند.
دژنراتیو مفاصل بیماری شایع، به ویژه در میان افراد مسن است و مفاصل مختلفی مانند زانو، لگن و دست ها را درگیر می‌کند.
بیماری دژنراتیو زانو
دژنراتیو زانو زمانی رخ می‌دهد که غضروف مفصل زانو با گذشت زمان شروع به ساییدگی می‌کند. غضروف یک بافت صاف است که به عنوان یک بالشتک بین استخوان ها عمل می‌کند و به آنها اجازه می دهد به آرامی سر بخورند و حرکت کنند.
با شروع دژنراسیون، غضروف نازک‌تر و خشن‌تر میشود و منجر به درد، سفتی و تورم در مفصل زانو میشود. این وضعیت معمولاً در نتیجه افزایش سن، فشار مکرر روی مفصل زانو، آسیب یا عوامل ژنتیکی ایجاد میشود.
دژنراتیو لگن
دژنراسیون لگن به زوال یا ساییدگی تدریجی مفصل ران اشاره دارد که منجر به درد، سفتی و کاهش تحرک میشود. با گذشت زمان، غضروفی که مفصل ران را بالشتک می‌کند، از بین می‌رود و باعث ساییدگی استخوان‌ها روی یکدیگر میشود که منجر به درد و التهاب میشود.پ
ضمن اینکه افراد درگیر، در انجام فعالیت های روزانه مانند راه رفتن یا خم شدن دچار مشکل خواهند شد.
احساس درد دژنراتیو دیسک
درد دژنراتیو دیسک به‌عنوان یک تجربه چندوجهی ظاهر میشود. در ابتدا در گردن یا کمر است و به تدریج به بازوها، دست‌ها، باسن و پاها می‌رسد. شدت درد از خفیف تا شدید متغیر است و به‌طور قابل توجهی پس از درگیر شدن با حرکات خاص مانند خم شدن، چرخش یا بلند کردن، درد می‌گیرد.
درمان بیماری دژنراتیو
درمان بیماری های دژنراتیو بسته به شرایط خاص و شدت آن، متفاوت است و نیاز به مشاوره با پزشک آنلاین و دریافت راهکارهای مناسب دارد.
به طور کلی رویکردهای درمانی بیماری دژنراتیو بیشتر برای مدیریت علائم، کند کردن پیشرفت بیماری و بهبود کیفیت زندگی است، نه درمان خود بیماری. داروهای مختلفی برای کاهش علائم و مدیریت پیشرفت بیماری های دژنراتیو تجویز میشود. به عنوان مثال، در بیماری پارکینسون، معمولا از لوودوپا برای بهبود علائم حرکتی استفاده می شود. در بیماری آلزایمر، دونپزیل ممکن است برای تقویت عملکرد شناختی تجویز شود و درواقع درمان هر نوع از دژنراتیو کاملا متفاوت و با داروی خاص خود است که باید طبق نظر پزشک تجویز شود.
درمان بیماری دژنراتیو آلزایمر
- داروها: مهارکننده های استیل کولین استراز مانند دونپزیل، ریواستیگمین و گالانتامین ممکن است به علائم شناختی کمک کنند. ممانتین نیز می تواند برای درمان آلزایمر متوسط تا شدید استفاده شود.
- مدیریت بیماری: شامل درمان هایی مانند درمان شناختی رفتاری و مشارکت اجتماعی است.
- تنظیم سبک زندگی: ورزش منظم، رژیم غذایی سالم برای قلب، تحریک ذهنی و خواب با کیفیت.
درمان بیماری دژنراتیو پارکینسون
- داروها: لوودوپا-کاربیدوپا یک پایه اصلی برای مدیریت علائم این بیمرای است و آگونیست های دوپامین مانند روپینیرول و پرامیپکسول نیز ممکن است توسط پزشک تجویز شوند.
- درمان های جراحی: تحریک عمیق مغز برای بیمارانی که به دارو پاسخ نمی دهند استفاده میشود.
- درمان های توانبخشی: فیزیوتراپی، کاردرمانی و گفتار درمانی از راهکارهای دیگر است.
درمان بیماری دژنراتیو هانتینگتون
- داروها: تترابنازین و دوترابنازین حرکات غیرارادی را کاهش داده و داروهای ضد افسردگی و ضد روان پریشی نیز به مشکلات خلقی و رفتاری کمک می‌کنند.
