گرفتگی عضلات یا اسپاسم عضلانی به انقباضات دردناک عضله‌ها و سفت‌شدن آن‌ها گفته می‌شود. در این شرایط عضلات به طور ناگهانی منقبض (کوتاه) میشوند و ممکن است از چند ثانیه تا چند دقیقه طول بکشد. این انقباض‌ها غیرارادی و غیرقابل پیش‌بینی هستند و در بخش‌های مختلف بدن، با شدت متفاوتی اتفاق می‌افتند.
گرفتگی عضله در اندام‌های مختلف معمولا نگران‌کننده نیست و میتوان آن را با کمک داروهای شل‌کننده عضلانی، کشش و ماساژ برطرف کرد. ما در این مقاله شما را با دلایل، درمان و پیشگیری از گرفتگی عضلات آشنا می‌کنیم. چنان‌چه می‌خواهید در این زمینه با یک پزشک مشورت کنید، از مشاوره آنلاین پزشکی حال کمک بگیرید.
گرفتگی یا اسپاسم عضله در اندام‌های مختلفی مثل پا، دست، شکم و… روی می‌دهد
دلایل گرفتگی عضلات
اسپاسم عضلانی در گروه‌های مختلفی از عضلات بدن روی می‌دهد. عضلات پشت ساق پا، پشت ران، دیواره شکم، بازو و دست‌ها بیش از سایر عضلات دچار گرفتگی میشوند. دلایل اسپاسم عضلانی در بیشتر موارد ناشناخته است و پزشکان هنوز علت روشنی برای بروز آن پیدا نکرده‌اند. اما به نظر می‌رسد که عوامل زیر می‌توانند در گرفتگی عضلات نقش داشته باشند:
- کم‌آبی بدن
- افزایش سن
- خستگی عضلات
- ورزش‌کردن در محیط گرم
- کاهش الکترولیت‌ها (پایین‌بودن املاح و مواد معدنی مثل پتاسیم، کلسیم و…)
- اختلال در خون‌رسانی به اندام‌ها به دلیل تنگ‌شدن شریان‌ها
- اعتیاد به الکل
- یک وضعیت پزشکی خاص مثل فشردگی عصب نخاعی، نارسایی کلیه، دیابت، کم کاری غده تیروئید و…
- ورزش و فعالیت بدنی شدید و ناگهانی
- بارداری
- واکنش عصبی غیرارادی
درباره گرفتگی عضله گردن بیشتر بدانید
فعالیت بدنی شدید در هوای گرم یکی از دلایل گرفتگی عضلات است
علت گرفتگی عضلات پا
عضلات پا به ویژه ساق پا بیش از سایر اندام‌ها درگیر اسپاسم میشوند. این موضوع میتواند بدون هیچ دلیل مشخصی روی دهد که به آن گرفتگی عضله ایدیوپاتیک می‌گویند. اما زمانی که این گرفتگی در اثر اختلال در سلامتی یا عوامل دیگری روی دهد، به آن گرفتگی ثانویه پا می‌گویند. علل گرفتگی ثانویه پا میتواند شامل موارد زیر باشد:
- ورزش
- مشکلات کبدی
- بارداری
- مصرف انواع خاصی از داروها مثل دیورتیک‌ها و استاتین‌ها (استاتین‌ها به کاهش سطح کلسترول خون کمک میکنند)
بیشتر بدانید: گرانولوم چیست
علت های درد کف پا را بشناسید
علت گرفتگی عضلات پا در خواب
گرفتگی عضلات پا در خواب به عنوان یکی از رایج‌ترین اسپاسم‌های عضلانی شناخته می‌شود. بسیاری از افراد در طول زندگی خود حداقل یک بار، چنین عارضه‌ای را تجربه کرده‌اند. علل احتمالی گرفتگی عضلات پا در شب به طور خاص عبارتند از:
- نشستن یا ایستادن نامناسب
- استفاده بیش از حد از عضلات
- نشستن برای مدت طولانی
- ایستادن یا کار زیاد بر روی کف بتنی و سفت
شایع‌ترین اسپاسم عضلانی در هنگام خواب در عضله ساق پا رخ می‌دهد
راه های پیشگیری از گرفتگی عضلات/ جلوگیری از اسپاسم عضلات
اگرچه گرفتگی عضلات قابل پیش‌بینی نیست، اما میتوان با کمک روش‌هایی از بروز آن جلوگیری کرد. راهکارهای زیر از مهم‌ترین مواردی هستند که می‌توانند به جلوگیری از اسپاسم عضلات کمک کنند:
نوشیدن آب کافی
هر روز متناسب با سن، سطح فعالیت بدنی، جنسیت، آب و هوا، سلامتی و داروهایی که مصرف می‌کنید، آب بنوشید. مایعات به عضلات شما کمک میکنند تا منبسط و شل شوند. بدن در حین فعالیت‌ها دائما آب از دست می‌دهد و لازم است این آب از طریق نوشیدن مایعات مفید جبران شود. وقتی سلول‌های عضلانی هیدراته باشند، کم‌تر تحریک میشوند و این موضوع در جلوگیری از گرفتگی عضلات نقش دارد.
انجام حرکات کششی
قبل و بعد از استفاده طولانی‌مدت از هر عضله بدن، بهتر است از حرکات کششی استفاده کنید. گرم‌کردن بدن قبل از ورزش هم در پیشگیری از گرفتگی موثر است. به افرادی که سابقه تکرار گرفتگی عضلات پا در شب دارند، توصیه می‌شود قبل از رفتن به رختخواب حرکات کششی انجام دهند. ورزش سبک، دوچرخه‌سواری و راه‌رفتن با سرعت کم، چند دقیقه قبل از خواب میتواند به جلوگیری از گرفتگی عضلانی کمک کند.
بیشتر دبانید: علت درد ساق پا
خود مراقبتی
نگه‌داشتن وزن در محدوده سلامتی، کاهش مصرف الکل و نوشیدنی‌های کافئین‌دار، پرهیز از ورزش در هوای گرم و داشتن یک رژیم غذایی سرشار از املاح معدنی و ویتامین‌ها، از روش‌های مفید برای پیشگیری از اسپاسم عضلانی هستند.
دیستروفی عضلانی را بیشتر بشناسید
انجام حرکات کششی پیش از فعالیت بدنی درجلوگیری از اسپاسم عضلانی نقش دارد
درمان اسپاسم یا گرفتگی عضلات
گرفتگی عضلات میتواند در هر شرایطی رخ دهد و شما را غافل‌گیر کند. بسیاری از افراد نمی‌دانند در چنین شرایطی چه باید بکنند و گاهی با انجام برخی حرکات، وضعیت را دردناک‌تر میکنند. ما یک راهکار پنج مرحله‌ای به شما نشان می‌دهیم که با کمک آن بتوانید اسپاسم عضلات خود را در کوتاه‌ترین زمان ممکن رفع کنید:
- کشش ناحیه دچار گرفتگی
- ناحیه را با دست یا ابزارهای مخصوص، ماساژ دهید
- عضلات را صاف نگه دارید؛ مثلا اگر دچار گرفتگی در عضله پا شدید، صاف بایستید یا راه بروید
- از کیسه آب گرم برای انبساط عضلات و کیسه یخ برای کاهش درد در ناحیه دچار گرفتگی استفاده کنید. استفاده از ژل‌ها و پمادهای شل‌کننده عضلات هم در گرفتگی‌های شدید میتواند مفید باشد
- در صورتی که درد شدید بود، از مسکن‌های معمول مثل استامینوفن و ایبوپروفن استفاده کنید
اگر می‌خواهید داروی درمان میگرن شکمی را بشناسید این مطلب را بخوانید
معمولا اسپاسم عضلانی زیاد طول نمی‌کشد و در صورت دردناک‌بودن هم یک وضعیت اورژانسی نگران‌کننده نیست. با این حال اگر درد غیرقابل تحملی دارید، یا گرفتگی بعد از تماس با ماده‌ای سمی یا خطرناک ایجاد شد، حتما از فوریت‌های پزشکی کمک بگیرید. افرادی که مکررا دچار گرفتگی عضله میشوند، به ویژه اگر این گرفتگی با درد، ضعف و کاهش حجم عضلات همراه است، باید حتما با یک پزشک متخصص ستون فقرات و مفاصل مشورت کنند.
راه های درمان استئوآرتریت یا آرتروز زانو
کلام پایانی درباره گرفتگی عضلات
بیشتر انسان‌ها سابقه بیدارشدن با درد ناشی از گرفتگی عضله یا اسپاسم عضلانی حین ورزش یا کار را دارند. این عارضه در اثر انقباض در عضلات ایجاد می‌شود و از خیلی خفیف تا خیلی شدید متغییر است. گرفتگی عضله معمولا عارضه نگران‌کننده‌ای نیست، اما در صورت تکرار غیرعادی، باید فرد از نظر وضعیت سلامتی مورد بررسی قرار بگیرد. اگر در این زمینه و موارد مشابه نیاز به راهنمایی تخصصی پزشکی دارید، میتواند از مشاوران آنلاین حال، به صورت ۲۴ ساعته و در تمام روزهای هفته کمک بگیرید.
منابع