- مراقبت های حمایتی: گفتار درمانی، فیزیوتراپی و کاردرمانی از راه های بعدی درمان درمان دژنراتیو هانتینگتون هستند.
درمان دژنراتیو ستون فقرات
فیزیوتراپی: درمان غیردارویی اغلب با فیزیوتراپی برای افزایش انعطاف، قدرت و ثبات ستون فقرات و همچنین برای تسکین درد شروع می شود.
داروهای درمان دژنراتیو ستون فقرات
- مسکن‌ها: داروهای مسکن بدون نسخه مانند استامینوفن (تیلنول) و NSAIDها (مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن) برای کنترل درد توصیه می‌شوند.
- شل کننده های عضلانی: اینها می توانند به کاهش اسپاسم عضلانی کمک کنند.
- داروهای ضد تشنج: داروهایی مانند گاباپنتین یا پره گابالین برای دردهای مربوط به اعصاب مفید هستند.
تزریق استروئید اپیدورال: تزریق کورتیکواستروئید به کاهش التهاب اطراف ریشه های عصبی کمک می‌کند.
طب سوزنی: این رویکرد طب سنتی چینی گاهی اوقات علائم را تسکین می‌دهد.
جراحی: برای مواردی که درمان های اولیه جواب ندهد و در صورت وجود اختلالات عصبی قابل توجه یا درد شدید، ممکن است جراحی در نظر گرفته شود که شامل فوژن ستون فقرات، لامینکتومی، دیسککتومی یا میکرودیسککتومی و تعویض دیسک مصنوعی است
درمان بیماری دژنراتیو آرتروز
- داروها: مسکن هایی مانند استامینوفن، NSAID ها مانند ایبوپروفن، و تزریق داخل مفصلی کورتیکواستروئید.
- فیزیوتراپی: مدیریت وزن، تمرینات بدنی و استفاده از وسایل حمایتی مانند زانوبند.
- گزینه های جراحی: در موارد پیشرفته، جراحی تعویض مفصل در نظر گرفته میشود.
درمان دژنراتیو پوکی استخوان
داروها: آلندرونات، ریزدرونات و دنوزوماب برای تقویت استخوان ها تجویز میشود.
مکمل ها:* مکمل کلسیم و ویتامین D برای سلامت استخوان ها.
درمان دژنراتیو زانو
درمان دژنراتیو زانو با استراتژی‌های غیرجراحی شروع میشود و زمانی که جایگزین‌ها بی‌فایده می‌شوند، به سمت اقدامات جراحی پیش می‌رود. آموزش به بیمار، اصلاح فعالیت متناسب با درمان دژنراتیو زانو، فیزیوتراپی، کاهش وزن، و مسکن‌هایی مانند استامینوفن، داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند گلوکزامین و کندرویتین سولفات از جمله گزینه‌های موجود هستند.
برای انجام فیزیوتراپی می‌توانید فیزیوتراپی زانو در منزل را نیز امتحان کرده و این کار را در خانه خودتان انجام دهید.
علاوه بر این، تزریق کورتیکواستروئید و درمان‌های اسید هیالورونیک باعث تسکین درمانی در موارد خاص استفاده میشود. در موارد شدیدتر، جراحی‌هایی مانند استئوتومی، آرتروپلاستی تک‌پارتیشن زانو و آرتروپلاستی کامل زانو انجام میشود.
تغییرات دژنراتیو یعنی چه؟
تغییرات دژنراتیو به فرآیندی اطلاق میشود که در آن بافت‌ها یا اندام‌های بدن به‌تدریج از بین می‌روند یا در طول زمان تجزیه می‌شوند. این تغییرات می تواند به دلیل عوامل مختلفی مانند افزایش سن، آسیب، ژنتیک یا بیماری های خاص رخ دهد. درواقع هنگامی که دژنراسیون اتفاق می افتد، بافت ها یا اندام های آسیب دیده ساختار و عملکرد طبیعی خود را از دست بدهند.
تغییرات دژنراتیو بر سایر سیستم های بدن مانند سیستم عصبی نیز تأثیر می‌گذارد و با توجه به نوع دژنراتیو، شامل تخریب مناطق خاص مغز یا سایر اعضای بدن یا کاهش شناختی و حتی اختلالات حرکتی میشود.
در این راه مشاوره با پزشک عمومی آنلاین و در صورت نیاز مراجعه به پزشک متخصص، به همه افراد درگیر به این بیماری توصیه میشود.
منابع:
